تاۋەلسىزدىگىم - تۋىممەن تۇعىرلى، ەلتاڭباممەن ەڭسەلى، انۇرانىممەن ايباتتى
تۇركىستان وبلىسى سايرام اۋدانى قارابۇلاق اۋىلى
«دالابازار» جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
11-«ا» سىنىپ وقۋشىسى: يريسماتوۆا زاحرو جامالوۆنا
تاۋەلسىزدىك دەپ اتالمىش وسى ۇلى ءسوزدىڭ توڭىرەگىندە تەرەڭ ماعىنا جاتىر. ءارقاشان تاۋەلسىزدىك دەگەن قاسيەتتى ۇعىمدى ەستىگەندە ەرىكسىز كوز الدىمىزعا كوكتە جەلبىرەپ تۇرعان تەڭسىز تۋىمىز، ەڭسەمىزدى كوتەرەتىن ەلتاڭبامىز، التىنعا تەڭ سوزدەردەن كورىنىس تاپقان ءانۇرانىمىز، بەيبىت، اسپانى اشىق، جاستارى تالانتتى ەلىمىز كەلەدى. تاۋەلسىزدىك بىلايشا ايتقاندا 1941 جىلى اششى سوعىس پەن كەلىپ، 1945 جىلى حالىقتىڭ قۋانىشى مەن باقىتتى ءومىرىنىڭ سەبەپشىسى بولعان ءتاتتى جەڭىس. سول كەزدە وتتان دا ىستىق وتانىن جاۋدان قورعاۋ ماقساتىندا جانىن پيدا ەتكەن قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اساحانوۆا، سابيرا مۇحاممەدجانوۆا، مانشۇك مامەتوۆا، اليا مولداعۇلوۆا سەكىلدى وتانداستارىمىزدى ماقتانىش پەن ەسكە الامىز!
بەيبىتشىلىك ورناعان بۇل اسىل مەكەننىڭ نەگىزىن قالاۋشى جاندار ايتۋعا ءسوزىڭ جەتپەيتىن ارداقتى اتا-بابالارىمىز، جاستىق شاعىندا قىرشىننان قيىلعان، ەش ويلانباي سوعىس الاڭىنا تۇسكەن اعا-اپكەلەرىمىز، اق باتاسىن اياماعان اق جاۋلىقتى اجەلەرىمىز! سونداي جانداردىڭ تىنىمسىز تەر توككەندىگىنىڭ، ۇلكەن مايداندا قانعا بەلشەسىنەن باتىپ سوعىسقاندىعىنىڭ، ەرتەڭ ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ ارماندارى ەرىكسىز ورىندالۋى ءتيىس دەپ كۇرەسكەندەرىنىڭ ارقاسىندا- وسىنداي بولاشاعى جارقىن، ءتىلى مەن مادەنيەتى ءسالت-داستۇرى، ۇشتاسقان، وزدەرىنە ءتان ەرەجەسى، زاڭدارى مەن قاتار قۇقىقتارى بار دەموكراتيالىق مەملەكەتكە جەتىپ وتىرمىز. ارينە بۇل جەڭىس بىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. وتانداستارىمىز بولسا، ۇلى وتان سوعىسىندا ەڭسەسىن تۇسىرمەي، نامىستى قولدان بەرمەي، سابىرلىق تانىتىپ، ساناسىنىڭ قانشالىقتى بيىك ەكەندىگىن دالەلدەدى! مىنە بيىل رۋحى اسقاق، تۇعىرى بيىك ەگەمەندىگىمىزگە 30 جىل تولىپ وتىر! تاريحتى بىلمەي جاتىپ، بولاشاققا قادام جوق دەمەكشى - ءبىز وسى سىناقتارعا تولى كەزەڭنەن ساباق الا وتىرىپ، دۇشپاندارىنا ويلانباستان تويتارىس بەرە العان، ەسىمدەرى تاريح بەتتەرىندە جانە ءبىزدىڭ جادىمىزدا ماڭگى ساقتالىپ قالاتىن سونىمەن قاتار ءاردايىم ەسىمىزگە العاندا ماقتاناتىنداي ازامات پەن ازاماتشا بولىپ وسۋگە ءتيىسپىز!
