سۇيىكتىم مەنىڭ، ەلەكترا
(پەسا)
لاسلو داركودان
رولدەر:
ەلەكترا
ورەست
ەگيست
كليتەمنەسترا
حريسوتەميدا
حور
مىلقاۋ
كۇزەت باستىعى
سولداتتار
قالا تۇرعىندارى
ءبىرىنشى ءبولىم
ءبىرىنشى كورىنىس
ەلەكترا، حريسوتەميدا، حور.
حريسوتەميدا. سەن ناقۇرىسسىڭ! (ەلەكترا ۇندەمەيدى) ەستىپ تۇرسىڭ با ءوزىڭ؟
ەلەكترا. كوشەگە شىقسام، جۇرتتىڭ مەنى دەلق ۇلى سانايتىنىن ءوزىم دە بايقايمىن. ساقشىلاردىڭ دا سىڭايى سونداي. انام ەكەش انامنىڭ دا ەرتەلى-كەش قۇلاعىما قۇيىپ باققانى سول. بەسىكتە جاتقانىمدا الديلەۋدىڭ ورنىنا. ەلەكترا، سەن ناقۇرىسسىڭ!. — دەپ قاقسايتىن دا وتىراتىن.
حريسوتەميدا. سوندا جۇرتتىڭ بۇنىسى قاتە مە؟
ەلەكترا. ولار، شىنىندا دا الجاسىپ جۇرسە شە؟
حريسوتەميدا. قالعان جۇرت شەتىنەن اقىماق، شەتىنەن سۋايت تا، سۇتتەن اق، سۋدان تازا، ەسى دۇرىس ادام ءبىر ءوزىم دەيسىڭ عوي.
ەلەكترا. راسىندا دا جۇرت شەتىنەن اقىماق، شەتىنەن سۋايت بوپ، ەستى-جوندى جالعىز ادام تەك مەن عانا بوپ شىقسام، قايتەر ەدىڭىزدەر.
حريسوتەميدا. دەنى دۇرىس ادام قۇرىعان. تىگەرگە تۇياق ءبىر سەن عانا. باسقانىڭ ءبارى سۋمي، سۇمەلەكتەر، ادام ءيسى بار جالعىز ايداي-كۇندەي ەلەكترا عانا!
ەلەكترا. ماعان ەشكىمگە ۇقسامايسىڭ دەيتىن جۇرتتىڭ وزدەرى عوي. ەندەشە، نە ولار اقىلدى دا، مەن اقىماقپىن، نە مەن اقىلدىمىن دا، ولار اقىماق. ەكىنىڭ ءبىرى. دەگەنمەن كىم ءبىلىپتى، اقىلدى ولار ەمەس، مەن بولىپ شىعۋىم دا عاجاپ ەمەس قوي.
حريسوتەميدا. جالعىز ءجۇرىپ پەرىشتە بولعاننان، كوپپەن بىرگە پەرى بولعان دۇرىس.
حور. ەلەكترا، ەستيسىڭ بە! ادام ەلدەن ەرەك كورىنۋ ءۇشىن تۋمايدى. ونان دا مىنانى ەسكەر: قالعان جۇرت قانداي بولسا، سەن دە تاپ سونداي بول!
ەلەكترا. ەندەشە، اپاتايىم، سەن دە جۇرت كولبەڭدەگەنگە كولبەڭدەيتىن كوزسىز كوبەلەك ەكەنسىڭ عوي!
حريسوتەميدا. باسە... سەنىمەن سويلەسىپ نە ءپاتۋا تابام دەپ ەدىم-اۋ!
ەلەكترا. راس پا؟ جۇرتتىڭ ءبارى سولاي دەيدى. اۋزىمدى اشتىم-اق، كوزدەرى اتىزداي بوپ، سەنىمەن سويلەسىپ ءپاتۋا تاپپاسپىز دەپ بەزە جونەلەدى.
حريسوتەميدا. ەندەشە، سول قاسىڭا جان جۋىماي قاراۋمەن وتكەنىڭ.
(ەلەكترا ءۇنسىز).
ونان دا ايتقان سوزگە قۇلاق اس! جالعىزدىقتىڭ نە ەكەنىن سەن ءوزىڭ بىلەسىڭ بە؟
ەلەكترا. مەن كەشقۇرىم ىمىرت تۇسە تەرەزەنىڭ الدىنا بارامىن. جۇرت: انە، ەلەكترا، سىعالاپ تۇر دەمەسىن دەپ، پەردەنىڭ تاساسىنا جاسىرىنىپ تۇرامىن. كوشەدە بالالار شاڭ-شاڭ بولىپ، دوپ قۋالاپ جۇرەدى. جاستار ەكەۋ-ەكەۋ قولتىقتاسىپ بارا جاتادى. قالتاقتاعان كارى اجەلەردى نەمەرەلەرى جەتەكتەپ العان. ال، مەن بولسام شەشەك شىققانداي قۇلازىعان بولمەدە جاپادان-جالعىز تۇرعانىم. تەك بولمەدە عانا ەمەس-اۋ، مىناۋ سارايدا، ءتىپتى جارىق دۇنيەدە قاسىنا قارا جۋىماعان قۋ جالعىز مەنمىن.
حريسوتەميدا. جانعا جۋىماي جالعىز جۇرگەن قانداي ەكەن، ءبىلدىڭ بە بالەم!
ەلەكترا. ءتايىرى، وندا تۇرعان نە بار؟ مەن سەندەرگە كەرەك ەمەس ەكەم، ال سوندا سەندەر كىمگە كەرەكسىڭدەر؟
حريسوتەميدا. بۇل ويىنشىق ەمەس. ميىڭا كىرە مە، جوق پا؟
ەلەكترا. ويىنشىق دەمەكشى... مانا ساندىعىمدى اقتارىپ وتىرىپ، كونە قۋىرشاعىمدى تاۋىپ الدىم. قاڭىراپ بوس تۇرعان ساندىققا قايدان ءتۇسىپ جۇرگەنىن بىلمەيمىن. ۇستىندە قىزىل كويلەگى، باسىندا قىزىل ورامالى بار ەكەن. الدىما الىپ الديلەپ ۇيىقتاتتىم. شەشىندىرىپ توسەگىنە جاتقىزدىم. بۇل ارينە سەندەر ءۇشىن ءجاي قۋىرشاق قانا! مەن ونى لاقتىرىپ تاستادىم. ەندى ونىڭ ماعان قاجەتى قانشا!
حريسوتەميدا. ەلەكترا، قۇداي ءۇشىن، تۇسىنسەڭشى... باعىڭ جانسىن دەسەڭ، وسى تۇستا قاپى قالما. ايتپەسە، بۇل كۇنگە دە زار بولاسىڭ.
ەلەكترا. شەشەم دە ىلعي جىل سايىن "بۇل جاستىعىمنىڭ سوڭعى جىلى، سوسىن قاقپاس كەمپىر بولام" دەپ زار جىلايتىن دا جۇرەتىن. ءبىراق، ول جىل دا وتە شىعاتىن. ول اينانىڭ الدىنا بارىپ، باياعى بادىگىن قايتادان قاقساپ تۇراتىن-دى.
حريسوتەميدا. سەن ەگيستىڭ مىنەزىن بىلەسىڭ عوي. ول كوپ قىلجاقتى كوتەرمەيدى. (ەلەكترا ءۇنسىز).
ەلەكترا. قىلجاقتى مەن دە كوتەرمەيمىن.
حريسوتەميدا. دەگەنمەن، ويلان، ارتىنان وپىنىپ جۇرمە!
ەاەكترا. ەگاست، مەيلى، مەنى دە مەرتكە ۇشىراتسىن. اكەم قۇساتىپ ايىرعا شانشىپ ولتىرە مە، الدە اتقا سۇيرەتىپ ولتىرە مە، ونىسىن ءوزى ءبىلسىن، تەك قىلجاق قىلا كورمەسىن!
حريسوتەميدا. ەلەكترا، بايقا!
ەلەكترا. ول پاديشا. نە ىستەيمىن دەسە دە ەركىندە.
قولىنان قاعار ەشكىم جوق. ءبىراق، ەلەكترا قانداي تاۋقىمەت شەكسە دە، سول ەلەكترا قالپىندا قالادى. ەلەكترا ءبارىبىر ەلەكترا بوپ ولەدى.
حور. ەلەكترا — ولسە دە ەلەكترا.
ەلەكترا. كىشكەنتاي كەزىمدە ول ءتاتتىنىڭ ءبارىن مەنىڭ اۋزىما تىقپالايتىن. مەن قولىنان قاعىپ، ماڭىما جۋىتپايتىنمىن. ەڭ سۇلۋ كۇڭدەرىن ماعان جىبەرەتىن، بەتتەرىنە تۇكىرىپ جاقىنداتپاۋشى ەم. تاۋ-تاۋ عىپ قىرمىزى مەن جىبەك جىبەرەدى. كۇلپارشالاپ جىرتىپ تاستايمىن. مەنىڭ مىنەزىم ءالى دە سول. جولىمدى كوپ كەس-كەستەمەگەنى دۇرىس شىعار.
حريسوتەميدا. ەسۋاس قىز، ساباڭا ءتۇس. ەگيست بەلىن بەكەم بۋىپ وتىر: ەگەر وسىدان ەرتەڭگى مەيرامدا ەلدىڭ سويلەگەنىن سويلەمەسەڭ، سول بويدا كۇيەۋگە بەرمەكشى. (ەلەكترا ءۇنسىز). شوشقا باعاتىن لوتوس دەگەندى ەستىپ پە ەڭ؟ كۇندە ەرتەمەن قالاداعى بار شوشقالارىن قورسىلداتىپ الدىنا ساپ ورىسكە ايداپ اكەتەتىن جالبا-جۇلبا باقتاشى بار عوي؟ كۇيەۋىڭ، انە، سول! (ەلەكترا ۇندەمەيدى). جىلىنا ءۇش تەڭگە اقى الادى. نان مەن پيازعا ورىستەن جيىپ العان كوك شوپتەردى قوسىپ قورەكتەنەدى. قالا تۇرعىندارى ونىڭ ءيىنىن بەس جىلدا ءبىر رەت بۇتىندەيدى. ەسىڭدە بولسىن، جۇرت ونىڭ وزىنە كيىم الىپ بەرگەنىمەن، ايەلىنە كيىم الىپ بەرمەيدى.
ەلەكترا. كويلەگىمدى كورىپ تۇرسىڭ عوي. قاشان ءجيدىپ تۇسكەنشە تاستامايمىن. اياعىمداعى ساندالىم دا سولاي. نارەم ايىرسام بولعانى، تاماقتىڭ دا قاجەتى شامالى.
حريسوتەميدا. ءوز باعىڭدى ءوزىڭ عوي بايلاپ تۇرعان، اۋزىڭنان ءلام شىقسا بولدى، قامقاعا ورانىپ، مامىق توسەنىپ، دۇنيەدەگى بار ءتاتتى ۇيمە تاباق بوپ ءۇيىلىپ الدىندا تۇرار ەدى.
ەلەكترا. ماعان ەشتەمەنىڭ دە قاجەتى جوق، تۇسىنەسىڭ بە؟ حريسوتەميدا، ۇعاسىڭ با ءوزىڭ؟ ماعان اسىل تون، التىن قامقانىڭ، مامىق توسەك، التىن بەلدىكتىڭ تۇككە قاجەتى جوق. ماعان ەركىندىك كەرەك!
حور. ايداي سۇلۋ حانشايىم، ساعان قانداي ەركىندىك كەرەك؟
ەلەكترا. مەنىڭ اتىم. ەلەكترا. مەن ۇستىمدەگى كيىمدى دە سىپىرىپ تاستايمىن! موينىمداعى اشەكەيدى دە لاقتىرام! تاماقتان دا باس تارتام. ماعان وزىمنەن باسقا ەشتەڭەنىڭ دە قاجەتى جوق.
حور. ايداي سۇلۋ حانشايىم، سوندا سەن كىمسىڭ ءوزىڭ؟
ەلەكترا. مەن — ەلەكترامىن. بايلىق مەنىڭ قولىمدى بۇعاۋ بولىپ ماتايدى. ءسان-سالتانات اياعىمدى كىسەن بولىپ تۇسايدى. مەن اداممىن، كىسەن كيگىم كەلمەيدى.
حريسوتەميدا. ال، ەرتەڭ الگى ناقۇرىس لوتوس ۇلما-جۇلما توسەگىنە ۇمار-جۇمار كوتەرىپ ۇرىپ، كويلەگىڭدى سىپىرىپ السا قايتەسىڭ؟ سوسىن ساسىق اۋزى شيە ەرنىڭە قادالىپ، سىلەكەي ءتىلى سۇلىكتەي سورسا نە ىستەيسىڭ؟ قابان جىققان قاندى شەڭگەلى ۇلپا بۇعاناڭدى ۇنتاي جازداپ، ارشىن ءتوسىڭدى استىنا ساپ، تاپاپ بەرسە، قايرانىڭ بار ما قىلاتىن؟ (ەلەكترا ءۇنسىز). ەگەر جەندەت ىستىق تەمىرمەن اق ءتانىڭدى قارىسا عوي، سەن سونى ىستەپ تۇرعان جەندەتتى جەك كورەر ەدىڭ، ال ەندى الگى لوتوستىڭ قۇشاعىنا كىرگەندە، وزگەنى ەمەس، ەڭ اۋەلى ءوزىڭدى ءوزىڭ جەك كورىپ كەتەسىڭ. ونىڭ كۇڭىرسىك قولاڭساسىنان ەمەس، ءوز تانىڭنەن ءوزىڭ جيرەنەسىڭ. (ەلەكترا ءۇنسىز).
حريسوتەميدا. كوردىڭ عوي، ءوزىڭ دە ءسوز تابا الماي قالدىڭ! ال، بىلگىش بولساڭ، پاتشا سوسىن مەنىڭ باسىما قانداي زوبالاڭ تۋعىزاتىنىن ايتشى؟!
ەلەكترا. قورلاسىن مەيلى، ابىرويىمدى ايرانداي توكسىن مەيلى، التىن باسىمدى اياقتارىنا ساپ تاپتاسىن مەيلى، ءومىر ءسۇرۋىم كەرەك. ازاپ كورسەم كورەيىن، ءبىراق ولمەۋىم كەرەك. قاشان پارىزدان قۇتىلعانشا، قالاي دا ءتىرى ءجۇرۋىم كەرەك.
حريسوتەميدا. اقىلعا كەل، ەلەكترا. ءبىزدىڭ اكەمىزدى ولتىرگەلى ون بەس جىلدان اسىپ بارادى.
ەلەكترا. ءجۇز ون بەس جىل وتسە دە مەيلى. ۋاقىت قىلمىستى ۇمىتتىرا المايدى. قىلمىستى قايتقان كەك قانا ۇمىتتىرادى.
حريسوتەميدا. اگامەمنوننىڭ سۇيەگى الدەقاشان قۋراپ قالعان. ونىڭ ءتانى باياعىدا-اق قۇرت-قۇمىرسقاعا جەم بولعان. ال، سەن بولساڭ ءتىرى ادامسىڭ. بالاۋسا ءتانىڭنىڭ ۋىزداي بالبىراپ تۇرعانى مىناۋ. ءولىنىڭ كۇيىگىن كۇيتتەپ ءتىرى تىرلىگىنەن قالسىن دەگەن قايدان شىققان زاڭ؟
حور. شىنىندا دا، ەلەكترا، قايداعى ءبىر قۋراپ قالعان قۋ قاڭقانىڭ كۇيىگىنە بولا بالبىراعان بال ۋىز ءتاندى ءلاززاتىنان قاققانىڭ قالاي بولار ەكەن؟!
ەلەكترا. مەن اكەمىز مونشادا وتىرعاندا، شەشەمىز قاپيادا تور لاقتىرىپ، قالاي ماتاپ تاستاعانىن كورگەنىم جوق. ەگيستىڭ قولىنداعى ايىردىڭ قاندى ءتىسى قادالعاندا اكەمنىڭ قالاي شىڭعىرعانىن ەستىگەن ەمەسپىن. ءبىراق، سول كۇننەن بەرى مەن ءتۇن بالاسى ۇيقى كورمەي، اتار تاڭدى كوزىممەن اتقىزىپ كەلەم. ءتىپتى، ۇيىقتاعىم كەلمەيدى. كۇندىز دە دەم المايمىن. دەمالىستى ءتىپتى قاجەتسىنبەيمىن دە.
حريسوتەميدا. ۇمىت ءبارىن، ەلەكترا.
ەلەكترا. قۇرت-قۇمىرسقا كوزىن الدەقاشان ويىپ جەسە جەگەن شىعار. ءبىراق، جالبارىنا قاراعان جانارى كوز الدىمدا ءالى ءتۇر. قۇرت-قۇمىرسقا كەڭىردەگىن الدەقاشان ورىپ تۇسكەن شىعار، ءبىراق جان داۋىسى قۇلاعىمدا تۇر.
حريسوتەميدا. ەڭ بولماسا ءبىر ءتۇن ونى ويلاماي ۇيىقتاپ شىقشى، ەڭ بولماسا ءبىر كۇنىڭدى اگامەمنونعا قيماي، وزىڭە قيشى.
ەلەكترا. جوق، مەن سەندەر سەكىلدى ۇمىتىپ كەتە المايمىن. اكە الدىنداعى پارىزىمدى وتەمەي تۇرىپ، قارا جامىلماي قاقىرا كيىپ، قارق بوپ جۇرەر ءجايىم جوق.
حريسوتەميدا. ەندەشە، ەسىل ءومىردى تۇل بويداق بوپ وتكىزگەنىڭ، ەلەكترا.
ەلەكترا. دەمەك، مەن قۇشاعىم جىلىپ جار قۇشپايدى ەكەم. ەرىنىم تۇشىپ، ءسابي سۇيمەيدى ەكەم. سۇيەگىم قۋارىپ، ماڭدايىمدى ءاجىم باسىپ، كوكىرەگىم سۋالىپ، قارتايىپ كارى قىز اتانام ەكەن، ءبىراق ءبارىبىر دەگەنىمە جەتپەي تۇرىپ، قازانىڭ قارا كيىمىن شەشپەيمىن.
حريسوتەميدا. ادام دەگەننىڭ ەڭ باستى ماقساتى باقىتتى بولۋ ەمەس پە؟
حور. بۇل ءوزى، قىزدار، قيىن ماسەلە ەكەن: شىنىندا دا وسى ءتىرى ادامنىڭ ەڭ باستى مۇددەسى نە بولادى ەكەن؟
حريسوتەميدا. تاڭەرتەڭ قۋانىپ ويانىپ، بەسىكتە ۋىلدەپ جاتقان بوبەگىڭدى كورگەنگە جەتەتىن نە بار، ءتايىرى؟! كەشكە اق نەكەنىڭ ادال توسەگىندە ساعان ىنتىق بوپ جاتقان اسىل جاردىڭ قۇشاعىنا كۇمپ بەرىپ قۇلاي كەتكەنگە جەتەتىن نە بار، ءتايىرى؟!
ەلەكترا. باياعىدا اناما كوپ، مەنى وسىندا تۇنەپ شىقتى دەپ ايتىڭدار دەپ جالىنعانىندا دا، الگى اق نەكەلى جارىڭدى جارىلقاپ شىعىپ پا ەدىڭ؟ جوق، قۇلىن مۇشەمدى قور قىلاتىن ءجايىم جوق، ەندى بالا تاپپايمىن دەپ، تۇلىمىڭدى تۇتقانىڭدى دا ۇمىتىپ قالدىڭ با؟
حريسوتەميدا. سەن وعان تۇسىنبەيسىڭ عوي. بالا كوتەرگىڭ كەلمەي، شات-شەلەگىڭ شىعاتىنى راس. ءبىراق، ارتىنان ءسابيىڭ تۋعاندا ءبارىن ۇمىتاسىڭ. بەتى جىلتىراعان بىرەۋدى كورە سالىپ ەستەن تاناتىنىڭ تاعى بار. الايدا، و دا قاس قاعىمدا وتە شىعادى. سوندا ارتىنان قاسىڭدا باسىبايلى جۇبايىڭ بارىن كورگەندە توبەڭ كوككە ازەر جەتپەي قالادى.
ەلەكترا. ەگەر مەن بىرەۋدى سۇيسەم، ومىردە تەك سونى عانا ءسۇيىپ وتەر ەم. ماعان تەك شىن قۋانىش قانا قۋانىش، ال قالعانىنىڭ ءبارى الدامشى. الدامشى باقتىڭ كوك تيىندىق قۇنى جوق.
حريسوتەميدا. سەن قايدا ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەنىڭدى بىلەسىڭ بە، ەلەكترا؟ بۇل ساعان قايداعى ءبىر قيال پاتشالىعى ەمەس!
ەلەكترا. ال ءوزىڭ شە؟ سەنىڭ ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەنىڭ الدامشىلىق پاتشالىعى ما؟
حريسوتەميدا. سەن دۇنيەدە وتىرىك ايتپايتىن ادام بار دەگەنگە شىنىندا دا سەنەسىڭ بە؟ ەڭ بولماسا سونداي ءبىر ادامدى كورسەتشى!
حور. ءيا، ەلەكترا، ەڭ بولماسا سونداي ءبىر ادامدى كورسەتشى.
حريسوتەميدا. جاس كەزىندە كىم-كىم دە ءوزى قالاۋىنشا ءومىر سۇرگىسى كەلەدى. ال، اۋزىنداعى انا ءسۇتى كەبەر-كەپپەستەن-اق، ءومىر ءسۇرۋدىڭ قانداي مۇمكىندىگى بولسا، سولاي ءومىر ءسۇرۋ كەرەك ەكەندىگىن تۇسىنەدى.
حور. ۇقتىڭىز با، پاتشا قىزى، حانشايىم؟ ءومىردى زاڭعا يكەمدەمەۋ كەرەك، زاڭدى ومىرگە يكەمدەۋ كەرەك.
حريسوتەميدا. سەن تاقتا بوتەن بىرەۋدىڭ وتىرعانى، كليتەمنەسترانىڭ باۋىرىنان شىققان پەرزەنتتەرىنەن گورى قاندىقول ءامىرشىنى ءسۇيىپ كەتكەنى ماعان وڭاي ءتيىپ ءجۇر عوي دەيسىڭ بە؟ جوق، ءبىراق، ەلەكترا، ەتكەن ەرەۋىل، قالعان سالاۋات دەگەن. كۇنادان كەك قايتپايدى، كۇنانى ۇمىتۋ كەرەك، ۇمىتىلعان نارسە ەشكىمنىڭ مازاسىن المايدى.
ەلەكترا. ەگەر اگامەمنوننىڭ كىسى قولىنان مەرت بولعانىن ءبىز ۇمىتساق مىنا دۇنيەدە تاعى قانداي سۇمدىقتاردىڭ ءوربيتىنىن كىم ءبىلسىن. بالكىم، ەرتەڭ كۇن دە شىقپاي قالار. جۇمىر باستى ادام قايداعى ءبىر قۇرت-قۇمىرسقاعا اينالىپ كەتەر. كىم ءبىلسىن، ادامداردىڭ ءبارىن قۋراعان قۋرايداي قىپ ورتەپ جىبەرەر، ءتۇسىنىپ تۇرسىڭ با، حريسوتەميدا. ەگەر قىلمىسكەر زاۋالىن تارتپايتىن بولسا، زاڭنىڭ دا قۇرىعانى، زاڭ قۇرىسا، ادام دا قۇرىپ، ونىڭ ورنىندا ادام سەكىلدى قۇبىجىقتار قاپتاعانى.
حور. ەگەر قىلمىسكەر زاۋالىن تارتپايتىن بولسا، مىنا دۇنيەدە ادامشىلىق قۇرىپ، الدامشىلىق ورناعانى. زاڭسىزدىق دۇنيەسى. دۇنيە ەمەس زۇلمات، زاڭسىزدىققا باس ۇرعان ادام ەمەس ماقۇلقات!
ەلەكترا. بۇكىل شاھاردى وبا قۇساپ جالعاندىق جايلاپ العان. سىزدەر دۇنيەدە ەشتەڭە بولماعانداي، اكەمىزدى ءوز ايەلى ولتىرمەگەندەي، قاننەن-قاپەرسىز ءجۇرىپ-تۇرىپ جاتىرسىزدار. بيلەۋشىنىڭ قولىنىڭ قان ەكەنىن دە بىلمەگەنسيسىڭدەر. ۋا، حريسوتەميدا، سەندەر جالعاندىققا ابدەن ەتتەرىڭ ۇيرەنىپ العان، ەرتەدەن قارا كەشكە دەيىن ايتاتىندارىڭ وتىرىك: سىزدەر تۋعان انالارىڭىز بەن تۋعان بالالارىڭىزدى دا الدايسىزدار؛ باۋىرلارىڭىزداعى جارلارىڭىزعا دا ايتقاندارىڭىز شىپ-شىلعي وتىرىك؛ قابىرعا ەكەش قابىرعاعا، حايۋان ەكەش حايۋاندارعا دا ايتاتىندارىڭىز شىپ-شىلعي وتىرىك؛ سەندەر ءتىپتى ءشوپ ەكەش ءشوپتى، كوك ەكەش كوكتى ءوز تۇسىمەن اتاماي، اسىرەلەپ سۋرەتتەپ جالعاندىققا ۇرىناسىزدار؛ سىزدەر ءۇشىن شىن قۋانىش — بىلاپىت، سىزدەر ءۇشىن شىن سۇلۋلىق — كۇناھارلىق. ءاي، حريسوتەميدا-اي، سەندەر جاندارىڭ قينالماي تۇرىپ-اق، وتىرىكتى سوعا سالاسىڭدار-اۋ. ويتكەنى، وتىرىك ابدەن قاندارىڭا دارىپ، سۇيەكتەرىڭە ءسىڭىپ بىتكەن.
حريسوتەميدا. جارايدى، سولاي-اق بولسىن، ەسۋاس. وتىرىكتى سەن-اق اشكەرەلەپ قارىق بول. قىلمىستىنىڭ ءبارىن جازالاپ، دۇنيەنى ايناداي قىپ تازالاپ، كۇندى بۇلتقا باسقىزباي، سەنىڭ-اق شىعار ءمۇيىزىڭ شىقسىنشى.
ەلەكترا. مەن كۇننىڭ كوكتە تۇرعانىن، ادامنىڭ ءتورت اياقتى حايۋان ەمەس، ەكى اياقتى اقىل يەسى بولعانىن قالايمىن. دۇنيەگە كۇنادان پاك سابيلەردى تۋاتىن مەنمىن. ءيا، مەن ەشتەمەنى ۇمىتپايتىن ەلەكترامىن. دۇنيەدە ەڭ بولماسا ءبىر ادام ۇمىتپاي ەستە ساقتاپ قالعان اقيقاتتى ەرتەڭ سەندەر دە ۇمىتا المايسىڭدار. دۇنيەدە زاڭدى سىيلار، ادىلدىكتى سىيلار ءبىر ادام بار بولسا، اقيقاتتىڭ دا قۇرىماعانى.
حريسوتەمڭدا. ەندەشە، نەعىپ ءجۇرسىڭ، بار دا اكەمىزدىڭ كەگىن ال!
ەلەكترا. اكەمىزدىڭ كەگى ءۇشىن ەمەس، كۇللى قالامىزدى كۇيەدەي جايلاپ بارا جاتقان قىلمىستى قۇرتۋ ءۇشىن، سازايىن تارتقىزۋىمىز كەرەك. ءبىر قىلمىس ەكىنشى قىلمىستى، ءبىر زورلىق ەكىنشى زورلىقتى تۋعىزادى. ويتكەنى، زاڭ جوق جەردە زالىمدىقتىڭ مەرەيى ۇستەم بولاتىن ادەتى.
حور. ەستيسىڭدەر مە، ازاماتتار؟ زاڭسىزدىق بار جەردە زالىمدىق ەتەك الادى؟!
حريسوتەميدا. ەندەشە، ەلەكترا، سول كەساپاتتىڭ ءبارىن سەن-اق قۇرت! بۇل دۇنيەدە سەنەن كۇشتى ەشكىم جوق بوپ تۇر عوي!
ەلەكترا. ەگەر مەندە سەن ايتقانداي قۇدىرەت بولسا، ەگيست ءبۇيتىپ جەر باسىپ جۇرمەس ەدى.
