InfoHub Logo

بۇرىندا ءبىر جولاۋشى جول ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، ءبىر ۇلكەن دالاعا ءتۇسىپ كەلە جاتسا، كۇن اۋىپ بەسىن شاماسى بولعاندا قاسقىردىڭ سىرتتانى ەرە باستايدى. كۇن كەش بولىپ نامازدىگەر بولعاندا الگى قاسقىردىڭ سىرتتانى ءبىر ۇلىپ جىبەرگەن ەكەن ەلۋ شاقتى قاسقىر جيىلىپ قالادى. بەيشارا جولاۋشى شىن اجالىنىڭ جەتۋىن بىلگەن سوڭ كوزدىڭ ۇشىندا قارايعان اعاشقا قاراي اتىن بوساتادى. سول شابىسپەن قاسقىرلارعا جەتكىزبەي اعاشقا بارىپ، اتىن اعاشتىڭ تۇبىنە قويا سالىپ، ءوزى شىبىن جانىن قورعالاۋ ءۇشىن ۇلكەن اعاشتىڭ باسىنا شىعىپ كەتەدى. الگى جەردە اشۋىنا شىداي الماي كەلگەن قاسقىرلار قۋىپ كەلىسىمەن جولاۋشىنىڭ اتىن جەپ قويادى. سونىمەن قاتار قاسقىردىڭ سىرتتانى ءار ۋاقىتتا ۇلىپ-ۇلىپ ومىراۋىمەن اعاشقا سىلكىنىپ-سىلكىنىپ قارعىپ بارىپ، بەس-التى قادام قاشىعىراق جەرگە بارىپ جاتادى. سول كەزدە ەلۋ قاسقىردىڭ ءبارى بىردەي اعاشتىڭ ءتۇبىن تىرمالاپ، ءبىر مەزگىلدەردە اعاشتىڭ ءتۇبىن بوساتىپ قويادى.

جولاۋشى سورلى وزىنەن ءۇمىت ءۇزىپ ەندى «ولمەگەن نەم قالدى ايدالادا قاسقىرلارعا جەم بولىپ، سۇيەكتەرىم جاپاندا قۋارىپ» ارماندا بولىپ، اعايىن، قارىنداستارىن دا كورە الماي، ەڭ بولماسا، ىشىندەگى ارماندى ايتىپ، قوشتاسىپ، كەتەردە دۇنيەسى قۇرعىر تار بولدى. «جاپان دالادا ءتىلسىز ماقۇلىقتىڭ تالاۋىنا ءتۇسىپ، اقىرى اجالىم وسى قاسقىرلاردان جەتەتىن بولدى-اۋ»، — دەپ تەرەڭ ويعا ءتۇسىپ، جۇرەگىنە ۋ تولىپ، قۋ ومىردەن كۇدەرىن ءۇزىپ، اعاشتىڭ باسىندا وتىرا بەرەدى. ايدالادا جالعىز ءوزىنىڭ زارلاعانى قابىل بولىپ، ءبىر كۇنشىلىك جولدا ءبىر بايدىڭ سىرتتانى بار ەكەن. سول يت ءتۇن مەزگىلى اۋقات قۇيىپ جاتقاندا اۋزىن شالپ ەتكىزىپ جۇلىپ الىپ، ازىراق تىڭداپ تۇرىپ، قاسقىرلاردىڭ جولاۋشىنى ورتاعا الىپ جاتقانىن سەزىپ اۋقاتىن ىشپەي جۇگىرە جونەلەدى، ءبىر كۇنشىلىك جولدان سىرتتان ءيتتىڭ داۋسىن ەستىپ ەلۋ قاسقىر جوق بولىپ كەتەدى. تەك قانا سىرتتان قاسقىر جولاۋشىنىڭ قاسىندا جاتا بەرەدى. ءبىر مەزگىلدە تاڭ سارعايىپ اتىپ كەلە جاتقانىندا سىرتتان يت جۇگىرۋمەن اعاشتىڭ قاسىنا كەلەدى. بۇل يت اۋلىنان شىققاندا بايدىڭ اتقوسشىسى ءبىر اتقا ءمىنىپ، ءبىر اتتى جەتەگىنە الىپ شىققان ەكەن. ءبىر ۋاقىتتا ەكى سىرتتان بىر-بىرىنە باتا الماي تۇرعاندا اعاشتىڭ باسىنداعى جولاۋشى «نەدە بولسا جەرگە تۇسەيىن» دەپ، اعاشتىڭ باسىنان جەرگە قاراپ ءتۇسىپ كەلە جاتقاندا، اعاشتىڭ تۇبىندەگى يت ادامعا بۇرىلىپ قاراي بەرگەندە، سىرتتان قاسقىر كەلىپ ءيتتىڭ باسىن جۇلىپ تاستايدى. سويتەدى دە ادامعا قاراماي، ءوز جونىنە كەتە بەرەدى.

