تاريح ساباعىنداعى ۇلى جەڭىس!
– وسى ۇرىستا قازاق اسكەرى جان الىسىپ، جان بەرىسىپ شايقاستى! – دەدى تاريحشى اعاي ساڭقىلداي سويلەپ. – ءتىپتى شەشۋشى جەڭىسىمىزگە قول سوزىمداي-اق جەر قالعانداي ەدى... ءبىراق...
وقۋشىلار تىم-تىرىس تىنا قالعان. سىنىپ ىشىنە كۇن ساۋلەسى توگىلەدى.
– ءبورى جاراسىن جالاپ جازادى، – دەدى تاريحشى اعاي وسى كەزدە سىبىرلاعانداي عانا باياۋ داۋىسپەن. – قازاق ساربازدارى تاعى دا ۇرىسقا كىردى. جان الىسىپ، جان بەرىسكەن مايدان بارىسىندا شەشۋشى جەڭىسىمىزگە ساناۋلى عانا جەر قالعانداي ەدى... دەگەنمەن...
بالالاردىڭ جانارلارى جاۋدىرەپ كەتتى. تىم-تىرىس تىنىشتىق ورنادى.
– قازاق اسكەرى ءۇشىنشى مارتە مايدان دالاسىندا ات ويناتتى، – دەدى تاريحشى اعاي ماناعىندا سىبىرلاعانداي ەتىپ. – ۇرىس بارىسىندا قازاق ساربازدارى جان الىسىپ، جان بەرىسىپ شايقاستى. ءتىپتى شەشۋشى جەڭىسكە قول سوزىمداي-اق جەر قالعانداي ەدى... ايتسە دە...
وسى كەزدە تەرەزە جاقتا وتىرعان كىشكەنتاي قارا قىزدىڭ سولقىلداپ جىلاپ جىبەرگەنى.
تاريحشى اعاي ساسقالاقتاپ قالدى.
– ءوي، پەريزات، نە بولدى ساعان؟! نەگە جىلايسىڭ؟! – دەدى تاريحشى اعاي كىشكەنتاي قارا قىزعا ەلپەلەكتەي سويلەپ.
– ءوزىڭىز عوي ەندى!.. – دەدى كىشكەنتاي قارا قىز سولقىلداپ جىلاعان كۇيى. – قازاق اسكەرىنە جەڭدىرەيىن دەپ جاتاسىز دا، جەڭدىرەيىن دەپ جاتاسىز دا... ءبىراق، دەگەنمەن، ايتسە دە...
– قويا قويشى ەندى، اينالايىن!.. – تاريحشى اعاي كىشكەنتاي قارا قىزدىڭ جىلاعانىنا شىر-پىرى شىقتى. – سەندەردىڭ وستەتىندەرىڭ بار عوي ەندى... سەندەردىڭ مىنەزدەرىڭ وسىنداي عوي...
وسى كەزدە سىنىپتىڭ ورتا تۇسىنان اق قۇبا ۇل قولىن كوتەردى.
– اعاي!.. ءبىراق، دەگەنمەن، ايتسە دە دەگەن سوزدەردى ايتپاي-اق قويىڭىزشى!..
– بولمايدى عوي، اينالايىندار-اۋ!.. – دەدى تاريحشى اعاي ودان سايىن شىر-پىر بولىپ. – مەن تاريحتا بولعان جاعدايلاردى عانا ايتۋعا ءتيىستىمىن.
– سوندا دا... – دەدى اق قۇبا ۇل.
كەنەت تاريحشى اعايدىڭ داۋسى ساڭق ەتە قالدى:
– ۇلى حان ورداسىنىڭ ماڭىندا وتكەن كەلەلى ماجىلىستەن كەيىن، قازاق اسكەرى ءبىر جەرگە توپتاسا باستادى! ءۇش ءجۇزدىڭ بالاسىنىڭ باسىن قۇراعان قازاق اسكەرىنىڭ قالىڭ قوسىنى ءار جەردەن لەك-لەك بولىپ قۇيىلدى! وردا ماڭىڭداعى اقساقالدار تاڭىردەن ۇلدارىنا جەڭىس تىلەپ تۇردى! قالىڭ قولدى باستاپ كەلە جاتقان ساردارلاردىڭ قاباعى تىم قاتۋ ەدى! «اتادان ۇل تۋسا، قۇل بولامىن دەپ تۋعان جوق! انادان قىز تۋسا، كۇڭ بولامىن دەپ تۋعان جوق!»
قازاق اسكەرىنەن وسىنشالىقتى بىرلىك پەن تەگەۋرىندى سوققى كۇتە قويماعان جاۋ اسكەرى ساسقالاقتاپ قالدى. دۇشپان اسكەرىنىڭ شەبى بۇزىلدى. وسىعان دەيىن قازاق جەرىنە ىشكەرىلەي ەنىپ كەتىپ، جەڭىستەرىنە ابدەن ماسايراي باستاعان جاۋ اسكەرىنىڭ اتىن باسىن كەيىن سالاتىن تۇسى دا وسى تۇس ەد!..
بالالاردىڭ كوزدەرى جايناپ كەتتى:
«قۋا بەرىڭىز، اعاي، ەندى ولاردى!.. توقتاماڭىز! قۋا بەرىڭىز! شەگارانىڭ سىرتىنا دەيىن قۋىپ تاستاڭىز!..»
بالالار جاۋدى بەينە ءبىر اعايلارى قۋىپ بارا جاتقانداي-اق ەكىلەنىپ كەتتى. وسىدان كەيىن-اق تاريحشى اعايدىڭ داۋسى دا ءبىر باسەڭدەمەستەن، بەينە ءبىر قازاق اسكەرىنىڭ باس قولباسىسىنىڭ داۋسىنداي بولىپ ساڭقىلداپ سويلەگەن كۇيى ساباق ءوتىپ جاتقان كورشى كلاستارعا دا ەستىلىپ تۇردى...
– مىنە! – دەدى سونان سوڭ تاريحشى اعايلارى جىميىپ. – ءۇش ءجۇزدىڭ بالاسىنىڭ باسىن قوسىپ قيمىلداعان تۇبەگەيلى جەڭىستەرىمىزدەن كەيىن، ءبىز وسىنداي قازاق تاۋەلسىزدىگىنىڭ مەرەيتويلى مەرەكەلەرىن تويلايتىن كۇنگە دە جەتىپ وتىرمىز!
بالالار قول شاپالاقتاپ جىبەردى.
بالالار ۇنەمى وزدەرىنىڭ جەڭىستەرىنىڭ ءدامىن سەزىنىپ وسكىسى كەلەدى. ال مۇنداي ۇلى جەڭىستەر ولاردىڭ تاريحىندا بارشىلىق!
You Might Also Like
-
الماتى وبلىسىندا «2017 جىلدىڭ ۇزدىك ءمۇعالىمى» نوميناسياسىنىڭ جەڭىمپازىنا «ladaXRay» اۆتوكولىگىنىڭ كىلتى تابىستالدى، دەپ حابارلايدى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
-
وقۋ كەرەك. وقۋ كەرەك ەمەس دەپ ەشكىم ايتپايدى. سوندىقتان داۋلى نارسەلەر تۋراسىندا جۇرت ءبىر يتفاقعا كەلىپ جەتكەنشە، داۋسىز نارسە وقۋدى ءتارتىپتى جولعا ءتۇسىرۋ جايىنداعى ويىمىزدى جۇرت الدىنا سالالىق.