حريسوتەميدا. سوندا باياعىدان بەرگى مىلجىڭداپ تۇرعانىڭ نە؟ قولدان كەلمەيتىن نارسەگە قۇر بوسقا ءتىل بەزەپ نە الەك؟
ەلەكترا. سەرە ساداقتى سەرپىپ تارتار بىلەك مەندە جوق. كوك سەمسەردى قىناپتان تولعاي سۋىرار قايرات مەندە جوق. سوندىقتان دا ۇرىمتالدى توسام. ورەست كەلىپ، جازىقتىنىڭ جازاسىن تارتقىزار ءساتتى كۇتەم. سوعان دەيىن ەشتەڭەنى ەسىمنەن شىعارماي كۇتە بەرەم، كۇتە بەرەم.
ەكىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ەگيست، حريسوتەميدا، حور.
ەگيست. گاپ، سول ورەستىڭ كەلمەيتىنىندە بوپ تۇر عوي؟
ەلەكترا. ءا، مانادان بەرى تىڭداپ تۇر ما ەدىڭ؟
ەگيست. مەنىڭ ونداي دا ادەتىم بارىن بىلەسىڭ عوي. پاديشاعا قول استىنداعىلاردىڭ نە كوكىپ جۇرگەنىن بىلمەي بولا ما؟ سونى سىزدەردىڭ قالاي تەز ۇمىتىپ قالا قالعاندارىڭا قايرانمىن.
ەلەكترا. ەندەشە، مەنىڭ ويىمدى ابدەن ءبىلىپ الدىم دەسەيشى.
ەگيست. اۋىزدان ابايسىز شىققان ءسوزدىڭ ارتىندا قانداي قيانات جاتاتىنىن ءبىر كىسىلەردەن كورگەنىم بار ەدى. و، بەيباقتار قانداي تاۋقىمەت تارتقاندارىن ساعان ايتىپ بەرەر ەدى، اتتەڭ، ولاردىڭ دۇنيەدەن كوزدەرى قۇرىعالى قاشان.
ەلەكترا. ابايلاڭىز، جۇرەگىمدى جارىپ جۇرمەڭىز.
ەگيست. قۇداي ساقتاسىن، ون ەكىدە ءبىر گ ۇلى اشىلماعان پەرىشتە بويجەتكەندى شوشىتىپ، كۇناعا باتار ءجايىم جوق. حريسوتەميدا، سەن دە قۇر بەكەرگە ۇرەيلەنبە! ءبىراق، مەنىڭ نە ويلايتىنىمدى ەلەكتراعا جەتكىز دەپ ەشكىم ساعان تاپسىرما بەرمەگەن سياقتى ەدى. مەن قول استىنداعىلاردىڭ قاي جەردە نە دەپ كوكۋدىڭ ءجونىن بىلەتىندەرىن عانا ۇناتام. سەن، ءبىراق، مەنىڭ جولىمدا بۇدان گورى دە جان قيا ەڭبەكتەنۋىڭە بولاتىن ەدى عوي.
ەلەكترا. ول الگى سوزدەردى سەنىڭ ءسوزىڭدى سويلەپ ايتىپ تۇرعان جوق.
ەگيست. قايدان بىلەسىڭ، اپاڭدى سەنەن سىر تارتسىن دەپ ادەيى جۇمساعان شىعارمىن. ونىڭ تاپ ادال جۇرەم دەپ، ەتەگىنە ناماز وقي قويمايتىنى وزىنە بەلگىلى عوي.
ەلەكترا. ونى سونداي كۇيگە جەتكىزگەن ءوزىڭسىڭ.
ەگيست. مىنە، عاجاپ! بۇل قالادا نە پالە شىقسا دا، بارىنە جاۋاپتى مەنمىن. ءجىبى ءتۇزۋ دەپ جۇرگەن ايەلدەرىمىز قاراپتان-قاراپ سۋىق جۇرىسكە سالىنسا دا، يناباتتى دەپ جۇرگەن ازاماتتارىمىز ءوز اكەلەرىن وزدەرى ولتىرسە دە، كىنالى مىنا مەن. ءبىراق، وسى سوزدەرىڭ كوڭىلىمە قونادى. كوردىڭ عوي، ەكەۋمىزدىڭ دە ويىمىز ءبىر جەردەن شىعادى ەكەن. ەگەر بۇل شاھارداعى بارلىق نارسە مەنەن بولىپ جاتسا، سول شاھار دەگەنىڭىزدىڭ ءوزى دە مەن بولىپ شىقپايمىن با؟!
ەلەكترا. مەندە نە شارۋاڭ بوپ كەلدىڭ؟
ەگيست. ەڭ الدىمەن ورەستى كۇتىپ بەكەر اۋرە بولما دەمەكپىن.
ەلەكترا. سەنىڭ ءسوزىڭنىڭ ماعان دارىمايتىنىن بىلەسىڭ عوي؟
ەگيست. جارايدى، تىڭدا. مەنىڭ ءوز باسىمنىڭ قاۋىپسىزدىگىن كوزىمنىڭ قاراشىعىنداي ساقتايتىنىما سەنەتىن شىعارسىڭ. ويلاشى، سوندا مەن ءۇشىن ەڭ ءقاۋىپتى ادام كىم؟ ارينە، اگامەمنوننىڭ ۇلى ورەست. ەندەشە، ونىڭ ءار ادىمى اڭدۋلى عوي؟
(ەلەكترا ۇندەمەيدى).
ۇندەمەي قالدىڭ با؟ دەمەك ءسوزىمنىڭ جانى بار ەكەن. بۇگىندە ساعان ول دا ءبىر، جاي انشەيىن جاماعايىن دا ءبىر. ونىڭ ەسىل-دەرتىنىڭ نە ەكەنىنەن حابارىڭ بار ما؟ جوق بولسا ايتايىن: بىرىنشىدەن — ايەلدەر، ەكىنشىدەن — قۇمار ويىنى، ۇشىنشىدەن — ات جارىسى، تورتىنشىدەن — ارينە ىشىمدىك. وعان بۇلاردان باسقا ەشتەڭەنىڭ دە قاجەتى جوق. ونداي ادامنىڭ قولىنان سەن ويلاعان نارسە كەلە قويمايتىنىنا باياعىدا مەكتەپتە جۇرگەندە-اق كوزىم جەتكەن.
ەلەكترا. ءسوزىڭنىڭ ءبارى شىپ-شىلعي وتىرىك.
ەگيست. راس ايتاسىڭ با؟ جارايدى، تىڭداي ءتۇس. قاس دۇشپانىم ەكەنىن بىلە تۇرا، ءالى كۇنگە ونى نەگە ولتىرمەي جۇرگەنىمدى بىلەسىڭ بە؟ بىلمەسەڭ ءبىلىپ ال، مەنىڭ جاۋىم ول ەمەس، مەنىڭ جاۋىم. استىنداعى اتى ءولىپ قالسا، مەنى قارعايتىن ارباكەشتەر، ەگىنى شىقپاي قالسا جەردەن الىپ، جەرگە سالاتىن ديقاندار، سىراحانادا جيىلىپ اپ، باياعى اگامەمنون داۋرەنىن جوقتايتىن كارى قاقپاستار؛ ولار اگامەمنوننىڭ تۇسىندا ايەل قاسىنا جاتۋعا جارايتىن ەدىك، ەگاستىڭ تۇسىندا جاراماي قالدىق دەپ، ونى دا قۇدايدان ەمەس، مەنەن كورەدى. وسى ءبىر سىلەكەي اۋىز سىلىمتىكتەردىڭ كەز كەلگەنى مەن ءۇشىن اگامەمنوننىڭ دىردۋقۇمار بالاسىنان الدەقايدا ءقاۋىپتى.
(ەلەكترا ۇندەمەيدى).
— ە، سولاي ما ەكەن، بالەم، ۇندەمەي قالدىڭ با؟
ەلەكترا. ۇندەمەي تۇرعانىم — سەنىڭ ءبىر سوزىڭە دە سەنبەگەنىم.
ەگيست. سەن مەيلىڭ، سەنبە مەيلىڭ، بوسقا ارامتەر بولما. ورەست ومىرىنە ريزا، مۇندا قايتىپ ورالۋ ويىندا دا جوق. مۇڭسىز-قامسىز تىرلىكتى ءقاۋىپ پەن قاتەرگە ايىرباستايتىن جانى قاس پەندە بۇل دۇنيەدەن تابىلا قويماس.
ەلەكترا. ايناعا قاراعاندا، دۇنيەدە سونداي دا ادام بارىن ءوز كوزىممەن كورگەندەي بولام.
ەگيست. ويتكەنى، سەنىڭ ەسىڭ دۇرىس ەمەس قوي. ايتپەسە، دۇنيەدە ونداي ادام بولمايتىنىن ءوزىڭ دە بىلمەس پە ەدىڭ؟
ەلەكترا. مەن. اگامەمنوننىڭ قىزىمىن. اعام. اگامەمنوننىڭ ۇلى. اكەمىز دە ءبىر، كوزدەگەن ماقساتىمىز دا ءبىر. پاديشا، سازايىڭدى ءتۇبى بىزدەن تارتاسىڭ. ورەست تەك ەلەكترانىڭ وزىنەن اۋمايتىن اعاسى عانا ەمەس، ورەست دەگەنىمىزدىڭ ءوزى ەلەكترا، ال ەلەكترا دەگەنىمىزدىڭ ءوزى ورەست.
ەگيست. ەندەشە، اعاڭنىڭ تاپ سەن ويلاعاندى جۇزەگە اسىرۋعا اسىعا قوياتىن ءتۇرى كورىنبەيدى.
ەلەكترا. بۇگىن بە، ەرتەڭ بە، جوق ون جىلدان كەيىن بە، سەنى ءتىرى قويىپ ءتىرى جۇرە المايتىنىن ول ءبارىبىر ۇعادى. سول كەزدە ءبارىبىر ورالادى، ونىڭ ورالعان كۇنى — سەنىڭ كوزىڭنىڭ بۇل دۇنيەدەن جوعالعان كۇنى.
ەگيست. سول كۇنى ءوزىڭ قايدا بولام دەپ ويلايسىڭ، سۇلۋىم؟
ەلەكترا. ونىمەنەن بىرگە بولام. سەنى ولەردەي جەك كورەتىن ساناسىندا بولام. كەك كەرنەگەن جۇرەگىندە بولام. ساعان قادالعان قانجارىنىڭ ۇشىندا بولام.
ەگيست. بىلمەدىڭ. سەن ول كەزدە لوتوس نايساپتىڭ ساسىق قۇشاعىندا بولاسىڭ.
حريسوتەميدا. مەيىرىمدى بولا كورىڭىز، پاديشام.
ەگيست. مەن جالبا توندى دەۋىش ەمەس، التىن تاجدى پاديشامىن. پاديشا كىسىگە بوركەمىك بولۋ جاراسپايدى. مەن پاتشا ەكەنمىن، كوشەگە تاس ەمەس، ادامداردىڭ باس سۇيەگىن توسەتسەم دە، ۇيلەردىڭ قابىرعاسىن قانمەن سىلاتسام دا، ءوز شاھارىمدا قاتاڭ ءتارتىپ ورناتۋىم كەرەكتىگىن تۇسىنۋگە ءتيىستىمىن. قانقۇمار بولماسام دا، قاتاڭ ءتارتىپتى قان توگىپ قانا ورناتۋعا بولاتىنىن بىلە وتىرىپ، قان توكپەي قاراپ وتىرار جايىم جوق.
ەلەكترا. ەندەشە، مەن دە ساعان ەسەمدى جىبەرىپ، قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرا قويماسپىن.
حريسوتەميدا. اقىلعا كەل، ەسۋاس. ءويتىپ بوسقا باسىڭدى جۇتپا.
ەگيست. ەكى اپتا بويى اش بايلانعان نە قانىن سۋداي اعىزىپ قارعالعان ادام عانا باسىن جۇتادى. ال كىم كورىنگەنگە كوز تۇرتكى بولعان قورلىقتان ولگەن ادامدى كورسەم كوزىم شىقسىن.
ەگيست. ەلەكترا ءومىر سۇرەدى. مەنىڭ پارمەنىم وسىنداي.
حور. سەن بۇعان كامىل سەنەسىڭ عوي، پاديشا؟
ەگيست. مەن تاققا وتىرعالى جاماعات قاتتى ريزا. سەن بۇنىڭ ماڭىزىن تۇسىنەسىڭ بە؟ بيلەۋشىگە قول استىنداعى حالىقتىڭ ريزالىعىنان اسقان نە كەرەك؟
ەلەكترا. باتپاققا اۋناعان شوشقالار دا داۋىرىنە ءدان ريزا.
(حور شوشقا بولىپ قورسىلدايدى).
ەگيست. مەنىڭ دە ايتىپ تۇرعانىم سول ەمەس پە؟! ادام دەگەن دە شوشقا عوي. ونىڭ دا كوكسەيتىنى شوشقانىڭ كوكسەيتىنى، قارنىنىڭ توقتىعى مەن جانىنىڭ تىنىشتىعى عوي.
(حور شوشقا بولىپ قورسىلدايدى).
— جۇرتتى تىنىشتىعىنان ايىرىپ، الا بۇلىك سالاتىنداي سەن كىمسىڭ؟
ەلەكترا. ەستيسىڭدەر مە، حالايىق! ەلەكترا جۇرتتىڭ تىنىشتىعىن بۇزۋعا تۋىپتى.
ەگيست. ەندەشە، ەسىڭدە بولسىن، قىمباتتىم: جۇرت ونىڭدى قالامايدى. جۇرتقا سول باتار باتپاعىنا باتىپ، راحاتتانا قورسىلداپ جاتقاندارى ۇنايدى.
ەلەكترا. مەن ءتىرى تۇرعاندا ولار ەشتەڭەگە ريزا بولا المايدى.
حريسوتەميدا. بۇنىكى بوس بىلشىل. ونىڭ سوزىنە ەشكىم قۇلاق اسپايدى. جۇرتتىڭ ءبارى بۇنى ەسىنەن الجاسقان دەپ ەسەپتەيدى.
ەلەكترا. نەمەنە، شىمبايىڭا باتىپ كەتتى مە؟ راحاتتانا قورسىلدايتىن تىنىشتىعىڭنان ايىرعالى تۇرمىن با، حريسوتەميدا. شوشقالاردىڭ پاديشاسى، سەن دە بۇدان بىلاي جايباراقات قورسىلداي المايسىڭ. مەن باردا سەندەرگە تىنىشتىق جوق. مەن ءتىرى تۇرسام، قاشان ادام بولىپ ەكى اياقتارىڭنان تىك باسقاندارىڭشا، شالشىققا اۋناتپاي، ساۋىرلارىڭنان قامشى ايىرمايمىن.
ەگيست. مەن دە سەنى ادام قىپ الشاڭداتىپ قويماسپىن.
ەلەكترا ولتىرسەڭ مەنىڭ ءولى مۇردەم ءبارىبىر ساعان تىنىشتىق بەرمەيدى.
ەگيست. ولتىرسەم بەيپىلاۋىز ساۋداگەردى ولتىرەم. ولتىرسەم وكپەشىل قازان قايناتۋشىنى ولتىرەم. ولاردى دا جۇرت ءتاۋباعا كەلسىن دەپ ادەيى ولتىرەم. ويتكەنى، حالىقتىڭ كوڭىلى نەدەن قورقىپ، نەدەن ساقتانۋ كەرەك ەكەنىن انىق بىلگەندە عانا جايلانادى.
حور. ەستيسىڭدەر مە، ازاماتتار. ەڭ اۋەلى نەدەن قورقىپ، نەدەن ساقتانۋ كەرەك ەكەنىن بىلمەك كەرەك. سوندا عانا ىڭ-شىڭسىز تىنىش ءومىر سۇرەسىڭدەر.
ەگيست. ماعان جۇرتتى زىندانعا سالۋدىڭ دا قاجەتى جوق. كىمنىڭ نە دەپ ماقتايتىنىڭ بىلسەم بولدى، بارىنە دە اۋىزدىق سالا الام... مۇقالمايتىن، باس يمەيتىن پەندە بولمايدى. گاپ تەك سونى نەمەن مۇقاتۋ كەرەك ەكەنىن بىلۋدە. ماسەلەن، سەن ەلەكترا، سەنىڭ ۋىز ءتانىڭدى قىپ-قىزىل ىستىق ىستىكپەن شاباقتاي باستاسا نە ىستەر ەدىڭ؟
(ەلەكترا ۇندەمەيدى).
— الدە بالالارىڭدى اكەپ، كوز الدىڭدا باۋىزداسا قايتەر ەڭ؟
(ەلەكترا ۇندەمەيدى).
— نەمەسە ەكى كوزىڭدى باقىرايتىپ، قوينىڭداعى ايەلىڭدى زورلاپ جاتسا، نە ىستەي الاسىڭ؟
(ەلەكترا ۇندەمەيدى).
— سوندا دا مۇقالماس پا ەدىڭ؟
ەلەكترا. ءبىلىپ تۇرىپ نەسىنە سۇرايسىڭ.
ەگيست. ءيا، مەن ءبارىن بىلەمىن. سوندىقتان دا سەنى جەندەتتەردىڭ قولىنا بەرمەيمىن. ولار توپاس. ءوز بەتتەرىمەن ەشتەڭە ويلاپ تابا المايدى.
ەلەكترا. ءوزىڭدى دە سۇڭعىلا بىلگىش ساناي بەرمە!
ەگيست. سونشا قارىسۋدىڭ قاجەتى قانشا، ەلەكترا! ەرتەڭ مەنىڭ تاققا وتىرعانىما ون بەس جىل تولادى.
ەلەكترا. اگامەمنوندى ولتىرگەنىڭە ون بەس جىل تولادى.
ەگيست. شىنىندا دا، وسى ءبىر ەكى مەرزىمنىڭ ءدال كەلۋىن قاراشى. جازمىش سولاي بولسا، امال قايسى.
ەلەكترا، ءسوز تىڭدا. ەرتەڭ اقيقات مەيرامىندا شاھاردان باسقا جۇرتپەن بىرگە سەن دە تاقتىق الدىنا كوپ، اعىڭنان اقتارىلىپ، شىن سىرىڭدى ايتاسىڭ.
ەلەكترا مەن سوندا بار شىندىقتى ەل الدىندا اقتارىپ سالسام قايتەر ەدىڭ؟!
ەگيست. اقيقات مەيرامىندا جۇرت ويىندا نە بار بولسا، جاسىرماي تۇگەل ايتاتىنىن بىلەسىڭ عوي؟ مەيرامدا ايتقان ءسوزى ءۇشىن جازالانعان كىمدى كورىپ ەدىڭ؟
ەلەكترا. ول مەيرامدا ەشكىم ەشقاشان شىندىق ايتىپ كورگەن ەمەس.
حريسوتەميدا. ال سەن شە، ەلەكترا؟ سەن نەگە ەڭ بولماسا شىندىقتى ايتپادىڭ؟
ەلەكترا. مەن ايتا باستاسام، جۇرت قۇلاعىن باسادى. ولار شىندىقتى ايتپاق تۇگىلى، تىڭداۋدان قورقادى.
حريسوتەميدا. سەن تەك بوسقا مىلجىڭداۋدى بىلەسىڭ، ەلەكترا. جۇرت سەكىلدى سەن دە قورقاسىڭ. شىنداپ كەلگەندە، ءبارىمىزدىڭ ىشىمىزدەگى ەڭ قورقاعىمىز سەنسىڭ. ءبىز، ەڭ بولماسا، ءوزىمىزدىڭ قورقاق ەكەندىگىمىزدى مويىندايمىز عوي.
ەلەكترا. ەندىگى ءسوز بوس بىلشىل. ەندى تەك سەمسەر كەرەك. قاشان ورەست كەلگەنشە جۇمعان اۋزىمدى اشپايمىن. جىل. سايىن مەن سەندەردىڭ مەيرامدارىڭا قارا جامىلىپ كوپ قورقاق بولعاسىن ءوزىم ءلام-ميم دەمەي، سەندەردىڭ سۋداي ساپىرعان وتىرىكتەرىڭدى تىڭداپ قايتاتىنمىن.
ەگيست. ادام رەتىندە، مەن سەنىڭ نەگە وشىگىپ جۇرگەنىڭدى تۇسىنەم. وعان قارسى ايتار داۋىم جوق. ءبىراق، مەن ادام ەمەس، پاديشامىن. سوندىقتان دا ءوز پاتشالىعىمدا تەك ءتارتىپ بۇزبايتىنداردى عانا ۇستايمىن.
حور. ادام رەتىندە ول بارىنە دە تۇسىنەدى، پاديشا رەتىندە باسىندى الادى.
ەگيست. مەن ساعان ءاز پىكىرىڭنەن اينى دەي المايمىن. جەك كورەدى ەكەنسىڭ. كورە بەر. مەنىڭ جۇرەگىمدى كوكىرەگىمنەن ءاز قولىڭمەن جۇلىپ الاتىن كۇندى اڭساي بەر. قارتايىپ، داۋرەنىڭ ەتكەنشە ورەستى كۇت. ول ءوز ەركىڭ. ال مەنىڭ مىندەتىم. قاراۋىنداعىلاردىڭ تىنىشتىعىن قامتاماسىز ەتۋ. سوندىقتان ەرتەڭنەن باستاپ جىل سايىنعى اقيقات مەيرامىندا جۇرت نە ىستەسە، سەن دە سونى ىستەيسىڭ. مەنىڭ ساعان قويار بۇدان باسقا تالابىم جوق.
ەلەكترا. مەنى سوندا اقىماق قوي دەپ ويلايسىڭ با؟
ەگيست. ەلەكترا، مەن سەنەن قورىقپايمىن. مەن ءوز باسىمنىڭ اماندىعىن ەمەس، قاراۋىمداعى جۇرتتىڭ تىنىشتىعىن ويلاپ تۇرمىن. شاھاردا جۇرتتىڭ ويلاعانىنان ويى بوتەن ءبىر ادام بار جەردە حالىقتىڭ تىنىشتىعى كەتەدى.
ەلەكترا. مەنى سونشاما اقىماق كورەسىڭ بە؟
ەگيست. ءوزىڭ ماعان قانداي ءقاۋىپ توندىرە الام دەپ ويلايسىڭ؟ قولىمداعى بيلىكتىڭ قورعانى — كوك نايزالى قالىڭ اسكەرىم بار. سەنەن نە دەپ قورقام! ءبارىبىر ءوز دەگەنىمە كوندىرمەي تىنبايمىن. قايتكەن كۇندە دە قالادا قاتاڭ ءتارتىپ ورناتپاي بولمايدى. سوندىقتان، ەلەكترا، سەن مەنىڭ جولىمدى كوپ كەس-كەستەي بەرمە.
ەلەكترا. قورىقپايتىنىڭ بار مەنى نەگە ءولتىرىپ تاستامادىڭ؟
ەگيست. مەن سەنەن كوپ نارسە قولقالاپ تۇرعانىم جوق. ماعان تەك ءبىر-اق كۇن قۇلاق اسساڭ بولعانى. قالعان كۇندەرى قالاۋىڭشا ءومىر سۇرە بەر. سوندا ساعان ودان ارتىق نە كەرەك؟
ەلەكترا. سەنىڭ ويىڭشا، پاديشا، مەن تەك جايلى جاتىپ، جاقسى تۇرىپ، اس ءىشىپ، اياق بوساتۋ ءۇشىن ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن بولدىم عوي. جوق. ماعان ءومىر سۇرگىزىپ جۇرگەن ەركىن جۇتقان اۋا مەن بويىمداعى ىستىق قان عانا ەمەس. ەلەكترا ولسە دە، تىرىلسە دە، ءوز پارىزىن ورىنداۋدان باسقا ەشتەڭە كوكسەمەيدى. ولسەم دە، دەگەنىمە جەتپەي قويمايمىن.
ەگيست. ارمانىڭ ادەمى-اق، اياۋلىم. ءبىراق، اۋا دا سۋ دا، نان دا، ادەمى نارسەلەر. ءبارىن ايت تا، ءبىرىن ايت: ادامنىڭ ءوزى ولگەن كۇنى ارمانىنىڭ دا ادىرا قالاتىنىن ايت. مەنىڭ ولگەنىمدى كورگىسى كەلەتىن ادام ءبارىبىر كوكسەگەنىنە جەتە الماي، ارماندا كەتەدى.
ەلەكترا. سەن ءويتىپ باتىرسىنا بەرمە. مەنەن ءبارىبىر قورقاسىڭ. ويتكەنى، ەلەكترا ارادا قانشا جىل وتسە دە بەتىنەن قايتپاي، قايسارلىقتان ايىرىلسا، قادىرىنەن دە ايىرىلاتىنىن جاقسى بىلەدى. ەركەكتىڭ تەگەۋرىنىنە ءبىر ءتۇسىپ شىققان بويجەتكەننىڭ ەندى قايتىپ قىزبىن دەپ بۇلدانا المايتىنى سياقتى، ءبىر رەت جالعان سويلەپ قويعان ادام دا سودان بىلاي وتىرىك ايتپاي تۇرا المايدى.
حور. كۇنادان پاك پەرىشتەم-اي!
ەلەكترا. قارا ءجۇزدى قىلمىسىڭدى جۇرتتىڭ ەسىنە ءتۇسىرىپ، كوز تۇرتكى بوپ جۇرگەن ەلەكترادان قۇتىلعىڭ كەلمەسە، قولىڭنان قاعاتىن كىم بار، مەنى ءولتىر. تەك تاۋەكەلىڭ تۇرسا، ءولتىرىپ كور. ءبىراق، مەن ولسەم دە ەلەكترا بوپ قالاتىنىمدى، جۇرت مەنىڭ ولىگىمدى كورىپ تۇرىپ تا، سەنىڭ قاندىقول قىلمىسىڭ مەن وزدەرىنىڭ كۇناھارلىعىن ەستەرىنە الاتىنىن سەن جاقسى بىلەسىڭ عوي. ەلەكترانىڭ ءوز دەگەنىنەن تايعان جەرى — ولگەن جەرى. سەن مەنەن ءسويتىپ قۇتىلعىڭ كەلەدى عوي. جوق، پاديشا، ساعان ونداي جاقسىلىق جاساي قويار جايىم جوق.
ەگيست. جارايدى. قايسىمىز كۇشتى ەكەنبىز ەرتەڭ كورەرمىز. قايسىمىز كۇشتى ەكەنبىز و دا بەلگىلى بولار پاتشانىڭ قىزى ەلەكترا شوشقاشىنىڭ ايەلى بولعاندا قانداي بولادى ەكەن، ونى دا ءبىر كورەيىك.
ەلەكترا. مەن پاتشانىڭ قىزى ەمەسپىن، ەڭ الدىمەن ەلەكترامىن. لوتوستىڭ دا ايەلى بولمايمىن، تەك ەلەكترا بوپ قالامىن.
ەگيست. مەن سەنى ازاپتاعالى تۇرعانىم جوق. سەندەي قيقارلارعا قيناعان سايىن كۇش قوسىلا بەرەتىنىن تۇسىنبەيتىندەي سونشا اقىماق ەمەسپىن. مىنا حريسوتەميدالار كۇللى دۇنيە بۇتتارىنىڭ اراسىندا تۇرعانداي كورەدى. ال، مەن بۇلاردىڭ ءتىپتى ميىنا كىرمەيتىن ءبىراز نارسەنى تۇسىنەمىن. سەنى كەدەيلىك تە، كىر-قوقىس تا، ازاپ تا، جۇرتتىڭ بەزىنگەنى دە جاسىتپايتىنى راس. كۇيەۋگە شىقتىڭ-اق، باسىڭداعى ەرىكتەن ايىرىلاسىڭ. سەنى ءبىر مۇقاتسا، تەك سول مۇقاتادى.
حور. ەلەكترا، سەنى نە مۇقاتاتىنىن ءبىلدىڭ بە؟ سەنى باسىڭداعى ەرىكتەن ايىرىلۋ عانا مۇقاتادى.
ەگيست. بۇرىن جۇرت ساعان اگامەمنوننىڭ قىزى بولعاسىن عانا نازار اۋدارىپ جۇرگەنىن نەعىپ اڭعارماعانمىن دەسەڭشى. سويتسەم، سەنى پاتشانىڭ قىزى عوي دەپ سارايدان كىرگەن-شىققانىڭدا ساقشىلار ىزەت كورسەتەدى ەكەن. قالا ارالاساڭ قارا حالىق قاق ايىرىلىپ جول بەرەدى ەكەن. قانشا دەگەنمەن، پاتشانىڭ قىزىنىڭ اتى، پاتشانىڭ قىزى ەمەس پە!