ەندىگى ماقساتىمىز - بىزگە بەرىلىپ وتىرعان مۇمكىندىكتەردى دۇرىس جولدا پايدالانىپ، ءبىلىم الىپ، بويىمىزعا ادالدىق، سەنىمدىلىك، ادامگەرشىلىك سىندى قاسيەتتەردى ءسىڭىرىپ، كوك تۋىمىزدى بۇدان دا بيىك بەلەستەردەن كورسەتۋ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىن ءار جاعىنان دامىتىپ، ءوزىمىزدى ءتۇرلى قىرىمىزدان تانىتىپ، بىزدەن كەيىنگى ءوسىپ كەلە جاتقان جاس ۇرپاققا ۇلگى بولارلىقتاي دارەجەدە ءومىر ءسۇرۋىمىز كەرەك. بىزدەي جاستارعا سارقىلماس سەنىمىن، رۋحاني تەرەڭ ماعىناعا يە اقىلى مەن كەڭەسىن ماڭگىلىك مۇرا ەتىپ تاستاپ كەتكەن جانداردىڭ ۇرپاعىمىز دەۋگە تۇرارلىقتاي بولۋىز وتە ماڭىزدى! سەبەبى ماعجان جۇمابايەۆ اتامىزدىڭ “مەن جاستارعا سەنەمىن”، مۇقالي ماقاتايەۆ اتامىزدىڭ “بولادى دەپ ارماندا” اتتى ولەڭ جولدارىندا دا ولاردىڭ ۇلكەن ءۇمىتى، تاۋداي تالابى، سارقىلماس سەنىمى كورىنىس تاپقان. كوك تۋىمىزدىڭ كوكتە جەلبىرەۋى، ەلتاڭبامىزدىڭ ەلگە ەلەۋلى بولۋى، ال ءانۇرانىمىزدىڭ تەك ءبىزدىڭ ەلدە عانا ەمەس وزگە مەملەكەتتەردە دە ماقتانىش پەن ايتىلىپ تۇرۋى ءبىز ءۇشىن ۇلكەن ابىروي، مانساپ! ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا ايرانداي ۇيىپ وتىرعان حالقىمىزدى تەك جاقسى جاعىنان كورۋ، جەتىستىكتەرىنە قۋانۋ بارلىعىمىزدىڭ اسىل ارمانىمىز. سول ارمانعا بىرگە قۇلشىنىس جاسايىق، ءبىر ەل بولىپ ءبىر-بىرىمىزدى بارىنشا قولدايىق! سەبەبى ەل بولاشاعىنىڭ باياندى بولماعى باستى ءبىلىم مەن تاربيەدە! ال تەرەڭ ءبىلىم تاۋەلسىزدىكتىڭ تىرەگى. ءبىزدىڭ بۇگىندە الىپ جاتقان شەكسىز بىلىمىمىز-كەلەشەگى كەمەل مەملەكەت بولۋىمىزعا ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى.
