InfoHub Logo

ءپانى: بالالار ادەبيەتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سپانديار كوبەيەۆ شىعارماشىلىعى. مىسالدارى مەن اڭگىمەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: اۆتوردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن مەڭگەرتۋ. قازاق پوەزياسىنا ماعىنالى اڭگىمەلەر مەن مىسالداردى جازۋدى ماقسات ەتكەن تۋىندىلارىنىڭ يدەيالىق مازمۇنىن ۇعىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىعى: ءار ستۋدەنتتىڭ وسى اۆتور ارقىلى شىعارمالار نەگىزىندە وزىندىك وي - قيالىنا ەرىك بەرە وتىرىپ وزىنشە وي تۇيۋگە باۋلۋ، شىعارماشىلىق جۇمىسقا جۇمىلدىرۋ ارقىلى تانىم - تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، شەبەرلىكتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىلىگى: اقىن - جازۋشىنىڭ قالامىنان تۋعان مىسال، اڭگىمەلەر ارقىلى وقۋشىلاردى ادامي قاسيەتتەرگە باۋلۋ، اۆتور كوتەرگەن تاعىلىمدار ارقىلى جازۋشىنىڭ ازاماتتىق بەينەسىن اشا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن ارتتىرۋ، ۇلگى - ونەگە الۋعا شاقىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: س. كوبەيەۆ تۋرالى سلايد، ۇلەستىرمە ماتەريالدار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: تانىمدىق ىزدەنۋ ساباعى (پانورامالىق ساباق)
ساباقتىڭ ءادىسى: ستو تەحنولوگيالارى، بايانداۋ، سالىستىرۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى، مانەرلەپ وقۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى (2 مين.)
وقۋشىلاردى ساباقتىڭ بەلسەندى وتۋىنە ىنتالاندىرۋ.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (10 مين.)
1) ش. قۇدايبەردى ۇلىنىڭ ءومىرى جانە شىعارماشىلىعى جايلى سۇراقتار قويۋ.
2) شاكارىمنىڭ بالالارعا ارنالعان ولەڭدەرىن جاتتاۋ جانە ماعىناسىن اشۋ.
توپتىق جۇمىس بولعاندىقتان، وقۋشىلار بەرىلگەن تاپسىرمانى توپ بولىپ قورعايدى.
ءى توپ. اقىننىڭ ءومىربايانى، قىزمەتى.
ءىى توپ. اقىننىڭ شىعارماشىلىعى.
ءىىى توپ. اقىننىڭ بالالارعا ارنالعان شىعارمالارىن جاتقا وقۋ.
ءىۇ توپ. اقىننىڭ اۋدارمالارى.

ءىىى. جاڭا ساباق (10 مين.)
1) ساباق تاقىرىبىن، ماقساتىن حابارلاۋ.
2) وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ.

ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ (5مين.)
ءار توپقا سۇراقتار جازىلعان قيما قاعازدار تاراتىلىپ بەرىلەدى.
1. ىبىراي التىنسارين كىم؟ ونىڭ ءىزىن قۋعان كىم؟
2. سپانديار كوبەيەۆتىڭ ءومىرى تۋرالى نە ايتا الاسىزدار؟
3. جازۋشىنىڭ بالالارعا ارنالعان تۋىندىلارى بار؟
4. س. كوبەيەۆتىڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىنداعى ورنى.
ستۋدەنتتەردىڭ جاۋابىن تەكسەرۋ بارىسىندا ينتەربەلسەندى تاقتادان س. كوبەيەۆ تۋرالى كەستەگە كوڭىل بولەمىز. حرونولوگيالىق كەستە ارقىلى وقۋشىلار ءوز بىلىمدەرىن تەكسەرەدى.

ءمۇعالىم ءسوزى: نازارلارىمىزدى ينتەربەلسەندى تاقتاعا اۋدارامىز. تاقتادان س. كوبەيەۆكە قاتىستى جىلدار مەن بولعان وقيعالار تۋرالى مالىمەت بەرىلەدى. (28 مين.)