ەلەكترا. مەن پاتشانىڭ قىزى ەمەسپىن، ەلەكترامىن. جۇرت قاراسا پاتشانىڭ قىزىنا ەمەس، ەلەكتراعا قارايدى. ولاردىڭ كۇتەتىنى، اقيقات. ال اقيقات دەگەن، سەنىڭ كوزىڭنىڭ قۇرىعانى.
ەگيست. كورەرمىز. ونى سەن ەرتەڭ شوشقاشىعا ايەل بولعاندا بىلەرمىز. بۇرىن سەنى كورسە، انادايدان بويلارىن جيناپ، تىكەسىنەن تىك تۇراتىن قالا قاتىندارى ەندى قاستارىنا بارىن، كۇيەۋىنىڭ ساۋىس-ساۋىس جەيدەسىن جۋىپ جاتقان شوشقاشىنىڭ ايەلىنە قانداي قۇرمەت كورسەتەر ەكەن، كورەرمىز. سەن بالا تۋعاندا، ولار بۇرىنعى از-اۋليە تۇتىپ جۇرگەن ەلەكترالارىنىڭ وزدەرى سەكىلدى كۇن سايىن كۇيەۋىنىڭ استىندا جانىشتالىپ شىعاتىن ءجاي انشەيىن تومەن ەتەك ۇرعاشى ەكەنىن ءبىر-اق بىلەر. لوتوستىڭ قولتىعىندا كەلە جاتقانىڭدى كورگەندە، كەشە عانا انادايدان كوز تاستاۋعا قورقىپ، بەت-بەتىنە زىتىپ بەرەتىن ەركەكتەر نە دەپ كوكىر ەكەن، كەرەڭ بوپ قالماساق، ونى دا ەستىرمىز. ەشكىم ادام ساناتىنا قوسپايتىن ساسىق شوشقاشىنىڭ ءوزى-اق سەنى ماسقارالاپ بەرەدى. ەلەكترا اۋليە بولسا، سوندا كورەرمىز.
ەلەكترا. جارايدى، پاديشا، كورسەك كورەرمىز.
ەگيست. جاۋاپ قايتارۋعا اسىقپا. مەن مەيىرىمدى بيلەۋشىمىن. ءالى دە ءبىر ءتۇن ويلانۋىڭا مۇمكىندىك بەرەمىن. قانداي توقتامعا كەلگەنىڭ ەرتەڭگى مەيرامدا بەلگىلى بولار.
حور. پاتشا قىزى، قانداي توقتامعا كەلگەنىڭدى ەرتەڭ مەيرامدا كورەرمىز.
ءۇشىنشى كورىنىس
ورەست، حور، مىلقاۋ.
ورەست. ۇستازىم، كەلەتىن جەرىمىزگە جەتتىك-اۋ دەيمىن. (مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
تۋعاندا قالام ەسىمدە قالسا كەرەك ەدى، جادىما ءبىراق ەشتەڭەنىڭ تۇسپەي كەلە جاتقانى.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
الدە ول كەزدە تىم كىشكەنتاي بولدىم با ەكەن؟ جوق، ءتورت جاستا ەدىم عوي. ەسىمدە نەعىپ ەشتەڭە قالماعان؟ راسىندا دا، ەشتەڭە قالماپتى. تەك سەن ايتقان اڭگىمەلەرگە عانا قاراپ بىردەڭەلەردى شىرامىتام.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
اكەمدى دە سەنىڭ ايتقانىڭ بويىنشا بىلەتىن سياقتىمىن. سەنىڭ ايتۋىڭشا ول باتىل دا كورەگەن قولباسشى كورىنەدى؛ ەڭگەزەردەي قاسقا باس تاماقساۋ كىسى بولىپتى. ءبىراق، بۇنىڭ ءبارى ءجاي اشەيىن ءسوز عوي. وندا تۇرعان نە بار؟ بولاشاعىم تۋرالى ويىمدا ەشتەڭە قالماعانى تاڭعالارلىق نارسە ەكەن. ەسىمدە ەڭ ءبىرىنشى قالعان نارسەم ون جاستاعى كەزىم. سەڭ مەنىڭ يىعىما قولىڭدى قويىپ، سەنىڭ اتىڭ فەدون ەمەس، ورەست دەگەنىڭ. اكەڭ — اگامەمنون پاتشا. ونى ەگيست وپاسىزدىق جاساپ ءولتىرىپ، تاققا ءوزى وتىردى دەدىڭ. سوسىن تاعى دا: بۇگىننەن باستاپ سەنى ورەست دەپ اتايمىن، ايتپەسە كىم ەكەنىڭدى ۇمىتىپ قالىپ جۇرەرسىڭ دەدىڭ. سەن ءوزىڭنىڭ كىم ەكەنىڭدى ەشقاشان ۇمىتپا، ءوز حالقىڭدى وپاسىزدان ازات ەتپەي تۇرىپ، جانىڭ جاي تابۋعا ءتيىستى ەمەس دەدىڭ. مەن سودان باستاپ ەسەيە باستادىم. سودان بەرگى نارسەنىڭ ءبارى ەسىمدە انىق سايراپ تۇر.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ارينە، اركىم كوڭىلىنە نە ۇناسا، سونى ەسىندە ساقتايدى. بىرەۋ شەشەسىنىڭ ايمالاعانىن، بىرەۋ العاشقى ماحابباتىن ۇمىتا المايدى. ال، مەنىڭ ۇمىتپايتىنىم. ءوزىمنىڭ ورەست ەكەنىم؛ ول دەگەن ءسوز وپاسىز وزبىر سازايىن تارتۋعا ءتيىستى ەكەندىگى.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ءبىز ونى الداپ سوقتىق. ول اقىماق مەنى كۇنى-تۇنى ءبيشى ايەلدەردىڭ قوينىنان شىقپايتىن، كۇيىس قايىرعان سيىر قۇساپ اۋزى قيساڭداپ، ساعىز شايناعاننان باسقا ەشتەڭە بىلمەيتىن ءبىر سىلەكەي ەزۋ سىلىمتىك كورەدى. ونداي كورسوقىرلىقتىڭ اقىرى نەمەن تىناتىنىن، امان بولساڭ، بىلەرسىڭ، پاديشام.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ماعان نە ىستەۋ كەرەك سوسىن؟ كۇنى-تۇنى وتىرىكتى سوقتىم دا ءجۇردىم. ەگيستىڭ جانسىزدارىن جاڭىلدىرۋ ءۇشىن قايداعى جوقتى قارداي بوراتىپ، ۇيقىعا جاتام، قايداعى-جايداعىنى قارداي بوراتىپ، ۇيقىدان تۇرام. ءتىپتى ۇيىقتاپ جاتىپ تا وتىرىك ساندىراقتايمىن. ورەست ەكەنىمدى، الگىلەردىڭ ايتىپ جۇرگەن ادامى ەكەنىمدى اجىراتۋدان قالدىم.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ارينە، وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق. تيگىزەتىن پالەندەي زيانى بولماسا، وتىرىكتەن قورقاتۇعىن نە بار؟! ودان كورگەن زيانىم شامالى. وتىرىكتى قارشا بوراتقانمەن، تيتتەي دە وزگەرگەم جوق.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ونى جاقسى بىلەتىن، ۇستازىم، تەك سەن عاناسىڭ. سايرانحانادا قانشا ساندالايىن مەيلى، شاراپتى قانشا سۋداي ساپىرايىن مەيلى، جانسىزداردىڭ جىمىسقى جۇزىنە وپ-وتىرىك قانشا تاڭعالايىن مەيلى، ءوزىمنىڭ ورەست ەكەنىمدى، موينىمدا اسقار تاۋداي پارىز بارىن ەشقاشان ۇمىتقان ەمەسپىن.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ەندى مەن مىناعان تاڭعالامىن. وزبىر بيلەۋشىلەردىڭ پوليسياسى دەگەن دە جىلانداي سۋماڭداعان زۇلىم بولۋعا ءتيىستى ەمەس پە ەدى. الدە ەركىندىك جوق جەردە جۇرت شەتىنەن ميعۇلا توپاس بوپ كەتە مە ەكەن؟ قولىمىزداعى جالعان قاعازداردىڭ پارمەنىمەن-اق جەتپەگەن جەرىمىز، وتپەگەن تەسىگىمىز جوق. كۇزەتتەردىڭ بارىنەن امان-ساۋ قۇتىلدىق. ەندى، كور دە تۇر، مەن سىقپىرتقان وتىرىككە ەگيستىڭ ءوزى دە يمانداي سەنىپ قالاتىن شىعار.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
سەن دۇرىس ايتىپسىڭ. ءوز حالقىما قارسى ءوزىم سوعىس اشا المايدى ەكەم. قانشا وزبىر بولسا دا، حالىق ءبارىبىر ءوز ەلىن جاۋدان قورعاماي، قول قۋسىرىپ وتىرا المايدى. ويتسەم، ەرتەڭ مەنىڭ جاۋىنگەرلەرىم ولتىرگەن ءوربىر بوزداقتى، مەنىڭ سولداتتارىم زورلاعان ءاربىر ايەلدى، مەنىڭ اسكەرىم ورتەگەن ءاربىر لاشىقتى بەتىمە سالىق قىپ باسار ەدى. مەن ونداي باسسىزدىققا بارا المادىم. ءوز ەلىمە توناۋشى ەمەس، قۇتقارۋشى بولىپ كوپ تۇرمىن.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
قورىقپا. مەنىڭ جۇرەگىمدە كەك تە، وشپەندىلىك تە جوق. مەنىڭ ونداي اۋمەسەر ەمەس ەكەنىمدى بىلەسىڭ عوي. بۇل دا ءبىر، شاحمات تا ءبىر. اۋەلى ول جۇرەدى، سوسىن مەن جۇرەم. تاعى دا ول جۇرەدى، سوسىن مەن جۇرەم. اقىر اياعىندا بارىپ كورولگە مات قويام.
حور. شاح، شاح. تەڭ ويىن. روكيروۆكا. پات. مات.
ءتورتىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حور، مىلقاۋ.
ەلەكترا. ءسىز مۇندا كىمدى ىزدەپ ءجۇرسىز؟
ورەست. كىم ءبىلىپتى، مۇمكىن، سەنى ىزدەپ جۇرگەن شىعارمىن.
ەلەكترا. مەنى دەيسىز بە؟
ورەست. وسى كۇنى جۇرتتىڭ ءبارى كەزبە بوپ كەتتى عوي: بىرەۋلەر ىگىل سۇيەگىمەن ساۋدا جاسايدى، بىرەۋلەر بوتەن ولكەنىڭ عاجايىپ كوركىن كورگىسى كەلەدى، ال ءۇشىنشى بىرەۋلەر بوتەن جۇرتتىڭ ءتىلىن زەرتتەگىسى كەلەدى. ەندى كەيبىرەۋلەر وزىنەن-وزى قاشىپ، باسقا مەملەكەتكە كەتەدى. ال، مەن وسى جولعا، كىم بىلەدى، سەنى ىزدەپ شىققان شىعارمىن.
ەلەكترا. مەنىڭ كىم ەكەنىمدى بىلەسىڭ بە؟
ورەست. ارينە. ەڭ ادەمى رايحان سەنسىڭ. قىزارىپ اتقان تاڭ سەنسىڭ. ءسىزدىڭ قالانىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى سەنسىڭ.
ەلەكترا. ونداي كوپىرمە ءسوزدى دوعار.
ورەست. ەگەر سەنىڭ سۇلۋلىعىڭدى باسقا ءبىر نارسەلەرگە تەڭەگەنى اقىماقتىق بولسا وعان داۋىم جوق. ال ەندى كىسى وزىنەن باسقالاردىڭ نە دامەتىپ تۇرعانىن ايتسا، ونىڭ نەسى اقىماقتىق. قىزدار سەن سۇلۋ ەكەنسىڭ دەگەنگە قاشان قاناعات قىلعان! ولار ءدايىم كوتەرمەلەپ ايتقان كوپىرمە سوزگە قۇمار عوي!
ەلەكترا. سوندا سەن دە كوپىرمەيسىڭ بە؟
ورەست. وندا تۇرعان نە بار؟ مەنىڭ ەشتەڭەم كەتپەيدى، ال ونىڭ كوڭىلى ءوسىپ قالادى.
ەلەكترا. وتىرىك ايتقاندا دا تۇرعان ەشتەڭە جوق پا؟
ورەست. ول اتىمەن باسقا ماسەلە. مەن ايتسام، سۇلۋ ايەلدەرگە سۇلۋ ەكەندىكتەرىن ايتام. ولار مەن ماقتاعان سايىن ادەمى بولا تۇسەدى.
ەلەكترا. ەندەشە ونداي قوشامەتىڭدى باسقا بىرەۋگە بارىپ ايت. سەنىڭ وتىرىك قولپاشىڭا وڭاي سەنەتىندەر وسىندا دا تولىپ جاتىر.
ورەست. ەندەشە سولارمەن سويلەسكەنىم دۇرىس شىعار.
ەلەكترا. سەن وزىڭە-وزىڭ ريزا جەلوكپە سۋايتسىڭ!
ورەست. شىندىقتى ايتقان كىسىنىڭ كورەتىنى قاشاندا وسى: اۋزىمدى اشپاي جاتىپ ءسوز ەستىدىم.
ەلەكترا. ءجا، جەتەر. بۇل كوكىمەڭ ءىش پىستىرىپ جىبەردى.
حور. بۇلارىن قالاي تۇسىندىك؟ رەنجىسكەندەرى مە، جوق ريزالاسقاندارى ما؟ بالكىم، ادامدار ريزالاسىپ رەنجىسىپ، رەنجىسىپ ريزالاساتىن شىعار؟
ورەست. سەن مەنى كورىپ تۇرعانىڭا بەس مينۋت تە بولعان جوق. سول ەكى ورتادا مەن تۋرالى قورىتىندى شىعارىپ تا قويدىڭ. بۇنىڭ ۇشقارىلىق بولماس پا ەكەن؟
ەلەكترا. مەن جىلاننىڭ كوزىن ءبىر تۇسكەننەن-اق، جىلان ەكەنىن بىلە قويام.
ورەست. قوشەمەتىڭىزگە راحمەت. ءبىراق، جىلاندى قالاي دا ءوز ءتورىڭدى ءوزىڭ سىنار دەپ زورلاپ جاتقان ادام جوق. ال، ادام پاقىر زامانىنا قاراي امالى دەپ ازعانتاي عۇمىرىندا مىڭ ءبىر بۇلتاققا تۇسۋگە ءماجبۇر عوي؟
ەلەكترا. بۇل ايتىپ تۇرعانىڭ شىن سىرىڭ با؟
ورەست. جوعا، انشەيىن بىلشىل اڭگىمە. بۇ زاماندا قىزداردى بوس سوزدەن باسقا نەمەن الدارقاتاسىڭ؟
ەلەكترا. ونداي بوس سوزگە ەڭ الدىمەن ءوزىڭنىڭ زاۋقىڭ سوقپاي تۇرسا قايتەر ەدىڭ؟
ورەست. مىنا ءسوزىڭنىڭ جانى بار سياقتى.
ەلەكترا. مىلجىڭ عانا ەمەس، اقىماق تا ەكەنسىڭ.
ورەست. جۇرتتى قالاي تەز ءبىلىپ قوياسىڭ. ال مەنىڭ سەن تۋرالى بار ءبىلىپ ۇلگەرگەنىم — سۇلۋلىعىڭ.
ەلەكترا. ونداي قىسىر اڭگىمەنى قىسقارتقانىڭىز ءجون بولار. جوق، ەشكىم ماعان ەشقاشان سۇلۋسىڭ دەپ ايتقان ەمەس.
ورەست. شاماسى، جۇرت سۇلۋلىعىڭدى ايتا-ايتا مەزى قىلعان-اۋ!
ەلەكترا. جوق، ەشكىم ماعان ەشقاشان سۇلۋسىڭ دەپ ايتقان ەمەس.
ورەست. ءويتىپ، وتىرىك مۇساپىرسىمەڭىز.
ەلەكترا. مەن ەشقاشان وتىرىك ايتىپ كورگەن ەمەسپىن.
حور. بۇل ايتقانى اقيقات. ەلەكترا ەشقاشان وتىرىك ايتىن كورگەن ەمەس. ونىڭ باسىنداعى ەڭ ۇلكەن كەمشىلىك تە سول.
ورەست. اپىراي، سوندا بۇل قالادا وڭشەڭ كورسوقىرلار نەمەسە سۇلۋ ايەلدىڭ كوركىنە كوزدەرى تۇسە بەرمەيتىن وڭشەڭ قاقباس كارىلەر عانا قالعانى ما؟
ەلەكترا. ءويتىپ ارامتەر بولماي-اق قوي. اجارسىز ەكەنىمدى سەنسىز دە بىلەم.
ورەست. مىنە، كوردىڭ عوي، شىنىمدى اشىپ ەم، سەنبەي قويدىڭ. مەن، بالكىم، مۇندا ويىمدا نە بارىن اقىرى ءبىر اشىپ ايتۋ ءۇشىن كەلگەن شىعارمىن.
ەلەكترا. ول ءۇشىن ەل اسىپ، جەر اسىپ ساپار شەگۋ كەرەك بولعانى ما؟
ورەست. بويجەتكەن، سەن مەن تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
ەلەكترا. مەن سەنى كورىپ تۇرمىن.
ورەست. ەندەشە، سەن جايراڭپازدىڭ ساۋىقتان سوڭ ءوز كۇركەسىنە بارىپ، كىسى كۇلدىرەتىن كەرجىك مۇرنىن سىپىرىپ تاستاپ، ايناداعى شىن ديدارىنا قاراعانىڭ كورگەنىڭ بار ما؟
ەلەكترا. جايراڭپاز بەتپەردەسىن سىپىرىپ تاستاعانمەن، اينادان ءبارىبىر جايراڭپازدى كورەدى.
ورەست. سەن ءوزىڭدى سول جايراڭپاز سەزىنىپ كورگەن كەزىڭ بولدى ما؟
ەلەكترا. ال، سەن شە؟
ورەست. كوردىم دەسەم سەنەر مە ەدىڭ؟
ەلەكترا. سەنى تۇسىنبەي تۇرمىن.
ورەست. ەندەشە، مەن بالكىم، وسى جولعا، ءبىر سۇلۋ بويجەتكەندى جولىقتىرىپ، وعان سۇلۋ ەكەنىن ايتىن، سوعان كوزىن جەتكىزۋ ءۇشىن شىققان شىعارمىن.
ەلەكترا. قىزىق ادام ەكەنسىڭ!..
ورەست. نەگە ولاي دەيسىز. مەن قانداي بولسام سوندايمىن. ال، ەگەر مەن ءوز بولمىسىمنان باسقاشا بوپ كورىنگىم كەلسە تەك سوندا عانا تاڭعالۋعا بولار ەدى.
ەلەكترا. بۇرىن جۇرتتىق جالعان سويلەپ تۇرعانىن بىردەن بىلە قويۋشى ەدىم. ءقازىر اڭعارا الماي تۇرعانىم.
ورەست. ەندەشە، بۇدان بىلاي وتىرىك ايتا باستاعانىمدا ساعان الدىن الا ەسكەرتىپ قويارمىن.
ەلەكترا. سەن ءويتىپ قىلجاق قىلما.
ورەست. قالجىڭدى سۇيەتىنىم راس. ءبىراق، وسى ءقازىر ەشقانداي قالجىڭسىز ايتىپ تۇرمىن.
ەلەكترا. سەن ءوزىڭ كىمسىڭ، تۇسىنسەم بۇيىرماسىن.
ورەست. كىم ەكەنىمدە تۇرعان نە بار؟ تاعدىر دەگەنگە جازسا، ول ساۋالىڭنىڭ دا جاۋابىن ەرتەلى-كەش ءبىر بىلە جاتارسىڭ.
ەلەكترا. سەن مۇنداي سىلدىر سوزىڭمەن قانشا قىزدىڭ قۇلاعىن سارسىتتىڭ ەكەن؟
ورەست. مۇنداي ءسوزدى ءازىر ەشكىمگە ايتا قويعام جوق. ءبىراق، ايتقان كۇندە دە وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق. ال، ءقازىر مىنا سەنىمەن سويلەسكەندە، نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ءار ءسوزىمنىڭ ايىرىقشا ماعىناعا يە بوپ تۇرعانى.
ەلەكترا. ءبارىن ايت تا ءبىرىن ايت، سەندەي جىگىتتىڭ مۇنشالىق سۋايت بولعانى قانداي وكىنىشتى.
ورەست. ماعان وسىنشا سەنبەۋىڭ قالاي؟
ەلەكترا. ساعان نەگە سەنۋىم كەرەك؟
ورەست. ءىشىڭدى پىستىرسام، قايتەيىن؟
ەلەكترا. ونى ءوزىڭ ءبىل.
ورەست. ال، مەن سەنىڭ قاسىڭدا قالعىم كەپ تۇر. سەن بىلەسىڭ بە؟
ەلەكترا. ەندەشە، كەتكەنىڭ دۇرىس. سەنسىز دە ءبىر باسىما شىرعالاڭ جەتكىلىكتى.
ورەست. ول نەعىلعان شىرعالاڭ؟
ەلەكترا. مەنىڭ باسىمداعى تاۋقىمەتتە سەنىڭ شارۋاڭ قانشا؟
ورەست. جوق، شارۋام بار.
ەلەكترا. تاۋقىمەتتى كىسى بولە جارىسپايدى. باسىما تۇسكەنگە، نە دە بولسا، ءبىر ءوزىم شىداپ باعام.
ورەست. جوق، ول تاۋقىمەتتى مەنىمەن بىرگە ءبولىس، ساعان جەڭىل بولادى.
ەلەكترا. ءويتىپ جەڭىل ءومىر ىزدەپ جۇرگەن جوقپىن.
ورەست. قالاي ويلايسىڭ: وسى جۇرتپەن بولىسكەن تاۋقىمەتىڭ ازايىن، جۇرتپەن بولىسكەن قۋانىشتىڭ كوبەيە تۇسەتىنى نەسى ەكەن.
ەلەكترا. ەندەشە، سول كول-كوسىر قۋانىشىڭدى بولىسەتىن باسقا ءبىر بويجەتكەن تاۋىپ ال.
ورەست. ءبىراق، ماعان تەك سەن كەرەكسىڭ عوي؟!
ەلەكترا. ەندەشە قاتەلەسىپسىڭ. سەنىمەن بولىسەر ەشقانداي قۋانىشىم جوق. مەن تەك قاسىرەت تارتۋ ءۇشىن جارالعان جانمىن.
ورەست. ولاي دەپ جۇرگەن كىم؟ بۇعان قالاي سەنەسىڭ؟
ەلەكترا. بۇل جالعاندا مەنىڭ قاسىرەتىمدى بىرگە بولىسەر ءبىر-اق ادام بار.
ورەست. ول، ءبىراق، مەن ەمەس شىعارمىن.
ەلەكترا. وكىنىشتى-اق. ءبىراق، سەن ەمەسسىڭ.
ورەست. سەن ونى جاقسى كورەسىڭ بە؟
ەلەكترا. جاقسى كورگەندە قانداي! ول مەن ءۇشىن كۇننىڭ نۇرى، بويىمداعى بارشا جاستى قۋىپ شىعاتىن تاۋ بۇلاعى. جاڭا تۋعان اي.
ورەست. مەنىڭ تۇسىمە دە كەيدە ماحاببات ەنەدى... ءبىراق، سول كورگەن ءتۇسىمدى اۋىزبەن جەتكىزە المايمىن. تۇسىمە قايداعى ءبىر سامساعان تەرەكتەر... ارعى جاعاسىنا ادام جەتىپ بولماس اساۋ وزەن كىرەدى. ايتەۋىر بار بىلەتىنىم ماحاببات تۋرالى ءتۇس كورۋ — قۇدايدىڭ ءبىر راحاتى.
ەلەكترا. ماحابباتتى راحات دەيسىڭ بە؟ ول تەك راحات قانا ما ەكەن؟
ورەست. ەندى نە؟
ەلەكترا. مەنىڭشە، ول تەك راحات قانا ەمەس ازاپ تا، اجال دا. ەڭ تاماشا اجال سول. مەن مىنە وز-وزىمنەن سۋالىپ، ولىمگە بەت الدىم، ءبىراق ءالى ءتىرى ءجۇرمىن.
حور. ءپالى، ەلەكترا، سەن ماحاببات اڭسايدى ەكەنسىڭ عوي!
ورەست. عاشىعىڭ ايمالاسا دا، سۋالا تۇسەسىڭ بە؟
ەلەكترا. مەنىڭ عاشىعىم جوق.
ورەست. ەندەشە، الگى جاقسى كورەتىنىڭ كىم؟
ەلەكترا. مەن جالعىز اعامدى ايتىپ تۇرمىن.
ورەست. راس ايتاسىڭ با؟
ەلەكترا. مەن ەشقاشان وتىرىك ايتپايتىنىمدى ايتپادىم با؟
ورەست. مىنە، قىزىق! مىنە، تاماشا! مەن سەنى كورگەندە قاتتى قۋانعانمىن، ارتىنان بىردەڭەگە كوڭىلىم بۇزىلدى. ەندى مىنە، قايتادان قۋانىشىم قوينىما سىيماي تۇر.
ەلەكترا. شىن ايتاسىڭ با؟
ورەست. ەندى ساعان ەشقاشان وتىرىك ەشتەڭە ايتپايمىن.
حور. جاڭاعى ايتقانىن جادىڭدا ساقتا. بۇل ادامنان بۇدان اسقان قوشامەت ەستي المايسىڭ.
ەلەكترا. سەن ءوزىڭ قىزىق جىگىتسىڭ.
حور. سەندەر ەكەۋىڭ دە قىزىق ادامسىڭدار.
ەلەكترا. مەن بىردەڭە تۋرالى ايتسام، تىڭدار ما ەدىڭ؟
ورەست. ايت، سۇيىكتىم.
ەلەكترا. وسى قالادا مەنىمەن قۇرداس ءبىر قىز بار. ونى ءوزى جەك كورەتىن ءبىر ادامعا زورلاپ ۇزاتقالى جاتىر.
ورەست. جەك كورسە نەگە بارادى؟
ەلەكترا. ول قىز كۇيەۋگە شىقسا دا قۇريدى، شىقپاسا دا قۇريدى.
ورەست. تۇسىنە المادىم.
ورەست. تۇسىنسەم بۇيىرماسىن.
بەسىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حور، مىلقاۋ، كۇزەت باستىعى.
كۇزەت باستىعى. سەندەر مۇندا نەعىپ تۇرسىڭدار؟
ورەست. ءبىزدى ايتاسىڭ با؟
كۇزەت باستىعى. سەندەرگە ايتپاي، كىمگە ايتىپ تۇر دەپ ەڭ؟
ورەست. ءبىز مۇندا ەكەۋ ەمەس، ۇشەۋمىز عوي. قايسىمىزعا ايتقانىڭدى قايدان بىلەيىك.
كۇزەت باستىعى. سەن ءويتىپ قىلجاقتاما. مەنىڭ قىلجاقباستاردى كوكەلەرىنە كورىستىرە قوياتىنىم بار.
ورەست. قىزىق حالىق. مىنا شاھاردا قالجىڭ تۇسىنەتىن ءبىر ادام كورسەم كوزىم شىقسىن.
كۇزەت باستىعى. مەنىڭ سۇراعىمدى ەستىدىڭ عوي؟
ورەست. جارايدى، قوقاڭداي بەرمە. ماعان ەگاست پاتشا كەرەك. اكەلگەن ماڭىزدى حابارىم بار.
كۇزەت باستىعى. سەن ءوزىڭ كىمسىڭ؟ دوكۋمەنتتەرىڭ بار ما؟
ورەست. بار بولعاندا قانداي.
كۇزەت باستىعى. ەندەشە الدىما ءتۇس.
مۋزىكا.
التىنشى كورىنىس
ورەست، ەگاست، حور، مىلقاۋ، كۇزەت باستىعى.
ورەست. ارمىسىز، پاديشا؟
ەگيست. مەنىڭ پاديشا ەكەنىمدى قايدان ءبىلدىڭ؟
ورەست. ونىڭ بىلمەيتىندەي نەسى بار. ەڭ الدىمەن، قالاداعى ەڭ ءسان-سالتاناتى اسقان ساراي پاديشانىكى بولماعاندا، كىمدىكى بولادى دەپ ويلادىق. ەكىنشىدەن، ومىراۋىن تولتىرا وردەن قاداپ تاستاعان مىنا ەركەك تاپ ءۇي سىپىرۋشى بولا قويماس دەپ ويلادىق. ۇشىنشىدەن، مىنا ءبىر كەردەڭدەگەن ەركەككە پاتشاعا باستاپ بار دەگەنبىز. وسىنىڭ بارىنەن كەلىپ شىعاتىن قورىتىندى ءداۋ دە بولسا ەگيست شىعارسىڭ.