اباي قۇنانباي ۇلى، ىبىراي التىنسارين، احمەت بايتۇرسىن ۇلى، مۇحتار اۋەزوۆ سىندى اتا-بابالارىمىزدان ۇلگى، ونەگە الا وتىرىپ، ولاردىڭ ءىزىن جالعاستىرۋ ءبىزدىڭ پارىزىمىز! وركەنيەتىمىزدى ءبىلىمدى جاستارعا تولتىرۋ، وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ، ەلگە پايدا اكەلەتىندەي ەڭبەك ەتۋ ءار ادامزات بالاسىنىڭ الدىنا قويعان ۇلكەن ماقساتى. بۇگىندە ءار ءبىرىمىزدىڭ ماقساتىمىز ايقىن. ال وعان اپاراتىن ەسىكتەر ايقارا اشىق. ءبىز قاشاندا ەلباسىىمىزدىڭ قازاقستاننىڭ بولاشاعى ءبىلىمدى جاستاردىڭ قولىندا دەگەن ۇرانىنا سۇيەنىپ ءومىر سۇرەمىز! ءوز ەلىمىزدىڭ، جەرىمىزدىڭ، دارحان دالامىزدىڭ داڭقىن كوككە كوتەرەمىز. بەرەكەلى دە، مەرەكەلى ەل ەكەندىگىمىزدى قازاقستان حالقىنا عانا ەمەس، بۇكىل الەمگە پاش ەتەمىز! باسقا ەلدەردەن كورىنىس الاتىنداي ەمەس، بالكىم ولار بىزدەن ۇلگى الاتىنداي دارەجەگە جەتەمىز. جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا جاقسىلىق، ادەپتىلىك سونىمەن قاتار مادەنيەتتىلىك سياقتى باعا جەتپەس قۇندى قاسيەتتەردى قۇيىپ بارامىز. سالت-داستۇرلەرىمىزگە، رۋحاني بايلىقتارىمىزعا، تىلىمىزگە جانە ەڭ باستىسى دىنىمىزگە وتانىمىزعا ادال بولىپ وسەمىز! وتكەنىڭ بولماي، بولاشاعىڭ جوق دەمەكشى-وتكەنىمىز قايعى مەن مۇڭعا تولى بولسادا، ەسكە العاندا ودان ءبىر عيبرات بولارلىقتاي دۇنيەنى الا وتىرىپ، باياندى دا باقىتتى بولاشاققا قادام باسامىز. كوپ جىلدار بويى اتا-بابالارىمىز اڭساپ كۇتكەن جەمىستى بولاشاقتىڭ كىلتى ءبىزدىڭ قولىمىزدا. وعاندا ءبىر كۇن جەتەمىز! تۋىمىزدا بيىك بەلەستەردى قۇشقان قىران قۇسى قالاي بەينەلەنسە، ءبىز ودان دا جوعارى ۇشاتىن، ۇلكەن شىڭداردى ءاپ ساتتە باعىندىرىپ جىبەرەتىن بولامىز.
بولاشاقتا ءار قايسىسىمىز ءار ءتۇرلى سالادا جۇمىس جاساپ، ءوز ماماندىعىمىزدىڭ شەبەر مايتالماندارى ەكەندىگىمىزدى دالەلدەيمىز. تەحنولوگيا، ءبىلىم-عىلىم توقتاۋسىز دامىپ جاتقان مىنا بوسقا قول قۇسىرىپ وتىرمايمىز. كەرىسىنشە وسى زامان مەن بىرگە وسەمىز-ونەمىز. ەركىن، تاۋەلسىز مەملەكەتتە عۇمىر كەشىپ جاتقان ەكەنبىز، مۇمكىندىكتەردەن قاپى قالماي، العا ۇمتىلا بەرەمىز. وسىنداي ەسىڭە الساڭ كوڭىل قۋانتارلىقتاي، كوپكە ۇلگى بولارلىقتاي اتا-بابالارىمىز، اعا-اپكەلەرىمىز جانە سولاردىڭ قاتارىنان ەرەكشە ورىن العان اجەلەرىمىز بەن انالارىمىزدىڭ وسيەتىن جەرگە تاپتاماي، ونى تەمىردەي تاربيەمىز، يماندىلىعىمىز جانە بويىمىزدى كەرنەپ تۇرعان تەڭىزدەي تەرەڭ ءبىلىمىمىز ارقىلى ايقىنداپ بەرەمىز. تاۋەلسىز، بەيبىت، قاراساڭ كوز تويارلىقتاي كوركەم ەلدىڭ التىن كىلتىن قولىمىزعا ۇستاتىپ كەتكەن وتانداستارىمىزدىڭ ۇلكەن ءۇمىتى زاماندا ن مىندەتتى تۇردە اقتايمىز! ول جاناشىر جاندارعا باسىمىز جەرگە تيگەنشە تاعىزىم ەتۋدەن تالمايمىز!
You Might Also Like
-
جازدىڭ تىپ-تىمىق كەشى. كۇن تەڭىزگە شوگىپ بارادى. قارا جولدىڭ ۇستىنە شاڭ ەسىلىپ قالىپتى، شاڭ اراسىنان الا-قۇلا سيىرلار كورىنەدى. سىرتىلداعان باقاي، تاي قازاننىڭ ءجۇزىن جيىپ اپ، بىتىرلاتىپ بيداي قۋىرى...
