تاڭعى تاۋىق
ءبارىمىز دە شوشىپ وياندىق. جازعى تاڭعى ءتاتتى ۇيقى شايداي اشىلدى. زار قاققان ەسىكتەگى قونىراۋ شىرىلداپ الىپ بارادى. بەزگەك بولعان ادامداي بەزەك قاعادى. قوڭىراۋ كومەك بەرە قويماعان سوڭ ەسىكتى قولمەن تارسىلداتتى. بالالار دا ءۇرپيىسىپ، بىلشىقتى، ۇيقىلى كوزدەرىن جىرتيتىپ اشقان بولدى. بادىراق كوزدەر باقىرايىپ كەتتى.
— بۇل كىم؟
— اششاڭداردى، سونشا! ەلسىزدە وتىر ما ەدىڭدەر؟ مەن كاريما عوي.
— ويباي-اۋ، تاڭ اتپاستان...
— ەي، ۇيقىدان ولگەن ادامنىڭ مولاسىن كورگەن جوقپىن. تۇنىمەن كىرپىك قاقپاعان مەن دە تۇرمىن عوي.
— كورشىنىڭ ايەلى. نە بولعان سونشا، بايعۇسقا. الدە كراننان سۋ كەتىپ، ءۇيىن الىپ كەتتى مە ەكەن. مۇمكىن كەرىمبايمەن كەرىلدەسىپ قالعان شىعار. ويباي-اۋ، جاز ايى عوي، كەرەكەڭ جوق، دەمالىستا ەدى عوي.
— اش، شىراعىم، اش!
تانىس ەمەس ءۇن. ەسىك اشىلعاندا ەكى كوزى ۇڭىرەيىپ، Kipنەلەپ قالعان ادامداي كىربيىپ كاريما كورىندى. باسى دودا-دودا. ارعى جاعىندا سۋدان قالعان ەگىندەي ءار جەردە بىرەۋى بار، سەلدىر ساقالدى بىرەۋ تۇر.
ول كاريمادان بۇرىن امانداسىپ، جالبارىنىپ الىپ بارادى:
— امانسىز با، اينالايىن. دەنىڭ ساۋ...
— و، توبا! قۇزعىن سارىدە قۇلقىنداپ بۇلارعا نە بولعان؟ اۋەلى ارعى جاعىندا تاعى بىرەۋ كورىنەدى. قىز بالا. كاريما كەيىپ سويلەي جونەلدى:
— الگى كەرەكەڭ، كەرىلىپ كۋرورتتا جاتىپ الىپ توتاناققا مەنى تاستاپ كەتكەنىن كوردىڭ بە؟ سەندەردىڭ ۇيلەرىڭە كەلىپ جۇرەتىن قورتىقتىڭ اتى كىم ەدى؟ جاس دوكتور دەيتىن ەدىڭدەر عوي.
— ويباي-اۋ، اتاپ ايتساڭىزشى. مەن كوبىن بىلەمىن عوي.— كاريمانىڭ ارتىندا تۇرعان سەلدىر ساقالعا جان ءبىتتى.
— ءپالى، راحمەت! كاريما قاراعىم، وسى بالانىڭ وزىنە جابىس. دامدەس-تۇزداس بولعان كورشىم ەكەن. دۇنيەدە كورشى اقىسى كيىن-دى.
تۇرا تۇرىڭىزشى، قوسامجارلاماي.— كاريما شال بايقۇستى قاعىپ ءتۇسىردى.
— قويدىم، شىراعىم، قويدىم. جالعىزىمدى..،— الگى ءبىر ارىعىن ايتامىن.
— ويباي-اۋ، جاسى كوپ قوي ولاردىڭ. سەرىك، زاكي، جۇرىمبەك، اققال... عىلىم دوكتورلارىنىڭ جاس دەگەندەرىن ءتىزىپ جونەلدىم.