ەگيست. تال بويىندا سۇيرەڭدەگەن تىلىڭنەن باسقا تاعى ءبىر قاسيەت بولسا، سەن ءوزى بولايىن دەپ تۇرعان جىگىت ەكەنسىڭ. دۇرىستاپ ءىشتىڭ بە ءوزىڭ؟
كۇزەت باستىعى. ول سىزگە ماڭىزدى حابار اكەلدىم دەدى، مارتەبەلى تاقسىر.
ەگيست. ءسۇي دەدى دەپ، تىنتىمەدىڭ بە؟ و توبا، بۇ قالادا مەنەن باسقا ەشكىم ءشوپ باسىن سىندىرعىسى كەلمەيدى. بول، نەعىپ تۇرسىڭ! شەتەلدىك جىگىت، ايىپ ەتە كورمەڭىز!..
ورەست. سەنىڭ ورنىندا بولسام، مەن دە سۇيتكەن بولار ەم.
ەگيست. جاس ۇلان، سەن ماعان ءازىر ۇناپ تۇرسىڭ. ال، ارتى قالاي بولارىن اكەلگەن حابارىڭدى ايتقاندا بىلەرمىز.
ورەست. مەن جامان حابار اكەلەتىن ميعۇلا عوي دەپ پە ەدىڭ. ءتۇس جوريتىن كىتاپتىڭ ايتۋىنشا، پاتشاعا جامان حابار اكەلۋدىڭ ارتى اۋىرتپالىق دەپ جازىلعان عوي.
ەگيست. ەندەشە، قۇلاعىم سەندە.
ورەست. مەن اكەلگەن حابار سەنىڭ قۇلاعىڭا جاعاتىن حابار. جۇرەگىڭ جارىلا قۋاناتىنىڭا يمانداي سەنەم.
ەگيست. وسىنشا اقىلدى بولا تۇرىپ، پاتشانى اڭتارىلتىپ قويۋدىڭ ارتى ءوز باسىڭا ءقاۋىپ ەكەنىن نەعىپ بىلمەيسىڭ.
ورەست. ەندەشە ايتايىن: ورەست مارقۇم بوپ كەتتى.
ەگيست. نە دەيسىڭ؟
ورەست. نە دەگەنىمدى ەستىدىڭ عوي: ورەست مارقۇم بوپ كەتتى.
ەگيست. ونى انىق بىلەسىڭ بە؟
ورەست. كوز الدىمدا كوز جۇمدى. مۇردەسىن ورتەگەندە وتتى ءوزىم جاقتىم.
ەگيست. ءسۇيتىپ مارقۇم بوپ كەتتى دە. كىسى قولىنان قازا تاپتى ما؟
ورەست. ءتىرى شىبىنعا قياناتى جوق ادام ەدى. وعان كىم وشىگە قويسىن. ءوزى مەنىڭ ەڭ جاقىن دوسىم، ادال جولداسىم ەدى.
ەگيست. ەندەشە، سەن بۇل حابارعا مەنى نەگە قۋانادى دەپ ويلايسىڭ؟
ورەست. ول كوز جۇمىپ بارا جاتىپ: ەگيست پاتشاعا ايت، ەندى ول ەشتەڭەدەن قورىقپايتىن بولدى دەپ ەدى.
ەگيست. ول سوندا مەنەن قورقاتىن ەدى دەگەنى مە؟
ورەست. ونىڭ جانە دە ايتقانى: ەگيست مەنەن قاۋىپتەنبەسە دە بولاتىن ەدى دەدى. سۇلۋ قىزداردىڭ قۇشاعىنداعى ءومىر ءتاج كيگەن ومىردەن مىڭ ەسە ارتىق ەكەن، جۇيرىك جىلقىنىڭ تىزگىنىن ۇستاۋ ەل تىزگىنىن ۇستاۋدان الدەقايدا كوڭىلدى ەكەن دەدى.
ەگيست. قالاي ءولىپ ءجۇر ءوزى؟
ورەست. يپپودرومدا. جاسىراتىن نەسى بار. بايعۇستىق ءبىر كۇن باسى ايىعىپ جۇرمەيتىن ەدى عوي. تاڭ الدىندا ءبىر بيكەشپەن توسەكتە جاتقان ەكەن. سول ۇيقىسى قانباعان كۇيى يپپودرومعا كوپ، دەلبەگە جارماسقانى. بايعۇستىق ەسىل-دەرتى ات ەدى عوي. يپپودرومنىڭ پاتشازاداسى سول-تۇعىن. ساباز ولە-ولگەنشە ات جاقسى ما، شاراپ جاقسى ما — ايەل جاقسى ما سول ۇشەۋىنىڭ ايىرماسىن بىلە الماي ءوتتى.
ەگيست. بەيشارانىڭ ويىن قاراشى. ودان شايتانىم دا شوشىمايتىنىن قايدان ءبىلسىن!
ورەست. ءبىراق، ءوزى ءسىز ءسۇيتىپ ويلاي ما دەپ ىشىنەن قۋىستاناتىن شىعار.
ەگيست. ەگەر، ەگيستىڭ مەنەن قورقاتىنىن بىلسەم، مەن دە قۋىستانعان بولار ەم. ال، بالاقاي، سەن، شىنىندا دا، سىي تارتۋعا لايىق ەكەنسىڭ.
ورەست. ءوزىم دە سولايمىن عوي دەپ ويلايمىن.
ەگيست. شىن ايتاسىڭ با؟
ورەست. شىن ايتپاعاندا شە؟ جول ءارى ۇزاق كەدىر-بۇدىر جايسىز بوپ شىقتى. بەكەتتەردىڭ دە بەرەكەسى كەتكەن ەكەن. ءبىراق، مۇنداي الىس جولعا اتتانۋىما سەبەپ بولعان نارسە دە تاپ ونشا وڭاي ەمەس-تۇعىن.
ەگيست. ماعان وسى اعىنان جارىلعان ادالدىعىڭ ۇنايدى.
ورەست. جۇرت ساعان جاسىرماي شىندىقتى ايتادى دەسەدى عوي.
ەگيست. حالىق ايتسا قالپ ايتپايدى دەمەي مە؟
ورەست. مەنىڭ سەنەن جالعىز-اق ءوتىنىشىم بار — سارايىڭدا قالعىم كەلەدى.
ەگيست. ءوزىڭ بۇنى وڭاي قولقا دەپ ەسەپتەيسىڭ بە؟ مەن قاسىمدا جات ەلدىڭ ادامى بولعاننان جەك كورەتىن نارسەم جوق. ءبىزدىڭ قالادا قالۋعا سونشا نەگە قۇمار بولدىڭ؟
ورەست. جاڭساق ءتۇسىنىپ قالىپ جۇرمە. سەنىڭ سارايىڭنىڭ ءسان سالتاناتى مەن قولىڭداعى بيلىككە قىزىعىپ تۇرعان جوقپىن. جۇرتتىق ايتۋىنشا، ءسىزدىڭ قالانىڭ ايەلدەرىندەي سۇلۋ ايەلدەر باسقا ەشقايدا تاپتىرمايتىن كورىنەدى.
ەگيست. مەن ول جاعىنان شورقاقتاۋمىن. ورەست بايعۇس ايەلدەردىڭ سوڭىنا تۇسەرىن، نە ات باپتاۋدىڭ جولىنا تۇسەرىن بىلە الماي ءدانداناي جۇرگەندە، مارقۇم بوپ كەتتى دەپ جاڭا ءوزىڭ ايتپادىڭ با؟ ال، مەن ءوز قالاۋىمدى الدەقاشان تاپقان اداممىن. سونىڭ ارقاسىندا، مىنە، پاتشا بولىپ تاقتا وتىرمىن.
ورەست. ەندەشە، مىنا جاۋىنگەردەن سۇراساڭ قايتەدى. ادەتتە ەكى نارسەگە قارۋدى قالاي ۇستاپ-كۇتۋ مەن ايەلدەردىڭ بوكسە جاعىنا سولداتتاردان اسقان جەتىك كىسى بولمايتىن.
ەگيست. مەنىڭ سولداتتارىم سول ايەلدەردىڭ بوكسە جاعىنان باسقا ەشتەڭە بىلمەي مە دەپ قورقام. ال، كانى ايتا عوي.
كۇزەت باستىعى. تاقسىر يەم، مىناۋ جات ەلدىك ءبىزدىڭ جاي-جاپسارىمىزدى تۇگەل ءبىلىپ العان. ءسىزدىڭ قول استىڭىزدا جاقسى ەمەس نارسە بار ما، ءتايىرى! دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ادال، ەڭ سەنىمدى باعىنىشتىلار ءسىزدىڭ قول استىڭىزدا. دۇنيە جۇزىندەگى ءوز ومىرلەرىنە ولەردەي ريزا حالىق ءسىزدىڭ قول استىڭىزدا. ويتكەنى، قوي ۇستىنە بوز تورعاي جۇمىرتقالاپ تۇرعان مۇنداي راحات داۋرەن باسقا ەش جەردە جوق. ەندەشە، دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ سۇلۋ ايەلدەر وسىندا بولماعاندا قايدا بولادى!
ورەست. سىرىمدى تۇگەل ايتسام: ءازىر ماعان ءوز قالاما قايتپاي تۇرا تۇرعانىم دۇرىس بولار ەدى.
ەگيست. بىردەڭە ىستەپ قويىپ پا ەدىڭ؟
ورەست. ىستەپ قويساڭ ارمانىڭ نە؟ بارىنەن دە قۇر بەكەرگە شورە-شورە بولعانىڭ جامان ەكەن. ءبىر سۇلۋ قولىمنان جەتەكتەپ اپارىن شىركەۋگە نەكەمىزدى قيعىز دەپ تالاقتاي جابىسىپ، قىر سوڭىمنان قالماي جۇرگەنى. قۇداي كۋا، مەنىڭ وعان تيتتەي دە زاۋقىم جوق.
ەگيست. ەندەشە، قىر سوڭىڭنان قالماي جۇرگەن قىرسىق ايەلدەن قۇتقاراتىن باس ساۋعا سۇرايمىن دە.
ورەست. سولاي دەسەڭىز سولاي-اق بولسىن.
ەگيست. ىنىشەگىم، ءوزىڭ عاشىق بوپ كوردىڭ بە، ءسىرا؟
ورەست. ماعان ايتاسىڭ با؟ ويباي-اۋ، ونان دا عاشىق بولماي جۇرەتىن كۇنىڭ بار ما دەپ سۇراسايشى. كوگەرشىن ءتوس، كوركەم بالتىر كورسەم بولعانى، ەسىمنەن تانىپ، عاشىق بوپ قۇلاپ تۇسەم. قۇداي سولاي جاراتقاسىن، امالىڭ قايسى!
ەگيست. جوعا، مەنىڭ بىلگىم كوپ تۇرعانىم ول ەمەس. سۇلۋ بالتىرلاردىڭ توسەككە سۇيرەلەيتىنى كىم-كىمگە دە بەلگىلى. ول تۇسىنىكتى. ءبىراق، الگى عاشىقتىق دەگەن پالە باسقا نارسە دەسەدى عوي. ول ادامدى اقىل-ەسىنەن ايىراتىن كورىنەدى.
ورەست. پاديشا، ماحاببات دەگەن ءتاتتى نارسە، ارتىنان ءدامى اۋزىڭنان كەتپەي، تامساناسىڭ دا جۇرەسىڭ.
ەگيست. ەندەشە، مەن سول عاشىقتاردان ايىرىقشا سەزىكتەنەم. ولاردان شىقپايتىن پالە جوق. عاشىقتىق جولىندا جاندارىن پيداعا شالۋعا بار. زاڭ اتاۋلىنى بەلشەدەن باسىپ، ءبىر-اق اتتاپ ەتەدى.
ورەست. مىنە، عاجاپ!
ەگيست. مەن قول استىمداعى باعىنىشتىلارىم باقىتتى بولسا ەكەن دەيمىن. ولاردىڭ تىنىشىن قاشىراتىن نارسەنىڭ ەشقايسىسىنا جول بەرگىم كەلمەيدى. ال، كەز-كەلگەن وزگەرىستىڭ سوڭىنان ەرە كەلەر كەسىر از با! شىن باقىتتى ادام دەگەنىمىز، تاڭەرتەڭ ۇيقىدان تۇرعاندا، بۇگىن الدىندا نە كۇتىپ تۇرعانىن، ءتىپتى، قاجەت دەسەڭىز، بۇدان جيىرما جىلدان كەيىن الدىندا نە كۇتىپ تۇرعانىن انىق بىلەگىن ادام.
حور. حالايىق، ەستەرىڭدە بولسىن: كەز-كەلگەن وزگەرىس-كەساپات. ەگەر باقىلى بولعىلارىڭىز كەلسە، وسىنى ۇمىتپاڭىز. پاديشامىز، قانداي كەمەڭگەر ەدىڭىز!
ەگيست. مەن، كوسەم بيلەۋشىمىن. بارلىق نارسەنىڭ نەگىزى — ءتارتىپ. جۇرت نە ىستەۋگە بولاتىنىن، نە ىستەۋگە بولمايتىنىن جاقسى بىلۋگە ءتيىستى. سوندا ولار ىستەۋگە بولاتىن نارسەنىڭ ءبارى ولار ءۇشىن پايدا، ال ىستەۋگە بولمايتىن نارسەنىڭ ءبارى ولار ءۇشىن قىپ-قىزىل زيان ەكەنىن مىقتاپ ۇعاتىن بولادى.
حور. تاعى دا ءبىر تاماشا ءدارىس، دۇرىستاپ دەن قويىپ تىڭداپ الىڭىزدار. حالايىق، سەندەرگە نە ىستەۋ كەرەك بولاتىن بولسا، ونىڭ ءبارى قىپ-قىزىل پايدالارىڭىز، ال نە ىستەمەۋ كەرەك بولاتىن بولسا، ونىڭ ءبارى قىپ-قىزىل زياندارىڭىز. تەك سەن ەكى اراسىن شاتاستىرىپ الا كورمەڭىزدەر. وندا سۋ تۇبىنە شىم باتقاندارىڭىز.
ەگيست. عاشىقتاردى ۇناتپايمىن. ولاردىڭ قولىنان كەلمەيتىن پالە جوق. ولار ءتىپتى ءتارتىپ ەكەش ءتارتىپتى دە بەلدەن باسىپ كەتە بارادى.
كۇزەت باستىعى. تاقسىر يەم، ەندەشە، ابىرجىماساڭىز دا بولادى. ءسىز ماحابباتقا تىيىم سالعالى بەرى، بۇل قالادا عاشىقتاردىڭ كوزىن ءبىرجولا قۇرتقانبىز. ەڭ سوڭعى ەكەۋىن جاقىندا عانا كەسكىلەپ ولتىردىك.
ورەست. ۋا، كەمەڭگەر بيلەۋشى.
ەگيست. ەرتەڭ اقيقات مەيرامىنا كەل. قول استىمداعى حالىقتىڭ ماعان قانشالىقتى ريزا ەكەنىن ءوز كوزىڭمەن كورەسىڭ.
ورەست. مەن ول مەيرامدى دا ەستىگەم.
ەگيست. ەندەشە تىپتەن جاقسى. مۇنداي نارسەنى بۇرىن-سوڭدى كورمەگەن شىعارسىڭ. تەمىردەي ءتارتىپتىڭ ادامداردى قانداي باقىتقا بولەيتىنە ودان ارتىق ايعاق تابۋ مۇمكىن ەمەس. ولاردىڭ تەمىردەي ءتارتىپتى ماداقتاۋدان باسقا ەشتەڭەگە قۇلقى سوقپايدى.
ورەست. ەندەشە، بۇل شىنىندا دا، كوز كورىپ، قۇلاق ەستىمەگەن نارسە ەكەن.
ەگيست. كوردىڭ عوي، جىگىتىم، مەنىڭ ءوز قولىمداعى وكىمەتكە سەنىمىم سونشا، ءتىپتى اقيقاتتان دا قورىقپايمىن. اقيقات دەگەن مەنىڭ قولىمداعى بيلىك.
ورەست. سەن وزىڭە سەنەسىڭ بە، جوق قول استىڭداعى حالىققا سەنەسىڭ بە؟
ەگيست. بيلەۋشىنىڭ تەك وزىنە عانا سەنەتىنىنە ەسەيە كەلە ءوزىڭ دە تۇسىنەرسىڭ، جىگىتىم.
ورەست. ەندەشە، مەن سەنەن راحىم دامەتە الام عوي؟
ەگيست. ماعان قىزمەت ەتكەن ادامداردىڭ ءبارى دە مەنىڭ راحىمىمنان دامەتە الادى.
ورەست. ءسىزدىڭ ورداڭىزدا قالا الام با؟
ەگيست. ماعان قىزمەت ەتكەن كىسىنىڭ ءبارى دە مەنىڭ راحىمىمنان دامەتە الادى دەپ جاڭا عانا ايتپادىم با، جىگىتىم.
جەتىنشى كورىنىس
ورەست، ەگيست، كليتەمنەسترا، حور، مىلقاۋ، كۇزەت باستىعى.
كليتەمنەسترا. قايىرلى كەش، سۇيىكتىم. كورمەگەنىمە بىرەر ساعات بولىپ ەدى، سەنى ساعىنىپ وتىرا المادىم.
ەگيست. قاتەلەسكەن ەكەنسىڭ، ساقشى جىگىت. بۇل قالادا عاشىقتار ءالى دە بار بوپ شىقتى عوي. ەستيسىڭ بە، مىنا حانىم نە دەيدى؟! ءبىراق، وعان كەشىرىمدى. ويتكەنى، ول پاتشانى سۇيەدى.
ورەست. سەن كليتەمنەسترامىسىڭ؟
كليتەمنەسترا. مەن كليگەمنەسترامىن. ەگيستى ءسۇيىپ، بارشا مۇراتىنا جەتكەن باقىتتى كليتەمنەسترا مەن بولامىن. ال، سەن ءوزىڭ، كىم بولدىڭ، جاس جىگىت؟
ورەست. مەن پاتشاعا حابار اكەلدىم. ونىڭ سىزگە دە قاتىسى بار.
كليتەمنەسترا. جاقسى حابار ما؟
ورەست. ەگاست ءۇشىن جاقسى حابار. ال سەن ءۇشىن قانداي بولاتىنىن قايدان بىلەيىن!
كليتەمنەسترا. ەگيست ءۇشىن جاقسى حابار مەن ءۇشىن دە جاقسى حابار.
ورەست. ەندەشە، ۇلىڭ ءولدى.
كليتەمنەسترا. كىم ءولدى دەيسىڭ؟
ورەست. ورەست، حانىم.
كليتەمنەسترا. ورەست، مەنىڭ ۇلىم. مەنىڭ بالاقايىم ءولدى دەيسىڭ بە؟ جالعان شىعار.
ورەست. جوق، شىن.
كليتەمنەسترا. ورەست ءولدى دەيدى. مۇنىسى راس پا، سۇيىكتىم؟
ەگيست. راس سياقتى.
كليتەمنەسترا. مەنىڭ بالاقايىم ءولدى دە. سەن دە راس دەسەڭ راس بولعانى عوي.
ورەست. كوز جۇمار الدىندا ماعان ساعان بارىپ اقتىق رەت كەشىرىم ءوتىن دەدى. اناما ايت، مەن ونى ءومىرباقي ءسۇيىپ ءوتتىم، كەۋدەمنەن يتەرىپ جات ولكەگە قۋىپ تاستاسا دا، ونىڭ باياعىدا بالا كەزىمدە بەتىمنەن سۇيگەن جۇپ-جۇمساق ەرنىن ۇمىتقام جوق دەدى سىبىرلاپ. ءسۇي دەدى دە، بەيشارا ءۇزىلىپ جۇرە بەردى.
حور. كوزىڭە جاس كەلتىرەتىن اڭگىمە ەكەن.
كليتەمنەسترا. مەن بە كەۋدەدەن يتەرگەن. مەن بە جات ولكەگە قۋدىرعان. جوق، الگى اگامەمنوننىڭ وڭباعان دوستارى عوي مەنىڭ كوزىمە كورسەتپەس ءۇشىن ۇرلاپ اكەتكەن.
ورەست. ومىرىمە ءقاۋىپ تونبەسىن دەپ ۇرلاپ اكەتتى دەپ ورەست ايتۋشى ەدى.
ەگيست. پاتشا ولگەندە دۇنيەنىڭ استى ۇستىنە كەلەتىنىن سەن ءالى بىلمەيسىڭ عوي. ونداي كەزدە باستان ايىرىلۋدان وڭاي نارسە جوق.
كليتەمنەسترا. بەيشارا بالاقايىم-اۋ، عۇمىرىڭ تىم كەلتە بولدى-اۋ.
ورەست. ول ءتورت جاسىندا-اق مارقۇم بوپ كەتۋى مۇمكىن ەدى، ودان بەرى ون بەس جىل ءومىر سۇرگەنىنە شۇكىرشىلىك دەڭىز.
كليتەمنەسترا. ءتىرى ءجۇرۋىن ءجۇردى-اۋ. ءبىراق، ءومىرى ءومىر بولماپتى. كاباكتان شىقپاي، جەزوكشەدەن جەزوكشە قويماي، اگامەمنوننان قالعان داۋلەتتى كارتاعا ۇتقىزعان دالباسا تىرلىكتىڭ نەسى ءومىر؟
ەگيست. بەرگەن قۇداي ءوزى الادى. ەندىگىنىڭ ءبارى ارتىق اڭگىمە. بولارى بولىن، بوياۋى ءسىڭىپ قويعان نارسەگە بولا باس اۋىرتىپ قايتەسىڭ.
حور. ءبىر دانىشپان ايتتى عوي: ويلانساڭ وزگەرتىپ بولمايتىن نارسە تۋرالى ويلان دەپ. ارينە، ونىڭ دا داڭعازامەن دانىشپان اتانىپ كەتكەن اقىماق بىرەۋ بولۋى ابدەن مۇمكىن-اۋ!
ەگيست. جىگىت، سەنى ەرتەڭ مەيرامعا كەلەدى دەپ كۇتەتىنىمدى ۇمىتپا.
ورەست. كەلەم. وعان كامىل سەنىڭىز.
سەگىزىنشى كورىنىس
ورەست، حور، مىلقاۋ.
ورەست. ءبۇيتىپ شەشە بولعانىڭا. مۇنداي شەشەدەن گورى ءىن تۇبىندەگى ۇرعاشى ايۋدىڭ ءوزى عانيبەت شىعار.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
مەن ونى تەك مىناۋ جارىق دۇنيەگە اكەلگەنى ءۇشىن عانا جاقسى كورۋگە ءتيىسپىن بە؟
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
مەنىڭ انام مەنى تۋعان الگى ايەل مە، جوق باعىپ-قاعىپ وسىرگەن مىنا سەنسىڭ بە؟ ونى ءبىر قۇدايدىڭ ءوزى ءبىلسىن، ول ايەل مەنى ءوز تانىنەن جاراتتى، ال سەن سول قىزىل شاقادان مەنى، ورەست جاساپ شىعاردىڭ.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ورەست. جۇرت ءبىلىپ ايتسا، ول ءبىزدىڭ دوستارىمىزدىڭ مەنى سارايدان امان-ەسەن الىن شىعۋىنا قول ۇشىن بەرشى. ءبىراق، ەگاست مەنى سوندا شىرىلداتىپ جەندەتتىڭ قولىنا ۇستاتسا دا، بەتى بۇلك ەتپەي تۇرا بەرەر ەدى دەسەدى.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ءجا، سونى ءسوز قىپ قايتەم. مەنىڭ ەڭ باستى شارۋام الگى شوڭ جەلكە وزبىردىڭ سازايىن تارتقىزۋ عوي!
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
مەن ءوزىم سوعان ۇقساس ەمەسپىن بە؟ ول دا مۇمكىن. بىرەۋگە وتىرىك ايتقاندا، ءاردايىم سول ادامعا ۇقساپ تۇراتىن سياقتىمىن.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ومىردە ءوزىمدى ءوزىم تاپ مۇنداي جەك كورىپ كورگەم جوق. وسىنىڭ ءبارى قاجىتىپ ءبىتتى ابدەن. نەگە ولاي ەكەنىنە ءوزىم دە تۇسىنبەيمىن.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
ءبۇيتىپ جاسىرىنباق ويناعانشا، كىم ەكەنىمدى الدىنا جارقىراتىپ جايىپ سالۋ قانداي وڭاي بولار ەدى...
شىركىن، دۇنيەدە شىندىقتى ايتقاننان وڭاي نارسە بار ما ەكەن، ءسىرا. ارينە، جوق. ءبىراق، مەن دە بۇل بۇلتاققا ابدەن توسەلىپ الىپپىن، سولاي ەمەس پە؟
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
توعىزىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حور، مىلقاۋ.
ەلەكترا. قارا جەر مەنى ءبۇيتىپ ءتىرى قويعانشا، قۇشاعىڭا السايشى. جارىق كۇن، كوزىمە كۇيىك بولماي، نەگە قاراڭ قالمايسىڭ. ءبۇيتىپ تالكەك بولعانشا، مىنا ءتان نەگە قۇرت-قۇمىرسقاعا جەم بولمايدى! قولاڭ شاشىم ءجيدىپ ءتۇسىپ، سۇيەگىم ءشىرىپ، نەگە عانا توپىراققا اينالىپ قۇرىپ كەتپەيمىن؟!
ورەست. ساعان نە بولعان؟
ەلەكترا. جوعال كوزىمنەن!
ورەست. قۇداي ءۇشىن، ساعان نە بولعان؟
ەلەكترا. كوزىمنەن قۇرى دەپ ايتپادىم با؟
ورەست. سونشا كارلەنەتىندەي ساعان نە جازدىم؟
ەلەكترا. ەندەشە، ماعان دۇرىستاپ قاراپ ال، قانىشەر. نە ىستەگەنىڭدى كوردىڭ بە: مانا كورگەنىڭدە ۋىزداي بويجەتكەن ەدىم عوي، ەندى، مىنە، ءتىرى ارۋاقپىن!
ورەست. مانا مەن كورگەندە كورەرگە كوز كەرەك كورىكتى ەدىڭ، ءقازىر ودان دا اسقان سۇلۋسىڭ.
ەلەكترا. نەدەن جازىپ قالدىم دەيسىڭ بە؟ ەندى مەنىڭ ءومىرىم وڭشەڭ ەگەۋقۇيرىق پەن جىلان تولى قاراڭعى كورگە اينالدى.
ورەست. تۇسىنسەم بۇيىرماسىن.
ەلەكترا. مەن بۇرىن باقىتتى ەدىم. ويتكەنى، نە ءۇشىن ازاپ شەگىپ جۇرگەنىمدى بىلەتىن ەدىم. ال ءقازىر مەن دە وزگەلەر سەكىلدى نە ءۇشىن ەكەنىن ءوزىم دە انىق بىلمەي ازاپ شەگەتىن بولدىم.
حور. باسقالار سەكىلدى نە ءۇشىن ەكەنىن ءوزى دە بىلمەي ازاپ شەگەتىن بوپتى.
ورەست. تۇسىنە المادىم.
ەلەكترا. ورەست ءولدى دەپ حابار اكەلگەن سەن ەمەسسىڭ بە؟
ورەست. ءا، سوعان بولا ما؟
ەلەكترا. ونىڭ تانداناتىن نەسى بار، ەسۋاس! بولات ارانىڭ اۋزىنا ءتۇسىپ كوكتەي قيراعان بايتەرەكتەن سۇراشى: نەگە قايعىرادى ەكەن؟ پەرزەنتىن جەندەتتەر ولتىرگەن انادان سۇراشى: نەگە جىلايدى ەكەن؟ بۇلت باسقان كۇن كوزىنەن سۇراشى: نەگە تۇنجىرايدى ەكەن؟
ورەست. اپىراۋ، ورەستىڭ ءاتى-جونىن بىلەتىن ادام مۇندا دا بار ما ەدى؟ ونى دا ويلاناتىن جاننىڭ مۇندا دا بولعانى ما؟
ەلەكترا. شىركىن، مەن وزگە جۇرتقا ۇقساپ جىلاي السام عوي. جانىما قايعى قانشا باتسا دا، كوزىمە جاس كەلمەيدى.