مۇڭدى بولعان جولاۋشى اتىنان ايىرىلىپ، ونىڭ ۇستىنە جانىنا سەبەپكەر بولعان يتتەن جانە ايىرىلىپ، قاتتى ۋايىمعا ءتۇسىپ وتىرا بەرەدى. ايدالادا مىنەيىن دەسە اتى جوق، ىشەيىن دەسە اۋقاتى جوق، تاعى دا بولسا جاقىن ارادا ەل جوق، ودان اۋىر ويعا ءتۇسىپ وتىرعاندا كۇن ساسكە ءتۇس بولعاندا، ءبىر اتتى جەتەكتەپ، ءبىر اتتى ءمىنىپ، ءبىر ادام شاۋىپ كەلەدى. ونى كورىپ جولاۋشى «ءبىر ءوزىم ەدىم، ماعان دا جولداس كەلە جاتىر» دەپ قۋانىش قىلىپ وتىرا بەرەدى. جاڭاعى كەلگەن ادام كەلىسىمەن وتىرعان جەرىنە قامشىمەن تارتىپ-تارتىپ وتەدى. سويتەدى دە جولاۋشىعا:

— سەن وسى يتكە ءايت دەمەدىڭ عوي، ءايت دەگەندە قاسقىر ولەر ەدى، — دەيدى. جولاۋشى مەنىڭ ءايت دەمەگەنىم راس، — دەيدى. ودان سوڭ ازىراق سويلەسىپ نەدە بولسا بولدى عوي، ەندى اۋىلعا قايتامىز دەيدى دە، ءبىر اتقا مىنگىزىپ، ءوزى ءيتىن وڭگەرىپ، اراعا ءبىر كۇن قونىپ، باياعى بايلى اۋىلعا كەلەدى. باي ۇيدەن شىعىپ يت امان با دەپ سۇراي بەرگەندە، ءيتتىڭ ولىگىن كورىپ يت ءولىپ قالعان ەكەن دەپ، ۇيىنە وتىرا بەرەدى. كەلگەن سوڭ جولاۋشىنىڭ ءمان جايىن سۇراپ، جولاۋشىعا قاراپ، «سەن ماعان قايتسەڭ دە ءوز يتىمدەي يت تاۋىپ الىپ كەلىپ بەرەسىڭ» دەپ بۇيرىق ەتەدى. جولاۋشى بەيشارا دا بەتىن قايتارماي تاۋىپ بەرەيىن دەيدى. سونان سوڭ باي قولىنا سىرتتان قاسقىردىڭ قۇيرىعىن بەرىپ، قاي اۋىلعا بارساڭ وسى قۇيرىقتى قولىڭا الىپ ءجۇر. سىرتتان يت بولسا وسى قۇيرىقتى تىستەپ الادى. اشەيىن يتتەر بولسا وسى قۇيرىقتى كورگەن سوڭ تۇقىمدارى قۇرىپ قاشىپ كەتەدى دەيدى. سونىمەن جولاۋشى استىنا ات ءمىنىپ، ءتورت اي اۋىل قىدىرسا دا، ءيتتىڭ ءبارى بەزىپ كەتىپ ءجۇرىپتى، ءبىر ۋاقىتتاردا بەسىنشى ايعا اياق باسقاندا ءبىر اۋىلعا بارسا، يتتەرىنىڭ ءبارى قاشىپ كەتەدى دە، جالعىز-اق جارلى ادامنىڭ كۇشىگى بار ەكەن. سول يت جۇگىرىپ كەلىپ جولاۋشىنىڭ قولىنداعى قۇيرىقتى تىستەپ الادى. سول جەردە دۋانا بولعان جولاۋشى كۇشىكتىڭ ەگەسىمەن تامىر بولىپ، استىنداعى ءمىنىپ جۇرگەن اتتى بەرىپ، كۇشىگىن الادى. ءسويتىپ، ءتورت جارىم اي ءجۇرىپ، باياعى بايدىڭ ۇيىنە كەلەدى. بۇعان باي دا قۋانىپ، «بۇل يت الگى يتىمنەن مىڭ ەسە ارتىق ەكەن» دەپ، قۋانىش ەتىپ، جولاۋشىنىڭ قىزمەتىنە راحمەت ايتىپ كيىندىرىپ، استىنا جاقسى ات بەرىپ، قالتاسىنا پۇل سالىپ ەلىنە جىبەرەدى.

---