— قاراعىم،— دەدى شال،— ءتىپتى ىزدەگەنىم ءوزىن ەكەنسىڭ عوي. ءبارىن دە ءبىلىپ تۇرسىڭ. ەندى ماعان باسقانىڭ كەرەگى جوق. —كاريما ويلانىپ قالدى. وسىلاردىڭ ىشىنەن كەرەگى قايسىسى ەكەنىن ەسىنە تۇسىرە المادى ما، الدە قايتا اتاعىسى كەلمەدى مە، سۇلق تۇر.
— اۋ، كاريما، مەن ۇيىقتايمىن، شارۋاڭدى ايت!
— مىنا كورشىڭ ءۇشىن،— دەدى كاريما ءوزىن سۇق ساۋساعىمەن نۇسقاپ سالدەن سوڭ،—الگى دوكتورىڭا بىرەۋگە سالەم ايتقىزساڭ قايتەدى. زووۆەت ينستيتۋتتا ىستەيتىن جاكەن سونىڭ ۇيىنەن شىعىپ بارا جاتقانىن بۇرناعى جىلى كەرىمباي كورىپتى. ال مىنا ءبىزدىڭ شالدىڭ بالاسىنان ەمتيحان الاتىن جاكەڭنىڭ جانداي دوسى كورىنەدى.
اڭگىمەنىڭ توركىنى تۇسىنىكتى بولدى. سەلدىر ساقال شالدىڭ قىز بالاسىن وقۋعا تۇسىرمەك. قاباعىم ءتۇسىپ كەتتى بىلەم، شال قيپاقتاپ قالدى.
— ياپىرماۋ، ەرتە عوي ءالى.
وسىلاي ءبىر تۇلكى بۇلاڭعا سالماق ەدىم، ولار مەنى جۇمساپ قالدى دەپ ويلاسا كەرەك، ءىشىن اقتارىپ سالدى.
— ويباي شىراعىم-اۋ،— دەدى شال،— ءقازىر ينستيتۋت جاعالاعانداردى تابۋ قيىن. ايتا قويساڭ، ۇيىنە بارا قويايىق.
— تەلەفون بار ەمەس پە؟
— ويباي، شىراعىم-اي، وندايلار ترۋبكانى كوتەرمەيتىن بولعان.
— Miنe، كەرەك بولسا! ءتىپتى ءبارى وڭاي. ايتا عوي، بارا قويايىن، سويتە عوي. ءحالىم مۇشكىلگە اينالدى. بىلتىر فەلەتون جازدىڭ دەپ ءبىرسىپىرا جەكجاتىم وكپەلەدى. ەندى Miنە جالعىز كورشىم كاريما تۇر. قىلپ-قىلپ ەتىپ قىل ۇشىندا تۇرمىن. سەلدىر ساقال دا، كاريما دا، بايقايمىن، بۇگەجەكتەي بەرەدى. ويلانىپ قالدىق. اقىرى تۇسىندىرمەك بولدىم.
— ويباي-اۋ. بالا وزىنە سەنبەسە نە بولادى؟
— وي، شىراعىم-اي، «تۇيەسى جوعالماعاننىڭ اقىلى تۇگەل» دەگەن وسى دا. ءالى باسىنا كەلمەگەن ەكەن. شىراعىم، سوناۋ جەر تۇبىنەن — كوگىلدىر كوكشەدەن وزىندەي ازامات بار دەپ كەلدىك قوي. ەر موينىندا قىل ارقان شىرىمەس دەگەن...
قىل ارقانىڭ قۇرىسىپ دەپ تۇرمىن ىشىمنەن. مەنىڭ ويىمنان كەتپەي تۇرعانى ءالى اشىلا قويماعان تانعى ۇيقى. ۇيقىمنان دا قالدىم. ول ارقانىڭ تۇزاق بولىپ ءتۇسىپ تالايدى قىلعىندىرماسىنا كىم كەپىل. اقىرى كاريما قايتا سويلەدى:
— ءىششاي دەسپەگەن كورشى ەدىك قوي.
— ويباي-اۋ، مەن ولاردىڭ تەك اتىن بىلەمىن عوي.
