سۇرانشى باتىر اقىنبەك ۇلى
سۇرانشى باتىر اقىنبەك ۇلى (1815-1864) — قازاق باتىرى، ساۋرىق باتىردىڭ نەمەرە ءىنىسى. الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا تۋعان. ۇلى ءجۇزدىڭ شاپىراشتى رۋىنىڭ ەسقوجا تارماعىنان شىققان. اتالارى قاراساي باتىر، تۇرىكپەن، مىرزابەك، كاشكە ەل اراسىنا اتاعى شىققان شەشەن، باتىر بولعان ادامدار. سۇرانشى باتىر رەسەي وكىمەتىنە ۆەرنىي (الماتى) بەكىنىسىن سالۋعا كومەكتەستى. ورىس اسكەرلەرىمەن بىرگە تويشىبەك بەكىنىسى ماڭىندا قوقان حانىنىڭ 3 مىڭ اسكەرىمەن سوعىسىپ، جەڭىسكە جەتتى. 1851 جىلى ورىس جاساعىمەن قوسىلىپ، ورمان (ورمون) حاننىڭ 2 مىڭ قولىنا تويتارىس بەردى. 1852-1853 جىلدارى قوقان حانىنىڭ اسكەرى تىلەۋقابىل رۋىن شاۋىپ، مال-مۇلكىن تالان-تاراجعا سالدى. سۇرانشى باتىر ساۋرىق باتىرمەن بىرگە 300 قولمەن ولاردى قوپادا قۋىپ جەتىپ، ەل كەگىن قايتاردى. 1853 جىلى اڭىراقاي القابىن مەكەندەگەن دۋلات ەلىنە قوقاندىقتار شابۋىل جاساعاندا، ول ساۋرىق، انداس، جاگور، ءداۋقارا، شىمىرباي باستاعان جاساقتارمەن بىرگە سول ەلدىڭ ءبىر بولىگىن جاۋدان ازات ەتتى. 1858 جىلى ومبىداعى باتىس ءسىبىر گەنەرال-گۋبەرناتورىنا جازعان حاتىندا گ. كولپاكوۆسكيي سۇرانشى باتىردىڭ دوستىعىن، ونىڭ ءارقاشان 2 مىڭ قولمەن دايىن تۇراتىنىن ايتقان. 1860 جىلى سۇرانشى باتىردىڭ جاساقتارى گ. كولپاكوۆسكييدىڭ اسكەرىمەن بىرىگىپ، ۇزىناعاشتاعى شايقاستا قوقان اسكەرلەرىن ويسىراتا جەڭدى. ول 1864-1965 جىلدارى ۇزىناعاشتان سايرامعا دەيىنگى ارالىقتى قوقان باسقىنشىلىعىنان ازات ەتۋ سوعىسىنا قاتىسىپ، وسى جورىقتا ەرلىكپەن مەرت بولدى. ش. ءۋاليحانوۆ 1863 جىلى شىلدەنىڭ 14-ىندە ك. گۋتكوۆسكييگە جولداعان حاتىندا سۇرانشى باتىر تۋرالى «...قازاقتاردى قوقاندىقتاردىڭ ەزگىسىنەن قۇتقارۋشى» دەپ تانىستىرعان.
ونىڭ ەرلىگى جايىندا ءسۇيىنباي «سۇرانشى»، «تۋ الىپ جاۋعا شىقساڭ سەن» تولعاۋلارىندا، جامبىل «سۇرانشى باتىر» پوەماسىندا جىرلادى.
You Might Also Like
-
جەڭىسكە 76 جىل تولۋىنا جانە ءوزىمىزدىڭ بيىل ورتا مەكتەپ ءبىتىرۋىمىزدىڭ 35 جىل تولعانىنا ارنالادى.
-
سىرباي ماۋلەنوۆ (1922 — 1993) ۇلى وتان سوعىس ارداگەرى. اباي اتىنداعى الماتى مەملەكەتتىن ۋنيۆەرسيتەتىن 1973 جىلى بىتىرگەن. 1943 — 1950 جىلدارى قوستاناي وبلىسى راديوكوميتەتىندە رەدا...