ورەست. شىركىن-اي، ول وڭاشا بولمەدە شىراعداننىڭ جارىعىنا تەلمىرە قاراپ، جەر-كوككە سيماي الاسۇرعاندا، دۇنيەدە ءبىر وزىنەن باسقا جاننىڭ بارىنەن باز كەشىپ تۇگەل تۇڭىلگەن ساتتەرىڭدە ءوزىنىڭ جالعىز ەمەس ەكەنىن بىلسە عوي.
ەلەكترا. ورەست، كۇنىم-اۋ، ماعان بۇل نە ىستەگەنىڭ؟ سوندا بۇدان بىلاي مۇنارانىڭ باسىنا شىعىپ، كوز تالعانشا جولىڭا قاراي المايتىن بولعانىم با؟ جانىمدى ازاپقا ساپ قىسپاققا العان قاس دۇشپاننىڭ الدىندا بۇدان بىلاي: توقتا، بالەم، ورەست كەلىپ، سازايىڭدى تارتقىزار دەپ سازارا قاراپ تۇرا المايتىن بولعانىم با؟
ورەست. سەن كىمسىڭ ءوزىڭ؟ ونى نەگە مۇنشا سارىلىپ كۇتتىڭ؟
ەلەكترا. مەن شىندىقتى كۇتتىم.
ورەست. سەن ورەستىڭ كىم بولعانىن ءبىلۋشى مە ەڭ؟ ول تۋرالى ەشكىم ايتپادى ما؟
ەلەكگرا. جۇرتتىڭ ايتقانىنىڭ ءبارى وتىرىك. جۇرت سەكىلدى سەن دە وتىرىكتى سوعىپ تۇرسىڭ؟
ورەست. ونىڭ شاراپحانادان شاراپحانا تاستاماي، قىز قۋالاپ، تاپقانىن قارتاعا ۇتقىزىپ، جىن-ويناقپەن وتكەنىن بىلمەۋشى مە ەڭ؟
ەلەكترا. وتىرىك. ورەستىڭ كىم بولعانىن بىلەتىن جالعىز مەنمىن.
ورەست. سەن بە؟ سەن بە بىلەتىن؟
ەلەكترا. ورەست، ول ىزگىلىك پەن ەرلىك، قايرات پەن ماحاببات.
ورەست. سەن ءوزىڭ نە دەپ تۇرسىڭ؟
ەلەكترا. اح، ورەست، سەن كىم ەكەنىڭدى جان بالاسى بىلمەي تۇرىپ بۇل دۇنيەدەن وتە شىقتىڭ. سەنىڭ قانداي سۇلۋ، قانداي ىزگى ادام ەكەنىڭدى ەشكىم بىلمەي قالدى، مىنا شاھاردىڭ ماڭدايىنداعى ارىلماعان بەس باتپان سور شىعار.
ورەست. ونى بۇكىل شاھار كۇتىپ پە ەدى؟
ەلەكترا. مەن كۇتكەم، ول ساعان از بوپ تۇر ما؟
ورەست. ول مۇنىڭدى بىلسە عوي!
ەلەكترا. بۇل قالا تۇگەل ءشىرىپ ءبىتتى. كوشەنى بەكەر تازالايدى، كىر-قوقىس بۇرىنعىدان بەتەر كوبەيە تۇسپەسە، ازايار ەمەس. كانالدارداعى سۋ ەمەس وتىرىك قابىرعالاردان سىز ەمەس زۇلىمدىقتىڭ ءيسى اڭقيدى. ولار نارەستە ەكەش نارەستەلەردى ۋلاپ باعۋدا. ادامدار قالاي تىرىدەي ءشىرىپ بارا جاتقاندارىن وزدەرى اڭعارمايدى.
حور. ادامدار قالاي تىرىدەي ءشىرىپ بارا جاتقاندارىن وزدەرى اڭعارمايدى.
ەلەكترا. ەندى ماعان قارا پىشاققا قارپىلىپ ولگەننەن باسقا نە قالدى؟!
ورەست. سۇيىكتىم-اۋ...
ەلەكترا. وزگەلەر قۇساپ كۇننەن كۇنگە شاشىم وسكەنگە ءتىرى ەكەنمىن دەپ قايتىپ ءوزىمدى ءوزىم الداي الام!
ورەست. قالقاتايىم!
ەلەكترا. مەن تىرىلەي ءشىرىپ جۇرە المايمىن. ارام ءىشىپ ساسىق جۇتا المايمىن. قۇرساقتا جاتىپ بىتكەن شاجىرقاي شارانالارعا انا بولعىم كەلمەيدى!..
ورەست. ساۋلەشىم مەنىڭ!
ەلەكترا. ۇستارانىڭ جۇزىنەن باسقا قۇتقارۋشىم قالماپتى.
ورەست. ەندەشە مەنى تىڭدا. دەن قويىپ تىڭدا. مەن ورەستى ءبىلۋشى ەدىم. جۇرتتىڭ ول تۋرالى ايتىپ جۇرگەنىنىڭ ءبارى وتىرىك. قۇداي اتىمەن انت ەتەم، ول تەك ءبىر عانا سەن ءۇشىن، مىناۋ ءوزى تۋعان شاھارعا ورالۋ ءۇشىن ءومىر ءسۇردى.
ەلەكترا. راس ايتاسىڭ با؟
ورەست. ەگەر ول ونى جۇرتتىڭ وسىنشا كۇتەتىنىن بىلسە عوي. ەڭ بولماسا ءبىر ءتىرى پەندەنىڭ، ءوزىن شەكسىز سۇيەتىن جاننىڭ مۇنشالىقتى سارعايا كۇتىپ جۇرگەنىن بىلسە عوي.
ەلەكترا. سەن وعان عاشىق كىسى قۇساپ سويلەپ تۇرسىڭ عوي.
ورەست. ول مەنىڭ جانداي دوسىم-تۇعىن.
ەلەكترا. ەندەشە، سەن وڭباعان الگىندەي حاباردى اۋزىڭ بارىپ قايتىپ ايتتىڭ؟
ورەست. مەن ورەستىڭ بۇيرىعىن ورىندادىم.
ەلەكترا. سەن نە كوكىپ تۇرسىڭ؟
ورەست. ساۋلەشىم، ورەست مەرت بولعان، مەن سونىڭ ورنىنا كەلدىم.
ەلەكترا. ورنىنا كەلگەنى قالاي؟
ورەست. سەن ءوزىڭ كورمەگەن ءبىر ادامدى كۇتكەن جوق پا ەدىڭ. ەندەشە، سول ءوزىڭ كورمەگەن ادامىڭ مەن بولام. ەگەر كۇتكەنىڭ راس بولسا؟
ەلەكترا. مەن قۇتقارۋشىمدى كۇتتىم.
ورەست. ەندەشە، سول قۇتقارۋشىڭ دا مەن بولام.
ەلەكترا. سەن بە؟
ورەست. يا، مەن بولسام قايتەر ەڭ؟
ەلەكترا. سارايدىڭ ەدەنى ايعىز-ايعىز قان، ۇيلەردىڭ قابىرعاسى ايعىز-ايعىز قان. تىنىس السام، اۋا ورنىنان قان جۇتام. كوزىمدى اشسام، كورەتىنىم قان. كوزىمدى جۇمسام، كورەتىنىم ءبارىبىر سول قان.
ورەست. ەندەشە، مەن سول قاندى جۋعالى كەلدىم.
ەلەكترا. قاندى قانمەن عانا جۋادى.
ورەست. مەن دە قاندى قانمەن جۋعالى كەلدىم.
ەلەكترا. قانىشەر بيلەپ تۇرعان قالانىڭ ازات بولۋى مۇمكىن ەمەس. قانىشەرلەر ءتىرى جۇرگەن قالانىڭ ازات بولۋى مۇمكىن ەمەس. قالا ازات ەمەس بولسا، مەن دە ازات ەمەسپىن.
ورەست. مەن ازات قىلعالى كەلدىم.
ەلەكترا. سەن بە؟
ورەست. ورەستى ۇرلاپ اكەتكەندە كەيىن قانىشەردەن كەك الۋعا كەرەك بولادى دەپ اكەسىنىڭ قانجارىن بىرگە اكەتكەنى قۇلاعىڭا تيگەن شىعار. سول قانجار، مىنە، مىناۋ! جازۋىن كورىپ تۇرسىڭ با؟
ەلەكترا. اگامەمنوننىڭ قانجارى ما؟ بۇنى كورسەتۋگە قايتىپ باتىلىڭ بارىپ تۇر. ەگيستىڭ سارايىندا ەكىنىڭ ءبىرى تىڭشى ەكەنىن بىلمەيتىن بە ەدىڭ؟
ورەست. جاقسىلاپ قاراپ ال. سەنەن باسقا ەشكىم كورگەن ەمەس.
ەلەكترا. سەن قورىقپايسىڭ بە؟ مەنەن سەسكەنبەيسىڭ بە؟
ورەست. مەن وسى ساپارعا اتتانعاندا جالعانداعى جالعىز سەرىگىم وسى قانجار عانا دەپ ويلاپ ەدىم. ەندى ەكەۋ بولدىڭدار.
ەلەكترا. سەن ماعان وسىنشالىق سەنەسىڭ بە؟
ورەست. ۇستاپ بەرسەڭ، تىرىلەي ولگەنىم. مەنىڭ تاعدىرىم سەنىڭ قولىڭدا.
ەلەكترا. سونشالىقتى سەنىمپاز بولارمىسىڭ.
ورەست. ورەستى ەشقاشان ەشكىم ءسۇيىپ كورگەن ەمەس.
ەلەكترا. مەنى دە ەشقاشان ەشكىم ءسۇيىپ كورگەن ەمەس.
ورەست. سەنى كەزدەستىرگەنگە دەيىن ورەستىڭ تۋعان شاھارىنا ازاتتىق الىپ بەرەم دەگەن اماناتىنان باسقا ەشتەڭەنى بىلمەۋشى ەم.
ەلەكترا. سەنى كورگەنشە، مەنىڭ دە جالعىز ماقساتىم شاھاردى ازات ەتۋ بولاتىن.
ورەست. حالىق تىنىش بولسىن دەدىڭ عوي.
ەلەكترا. جالعاندىقتىڭ كوزىن قۇرتقىم كەلدى.
ورەست. كاريالار بۇل دۇنيەدەن ريزا بوپ ءوتسىن دەدىڭ عوي.
ەلەكترا. اسپان اشىق بوپ، شوپتەر ەمىن-ەركىن كوگەرسىن دەدىم.
ورەست. عاشىقتار ەمىن-ەركىن ايمالاسسىن دەدىڭ بە؟
ەلەكترا. ەشكىم ەشقاشان وتىرىك ايتپاسىن دەدىم.
ورەست. مەنىڭ دە پارىزىم سول.
ەلەكترا. مەنىڭ دە پارىزىم سول.
حور. سىزدەر ءبىر-بىرىڭىزدىڭ اۋىزدارىڭا تۇكىرىپ قويعاننان ساۋسىڭدار ما؟
ەلەكترا. سەن ماعان سونشالىقتى سەنەسىڭ بە؟
ورەست. مەن سەنى سونشالىقتى سۇيەم.
ەلەكترا. ەستيسىڭ بە، پاديشا؟ ەستيسىڭ بە، وڭباعان؟ مەن ەندى جالعىز ەمەسپىن. قاپ، بالەم، قالتىرارسىڭ الدىمدا! ولەتىن مەن ەمەس، ءوزىڭ ەكەنىڭ ەندى ءوزىڭ دە تۇسىنەرسىڭ.
ورەست. ەگيست ولەدى.
ەلەكترا. مەنى ناقۇرىس دەپ ەدىڭدەر! ەشكىمگە ۇقسامايسىڭ دەپ ەدىڭدەر! مىنە، مىناۋ جات جەرلىككە قاراڭدارشى، مەنەن اۋمايدى عوي. ونىڭ نە دەگەنىن ەستىدىڭدەر مە؟ مەنىڭ ايتقانىمدى ايتىپ تۇر.
ورەست. وزبىردىڭ كوزى جوعالىپ، شاھار ازات بولادى!
ەلەكترا. مەنىڭ ءسوزىمدى جوققا شىعارىپ، ءوزىمدى كەلەكە قىلىپ ەدىڭدەر؟ ەندى مىنە، ونىڭ كوزىنە ءۇڭىلىپ، تەپسە تەمىر ۇزگەندەي قايراتىنا قاراڭدارشى. قولىڭداعى. اگامەمنوننىڭ قانجارى.
ورەست. قولىم قۋاتتى، اگامەمنوننىڭ اق الماسى دا قىلپىپ تۇر!
ەلەكترا. قولىڭداعى قانجارىڭنان سۇيەيىنشى، قولىڭنان سۇيەيىنشى، بەيتانىس جىگىت.
ورەست. مەن بە ساعان بەيتانىس؟
ەلەكترا. ءجۇزىڭ بەيتانىس، كوزىڭ بەيتانىس، ءبىراق ءوزىڭ ماعان جات ەمەسسىڭ.
ورەست. ەندى مەنىڭ كوزىم دە، قولىم دا، جۇرەگىم دە ساعان جات بولمايدى.
ەلەكترا. بەكەرگە كۇتپەپپىن.
ورەست. ەندى سەن ەشتەڭەدەن قورقۋشى بولما، ءوزىم بولام قورعانىڭ!
ەلەكترا. قورعا مەنى، قالقالا مەنى، قۇتقار مەنى. ەندى مەندە قۋات جوق. ون بەس جىل بويى قايراتتى-اق ەدىم، سونىڭ ءبارى ءبىر-اق ساتتە سارقىلدى.
ورەست. قورىقپا، سۇيىكتىم، قورعانىڭ ءوزىممىن!
ەلەكترا. كۇشىم ساعان كۇش قوسسىن، جىگەرىم ساعان جىگەر قوسسىن!..
ورەست. سەن ماعان كۇش قوستىڭ. مەن سەنىڭ قاسىندا تۇرعانىمدا بۇرىنعىمنان ءجۇز ەسە كۇشتى سياقتىمىن.
ەلەكترا. ابايلا. كوزىڭە قارا. ولار سەنى مەرت ەتسە، مەن دە بىرگە مەرت بولام.
ورەست. ەگەر مەن ولاردى جەڭىپ شىقسام، سەن دە جەڭىمپاز اتاناسىڭ.
ەلەكترا. ساۋ بول. مەنىڭ ءومىرىم دە، ماقساتىم دا ەندى سەن.
ورەست. مەنىڭ جانىم دا ءبىر ساعان باعىشتالعان.
ەلەكترا. ەندەشە، بار دا، سۇيىكتىم، ورەستىڭ اماناتىن اتقارىپ شىق.
ورەست. مەن ورەستىڭ اماناتىن، سەنىڭ ءامىرىڭدى ورىندايمىن.
ەلەكترا. جاساعان جار بولسىن، ساۋلەشىم.
ورەست. وزىڭە دە جاراتقان مەدەت بولسىن.
حور. ادام قاشان كوزى جۇمىلعانشا ءومىر سۇرەتىندىكتەن، بۇلار دا كوزدەرى جۇمىلعانشا باقىتتى بولادى.
ونىنشى كورىنىس
ەلەكترا، حور.
ەلەكترا. ماعان نە بولعان. و ءتاڭىرى، تۇسىنسەم نە دەيسىڭ؟ وسىندايدا دال بولعان باسىڭدى كوكىرەگىنە اپارىپ سۇيەيتىن انا مەندە ءسىرا جوق. قانىشەر كليتەمنەسترا انادان تىرىدەي ايىردى. ورەست كەتكەن بۇل دۇنيەدە مەن ءتىرى قاپ نە بىتىرەم. الگى جىگىت كىم بولدى. ورەست ولسە دە، شىققىر كوزىم كورىپ تۇر، قۇم قۇيىلعىر اۋزىم سويلەپ تۇر. مۇنداي دا بولۋى مۇمكىن بە ءوزى؟ ونسىز مەن ءقايتىپ ءتىرى جۇرەم؟ ورەست، مۇنى سەن ماعان كەشىرە الاسىڭ با؟ كەشىرەسىڭ بە؟ قايران باۋىرىم، جارىق جۇلدىزىم، ءومىرىم، كەشىر، كەشىر مەنى. سەن ەلەكتراعا بار دەپ ءوز ورنىڭا الگى جىگىتتى جىبەرىپسىڭ؟
— ول كىم؟ قۇتقارۋشىم با، جوق عاشىعىم با؟ الدە ءارى عاشىعىم، ءارى قۇتقارۋشىم ءبىر ءوزى بولعانى ما؟ ورەست، باۋىرىم، باسى دال بولعان بەيشارا قارىنداسىڭا ءوزىڭ قامقور بول. كۇتۋ دەگەن وڭاي ەكەن. قارىنداس بولىپ اعامدى، باقىتسىز بوپ قۇتقارۋشىمدى كۇتىپ ەم. سەن كەلمەدىڭ، ورنىڭا ماحاببات كەلدى، عاشىق كەلدى.
ورەست، قىمباتتىم، سەنەسىڭ بە بۇعان؟ ەشكىمگە باس يمەيتىن تاكاپپار ەلەكترا قايداعى ءبىر قاڭعىرما بىرەۋدىڭ قۇشاعىنا ەنىپ، الدىنا تىزەرلەپ جىعىلىپ، سۇيۋگە ءازىر تۇر. مەنى ەركىمنەن وسىنشا ايىرارداي، وعان قانداي قۇدىرەت دارىتىپ ەڭ؟ مەيلى، دۇنيە توڭكەرىلسە دە، كوك اسپاندا كۇن سونسە دە ايتارىم بىرەۋ-اق: ورەست، سەن ولگەنمەن، قارىنداسىڭ ەلەكترا سونداي باقىتتى.
ەكىنشى ءبولىم
ون ءبىرىنشى كورىنىس
ەلەكترا، حور.
ەلەكترا. مەن سەنى قانشا جىل سارىلا كۇتتىم، ورەست. اش كىسى ءبىر ءۇزىم ناندى، ءسابي اناسىن، سوقىر جارىق دۇنيەنى قانداي اڭساسا، مەن دە سەنى سونداي اڭسادىم. سەن كەلسەڭ، بەيشارا ەلەكترانىڭ جانى جاي تابار ەدى. ودان ءارى ارپالىسىپ ءقايتسىن. قورعانى قاسىندا بولسا، نەدەن قورىقسىن.
ءبىراق، سوندا مەنىڭ كۇنىم نە بولماق، ورەست؟ مەن سوندا كىم بولدىم؟ تاج كيگەن سەنىڭ تاعىڭنىڭ قاسىندا وتىراتىن اقىلشى قارىنداسىڭ بولام با؟ الدە، قارىپ-ناسىرگە قايىر-ساداقا تاراتاتىن پاتيحاشىل كەيۋانا بولام با؟ نەمەسە سۇيىكتىڭ ەكەۋىڭ بىرگە جاتاتىن توسەگىمدى كەستە تىگىپ اشەكەلەيمىن بە؟ الدە، قۇداي جالعىز، مەن جالعىز دەپ قولىمدى توبەمە قويىپ، بەتالدى قۇلادۇزگە قاڭعىپ كەتەم بە؟ اح، ورەست، سوندا بار مۇراتىنا جەتىپ، ەندى نەنى اڭساپ، نەنى ارماندارىن بىلمەيتىن ادام نە ىستەۋ كەرەك؟
حور. نە ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋى كەرەك ەكەنىن بىلمەيتىن ادام نە ىستەۋى كەرەك؟
ەلەكترا. ءوزىڭ كەلمەي ورنىڭا باسقا بىرەۋدى جىبەرگەندە سەن وسىنىڭ ءبارىن ءبىلدىڭ-اۋ؟ ورەست، قىمباتتىم، سەن بولساڭ ءقازىر سۋىق قابىردە جاتىرسىڭ. ال ەلەكترا بۇگىن ۇيقىدان ويانا سالا جايماشۋاق كۇن نۇرىنا ۇزاق ەلتىپ جاتتى. سەن وعان اشۋلانبا. ويتكەنى، ماعان وسىنشا باقىت سىيلاعان ءوزىڭسىڭ عوي. زاڭ دا سەنىڭ بيلىگىندە ەكەن، تاعدىرىمنىڭ تىزگىنىن دە بەردىم سەنىڭ قولىڭا. سەنىڭ ايتقانىڭ بولادى. اينالايىن باۋىرىم-اي، سەن كەلسەڭ، سەنىمەن بىرگە مەنىڭ دە اجالىم جەتەتىنىن قالاي ءبىلدىڭ. ەندى مىنە، ءوز ورنىڭا وزگە بىرەۋدى جۇمساپ، وزىڭە بۇيىرماعان ءومىردى ماعان قيىپ وتىرسىڭ. قايران ورەست-اي، سوندا ەلەكترا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ولۋگە ءتيىستى بولعانىڭ-اۋ؟ سەن ءتىرى جۇرسەڭ، مەنىڭ ولمەگىم شارت ەكەن عوي؟
ون ەكىنشى كورىنىس
ورەست، حور، مىلقاۋ.
ورەست. سەنەر مە ەدىڭ وسىعان؟ شىنىڭدى ايتشى، سەنەر مە ەدىڭ؟
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
مەن وزىمە ءوزىمنىڭ كۇلكىم كەپ تۇر. كۇلەتىن نارسە بولسا نەگە كۇلمەيمىز، ايتشى؟
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
بۇنداي نارسە بۇرىن ويىما كەلسە نە دەيسىڭ؟ اپىراي مۇنداي دا بولادى ەكەن عوي. ايتشى، بولا ما، جوق پا؟
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
بۇرىن اۋىز جاپپاي سايراپ جۇرگەندە ايتاتىن اڭگىمە تاپپاۋشى ەم، ەندى مىنە، كوكىرەگىم اڭگىمەگە تولىپ تۇرعاندا، ءتىلىمنىڭ ۇشىنا ءسوز ورالا قويماۋىن قاراشى.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
تۇندە ءتۇس كورىپپىن. بۇرىن ءتۇس كورمەۋشى ەم. كورسەم تاڭ اتقانشا ۇمىتىپ قالاتىنمىن. ال بۇگىنگى كورگەن ءتۇس كوز الدىمدا ءالى سايراپ تۇر: ورمانداعى اعاش بىتكەن ءبىرىن-بىرى جەتەكتەپ، جاپاتارماعاي كەلەدى ەكەن دەيمىن. سول كۇيلەرى وتكەلدەن دە ءوتتى، نە شالعىندى كەسىپ ءوتىپ، تاۋ باسىنا كوتەرىلدى. كادىمگى ورمان. نۋ اعاشتار.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
مەن بۇگىن كۇن شىقپاي تۇرىپ وياندىم. كۇن شىعاتىن كەز قانداي عاجاپ ادەمى ەدى؟ شىعىس كوكجيەك قۇددى ءبىر جاقۇتتاي جالتىرايدى. مەنىڭ سوزىمنەن سەنىڭ ءىشىڭ پىسىپ تۇر عوي دەيمىن.
(مىلقاۋ ۇندەمەيدى).
قايتىپ تاڭعالماسسىڭ! مەن عاشىقپىن! سەنەسىڭ بە، عاشىقپىن!
حور. تۇسىندىرمە سوزدىكتىڭ ايتۋىندا: ماحاببات دەگەنىمىز ەكى جىنىس وكىلىنىڭ ءوز ناسىلدەرىن ساقتاپ، ودان ءارى ءوربىتۋ تۇيسىگىنە نەگىزدەلگەن ءوزارا ىنتىماعى كورىنەدى. ول الگىلەردىڭ بىر-بىرىنە دەگەن ەرەكشە ساعىنىشى مەن الابوتەن ىڭكارلىگىنەن، ءبىرىن-بىرى ارداق تۇتىپ، ءبىر-بىرىنىڭ جولىندا جاندارىن پيداعا الاتىنداي قالتقىسىز ادالدىقتارىنان اڭعارىلادى دەسەدى.
ون ءۇشىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، ەگيست، كليتەمنەسترا، حريسوتەميدا، حور، مىلقاۋ، كۇزەت باستىعى، ازاماتتار، سولداتتار.
كليتەمنەسترا. زاڭ بويىنشا، پاتشا ايەلى اقيقات مەيرامىندا سويلەۋگە مىندەتتى ەمەس. ءبىراق، ءبىزدىڭ سۇيىكتى پاتشامىزدىڭ تاققا وتىرعانىنا ون بەس جىل تولعان بۇگىنگىدەي كۇنى مەن دە ءوز سىرىمدى ايتقىم كەپ تۇر. مەن ءبىر ءولىپ-تالىپ عاشىق بولعان قاراپايىم ايەل عانامىن. الەۋمەت، سوندىقتان ءسوزىمدى قۇلاق اسىپ تىڭداعاندارىڭدى سۇرار ەدىم.
حور. الەۋمەت، قۇلاق قويىپ تىڭداڭىزدار.
كليتەمنەسترا. سىزدەردىڭ ايتقان سوزدەرىڭىز مەنىڭ جۇرەگىمدى شەكسىز قۋانىشقا بولەدى. مەن ودان سىزدەردىڭ ءوز بيلەۋشىلەرىڭىزدى ايىرىقشا ءقادىر تۇتىپ، ايبىناتىندارىڭىزدى اڭعاردىم. زاڭنىڭ دا تالاپ ەتەتىنى سول عوي. مەن سىزدەردىڭ بۇعان قورلانباي، قايتا زور ماقتانىش تۇتاتىندارىڭىزعا ءسۇيسىندىم. سىزدەر ءوز بيلەۋشىلەرىڭىزدىڭ شىعارعان زاڭدارىنا قالتقىسىز قۇلاق اسىپ، بۇيرىقتارىن ەكى ەتپەي ورىنداپ، ونىڭ كوڭىلىنەن شىققاندارىڭىزعا ماساتتانادى ەكەنسىزدەر. وسىناۋ ىزەتتىلىگىڭىز بەن ءتىل العىشتىعىڭىزدى كۇللى دۇنيەجۇزى تۇگەل بىلەتىنىن ماقتانىش تۇتادى ەكەنسىزدەر. جانە وسىنداي ىنتىماقتىڭ بولۋى بيلەۋشىمىزدىڭ ارقاسى دەپ ۇعادى ەكەنسىزدەر.
حور. ءدال وسىلاي عوي، الەۋمەت.
كليتەمنەسترا. ءار سوزىڭىزدەن قۋانىش لەبى ەسەدى. ءبىراق، مەنىڭشە، ءالى دە بولسا، ەگيستى قالاي ءولىپ-وشىپ سۇيەتىندەرىڭىزدى ايتىڭقىراي تۇسكەندەرىڭىز ءجون. شاماسى، كومەيلەرىڭىزدەگى كوركەم ويدى ءدال سول قالپىندا جەتكىزۋگە قىسىلاتىن تۇرلەرىڭىز بار. قىسىلىپ-قىمتىرىلاتىنداي دانەڭە جوق، جۇرەكتەرىڭدى كەرنەپ تۇرعان ەگيسكە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى كۇلبىلتەلەمەي اشىق ايتىڭىزدار. ول ەگيستكە كەرەك ەمەس، وزدەرىڭە، وزدەرىڭىزدىڭ باقىتتى بولۋلارىڭىزعا كەرەك. بۇل جاعىنان مەنەن ۇلگى الساڭدارشى. كليتەمنەسترا ەگيستىڭ اياعىنا جىعىلىپ، وعان دەگەن ماحابباتىن اقتارىپ الدىنا جايىپ سالعان كۇننەن بەرمەن قاراي وراسان زور باقىتقا كەنەلدى.
حور. ويتكەنى، الەۋمەت، باقىت دەگەنىمىز بىرەۋلەردىڭ سىزدەردى سۇيۋىندە ەمەس، سىزدەردىڭ بىرەۋدى از-اۋليە كورىپ، ارداق تۇتۋىڭىزدا.
ەگيست. تاعى كىم سويلەگىسى كەلەدى.
(ۇنسىزدىك).
ءبارىڭىز دە سويلەپ شىقتىڭىزدار ما؟
(ۇنسىزدىك).
كۇزەت باستىعى. تاقسىر، شىعىپ سويلەمەگەن تەك ءبىر عانا ادام بار.
ەگيست. ول ءبىر عانا ادام ءبىزدىڭ قالىمىزدىڭ جول-جوراسىن مويىنداماعان ادام. بالكىم، ونىڭ دا ۇزاق ۇنسىزدىكتەن ءىشى پىسۋى عاجاپ ەمەس. بالكىم، وعان كۇش جيىپ الدەنىپ الۋ كەرەك شىعار. الدە اۋزى قۇرعاپ ءتىلى تاڭدايىنا جابىسىن تۇر ما ەكەن؟
(ۇنسىزدىك).