كورشىم تەرىس اينالىپ، ەسىكتى تارس جاپتى. قۇتىلدىم بىلەم. كوزىم قايتا جۇمىلا بەرگەندە قوڭىراۋ قايتا بەزەكتەپ كەتتى. تاعى كاريما.
— نان بەرىڭدەر، ۇيدە نان تاۋسىلىپ قالدى. ماگازين جابىق.
— تاعى نە كەرەك ءبىر-اق ايتشى.— ناندى الىپ كاريما كەتتى. قيسىنى كەلمەگەندە ءىس وسىلاي بولادى. توسەگىمە جاقىنداي بەرگەنىمدە تەلەفون شىرىلداپ قويا بەردى:
— مەن تىڭداپ تۇرمىن.
— ءا، بالباق. اسىقتى بىرگە اتىستىق. دوپتى بىرگە قاعىستىق. ونىڭ ۇستىنە جەتى اتا بولعان جەكجاتپىز. «اتا تامىردىڭ ارتى داۋ» دەۋشى ەدى، ەكەۋمىز ودان ءالى امانبىز. مەنىڭ ءبىر بالام وقۋ ءبىتىرىپ ەدى.
— ويباي-اۋ...
— ونىڭدى قوي، ونىڭا بولمايمىن،— دەيدى تەلەفوننان شىققان مايلى كۇيە جابىسىپ،— ون جەتى جىل ورتالىق گازەتتە ىستەپ ون جەتى كىسىنىڭ اتىن بىلمەسەڭ سەنى نەسىنە مالدانامىز. كازىر ۇيىڭنەن باسايىن دەپ تۇرمىن. وسى ءۇشىن ەلدەن ارنايى كەلدىم.
مىنە، كەرەك بولسا! كورشىمنەن جاڭا قۇتىلعانىمدا ولەردەگى ءسوزىن ايتىپ ءومىرتايدىڭ كەلە جاتقانى مىناۋ. كورشىمنىڭ كورمەس بولىپ كەتكەنى اناۋ. ءبىر قىزىعى ون ءبىر جىلدىق بىتىرگەن قىزى بار ءوز اعايىم ۇندەمەي جاتىر. سالماقتى ارتىنان سالايىن دەي مە ەكەن، الدە ول دا بىرەۋدىڭ ەسىگىن تورىپ ءجۇر مە ەكەن. قاينىسىن جەتەلەپ كەلىپ وكپەلەپ كەتكەن اپام دا وسىلاي تاڭسارىدەن كەلىپ ەدى. نەمەنە بۇلاردىڭ ءبارى تاۋىق بولىپ كەتكەن بە؟ مەزگىلسىز شاقىراتىن تاۋىقتار عوي بۇلار. وندايلاردى قازاق جۇلۋشى ەدى-اۋ. كورشىمىزبەن ءبىزدىڭ جاعدايىمىز وسىنداي، وقۋشى. ءسىزدىڭ ۇيدە ونداي تاڭعى تاۋىق بولعان جوق پا؟ قانشاسى كومانديروۆكامەن، قانشاسى دەمالىسپەن كەلدى ەكەن. اتتەڭ شىركىن جۇل... ۇيقىمدى ايتامىن دا انشەيىن. انە قوڭىراۋ... جۇلار ما ەدى، وسىنى،
1966
You Might Also Like
-
قالانىڭ رەستوران جاندى، تىك باقاي ايەلدەرى «جۇقالتاڭ سارى» دەپ اتايتىن اسحانالار ترەسىنىڭ تەكسەرۋشىسى جىمىق شاعىن عانا سىمقورعان قالاسىنىن ورتاسىنداعى جالپايىپ جاتقان ەكى قاباتتى ۇيگە و...
-
اباي مەكتەبىنە جاڭا كەلگەن ءمۇعالىمىمىز سالداۋ جىگىت ەكەن، تاقياسىن ءبىر شەكەسىنە كيىپ، قولىنا ۇكىلى دومبىرا ۇستاعاندى ءتاۋىر كورەدى ەكەن دەگەن ءسوز ارا-تۇرا ەستىلىپ ءجۇردى. مەكتەپتەگى وزىنەن وقيتىن قىز...