سپانديار كوبەيەۆتىڭ ءومىرى جانە شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ.
سپانديار كوبەيەۆ (1878 – 1956)
حح عاسىردىڭ باس كەزىندەگى قازاق مادەنيەتى مەن ادەبيەتىنىڭ تاريحىندا سپانديار كوبەيەۆتىڭ كورنەكتى ورنى بار. قازاق جەرىندە اشىلعان العاشقى ورىس مەكتەپتەرىنەن تاربيە العان ول ءوزىنىڭ بارلىق سانالى ءومىرىن تۋعان حالقىنىڭ مادەنيەت پەن ءبىلىم جولىندا ىلگەرى ۇمتىلۋىنا جاردەمدەسۋگە ارنادى. جاڭا ۇلگىدەگى قازاق مەكتەپتەرىندە ساباق بەرىپ جاس ۇرپاقتى ورىستىڭ ءتىلى مەن ادەبيەتىن، مادەنيەتىن ۇيرەنۋگە باۋلىدى. بۇل سالاداعى قىزمەتىن سپانديار ۇلى اعارتۋشى ىبىراي ءالتىنساريننىڭ پەداگوگتىك ۇلگىسىمەن جۇرگىزدى. بي - بولىستاردىڭ قىرىنا ىلىنگەن قىڭىر اكەنىڭ كەسىرىنەن مەكتەپكە ىلىگە الماي قالعان كەدەي بالاسىن العاش ورنالاستىرعان دا تورعايدىڭ وقۋ ينسپەكتورى ەدى. ۇلى ۇستازى الدىندا جاۋتاڭداپ، ونىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن كەڭ پەيىلىنە ريزا بولعان سپانديار ىشىنەن سوعان ۇقساۋدى ارمانداعاندى. ىبىراي سەكىلدى حالىققا پايدالى ازامات بولۋ، ءوز ءبىلىمىن ەلىن اعارتۋعا جۇمساۋ سپاندياردىڭ ءومىر بويعى ارمان - تىلەگى ەدى.
سپانديار كوبەيەۆ 1878 جىلعى قازان ايىنىڭ 1 كۇنى قوستاناي وبلىسى، بوروۆسكيي اۋدانىنىڭ اقسۋات اۋىلىندا كەدەي شارۋا سەمياسىندا دۇنيەگە كەلگەن.
ىبىراي التىنسارين ۇيىمداستىرعان اۋىلدىق مەكتەپتە ساۋات اشىپ، قوستاناي قالاسىندا مۇعالىمدەر دايارلايتىن كۋرستى 1901 جىلى بىتىرگەن. وسى جىلدان باستاپ ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىنگى 55 جىلىن ۇستازدىق قىزمەتكە جۇمسادى. ول ءوزىنىڭ ۇزاق تا جەمىستى ۇستازدىق ەڭبەك جولىن «ورىندالعان ارمان» (1951) اتتى مەمۋارلىق كىتابىندا باياندادى. جازۋشى شىعارماسىندا باستان كەشكەن ءداۋىردىڭ ناقتى تاريحي دەرەكتەرىن نەگىزگە الا وتىرىپ، الەۋمەتتىك - قوعامدىق قۇبىلىستاردى شىنايى سۋرەتتەدى، كوپتەگەن ادام وبرازدارىن بەينەلەدى.
كوبەيەۆ ۇستازدىق جۇمىسى مەن جازۋشىلىق قىزمەتىن تىعىز بايلانىستىرا جۇرگىزدى. ءوزى وقىتقان شاكىرتتەرىنىڭ كلاستان تىس وقۋىنا ارناپ ورىس جازۋشىلارى مەن اعارتۋشىلارىنىڭ ءبىرقاتار شىعارمالارىن قازاق تىلىنە اۋدارىپ، «ۇلگىلى تارجىمە» دەگەن اتپەن جەكە كىتاپ ەتىپ باستىردى.
1912 جىلى سپاندياردىڭ «ۇلگىلى بالا» اتتى كىتابى شىقتى. بۇل – باستاۋىش مەكتەپتەگى قازاق بالالارىنا ارنالعان وقۋ كىتابى ەدى. ۇلى ۇستازى ىبىراي ۇلگىسىن پايدالانا وتىرىپ ول بۇل كىتاپقا ءوزى اۋدارعان كرىلوۆ مىسالدارىن، ورىس كلاسسيكتەرىنىڭ بالالارعا ارنالعان شىعارمالارىن، قازاقتىڭ اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىن، تابيعاتتىڭ ءتۇرلى قۇبىلىستارىمەن تانىستىراتىن، وسىمدىك، جانۋارلار الەمى تۋرالى ءبىلىم بەرەتىن ءار الۋان قىزىقتى قىسقا اڭگىمەلەر كىرگىزدى.