جارايدى. ءالى دە از-ماز كۇتە تۇرايىق. بالكىم، ويلانار-تولعانار، ول دا سويلەر. وعان دەيىن، الەۋمەت، تاماقتانىپ، دەم الىڭدار. سوسىن ءبىز سول سويلەمەگەن ادامنىڭ ءسوزىن تىڭدارمىز.
ون ءتورتىنشى كورىنىس
ەگاست، كليتەمنەسترا، حور.
ەگيست. ول بەتباق، ءالى بەزەرىپ وتىر.
كليتەمنەسترا. سوعان كوڭىلىڭدى ءبولىپ قايتەسىڭ، سۇيىكتىم.
ەگيست. ءبىراق، بۇل قىلىعىن ءىز-تۇسسىز قالادى ەكەن دەپ ويلاماسىن.
كليتەمنەسترا سۇيىكتىم، ورەست بولسا ءولىپتى، سول اقىماق قىز نە بىتىرەدى دەيسىڭ؟
ەگيست. ول مەنىڭ جىنىما تيەدى.
كليتەمنەسترا. ەلدەن قۋىپ جىبەر. ەندىگارى كوزىڭە كورىنبەيتىن بولسىن.
ەگيست. جوق، قۋىلمايدى. كىم كورىنگەنگە كوز تۇرتكى بوپ وسىندا ءجۇرسىن.
حور. ەستيسىڭ بە، ەلەكترا، سەن كىم كورىنگەنگە كوز تۇرتكى بولاسىڭ!
كليتەمنەسترا. سۇيىكتىم، ورەست ءولدى، قول استىڭداعى حالىق قۇدايداي سىيلايدى. ەندى ساعان قاۋىپتەنەتىندەي ەشتەڭە جوق. ءوز جانىڭدى ءوزىڭ جەپ قايتەسىڭ. بەيبىت شات-شادىمان ءومىر سۇرەيىك تە!
ەگيست. جوق، مەن قولىما جابىساتىن سوڭعى قوڭىزدى جانىشتاپ، قاناتىمەن بەتىمدى جەلپىپ ءوتۋى مۇمكىن سوڭعى كوبەلەكتى قۇرتىپ تىنسام دا، قورقىنىشتان قۇتىلا الار ءجايىم جوق. پاتشانىڭ قورقىنىشى: ۇمىتقانى. قۇرىعانى. ەگەر، كليتەمنەسترا، بۇكىل ءبىر پاتشالىقتا ءبىر وزىمنەن باسقا جان قالماعان كۇندە دە، مەن وزىمنەن ءوزىم قورىققان بولار ەدىم.
كليتەمنەسترا. ورەست ءولىپتى عوي، قىمباتتىم.
ەگيست. اقىماق ايەل، سەن مەنى ورەستەن قورقادى دەپ ويلايتىن با ەدىڭ. ورەست دەگەن دە وزىمدەي-اق ادام عوي. كوپ بولسا وعان تاج كەرەك شىعار. تاجعا قول سوزسا، شاپتىرام دا سالام سۇعاناق قولىن. ال، الگى ەلەكتراعا نە ىستەي الام؟ ول تاجعا دا، تاققا دا قىزىقپايدى.
كليتەمنەسترا. سوندا ەلەكتراعا نە كەرەك بولعانى، دانىشپان پاديشام؟
ەگيست. سەن قىز ەمەس پەرى تۋىپسىڭ. وعان «يا» دەسەڭ، «جوق» دەيدى. «جوق» دەسەڭ، «يا» دەيدى. نە ىستەسەڭ دە، كوڭىلىنەن شىقپايسىڭ. سيىرلار سۇتەيىپ كەتسە، شابىلعان شالعىندى ايايدى. شالعىن شابىلماي قالسا، جەلىنىنەن اق تامباي اقتا بوپ بارا جاتقان سيىرلاردى ايايدى. مالعا ون تەڭگە بەرسەڭ، ون ەكى تەڭگە بەر دەيدى. سارسەنبى كۇنى بەيسەنبى كەرەك دەيدى، بەيسەنبى كۇنى جۇما كەرەك دەيدى.
حور. دۇيسەنبى، سەيسەنبى، سارسەنبى، بەيسەنبى، جۇما، سەنبى، جەكسەنبى.
ەگيست. اقىماق ايەل، سەن ەلەكترا اگامەمنوننىق كەگىن العالى ءجۇر دەپ ويلايتىن شىعارسىڭ؟ جوق، ونىڭ قاتە. ول پەرى بولماستى بولدىرىپ، قۇرتىلماستى قۇرتقىسى كەلەدى. جالعاندىقتىڭ تامىرىنا بالتا شابام دەيدى. كليتەمنەسترا، سەن نارازىلىق دەگەن پالەنى تۋدىق، ول مىنا جارىق دۇنيەنى قۇرتپاي تىنبايدى.
حور. تىڭدا، الەۋمەت. تىڭدا، ورەست. كليتەمنەسترانىڭ قۇرساعىنان قىز ەمەس، نارازىلىق شىعىپتى.
ەگيست. وسى كورگەندەرىڭ دە جەتەر. قارا توبىر، كانە، تابانىڭدى جالتىرات!
ون بەسىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، ەگيست، كليتەمنەسترا، حريسوتەميدا، حور، مىلقاۋ، كۇزەت باستىعى، ازاماتتار، سولداتتار.
ەگيست. ەل تەگىس جيىلدى ما؟
كۇزەت باستىعى. ءامىرىڭىز بويىنشا، ەل تەگىس جيىلدى، تاقسىر.
ەگيست. مەنىڭ تاعىمنىڭ الدىنا كوپ، ءسوز سويلەمەگەن ازاماتتى ەڭ سوڭعى رەت ورتاعا شاقىرامىن. زاڭنىڭ ايتقانىن ورىنداپ، ويىنداعىسىن تۇگەل ايتسىن.
(ۇنسىزدىك).
ەلەكترا، سەن نەمەنە كەرەڭ بوپ قالعانسىڭ با؟ مەن ساعان ايتىپ تۇرمىن عوي، شۇيكەباس!
(ەلەكترا ءۇنسىز).
جاقسى، شەكتەن شىقتىڭ. تىڭداڭىزدار، الەۋمەت. ءبىزدىڭ قالامىزدا زاڭنىڭ ايتقانىنا قاسارىسىپ، قۇلاق اسپاي كەلە جاتقان ءبىر ادام بار. سول ىلعي ءبىزدىڭ تىنىشىمىزدى قاشىرىپ باعۋدا. ءبىزدىڭ كەز-كەلگەن ءىسىمىزدى بۇرىستىق، كەز-كەلگەن قۋانىشىمىزدى قىلمىس سانايتىن دا سول. ول ءبىزدىڭ قالامىزدىڭ تۇپ-تۇتاس قارا جامىلىپ، قازا تۇتقانىن تىلەيدى. ەگەر ەرىككە جىبەرگەن بولسام، ول ءبىزدىڭ وتىرىگىمىزدىڭ الدەقاشان شات-شالەكەيىن شىعارعان بولار ەدى. ونداي ادامعا قانداي جازا بۇيىرعان دۇرىس دەپ ويلايسىزدار، الەۋمەت!
حور. تاعدىرى مەنىڭ قولىمداعى سول ايىپكەرگە قانداي جازا بۇيىرعان دۇرىس؟
ەگيست. ۇكىمىمدى تىڭداڭدار: ءوزى بىزدەن قاشقاقتاعاندى ءبىز دە وزىمىزدەن الاستاتامىز. سەن، شۇيكەباس، بىزدەي بولعىڭ كەلمەيدى ەكەن، ەندەشە، مەن دە سەنىڭ بىزدەن وزگەشە بولۋىڭا ءبىرجولا مۇمكىندىك بەرەيىن.
ەلەكترا. جەتەر. ون بەس جىل ۇندەمەدىم، ەندى بۇگىن سويلەيمىن. پاتشا، مەنى، مىنا مەندەي بولعىسى كەلمەي تۇر، دەپ ايىپتايسىڭ؟ دۇرىس ايتتىڭ. ەگەر سەندەيلەر ادام دەپ سانالاتىن بولسا، وندا مەن ونداي ادام بولعاننان اعاش بولعاندى، تاس بولعاندى، شاڭ-توزاڭ بولعاندى ارتىق كورەم. ەگەر سەندەر وزدەرىڭدى باقىتتى سانايتىن بولساڭدار، وندا مەن وزىمە باقىتتى ەمەس، ازاپ ىزدەگەندى دۇرىس كوردىم. سەندەر وزدەرىڭدى جارىق دۇنيە ساناساڭدار، مەن ءوزىمدى تامۇق دۇنيە-اق سانايمىن. مەن ەلەكترامىن، ال، سىزدەر بەلۋاردان باتپاقتاپ جاتقان شوشقاسىڭدار. مىنە، ماعان قاراڭىزدار دا، ويلاڭىزدار. سىزدەر شىندىقتان شىرىك ايتقاندى دۇرىس كوردىڭىزدەر. شىڭدىقتىڭ كوزىنە ءبىر رەت تۋرا قاراۋدان ءومىر بويى بالشىققا باتىپ، قورقىنىشتان زارەلەرىڭ ۇشىپ وتكەن بۇگەجەك تىرشىلىكتى ارتىق سانادىڭىزدار! سىزدەر زالالدىق ارتىندا زاۋال، قىلمىستىڭ ارتىندا جازا جوق دەپ ويلايسىزدار.
حور. سىزدەر قىلمىسكەر جازاسىن تارتپايدى دەپ ويلايسىزدار ما؟
ەلەكترا. كىسى ولتىرگەن قانىشەردىڭ قارا باقايىن ءسۇيىپ نە تاپتىڭدار. ءوز باۋىرلارىڭنان ونگەن بالالاردى ونىڭ جولىنا قۇرباندىققا شالىپ نە تاپتىڭدار؟ اسپانداعى ءتاڭىردىڭ الدىندا وتىرىك ايتىپ نە تاپتىڭدار؟ سوندا تاپقان باقىتتارىڭ قايسى، كورسەتىڭدەرشى! جوق، باقىت ەمەس ۇرەي تاپقاندارىڭ. تىنىشتىق ەمەس ءقاۋىپ پەن قاتەر تاپقاندارىڭ. جوندارىڭنان تاسپا ءتىلىپ جاتقاندا، باستارىڭدى بۇعاسىڭدار. سوندا باياعىدان بەرى توگىلگەن قان، قيىلعان جان، تاپتالعان ار، ءبارى زايا كەتكەنى مە؟ ايتىڭدارشى، سولاي ما؟
حور. ايتىڭدارشى، سولاي ما؟
ەلەكترا. ال، ەرتەڭ قاندى قول قاراقشى جازاسىن تارتقان كۇنى كەيىنگى ۇرپاقتىڭ الدىندا نە بەتتەرىڭمەن كورىنەسىڭدەر؟ سوندا كىمگە نە دەپ اقتالاسىڭدار؟ جەندەتتىڭ شاشباۋىن كوتەردىك دەيسىندەر مە؟
حور. ءيا، نە دەپ اقتالاسىڭدار؟
ەلەكترا. ءبارىڭ وتىرىكتى سۋداي ساپىرىپ كولگىرسۋمەن بولدىڭدار. اق كيىپ، ازانى ۇمىتتىڭدار. قارا جامىلعان جالعىز مەن. سەندەر جەندەتتى جەلپىنتە ماقتادىڭدار، ونىڭ بەتىنە تۇكىرگەن جالعىز مەن. سوندا كىم ادال، كىم اق؟ ون بەس جىل بويى وزدەرىڭنىڭ ساتقىندىقتارىڭدى وزدەرىڭ كورمەگەنسىپ باقتىڭدار. ون بەس جىل بويى جاقسىلىققا جاماندىق، جاماندىققا جاقسىلىق جاساۋدان باسقا قولدارىڭنان ەشتەڭە كەلگەن جوق. جانىمىز سۇيتسەك امان قالادى دەدىڭىزدەر. ەندى، مىنە، كوپ اسقانعا ءبىر توسقان، ەسەپ ايىرىسار شاق كەلدى. سوندا كىم دۇرىس بوپ شىعار ەكەن؟ سەندەر مە، جوق مەن بە؟
ەگيست. ەسالاڭ قىز ەلەكترا، سەنىڭ بۇل مىلجىڭىڭ كىمگە كەرەك؟ سەن جىندىعا كىم قۇلاق اسادى؟ الەۋمەت، مىنا سالداقى سەندەرگە اقىل ۇيرەتكىسى كەلەدى، نەگە ۇندەمەيسىڭدەر، نەگە بەتىنە تۇكىرمەيسىڭدەر؟
حور. ءيا، الەۋمەت، نەگە ۇندەمەيسىڭدەر؟
ەگيست. ەندەشە، پاتشانىڭ ءامىرى مىناۋ: بۇگىن كەشكە شوشقاشى لوتوس ەلەكترامەن نەكە قيادى.
ورەست. جوق، ول بولمايدى.
ەگيست. مۇنداعى سەنىڭ شارۋاڭ قانشا؟
ورەست. الەۋمەت، وزىمىزگە كوڭىلىمىز بىتەدى، وزىمىزگە ءدان ريزامىز دەپ الگىندە وزدەرىڭىز ايتپاپ پا ەدىڭىزدەر؟ ەندەشە، سول سوزدەرىڭىزدىڭ راس ەكەنىن نەگە دالەلدەمەيسىڭدەر؟ وزدەرىڭىزگە وزدەرىڭىز ريزا بولساڭىزدار، سونى كورسەتەتىن كەزدەرىڭىز ەندى كەلدى ەمەس پە؟
ەگيست. ءوشىر ءۇنىڭدى!
ورەست. جوق، پاديشا. شەتىنەن پاراساتتى، شەتىنەن ساليقالى ازاماتتار، سونشاما يناباتتى باستارىڭىزبەن قاندىقول جەندەتتىڭ ءامىرىن قالايشا ورىنداماقسىڭدار؟
ەگيست. ساقشىلار قايدا، ساقشىلار؟
ورەست. ءوز زاڭىڭدى ءوزىڭ ۇمىتپا: اقيقات مەيرامىندا اۋىزعا قاقپاق بولماسا كەرەك!
ەگيست. ول زاڭ قالامنىڭ تۇرعىندارىنا عانا جۇرەدى. قايداعى ءبىر قاڭعىرمانى باستان سەكىرتەر جايىم جوق.
ورەست. قاڭعىرماڭ سوندا مەن بولعانىم با؟ مىنا ساراي، مىنا قالادا قايداعى ءبىر قاڭعىرما جات بىرەۋ بولاتىن مىنا مەنمىن بە؟ ەندەشە، الەۋمەت، قۇلاق سال، مىنا الدارىڭىزدا تۇرعان اگامەمنوننىڭ ۇلى ورەست؟!
ەلەكترا. جوق!
ەگيست. ورەست؟
ورەست. ءيا، مەن. ورەستپىن. قاپيادا قازا تاپقان اگامەمنوننىڭ ۇلىمىن. وپاسىز وزبىر، سەنىڭ سازايىڭدى تارتقىزاتىن مىنا مەنمىن.
كليتەمنەسترا. جوق!
ەگيست. ءاي، كۇزەت باستىعى، بۇعاۋ اكەل، مىناعان!
ەلەكترا. تىرپ ەتۋشى بولما، زاڭدى ءوزىڭ بىلەسىڭ عوي!
ەگيست. سەن نەمەنە، مەنىڭ بۇيرىعىمدى ەستىمەي، كەرەڭ بوپ قالدىق با؟
ەلەكترا. زاڭدى بىلمەيسىز بە؟ اقيقات مەيرامىندا سويلەگەن ادامعا قول كوتەرگەن كىسىنىڭ اياق-قولىن شاۋىپ، دەنەسىنە كومىردىڭ شوعىن باسىپ، تىرناعىنىڭ استىنا ينە تىعىپ، جونىنان تاسپا تىلمەي مە؟ ونداي قارابەتتى جەرگە كومسەڭ، جەر لاقتىرىپ، سۋعا تاستاساڭ سۋ لاقتىرىپ، بويلارىنا دارىتپايدى ەمەس پە؟ زاڭ سولاي دەمەۋشى مە ەدى؟
ەگيست. ويتپەسەڭ اقىماق بولارمىسىڭ؟ ول زاڭدى شىعارعان مىنا مەن ەمەسپىن بە؟ پاتشا مىنا مەنمىن. ساقشىلار مىنانى تۇتقىنعا الىڭدار.
ەلەكترا. قوزعالماڭدار. مەنىڭ بۇيرىعىمدى تىڭداڭدار. مەن. ەلەكترامىن.
(ۇنسىزدىك).
ەگيست. بۇنىڭ ءبىزدىڭ قالامىزدا بۇلىك شىعارعىسى كەلىپ جۇرگەن جات بىرەۋ ەمەس، ورەست ەكەنىن قايدان ءبىلدىڭ؟
ەلەكترا. مەنىڭ وتىرىك ايتپايتىنىم بەلگىلى. بۇل. ورەست.
(ۇنسىزدىك).
ەگيست. ساتقىندار! وپاسىزدار! كانى، تاراڭدار. تاباندارىڭدى جالتىراتىڭدار بۇل ارادان. مەن مىنا مىرزامەن وڭاشا قالعىم كوپ تۇر.
ون التىنشى كورىنىس
ورەست، ەگيست، حور، مىلقاۋ.
ەگيست. جارايسىڭ، بالاقاي. ەبىن تاۋىپ كەتتىڭ؟
ورەست. ءسىز ويلاعاننان دا اسىرىپ كەتتىم بە؟
ەگيست. ماقتان. ماقتاناتىنداي ءىس قىلساڭ، ماساتتانبايتىن نەسى بار! مەن جەڭىلدىم، باسىمدى يەم.
ورەست. جەڭىلگەنىڭدى جەڭىل مويىندادىڭ عوي؟
ەگيست. ونداي قوشامەتكە راحمەت. مەن ءىستىڭ بايىبىن تەز اڭعارامىن. سونى بايقاعان سەن دە قىراعى ەكەنسىڭ.
ورەست. مەن مۇندا سەنىمەن قوشامەت ايتىسىپ تۇرۋعا كەلمەگەنىمدى بىلەگىن شىعارسىڭ.
ەگيست. ارينە. سەن اكەڭنىڭ كەگىن الۋعا كەلدىڭ؟
ورەست. قاتەلەسەسىڭ، پاديشا!
ەگيست. ەندەشە تىپتەن دۇرىس. بۇل ءسوزىمنىڭ قاتە بولعانىنا قۋانباسام، رەنجىمەيمىن.
ورەست. ءقازىر قالجاق ايتپاساڭىز قايتەر ەكەن؟
ەگيست. وندا تۇرعان نە بار؟ قالجىڭداعاندى ۇناتام.
ورەست. بۇل قالادا قالجىڭدى ۇناتاتىن ادامدى ءبىرىنشى رەت كورۋىم. ونداي ادام جالعىز مەنمىن. باسقالار قالجىڭ تۇگىلى باستارىمەن قايعى بوپ كەتكەن جوق پا؟
حور. قالجىڭباس وزبىر قول استىنداعىلاردىڭ قالجىڭداعانىن ۇناتپايدى. قىزىق ەكەن؟!
ورەست. ەندەشە، قانىشەر اجالىڭ جەتپەي تۇرىپ تىڭداپ ال؛ مەن مۇندا اگامەمنوننىڭ كەگىن الۋعا كەلگەن جوقپىن.
ەگيست. مىنە، مىناۋىڭ، ماقتاۋعا لايىق قىلىق.
ورەست. مەن ونى ايايتىنىم راس. ەگەر كوزىمنەن جاس شىقسا، ول ءۇشىن جاس تا توگەر ەم. وعان كەلىستىرىپ ەسكەرتكىش تە قويعىزباقپىن. ءبىراق، سەنىڭ قانىڭدى ونىڭ قانىنان قارىمتا قىلايىن دەپ توككەلى تۇرعانىم جوق.
ەگيست. ءيا، ساعان دا تۇسىنۋگە بولادى. باسىڭ جاس، بۇكىل ءومىرىڭ الدىندا. اگامەمنون تەك سەنىڭ اكەڭ عانا ەمەس، دۇنيەدەگى ەڭ باي پاتشا ەدى عوي. ونىڭ قىرۋار قازىناسى مەنىڭ ساندىقتارىمدا ساقتاۋلى جاتىر.
ورەست. ءويتىپ، وتىرىك اڭقاۋسىما!
ەگيست. تاعى دا ءدوپ ءتۇسىندىم ويىڭدى. كەشىر. بايلىقتىڭ كەرەك ەكەنى راس، ءبىراق، بيلىك ودان دا كۇشتىرەك. ويتكەنى، بايلىق بيلىكتەن قوزدايدى. جارايسىڭ، ورەست. اقىلدى جىگىت ەكەنسىڭ. ەندەشە مەنى تىڭدا. سەن ماعان بىردەن ۇناپ قالعانسىڭ. مەن ساعان كوپ نارسە ۇيرەتە الام. كەل، ەكەۋمىز مىنا شاھاردى بىرىگىپ بيلەيىك.
ورەست. سەن ءوزىڭ اقىلىڭنان الجاسقاننان ساۋمىسىڭ؟
ەگيست. قورىقپا، ءبىز ەكەۋمىز بىر-بىرىمىزگە قاتتى ۇقسايمىز. ءبىر-بىرىمىزدى جاقسى تۇسىنەمىز.
ورەست. مەن ساعان ۇقسايمىن با؟
ەگيست. سەن دە مەن سەكىلدى ەل بيلەۋگە تۋعانسىڭ.
ورەست. وتتىق سۋعا ۇقسايتىنىن قاشان كورىپ ەڭ؟
ەگيست. سولاي دەپ ويلايسىڭ با، ورەست؟
ورەست. قۇزعىن قىرانعا ۇقساۋشى ما ەدى؟
حور. ەكەۋىڭدە دە تىرناق بار ەمەس پە؟
ەگيست. ەندەشە نە قالايتىنىڭدى ايت.
ورەست. سەنىڭ قانىڭدى توككىم كەلەدى. ءبىراق، اكەم ءۇشىن ەمەس. قۇلدىق ءۇشىن دە، بيلىك ءۇشىن دە ەمەس. ون بەس جىل بويى قالامدى جەندەتتەرىڭە تالاتتىڭ. ون بەس جىل بويى بۇل قالانىڭ ايەلدەرى مەن بالالارىنىڭ سەنىڭ قاراقشىلارىڭنان كورمەگەنى جوق. كۇندىز كۇلكىسىنەن، تۇندە ۇيقىسىنان ايىرىلدى.
ەگيست. ەندەشە، سولار ءۇشىن كەك الماق ەكەنسىڭ عوي. مەن سەنى بۇدان گورى ەستىرەك جىگىت دەپ ەسەپتەپ ەم.
ورەست. كىمنىڭ اقىلدىراق ەكەنى كوپ ۇزاماي بەلگىلى بولادى، قانىشەر!
ەگيست. سەن مەنى قانىشەر دەيسىڭ، سويتە تۇرا ءوزىڭ ماعان قانجار سۇقاڭداتاسىڭ.
ورەست. مەن سەنى ولتىرسەم سابىرلىقتى ادىلدىكتىڭ جەڭگەنى.
ەگيست. وزبىرلىق دەيسىڭ بە؟ وزبىرلىق دەگەن نە؟ سەن مەنىڭ وزبىر ەكەنىمدى قايدان ءبىلدىڭ؟
ورەست. الىستا جۇرگەنمەن ەكى قۇلاعىم وسىندا بولدى. سەنىڭ قاندى قولىڭنان مەرت بولعان ءار ادامنىڭ ەسەبى مەنىڭ قولىمدا.
ەگيست. جەندەتى جوق مەملەكەتتى كورگەنىڭ بار ما؟
ورەست. ادال ادام ەل بيلەپ، قىلمىسكەر زاڭدى جازاسىن تارتاتىن ادىلەت ەلىن سەن ءبارىبىر كورە المايسىڭ.
ەگيست. كوردىڭ بە؟ بۇزىق زاڭدى جازاسىن تارتىپ، تۇزىك زاڭدى باعاسىن الۋى كەرەك. بار گاپ كىمنىڭ بۇزىق، كىمنىڭ تۇزىك ەكەنىن اجىراتا بىلۋدە بوپ تۇر عوي.
حور. تاريحتىڭ ايتۋىنشا، ول ونشا وڭاي نارسە كورىنبەيدى.
ورەست. سەنىڭ پاتشالىعىڭدا وزبىرلىق ەتەك العانىنا كوزىم جەتۋى ءۇشىن بۇرىن ەشتەڭە ەستىمەي-اق، بۇگىنگى كورگەنىم دە جەتكىلىكتى.
ەگيست. سەن سونشاما نە كوردىڭ، بىلۋگە بولار ما ەكەن؟ سەنىڭ بۇگىنگى كورگەندەرىڭ قۇلاقكەستى قۇلدار، تابان جالاعان جاعىمپازدار. سولاردى دا ادام دەپ اياپ تۇرسىڭ با، ورەست؟
ورەست. ەندەشە، ولاردى ءويتىپ بەل ومىرتقاسىن قيراتىپ بۇگەجەكتەتىپ قويعان كىم ەكەن؟
ەگيست. سەن مەنى ەردەن ەز، زوردان قور جاساي قوياتىن قۇداي عوي دەپ ويلايسىڭ با؟
ورەست. بۇل قالادا قانشا باتىر بوزداق بار ەدى، ءبارىن جەندەت بالتاسىنا جەم ەتتىڭ.
ەگيست. سەن مەنىڭ پاتشالىعىمدى ارالاپ ءوتتىڭ عوي. پاتشازادا، ءوزىڭ ايتشى: ەلى كەتكەن قونىستى، ءتۇتىنى وشكەن ءۇيدى، تىرشىلىگى جوعالعان كوشەنى كوردىڭ بە؟ جوق. مەن جەندەتكە بەرسەم، مىڭنان ءبىردى عانا ۇستاتتىم. ال قالعان توعىز ءجۇز توقسان توعىزى ءتىرى قالدى عوي. سونىڭ ءبارىنىڭ ماناعىداي مويىندارىنان سۋ كەتكەن سۇمەلەك بولاتىندارى قالاي؟
ورەست. ولاردىڭ ءسال ەڭسە كوتەرۋى مۇڭ ەكەن، جونىنان قامشى جاۋدىراسىڭ، بۇگەجەكتەپ تۇرماعاننىڭ باسىن شاباسىڭ، ءسۇيتىپ كۇننەن-كۇنگە ۇرەيىن ۇشىرا-ۇشىرا، شەتىنەن قۇلاقكەستى قۇل ەتىپ العانسىڭ. ازاتتىق بەرىپ، ءوز تاعدىرىن وزدەرى شەشۋگە مۇرشا بەرىپ، ىشتەرىنەن ايلاكەر جاعىمپازداردى ەمەس، باتىرلارىن، ادىلدەرىن، ادالدارىن قولداپ كورشى، بۇل قالادا وزدەردىڭ ازايىپ، ەرلەردىڭ كوبەيمەگەنىن كورەيىن.
ەگيست. ازاتتىق دەيسىڭ بە؟ سەن ودان نە تۇسىنەسىڭ؟ ادام دا ءبىر ناس حايۋان، و دا ءبىر شوشقا دا ءبىر. شوشقاعا ىزەتتى بول، تازا بول دەپ قانشا قاقساعانىڭمەن قورس-قورس ەتىپ بالشىعىنا اۋناعاندى عانا بىلەدى. قايتا، ورەست، مەن ولارعا وزدەرىنەن وزدەرى قىسىلىپ-قىمتىرىلماي، ءوز قالاۋلارىنشا ەمىن-ەركىن ءومىر سۇرۋلەرىنە مۇمكىندىك بەردىم ەمەس پە؟
ورەست. شوشقا بولعىسى كەلمەگەندەردى جەندەتتىڭ الدىنا ساپ ايداتىن جىبەرىپ تۇردىم دە.
ەگيست. ولار شوشقا ەمەس قوي، دوسىم-اۋ.
ورەست. ولارعا شوشقا ەمەسپىن دەپ كورشى، تىلدەرىڭدى كەسىپ سالايىن، اياق-قولدارىڭدى شاۋىپ تاستايىن دەپ قوقان-لوقى جاساعان كىم ەكەن؟ ۇيىردەگى شوشقا ەمەسپىن، اداممىن، باتپاققا باتقىم كەلمەيدى دەگەندەرىنىڭ باسىن قيىن، اياق-قولىن شاۋىپ، قانىن توككەن كىم ەكەن؟ سوندا ولار شوشقا بولماعاندا كىم بولادى؟ قاقباس جەندەت، سەن ادام جايىندا نە ءبىلۋشى ەڭ؟ سەنىڭ بىلەگىنىڭ. كولگىرلەردىڭ كوكىمە ءسوزى عانا.
حور. ال، پاتشازادام، ولار تۋرالى ءوزىڭ نە بىلەسىڭ؟
ورەست. سەن ورەستىڭ كىم ەكەنىن دە بىلەم دەپ ويلادىڭ؟ مىنە، سول ءوزىڭ ءومىر باقي وتىرىك ايتقىزىپ، شوشقا بولۋعا ءماجبۇر ەتكەن ورەست قولىنا قانجار ۇستاپ الدىڭدا تۇر.
ەگيست. سەنىڭ ءجونىڭ بولەك قوي، دوستىم. سەن بۇل قارا توبىرعا قايدان جاعايىن دەپ ەڭ، سەن اۋەلدەن ەل بيلەۋگە جارالعان جانسىڭ.
ورەست. مەن وزگەشە جان ەكەم. ەندەشە، مەن مىنا شاھاردىڭ تۇرعىندارىن دا ءوزىم سياقتى وزگەشە جاندار ەتەم.
ەگيست. بۇل سەنىڭ ءسوزىڭ ەمەس. مۇنداي ءسوزدى ەلەكترا ايتاتىن. ەندەشە، سەن دە سول ناقۇرىستىڭ ىقپالىندا كەتىپ تۇرسىڭ!
حور. ورەست، سەن ناقۇرىس ادامنىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ تۇرسىڭ!
ەگيست. كەل وناندا، پاتشا مەن پاتشاعا ۇقساپ سويلەسەيىك. قاپى قالماي تۇرعاندا اقىلعا كەل. ەلەكترا بۇگىن مەنىڭ جاۋىم بولسا، ەرتەڭ سەنىڭ جاۋىق. ول بۇگىن مەنى جەك كورسە، ەرتەڭ سەنى جەك كورەدى. بۇگىن مەنى قارعاسا، ەرتەڭ سەنى قارعايدى.
حور. ەلەكترا — بۇگىن ەگيستىڭ جاۋى، ەرتەڭ ورەستىڭ جاۋى.
ەگيست. ودان دا وسى باستان اقىلعا كەل. ساباڭا ءتۇس. ول پەرى بۇگىن مەنىڭ قول استىمداعى دۇنيەنى وزگەرتپەكشى، ەرتەڭ سەنىڭ قول استىڭداعى دۇنيەنى وزگەرتەدى. ول پەرى دۇنيەدەگى ءتار مەن ءتارتىپتى تارك قىلۋعا تۋعان. ەسۋاس نەمەنىڭ ءوزىنىڭ ەسسىزدىگىن ەركىندىك دەپ ويلايدى.
ورەست. مەن ونى تاعىمنىڭ قاسىنا وتىرعىزىپ قويام. ورەستىڭ قولىنداعى بيلىك پەن ەلەكترانىڭ بويىنداعى بوستاندىق اعا مەن قارىنداستىڭ باۋىرمالدىعىنداي جاراسادى.
ەگيست. بەيشارا، ءسۇيتىپ بۇگىن دۇنيەنى بۇلدىرەم دە. پاتشام، ءالى ەشتەڭەگە تۇسىنبەپسىڭ؟ ەرلەردى مەرت قىلاتىن سول ەركىندىك قوي.
ورەست. مەرت بولاتىن مىنا سەنسىڭ! (قانجار سالادى).
ون جەتىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حور، مىلقاۋ.
ەلەكترا. ارمانعا جەتتىك.
(ورەست ءۇنسىز.) — ادىلدىك جەڭدى.
ورەست. قۋان. قۋعىننان قۇتىلدىق.
ەلەكترا. قۋانىشىمدا شەك جوق. كۇتكەن بوستان كۇن كەلدى. تىڭدا، ورەست. تىڭدا، حالقىم. بۇرىن بي تۇگىلى، بيلەگەندەردىڭ ماڭىنان جۇرمەيتىن ەلەكترا بۇگىن قۋانعاننان قولدى-اياققا تۇرا الار ەمەس. مىنا ءبىر ءولى مۇردەنى شىر اينالىپ بيلەپ كەتتى. ونىڭ اعىل-تەگىل قارا قانىن تابانىمەن تاپتاپ بيلەپ ءجۇر. قۋانعاننان مىنە ءبۇيتىپ ايقايلاپ تا قويادى. ەلەكترا قاس دۇشپاننىڭ قارا قانىن ىشپەي ماس بوپ تۇر. ول ونىڭ ءولىم اۋزىنداعى قورقىراعانىن ەستىپ ماس بوپ تۇر. ول، مىنە، اتا جاۋىنىڭ ولەر الدىندا شولمەكتەي بوپ كوگەرىپ بارا جاتقان قورقىنىشتى كوزىنە ەش جاسقانباي تۋرا قاراي الادى.
(ورەست ءۇنسىز).
مەن ەسالاڭمىن با؟ اشىپ ايت. قالاي بيلەيدى ەكەم، قاراشى، ورەست؟ قاراپ ال. مەن بۇل ساعاتتى ون بەس جىل كۇتتىم. ون بەس جىل بويى باسىمنان قارا تۇسكەن جوقتى. ەندى، مىنە، بيلەپ ءجۇرمىن. ورەست، مەن ازاتپىن، جالعاندىقتىڭ كوزىن ءبىرجولا قۇرتتىم! مەن بيلەپ ءجۇرمىن. مەن جەڭدىم. مەن ازاتپىن، ورەست!
(ورەست ءۇنسىز).
— سەن نەگە مەنىمەن قۋانبايسىڭ؟ سەن نەگە بيلەمەيسىڭ؟ قورقاسىڭ با، ورەست؟ ولىكتىڭ قاسىندا بيلەۋگە قورقىپ تۇرسىڭ با؟
(ورەست ءۇنسىز).
— ولىكتىڭ تىنىشىن الماعان دۇرىس دەپ ويلايتىن شىعارسىڭ. ورەست، ول دۇرىس ەمەس. بالالارعا وزبىرلار جەڭىلگەندە قۋانۋ كەرەك دەپ وسى كۇننەن ۇيرەتكەن ءجون. كۇللى شاھار جينالىپ، بي بيلەيىك. ىندەتتەن قۇتىلدىق، ورەست. قولىڭدى بەر، سۇيىكتىم، مەن سەنىمەن بيلەگىم كەلەدى.
ورەست. قولىمدى كورمەيسىڭ بە، قىپ-قىزىل قان عوي!
ەلەكترا. قاننان قورىقپا، وتىرىكتەن قورىق. قاننان قورىقپا، كۇنادان قورىق. قاننان قورىقپا، سۇمپايىلىقتان قورىق.
ورەست. سولاي ەكەنىن ءوزىم دە بىلەم. ءبىراق، قولىما قاراشى، قان عوي.
ەلەكترا. قولىڭدى بەر، مەيلى مەنىڭ دە قولىم قان بولسىن. جۇرەگىمە باسايىن: مەيلى جۇرەگىمە دە قان تولسىن. ورەست، قولىنداعى قاندى ءوز كيىمىمە جۇقتىرام.
حور. قاننان قورىقپاڭدار، جالعاندىقتان قورقىڭدار.
ەلەكترا. باسىڭدى تىزەمە قويشى. تىنىقشى. دەمىڭدى الشى، سۇيىكتىم. قاسىڭدا مەن وتىرايىن. كەلىپ باسىڭدى تىزەمە قويشى، ءوزىم الديلەيىن.
ورەست. مۇنشاما قايرات ساعان قالاي بىتكەن؟
ەلەكترا. مەن ازاتپىن عوي. سەن عوي بوستاندىق الىپ بەرگەن.
ورەست. مەن شارشادىم، ەلەكترا، كەشىر، مەن قاتتى شارشاپ قالىپپىن.
ەلەكترا سەن وسىلاي ەتۋىڭ كەرەك ەدى.
ورەست. ءيا، وسىلاي ىستەۋ كەرەك بولدى.
ەلەكترا تەرەزەگە قاراشى، قالا قالاي قۋانىپ جاتىر.
ورەست. وسىلاي ىستەۋ كەرەك ەكەن. ىستەدىم. ەندى قورىقپايمىن. كوردىڭ بە، قولىم دا دىرىلدەگەنىن قويعان. قانىن بەتىمە ءسۇرتتىم، مەن ەندى قورىقپايمىن، ەلەكترا.
ەلەكترا سەن مەنى ازات ەتتىڭ.
ورەست. كىسى ولتىرۋشىدەن تەك ءولتىرىپ قانا قۇتىلاسىڭ. زاڭ سولاي. ازاتتىق جولى دا قاندى جول.
ەلەكترا سەن جالعاندىقتى قۇرتتىڭ. لاستىقتى جويدىڭ.
ورەست. ءوز قالامدى ازات ەتۋگە ون بەس جىل ازىرلەندىم.
ەلەكترا. ال، مەن سونى ون بەس جىل كۇتتىم.
ورەست. سەن مۇنشالىق قاجىردى قايدان تاپتىڭ؟
ەلەكترا. مەن سەنى كۇتتىم عوي، سۇيىكتىم!
ورەست. مەن ساعان قارايمىن دا، كىم ەكەنىڭە تۇسىنە المايمىن. تۇسىنە المايمىن دا، قايران قالامىن.
ەلەكترا. مەن ەلەكترامىن.
ورەست. سەنى بىلگەسىن-اق، مەن جەكە ءوزىم ەشتەڭە بىتىرە المايتىنىمدى ۇقتىم. سەنى بىلگەسىن-اق، مەن جالعىز ءوزىم ەشتەڭەگە تۇرمايتىنىمدى ۇقتىم. سەنى بىلگەسىن-اق، مەن تەك ورەست بولىپ تا قويماي، سونىمەن بىرگە ەلەكترا دا بولعىم كەلدى.
حور. ازاتتىق جولى دا، قاندى جول.
ون جەتىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حريسوتەميدا، حور، مىلقاۋ.
ەلەكترا كوردىڭ بە، اپاتاي، ءبىز ازاتپىز.
حريسوتەميدا. مەن جايراپ جاتقان ولىكتەن باسقا ەشتەڭە كورىپ تۇرعان جوقپىن.
ەلەكترا. قۋان، بۇل ءبىزدىڭ اكەمىزدى ولتىرگەن جەندەتتىڭ ولىگى.
حريسوتەميدا. قۋان دەسەڭ، قۋانايىن.
ورەست. قۋان، باۋىرىم، كەساپات زاماننىڭ بىتكەنىنە قۋان.
حريسوتەميدا. قۋان دەسەڭ، قۋانايىن.
ەلەكترا. ءىنىسى مەن ءسىڭلىسىنىڭ قولى قان، اپامىزدىڭ قولى تاپ-تازا.
حريسوتەميدا. بۇنى ولتىرگەن مەن ەمەس، بىزدەر عوي.
ەلەكترا. ءىنىسى مەن ءسىڭلىسىنىڭ قولى تاپ-تازا، ال اپامىزدىڭ قولى قان.
حريسوتەميدا. سەن تاعى دا اقىلىڭنان الجاسا باستادىڭ با؟
ەلەكترا. ءىنىسى مەن ءسىڭلىسىنىڭ قولىنا اگامەمنوننىڭ قانى جۇققان جوق.
حريسوتەميدا. سوندا ماعان دا قولىڭدى قانعا بويا دەپ تۇرسىڭ با، ول ايتقانىڭ بولا قويماس.
ورەست. قورىقپا، اپاتاي، ەگيست ولگەن، ساعان سونشا قورقاتىنداي ەشتەڭە جوق.
حريسوتەميدا. سەن قورىقپا دەسەڭ، قورىقپايىن.
ەلەكترا. ورەستەن قورىقپا.
حريسوتەميدا. مەن قولى قان ادامنىڭ بارىنەن قورقام.
ورەست. سەندەردى وسى ۇرەيدەن قۇتقارۋ ءۇشىن ەگيست ولۋگە ءتيىستى بولدى.
حريسوتەميدا. سەنىڭ قولىڭ قان. جۇرت قولى قان كىسىنىڭ بارىنەن قورقادى.
ورەست. مەن سەندەرگە ازاتتىق اكەلدىم.
حريسوتەميدا. ءبىزدىڭ اكەمىزدى ولتىرگەندە ەگيس تە سولاي دەپ جار شاشقان.
حور. ەستيسىڭ بە، پاديشام؟
ورەست. ۇيىڭە بار، اپا. قالاداعى جۇرتقا ايت: بۇدان بىلاي پاتشادان قورىقپاسىن.
حريسوتەميدا. پاديشا، ءامىر ەتتىڭىز، امىرىڭىزگە قۇلدىق.
ورەست. بار، اپا، بارىپ تىنىش ءومىر سۇرە بەرىڭىز.
حريسوتەميدا. كىمنىڭ بۇيىرعانىندا نە تۇر؟ كىمنىڭ مەنىڭ ءىسىم ادال دەپ انت-سۋ ىشكەنىڭدە نە تۇر؟ پاتشانىڭ ايتقانى قاشان دا دۇرىس. پاتشانىڭ قولى قاشان دا قان. حالىقتىڭ قورقاتىنى دا سوندىقتان.
ەلەكترا. سەن بۇرىن اۋزىڭدى اشپاۋشى ەڭ. ەگيست بەتىڭە ءبىر قاراسا بولدى، تەپكى كورىپ قالعان كۇشىكتەي جىم بولاتىنسىڭ.
حريسوتەميدا. جارايدى، ۇندەمەي-اق قويايىن. ەڭ دۇرىسى: اۋزىڭا يە بولۋ ەكەنىن الدەقاشان ۇققانبىز.
ەلەكترا. ارينە، سەن تەك ۇندەمەۋگە عانا ەمەس، وتىرىك ايتۋعا دا ابدەن ماماندانىپ العانسىڭ.
حريسوتەميدا. وتىرىكشى بولسام، وتىرىكشى شىعارمىن. قورقاق بولسام، قورقاق شىعارمىن، ءبىراق قولىم قانعا بويالعان ەمەس، ەلەكترا.
ەلەكترا. قارا. قاراپ ال. مەنىڭ قولىما قارا. ورەستىڭ قولىنا قارا. قان با ەكەن، قاراپ ال. قاساپشىنىڭ قولىنداي عوي، ءا؟ مەن ەشكىمنەن بۇل ءۇشىن قىسىلىپ-قىمتىرىلمايمىن. مەن ازاتپىن. حريسوتەميدا، قولىمىز وسىنداي قان بولعاننىڭ ارقاسىندا عانا ازاتتىق الدىق.
حور. ءيا، ازاتتىق جولى دا. قاندى جول.
ون سەگىزىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، كليتەمنەسترا، حريسوتەميدا، حور، مىلقاۋ.
كليتەمنەسترا. پاتشا قايدا؟
(ۇنسىزدىك).
— ەستيسىڭدەر مە، پاتشا قايدا؟
ەلەكترا. اگامەمنون قايدا بولسا، ول دا سوندا.
كليتەمنەسترا. جالعان. ونى سەندەر عوي ولتىرگەن؟ ەگيستى سەندەر مە ولتىرگەن؟ ەگيست ەندى ماعان جوق پا؟
ەلەكترا. سەن ءوزىڭ اگامەمنونعا نە ىستەپ ەدىڭ؟
كليتەمنەسترا. اسپانداعى جۇلدىزىم، جاعاداعى قۇندىزىم! جارىعىم ەگيست! ەندى مەنىڭ كۇنىم نە بولدى؟ سەنسىز ءقايتىپ ءومىر سۇرەم؟ سەن جوق جەردە تاڭىم قالاي اتادى، كۇنىم قالاي باتادى؟
ورەست. ءسىز وسى بۇل ارادان تەزىرەك كەتسەڭىز قايتەدى؟
كليتەمنەسترا. قاي زاماننان بەرى بالاسى اناسىنا بۇيرىق بەرەتىن بولىپ ەدى؟
ورەست. مەن سەنىڭ بالاڭ ەمەسپىن. سەن مەنىڭ انام ەمەسسىڭ.
كليتەمنەسترا. ەستيسىڭ بە، سۇيىكتىم؟ ۇلىم انام ەمەسسىڭ دەيدى. قىزىم ولەردەي جەك كورەدى. ال، سەن بولساڭ جوقسىڭ!
ەلەكترا. سەنى قىزىڭ نەگە جەك كورەدى؟ سەن سونشا عاشىق بولعان ەركەك نەگە مەرت بولدى؟ ورەست سەنەن نەگە بەزىنىپ تۇر؟
كليتەمنەسترا. مەن ءبىر عاشىقتىقتان ەسىنەن اداسقان اقىماق ايەلمىن. ساعان نە دەپ جاۋاپ بەرەيىن؟
ەلەكترا. سەن ءبىزدىڭ اكەمىزدىڭ باسىنا تور لاقتىرعان كەزدە دە اقىماق بولىپ پا ەدىڭ؟
كليتەمنەسترا. مەن وعان ەگيستىڭ شانىشقىسىنان قورعانا الماسىن دەپ توردى ادەيى لاقتىرعام. سول وقيعا بۇگىن بولسا، بۇگىن دە سويتكەن بولار ەم. ونداي جاعداي ءجۇز رەت تاپ كەلسە، جۇزىندە دە تاپ سولاي ەتكەن بولار ەم. جۇزىندە دە ونىڭ اعىل-تەگىل قانىن كورىپ، كول-كوسىر قۋانعان بولار ەم. ايتشى، قىزىم، مەن كىمدى ءولتىردىم؟
ەلەكترا. ءوزىڭنىڭ كۇيەۋىڭدى.
ورەست. پاتشانى.
كليتەمنەسترا. اقىماقتار، مەن اگامەمنوندى، العاشقى نەكە تۇنىندە-اق جانىمدى وتقا سالعان اگامەمنوندى ءولتىردىم. ونىڭ اشىنالارى اسپانداعى جۇلدىزداردان دا كوپ ەدى. ونىڭ قۇشاعى مەن ءۇشىن ازاپپەن تەڭ بولدى. ونىڭ اۋزىنان ەشقاشان جىلى ءسوز شىقپايتىن. مەنىڭ سۇيىكتى قىزىم افيگەنيانى دا ولتىرگەن سول حايۋان.
ەلەكترا ال سەن شە؟ سەن مىنا ورەستى قۇرباندىققا شالماپ پا ەدىڭ؟ سەن مىنا مەنى قۇرباندىققا شالماپ پا ەدىڭ؟
كليتەمنەسترا. سەن ءوز ءسابيىن ءوز كۇيەۋى ولتىرگەن پۇشايمان انانىڭ كۇيىن قايدان بىلەيىن دەپ ەدىڭ؟ سەن قولىڭداعى جاس ءسابيدىڭ جىلى قانىن كەپپەي جاتىپ قۇشاقتاي العان وزبىر ەركەكتىڭ قوينىڭداعى ايەلدىڭ كورەر قورلىعىن قايدان بىلەيىن دەپ ەدىڭ.
ەلەكترا. ەگەر ەگاست ۇلىڭدى ولتىرسە، ونىڭ قورلىعىن دا وسىنشا شوشىنعان بولار ما ەدىڭ؟
كليتەمنەسترا. مەن سەنىڭ قولىڭنان قورقار ما ەدىم، سۇيىكتىم! بۇلار سەنىڭ قولىڭنىڭ ءقادىرىن قايدان ءبىلسىن.
ەلەكترا. سەن ورەست پەن ەلەكترانى جوقتاماعاندا يت جىلى ولگەن افيگەنيانى جوقتاۋعا ءقايتىپ ءداتىڭ بارىپ تۇر؟
كليتەمنەسترا. ماعان كىمدى جوقتاۋ كەرەك ەكەنىن ايتىپ بۇيىراتىنداي سەن سونشا كىم ەدىڭ؟
ەلەكترا مەن سەنىڭ قىزىڭ ەلەكترامىن.
كليتەمنەسترا. مەنىڭ قىزىم دا، ۇلىم دا جوق. مەندە جان دەگەندە جاڭعىز پەرزەنت بولىپ ەدى. ونى اگامەمنون حايۋان قۇرباندىققا شالدى.
ورەست. كەت، بۇل ارادان، شەشە ەمەس شەمىرشەك بولعىر.
كليتەمنەسترا سەن مەنىڭ ۇلىم ەمەسسىڭ. ال، سەندەر مەنىڭ قىزدارىم ەمەسسىڭدەر. سەندەر الگى اگامەمنون جاۋىزدىڭ بولتىرىك تەرىسىڭدەر. سەندەردى ەگاست الدەقاشان قىرىپ تاستاعاندا جاقسى بولاتىن ەدى.
حريسوتەميدا. مىنا توزاقىنىڭ قۇرت كوزىن.
ورەست. ءجا، توقتا، سەن ءبىزدى وسىنشا جەك كورگەنىڭ بە، انا؟
كليتەمنەسترا. ەگەر ەگيست مىنالاردى باۋىزداپ تاستايىن، اياق-قولدارىن ءوزىڭ ۇستاپ تۇر دەسە، ۇستاپ تۇرار ەدىم.
ورەست. بىزدەرگە قانىڭ سونشا نەگە قارايعان؟
كليتەمنەسترا. ويتكەنى، جان دەگەندە جالعىز ناقسۇيەرىمدى سونشالىق جاقسى كورەمىن.
حور. اگامەمنوندى دا وشپەندىلىك ەمەس، ماحاببات ءولتىردى. ورەستى دە وشپەندىلىك ەمەس، ماحاببات ەلدەن بەزدىردى. ەلەكترانى دا شوشقاشىعا قۇشتىرا جازداعان وشپەندىلىك ەمەس، ماحاببات-تۇعىن.
ەلەكترا. انا، سەن ادام ەمەس، قۇبىجىقسىڭ.
كليتەمنەسترا. سەن نە بىلەيىن دەپ ەڭ، بوقمۇرىن! وشپەندىلىك دەگەننىڭ نە ەكەنى مۇرنىڭا دا بارمايتىن شىعار. قارالاي-اق ازا بويىڭ قازا تۇراتىن سۇمپايى ەركەك ارلان توبەتتەي ارسالاڭداپ باس سالعاندا، توبە قۇيقاڭنىڭ قايتىپ شىمىرلايتىنىن بىلسەڭ عوي.
ەلەكترا. ەندەشە، ماعان دا كورسەتەرىڭ سول ەمەس پە ەدى؟
كليتەمنەسترا. ال ەندى جانىنداي جاقسى كورەتىن جايساڭ ەركەك ايمالاعاندا توبەڭ كوككە ازەر جەتپەي قالادى؟! اسىرەسە، ەگاستىڭ ساۋساعىندا ءبىر سيقىر بار ەدى، ءتيىپ كەتسە-اق ءون بويىڭدى ءورت جايلاپ جۇرە بەرەر ەدى. دەنەسىن ايتسايشى، دەنەسىن... شىركىن، ول مەنىڭ كوسەگەمدى قايتىپ كوگەرتكەنىن بىلمەيسىڭ عوي؟
حور. سەندەر اگامەمنوننىڭ ءقايتىپ قانعا باتقانىن بىلەسىڭدەر. ەلەكترا مەن ورەستىڭ دە ءقايتىپ مۇردەم كەتە جازداعانىن بىلەسىڭدەر. ءبىراق، اگامەمنوننىق قانداي ەركەك ەكەنىنەن اتىمەن بەيحابارسىزدار عوي.
كليتەمنەسترا. سەن، شۇيكەباس، ءبىزدى ءبۇيتىپ جازعىرۋعا قانداي حاقىڭ بار؟ سەن عوي، وسى كەزگە دەيىن ەركەك ءتانىن كورمەي، كوگەرمەي كوكتەي سولعان بەيباقسىڭ؛ ومىراۋىنا ەشكىم جۋىماعان سەن دە ءبىر، قۋارعان قۋ تۋلاق تا ءبىر؟ سەن ماحاببات جايىندا نە بىلەسىڭ؟ سەن ءقايتىپ بىزگە ۇكىم ايتپاقسىڭ؟
ەلەكترا. ال، بىلسەم شە؟... ءبارىن بىلەتىن بولسام، قايتەر ەدىڭ؟
كليتەمنەسترا. ماحابباتتان ماقۇرىم قالعانداردىڭ ءبارى قارعىس اتقان قارا بەتتەر. ەگيس جارىعىم، بۇل ماقۇلىقتار ماحابباتتىڭ دۇنيەنى ءبىر ساتتە-اق وزگەرتىپ جىبەرە الار الاپات قۇدىرەتىن ءالى بىلمەيدى. سۇمپايىنى سۇلۋعا، ءتۇندى كۇنگە، زۇلىمدىقتى ىزگىلىككە، ازاشى راحاتقا اينالدىرىپ جىبەرە الاتىن سيقىرلىق اتى نە؟ ال، بىلسەڭدەر ايتىڭدارشى؟ اح، ەگيس، بۇل نايساپتاردى قويسايشى... دۇنيەدە ماحابباتتان باسقا زاڭ جوق ەكەنىنەن دە بۇل ميعۇلالار بەيحابار. باعىڭ اشىلماعىر بەتپاق، ەلەكترا. سەنىڭ تامىرىندا ايتىپ جاتقان مەنىڭ قانىم. مەنىڭ تاۋقىمەتىم تاپ الدىڭا كەلسىن. قۇداي سەنى دە تاپ مەندەي ءولىپ-وشىرىپ، عاشىق قىلسىن. سەن دە بىرەۋگە قۇمارتىپ اقىلىڭنان الجاس. سوندا سەنى دە كۇندىز ويىڭا كەلمەگەن، تۇندە تۇسىڭە كىرمەگەن بوتەن بىرەۋ استىنا ساپ جۇمارلاپ جاتسىن. سوندا دا سەن الگى جان دەگەندە جالعىز ناقسۇيەرىڭە ءولىپ-وشىپ عاشىق بولا بەر. ول، ءبىراق ساعان ءومىر باقي بۇيىرماسىن!
ەلەكترا. ول قارعىسىڭ ورىندالمايدى. مەنىڭ ناقسۇيەرىم، مىنە، مىنا ورەست.
كليتەمنەسترا. ناقسۇيەرىڭ اعاڭ با؟
ەلەكترا. كىمدى ءولىپ-وشىپ سۇيسەم، ناقسۇيەرىم سول.
كليتەمنەسترا. ورەست پە ناقسۇيەرىڭ؟
ەلەكترا. ەلەكترا باسقا ەشكىمگە بۇيىرمايدى. كىمدى سۇيسە، تەك سوعان عانا بۇيىرادى.
كليتەمنەسترا. سەن عوي سولاي ويلايتىن؟! شىنىندا دا، سولاي ويلايسىڭ با؟ ەندەشە، سەن دە، اقىرى قۇل بولدىم دە.
ەندەشە سەنىڭ دە شالقاق باسىڭ يىلەدى ەكەن. سەن دە بىرەۋدىڭ سوڭىنان تاستاپ كەتە كورمە دەپ قانشىق يتتەي قىڭسىلاپ، قالمايدى ەكەنسىڭ. سەن دە بىرەۋدىڭ تابانىن جالايتىن بولدىڭ. سەن دە ەندى ودان ايىرىلىپ قالماۋ ءۇشىن وتىرىكتى شىنداي، شىندى دىڭداي عىپ سىقپىتاتىن بولدىڭ.
ورەست. سەن توزاقى، بۇل ارادان كەتسەڭشى ەندى!
كليتەمنەسترا. ەگيستى ولتىرگەن قاندىقول قانىشەر مىنا سەنسىڭ عوي؟ اسپانداعى كۇندى سوندىرگەن قارابەت مىنا سەنسىڭ عوي. نۋ باقتى شولگە اينالدىرعان مىنا سەنسىڭ عوي؟ سەنىڭ قانىندى يت جالاپ، كوزىڭدى قارعا شۇقىسىن.
ەلەكترا. سەنىڭ، قۇداي، قانسىراپ ىڭىرسىعانىڭدى ەستىسەم، جەتى كۇن، جەتى ءتۇن قاسىڭدا تۇرۋعا بارمىن. ەتىڭدى تىستەلەپ ءوزىم جىرتىپ، قانىڭدى ءوز اۋزىممەن سورسام، شىركىن، بۇل دۇنيەدەن ەش ارمانىم بولماس ەدى!
پاديشا، ءولتىر مىنانى!
ورەست. سەن بەيباق ايەل، كەت دەگەسىن كەت ەندى. ماعان سەنىڭ قانىڭنىڭ قاجەتى جوق. ونسىز دا بۇل قالادا توگىلگەن قان جەتەرلىك. سەن ماعان ەندى انا ەمەسسىڭ، مەنىڭ سەندە ەشقانداي شارۋام جوق.
ەلەكترا. ول، ءبىراق، ماعان انا، تۇسىنەسىڭ بە؟ ول مەنى تاپتى، باقتى-قاقتى، اۋىرعانىمدا باسى-قاسىمدا بولدى. بۇل قانىشەر مەنىڭ انام. سوندىقتان دا تالاپ ەتەم: ءولتىر بۇنى، ورەست! اكەمىزدى ولتىرتكەنى ءۇشىن ءولتىر! مىنا قالا بارشا سۇمدىقتان ارىلسىن دەپ ءولتىر! پاديشام، زاڭدى ۇمىتپا، جازاسىن بەر!
ورەست. بۇل قالا ءۇشىن زاڭ مەنمىن. وسى قانتوگىس تە جەتەرلىك، ەلەكترا. سەن ايەل، كەت دەگەسىن كەت ەندى!
كليتەمنەسترا. مەن مىنا جان جارىمنىڭ قاسىندا جاتام. قۇشاقتاسىپ بىرگە جاتام. ولتىرسەڭ، پاتشا، وسى ارادا، عاشىعىمنىڭ قاسىندا ءولتىر.
حور. ءاي، ماحاببات، ماحاببات، كوزدىڭ جاسىن توكسەيشى. بولىپ جاسىل جاپىراق ءار بۇتاقتا وسسەيشى.
جيىرماسىنشى كورىنىس
ەلەكترا، ورەست، حور، مىلقاۋ.
ەلەكترا. سەن ءوز پارىزىڭدى ورىندادىڭ، ورەست!
ورەست. وزبىر ەلدى، قالا ازات!
ەلەكترا. وزبىر ءولدى. قانجار ءالى قولىڭدا. سەن بۇنىمەن ەندى نە ىستەيسىڭ؟
ورەست. تۋعان قالامدى ازات ەتەم دەپ، ون بەس جىل بويى كوزىمنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلدىم، ەندى كۇلگە لاقتىرسام دا بولار.
ەلەكترا. سولاي دەپ ويلايسىڭ با؟ شىنىندا دا انىق سولاي ما؟ وزبىر ءولدى، ال ونىڭ جاندايشاپتارىن قايتپەكسىڭ؟
ورەست. جازالىلار جازاسىن تارتادى.
ەلەكترا ەندەشە، قانجارىڭدى بەكەم ۇستا. مىنا ايەلدى كەردىڭ عوي. بۇل مەنىڭ انام، ورەست. ەگەر قىلمىسكەر سازايىن تارتاتىنى راس بولسا، ەڭ الدىمەن وسىنى باۋىزدا.
(ورەست ۇندەمەيدى).
سەن مەنى قۇبىجىق كورىپ تۇرسىڭ عوي. ەندەشە، نەگە بەتىمە ايتپايسىڭ؟
(ورەست ۇندەمەيدى).
قۇبىجىق بولسام، قۇبىجىق شىعارمىن. ءبىراق، بىلايعىلاردىڭ دا وڭىپ تۇرعانى شامالى. بۇل دۇنيەدە دۇرىستىڭ ىلعي قۇبىجىقتار جاعىندا. سوندىقتان، مەنىڭ ايتقانىم دۇرىس، ورەست. پاديشا، ەگەر قىلمىسكەرلەر جازاسىز قالسا، وندا بۇدان بىلاي ادىلدىكتىڭ دە قۇرىعانى.
ورەست. بۇل قانجاردى بۇدان بىلاي قاتىگەزدىككە جۇمسامان!
ەلەكترا جازىقتىنى سوندا سەن جازالاماعاندا كىم جازالايدى؟
ورەست. مەن ەگيستى ءولتىردىم، ءبىر رەت قان توكتىم. بۇدان بىلاي ەشكىم ءوزى قانسىراماي تۇرىپ، جەندەتكە وزگەلەردى ءولتىر دەپ ءامىر بەرمەيتىن بولادى.
حور. ەڭبەك ءبولىسۋدىڭ قازىرگى ءتارتىبى تۇرعاندا دال بۇل ايتقانىڭ جۇزەگە اسا قويماس.
ورەست. جوق، ەلەكترا، مەن جەندەت بولۋعا كەلگەم جوق. ازاتتىق بار جەردە زاڭنىڭ ءوزى-اق جازالايدى.
ەلەكترا. سوندا سوت كىم بولادى، ورەست؟ بۇل قالادان باسقالارعا ۇكىم ايتۋعا قاقىسى بار باسقا ادامدى قايدان تاپپاقسىڭ؟
ورەست. ونى تۇسىندا كورە جاتارمىز.
ەلەكترا. تەكسەرە باستادىق-اق، جۇرتتىڭ ءبارى سۇتتەن اق، سۋدان تازا بوپ شىعا كەلەدى.
ورەست. سوندا تەرگەپ-تەكسەرمەستەن جۇرتتىڭ بارىنە شەتىنەن قارعىس تاڭبا قارىپ شىعامىز با؟
ەلەكترا. پاديشا، ايتشى ءوزىڭ، سوندا وزبىرعا وسىنشا جىل قىزمەت ەتكەندەردىڭ اراسىندا جازىقسىز كىم بار، مىنا شاھاردا كۇناسىز كىم بار؟
ورەست. پاتشا قىزى، ابايلا: جۇرتتىڭ ءبارى جازالى بولسا، وندا ولارعا پاتشانى جەندەتتەن قويۋ كەرەك. بايقا، ەلەكترا، تاققا تاعى دا كوك سەمسەردىڭ كەلگەنى التىن تاجدى تاعى دا قانىشەردىڭ كيگەنى.
ەلەكترا. سەن تۇسىنبەي تۇرسىڭ: ءوز سازايىن تارتپاعان ءبىر قىلمىسكەردىڭ امان قالعانى، ادىلەتتىڭ تاعى دا اياقاستى بولعانى.
ورەست. سەن دە تۇسىنبەي تۇرسىڭ: ازاتسىڭ دەمەي، جازالايمىن دەسەم، تانى دا قۇلاقكەستى قۇلداردى كوبەيتكەنىم.
ەلەكترا. ەندەشە، بۇنىڭ ءبارى بەكەر اۋرە. مەن باجىدان بەرى بۇل قالادا الگى سۇمدىقتىڭ ءبارىن بىلەگىن ءبىر عانا ادام، ەڭ بولماسا، ءبىر عانا ادام ءتىرى ءجۇرسىن دەپ سەنى كۇتىپ ەم. سويتسەم، تىرشىلىكتەن باياعىدا-اق باز كەشۋىم كەرەك ەكەن.
ورەست. جوق، ەلەكترا، ونىڭ بەكەر بولعان جوق.
ەلەكترا. ەح، ورەست، سۇيىكتىم. دۇنيە كەڭ عوي، كەتەيىكشى وسى ارادان.
ورەست. ونىڭ مۇمكىن ەمەستىگىن ءوزىڭ دە ءبىلىپ تۇرسىڭ.
ەلەكترا. ءبىز قايىققا وتىرايىق، سەن جەلكەندى كەر. شاعالالار مەن بالىقشىلاردان باسقا قارا جوق ءبىر كىشكەنە ارالعا بارىپ مەكەن تەبەيىك. مەن لاشىعىما ءيسى اڭقىعان كوك قۇراق توسەپ، بۇلاقتان سۋ اكەلىپ، تەڭىزىڭە اپارىپ، سەنىڭ اياعىڭدى جۋايىن. كەتەيىكشى، سۇيىكتىم.
ورەست. بىلەسىڭ عوي، بۇل ايتىپ تۇرعانىڭ مۇمكىن ەمەس نارسە.
ەلەكترا. ەكەۋمىز بازارعا بارايىق، بالىق سالىپ تۇرعان حالىقتى قىزىقتايىق، قۇرما تولى جايمالاردى ارالاپ كورەيىك. كەشقۇرىم جەرگە وتىرا كەتىپ، سەرۋەنشى جۇرتقا قارايىق. شەبەرحاناعا بارىپ قۇمىراشىلاردىڭ ونەرىنە سۇيسىنەيىك. دۇكەننەن جەمىس الىپ جەيىك، ءار تاڭ سايىن مەن ساعان گۇل ساتىن اكەپ تۇرايىن. وسى ارادان كەتەيىكشى، سۇيىكتىم.
ورەست. ەلەكترا، سۇيىكتىم، مەن بۇل ارادان كەتە المايمىن.
ەلەكترا. سوندا مەنىڭ ساعان ەش كەرەگىم بولماعانى ما؟
ورەست. مەن ءۇشىن سەنىڭ ورنىڭدى ەشكىم باسا المايدى.
حور. پاتشا قىزى، سەنىڭ ورنىڭدى ەشكىم باسا المايدى.
ورەست. سەن جوق جەردە مەن جارتىكەش جانمىن، مۇگەدەكپىن. ءمۇساپىرمىن.
حور. سەن جوق جەردە ول جارتىكەش جان، مۇگەدەك، ءمۇساپىر.
ەلەكترا. ەگيست ءولدى. قالا ازات. ەندى مۇندا ايالدايتىن نە بار؟
ورەست. حالىق ازاتتىقتىڭ باعاسىن ءبىلىپ، قادىرلەۋدى ۇيرەنگەنشە ءالى دە جۇزدەگەن جىلدار كەرەك.
ەلەكترا. سونىمەن، سەن ماعان ەرمەيسىڭ عوي؟
ورەست. سۇيىكتىم، مەنى جالعىز تاستاما. قالانى تاستاپ ەشقايدا كەتپە، ەلەكترا. بۇل قالا سەن كەتسەڭ، قاراڭ قالادى.
ەلەكترا. تۋعالى بەرى بۇل قالانىڭ سىرتىنا شىعىپ كورمەپپىن. كەش سايىن قورعانعا، قيىرلارعا قارايتىنمىن. الىستاعى تاۋلار مەن وزەندەرگە تەلمىرە-تەلمىرە قاشان سەن كەلگەنشە، ەشقايدا اتتاپ شىقپاسقا انت ەتكەم-دى. قاقپا اشىق تۇرسا دا، اتتاپ شىققان ەمەسپىن.
ورەست. ەلەكترا، ەگەر ەكەۋمىز داريا كەشىپ كەتەيىك دەسەڭ، كەتەر ەم. دالا كەزىپ كەتەيىك دەسەڭ، كەتەر ەم. ءبىراق، ول ءۇشىن مەندە ساعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەن باسقا مىندەت، پارىز بولماۋى كەرەك قوي.
ەلەكترا سوندا مەن ساعان كىم بولعانىم؟
ورەست. ونى ءوزىڭ جاقسى بىلەسىڭ.
ەلەكترا. ناقسۇيەرىڭ بولسام، قالار ما ەدىڭ؟
ورەست. جانقيار دوسىم بولعانىڭدى قالايمىن.
ەلەكترا. ايەلىڭ بولسام قايتەدى؟
ورەست. اعا مەن قارىنداستىق اراسىندا نەكە جۇرمەيتىنىن بىلەسىڭ عوي.
ەلەكترا. سەن ونى زاڭ دەپ ەسەپتەيسىڭ بە؟
ورەست. زاڭ سولاي، ەلەكترا.
ەلەكترا. عاشىقتاردىڭ ءبىرىن-بىرى سۇيۋىنە قانداي زاڭ تىيىم سالا الادى؟
ورەست. زاڭ جۇرتتىڭ بارىنە، سونىڭ ىشىندە ماعان دا ورتاق.
ەلەكترا. پاديشام، تەرىس زاڭنىڭ تەپكىسىنە كونىپ، جالعان جوسىقتىڭ دەگەنىن تىڭدايسىڭ، ورەست.
ورەست. زاڭدى كەز كەلگەن قايىرشى، كەز كەلگەن قۇلاقكەستى قۇل بۇزا الادى. تەك پاتشاعا عانا زاڭدى بەلدەن باسىپ باسا كوكتەۋگە بولمايدى.
حور. زاڭ شىعارۋشىلار، ەستيسىڭدەر مە؟ كەز كەلگەن قاڭعىما قايىرشى زاڭنان اتتاپ كەتە العانمەن، زاڭ شىعارۋشىنىڭ ءوزى زاڭنان اتتاپ كەتپەۋگە ءتيىستى.
ەلەكترا سوندا تاقتا بىرگە وتىرىپ، توسەكتە بولەك جاتامىز با؟ كۇندىز قاسىڭدا بولىپ، تۇندە جالعىز وتكىزەم بە؟ ماڭدايىڭنان سۇيگەنمەن ەرنىڭنەن سۇيە المايمىن با؟
ورەست. مەن نەتكەن باقىتسىز ەم! ءبىراق، ولە-ولگەنشە وسىلاي ەتۋگە مىندەتتىمىن. ماحابباتىم جازىلماس جاراما اينالماقشى. سۇيە تۇرىپ، سۇيە الماۋ، ماڭدايعا بىتكەن جازمىشىم.
ەلەكترا. ەندەشە، سەنىڭ جالعاندىققا جازمىشىم دەپ كونگەنىڭ.
ورەست. مەن ازاپتى جازمىش ەتتىم. باسقا امال مەندە جوق.
ەلەكترا. جوق، سەنىڭ جازمىشىڭ ازاپ بولمايدى. قورىقپاي-اق قوي، سەن ەلەكترانى ءالى-اق ۇمىتاسىڭ. ويتكەنى، ەلەكترانىڭ اتى — ەلەكترا دا، ورەستىڭ اتى — ورەست. ەندى ماڭگى باقي سولاي بولماق.
حور. ەلەكترانىڭ اتى، ەلەكترا دا، ورەستىڭ اتى، ورەست. ەندى ماڭگى باقي سولاي بولادى!
ورەست. ەلەكترا سۇيىكتىم، سەنىڭ ەسىمىڭ عيماراتتاردىڭ ماڭدايىنا التىن ارىپپەن قاشاپ جازىلادى.
ەلەكترا. مەنىڭ اتىم عيماراتتارعا جازىلماق.
ورەست. سوندا جۇرت بۇدان مىڭ جىل وتكەسىن دە دۇنيەدە ەلەكتراعا تەڭ كەلەتىن ەشكىم جوق ەكەنىن بىلمەكشى.
ەلەكترا. دۇنيەدە ەلەكتراعا تەڭ كەلەتىن ەشكىم جوق ەكەنى ماڭگىلىككە پاش ەتىلمەك.
حور. ەلەكتراعا ەشكىم تەڭ كەلمەيدى.
ەلەكترا. مەن بۇل كۇندى ون بەس جىل كۇتتىم. باسىمنان قارا تۇسكەن جوق. ەندى، مىنە، ءسۇيتىپ تاپقان باقىتىم، ەڭ بولماسا شوشقاشى لوتوس ەمەس، عيماراتتىق تاس باعانى بولماقشى.
حور. سوندا قايسىسىن قالايسىڭ، پاتشا قىزى؟
ەلەكترا. جالعاندىقتى قۇرتادى دەگەن ورەستىم جۇرتتى جاڭا وتىرىككە ۇيرەتپەك. ول ەندى باسقانى قويىپ، ەلەكترانى وتىرىككە ۇيرەتپەك. ەلەكترانىڭ اتىن التىن ارىپپەن بادىرايتىپ تاس باعانعا جازىپ قويماقشى. قاسىنا ماڭگى باقي ەشكىمنىڭ اتى جازىلمايدى. ويتكەنى، بۇل دۇنيەدە ەندى قايتىپ ەلەكترا سياقتى ەشكىم بولماق ەمەس!
حور. ەلەكتراعا تەڭ كەلەتىن ەشكىم بولمايدى.
ەلەكترا. مىنا دۇنيەگە تالاي-تالاي بالا جەتەكتەگەن انالار كەلەدى، ايمالاسقان عاشىقتار كەلەدى، نەمەرەلەرىنە ەرگەن قاريالار كەلەدى. تالاي-تالاي الاڭداردا ەت قاقتالىپ، ءجۇزىم ساتىلىن، اراق-شاراپ سۋداي توگىلىپ، قىز بەن جىگىت قۇيقىلجىتا بيلەپ، ماز-مەيرام بولادى. ال، ەلەكترادان تاس باعاناداعى جازۋدان باسقا ەشتەڭە قالمايدى. جالعىز-اق اۋىز ءسوز قالادى.
حور. جالعىز-اق اۋىز ءسوز، اتى عانا قالادى.
ەلەكترا. ەندى ەلەكترا، ءجونىڭدى تاپقانىڭ ءجون. قاقپانىڭ اۋزى اشىق، جولىڭدى ەشكىم بوگەمەيدى. داريا كەشىپ، دالا كەزىپ، قاڭعىرىپ ەشكىمدى سۇيمەيمىن دەپ ءازىڭدى ءوزىڭ الدايسىڭ با، جوق، وسىندا قالىپ ەرتەلى-كەش سەندەلىپ، ەشكىمدى سۇيمەيمىن دەپ ءوزىڭدى ءوزىڭ الدايسىڭ با، ءوز ەركىڭ وزىڭدە!
حور. كەتسەڭ دە، وتىرىكشىسىڭ، قالساڭ دا وتىرىكشىسىڭ.
ەلەكترا. ورەستكە دە ەلەكترا ەمەس، وتىرىك كەرەك. جۇرتتىڭ بارىنە دە ەلەكترا ەمەس، وتىرىك كەرەك. ەلەكترانىق ەشكىمگە قاجەتى جوق.
ورەست. ەلەكگرا، سۇيىكتىم، ورەستىڭ اتى. ورەست. ەلەكترانىڭ اتى. ەلەكترا، ءبىراق ەكەۋىنە ەكى ايرىلۋعا بولمايدى.
ەلەكترا. جوق، ەكەۋمىزدىڭ جولىمىز ەكى باسقا. ەگەر ەلەكترانىڭ ەلەكترا، ورەستىڭ ورەست ەكەنى راس بولسا، ەكەۋىنىڭ جولىنىڭ ءبىر بولۋى مۇمكىن ەمەس.
ورەست. الماقتىڭ دا سالماعى بار دەگەن. مەنى ماقۇلدايتىن بولساڭ، وزىڭنەن باس تارتپاي بولمايدى.
ەلەكترا. مەن ەلەكترامىن. مەن وزگەرە المايمىن.
ورەست. ەلەكترا، سۇيىكتىم، مىنا دۇنيەدە ەكەۋمىزدىڭ بىرگە بولعانىمىز ءجون ەدى.
ەلەكترا. جوق، پاديشام. ويتكەنى، ورەست، سەن قويانجۇرەك قورقاقسىڭ. ءسۇيىپ تۇرىپ، سۇيە المايسىڭ. جەڭىپ تۇرىپ، جىعا المايسىڭ.
ورەست. بايقا، ەلەكترا، سەن ادىلەتتى جەندەتتىڭ قاندى قارا بالتاسىن ىزدەپ تۇرسىڭ.
ەلەكترا. بايقاساڭ بايقا، ورەست. مەيرىمدى بولام دەپ جالتاقتاپ وتىرعانىڭدا، جالعاندىق تاعى دۇنيەنى جالپاعىنان باسىپ كەتپەسىن.
ورەست. ەلەكترا، جۇرت ءومىر سۇرگىسى كەلەدى. ەگەر كورىنگەنگە مىناۋ قىلمىسكەر دەپ قول شوشايتسام، مىنا قالانىڭ كورگەن كۇنى نە بولماق.
ەگەر سەنى ازاپتاسا، سەنىڭ جان داۋسىڭدى بۇكىل پاتشالىق ەستيدى. ەگەر جەندەت بالتاسى سەنىڭ باسىڭدى شاپسا، سەنىڭ مولاڭ بۇكىل ەلگە بەلگىلى بولادى. ال، ولاردىڭ ءولى-تىرىسىن كىم ءبىلىپ جاتىر. بايقا، ەلەكترا، اتىڭ ءماشھۇر ءوزىڭدى اتتارى تىرىدەي وشكەن وزگەلەرمەن سالىستىرىپ تۇرسىڭ.
ەلەكترا. دەمەك، مەنىڭ ۇكىم ايتۋعا قاقىم جوق ەكەن عوي.
ورەست. ەگەر ولاردىڭ بىرەۋىنەن كەك قايتارساڭ، قالعاندارىن دا كوك ەسەككە تەرىس مىنگىزىپ شىعادى.
ەلەكترا. مەن ولاردان كەك ال دەپ تۇرعام جوق، ادىلدىك ورنات دەپ تۇرمىن.
ورەست. ءوزىڭ قىساستىق جاساپ، وزگەلەردى ادىلەتتى قىلا المايسىڭ.
حور. ءوزى قىساستىق قىلعان وزگەلەرگە ادىلەتتى بولا المايدى.
ەلەكترا. بازاردىڭ استىن قازىپ كورشى: جازىقسىز قىرىلعاندار ساعان ءتىسىن قايراپ جاتپاسا ماعان كەل. زىندانعا ءتۇسشى: تاس زىندان وز-وزىنەن ىڭىرسىپ جاتپاسا ماعان كەل. باستارى شابىلعان مۇردەلەردەن سۇراپ كورشى، وتكەندى ۇمىت دەسە ماعان كەل.
حور. سۇيىكتى مىرزالار، ايتىڭدارشى، سەندەردى ۇمىتايىق پا، ۇمىتايىق پا؟
ورەست. ەندەشە، ەلەكترا، سول بازاردىڭ استىن ءوزىڭ قاز. تاس زىندانعا ءوزىڭ ءتۇس. ولىكتەردەن ءوزىڭ سۇرا: ولار ءبىزدىڭ كەگىمىزدى قايتار دەر مە ەكەن، جوق، وڭمەنى ەتەن وزبىرلىقتى تويتار دەر مە ەكەن؟
ەلەكترا. سەن ۇمىتپاقسىڭ سەنىڭ ەسىڭدە ەشتەڭە تۇرمايدى. قىلمىستىلاردى دا كەشىرە الاسىڭ، ويتكەنى، جازىقسىز جاپا شەككەندەردىڭ جان داۋسىن ءوز قۇلاعىڭمەن ەستىگەن جوقسىڭ، ءبىر قۇدىقتان سۋ ىشكەن جوقسىڭ. مۇندا جۇرت دارعا اسىلىپ جاتقاندا، سەن وندا جەزوكشەنىڭ قوينىندا جاتتىق؟!
ورەست. مەن پاتشا بوپ تۇرعاندا، تاققا جەندەت وتىرا المايدى. مەن پاتشا بوپ تۇرعاندا، تاققا وزبىر وتىرا المايدى. مەن پاتشا بوپ تۇرعاندا، بۇل قالادا تەك ەركىندىك قانا داۋرەن سۇرەدى..
ەلەكترا. ەندەشە، سەندەي پاتشانىڭ باعاسى بەس تيىن قارا باقىر. مەن ءتىرى تۇرعاندا، سەن پاتشالىق قۇرا المايسىڭ.
ورەست. سەن اقىلىڭنان الجاسقان شىعارسىڭ؟
ەلەكترا. مەن ءقازىر بازارعا بارام دا، سەنىڭ كىم ەكەنىڭدى ايتىپ، كۇللى قالاعا جار سالام. كۇيەۋى جازىقسىز ولگەن ايەلدەر، اكەلەرى جازىقسىز كەتكەن بالالار، عاشىقتارىنان جازىقسىز ايرىلعان بەيباقتار، بارشا جاپا شەگىپ، تاۋقىمەت كورگەندەر ساعان ەمەس، ماعان ەرەدى، ورەست.
ورەست. ەندەشە، ۇلى اكەسىن ولتىرەدى، اكەسى ۇلىن ولتىرەدى، جىگىت قالىڭدىعىن ولتىرەدى، كەكتىڭ شەگىنەن شىعا المايمىز.
ەلەكترا. مەن ولىكتەردى جەردىڭ استىنان قازىپ الام. تاۋقىمەت كورگەندەردى تىرىلتەم. سوندا جەندەت بالتاسى جەلكەسىن قىرىققانداردىڭ ءبارى ماعان قوسىلىپ زالالعا زاۋال، جازىقتىعا جازىم دەپ ايقاي سالماسا كور دە تۇر!
ورەست. سەن ءويتىپ بۇكىل قالانى تامۇققا اينالدىرا المايسىڭ. سەن ءويتىپ جۇرتتى شەتتەرىڭنەن قىلمىسكەرسىڭدەر، ءومىرباقي ۇرەيلەنۋمەن وتتىڭدەر دەپ شەگىنەن شەرمەندە قىپ قويا المايسىڭ. ەلەكترا، ابايلا، جۇرتتا ءويتىپ قوقاڭداي بەرسەڭ، ءبىر كۇنى مىنا قالانىڭ ك ۇلى كوككە ۇشادى.
ەلەكترا. ەگەر جۇرتتى كۇنادان تازارتۋعا كەرەك بولسا، مەن بۇل قالانى تامۇققا اينالدىرۋدان دا تايسالمايمىن. ەگەر كۇنالارىنان ارىلتۋعا ازاپ كەرەك بولسا، مەن ولاردى ازاپقا سالۋعا دا بارمىن.
ورەست. مەن پاتشا بوپ تۇرعاندا، بۇل قالا تامۇققا اينالا المايدى. مەن پاتشا بوپ تۇرعاندا، زاڭنىڭ ورنىنا ۇرەي ورناتار جايىم جوق.
ەلەكترا. (مانا ەگيستىڭ ولىگىنىڭ قاسىندا شىر كوبەلەك اينالعانداي، ورەستىڭ قاسىندا شىر كوبەلەك اينالا باستايدى). ءيا، سەن پاتشا ەمەسسىڭ. سەن پاتشا بولا المايسىڭ. سەن پاتشا دا ەمەسسىڭ. ورەست تە ەمەسسىڭ. سەنىڭ ورەست ەمەس ەكەنىڭە ەندى كوزىم جەتتى.
ورەست. سەن اقىلىڭنان الجاسقان شىعارسىڭ؟
ەلەكترا. سەن ورەست ەمەسسىڭ. سەن جالعاندىقتى جويا المايسىڭ. ويتكەنى، ءوزىڭ جالعاندىقسىڭ...
ورەست. ەلەكترا، توقتات!
ەلەكترا سەن ورەست ەمەسسىڭ. ەستيسىڭ بە، حالايىق، مىناۋ ورەست ەمەس!
ورەست. توقتات، ەسۋاس!
ەلەكترا سەن ورەست ەمەسسىڭ! سەن پاتشا بولا المايسىڭ. سەن ورەست ەمەسسىڭ!
ورەست. جوق، بولمايدى ەكەن! (قانجار سۇعادى).
ۇنسىزدىك.
— اح، ەسالاڭ بەيشارا-اي! ماعان بۇل نە ىستەتكەنىڭ؟ ەلەكترا، سۇيىكتىم مەنىڭ، قولىمدى تاعى قانداتتىڭ-اۋ.
ۇنسىزدىك.
— سەن دە مەن سياقتى جۇرتتى وزبىردان قۇتقارعىڭ كەلدى. مەن دە سەن سياقتى جۇرتتى وزبىردان قۇتقارعىم كەلدى. ەندى، مىنە، سەن مەنى جالعىز تاستاپ كەتتىڭ. ال، مەن سەنسىز ءومىر سۇرگىم كەلمەيدى. اح، بەيشارا مۇڭلىعىم-اي، ەلەكترانىڭ اتى ەلەكترا ەكەن دە، ورەستىڭ اتى ورەست ەكەن! ەندى بۇل دۇنيەدە ماڭگىباقي وسىلاي بولاتىن بولدى عوي!
حور. ەلەكترانىق اتى. ەلەكترا دا، ورەستىڭ اتى. ورەست. ەندى ماڭگى باقي سولاي بولادى.
You Might Also Like
-
دۇنيەدە ەشتەڭە وز-وزىنەن بولا سالمايدى. ال بولىپ جاتقان وقيعالاردىڭ ەشقايسىسى دا ەشكىمدى ەنجار قالدىرمايدى. بىرەۋدى قۋانتادى، بىرەۋدى اشىنتادى، بىرەۋدى ءجاي انشەيىن تاڭعالدىرادى، ال بىرەۋلەردىڭ شىند...
