InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەمىر.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. تەمىردىڭ پەريودتىق جۇيەدەگى ورنى، اتوم قۇرلىسىن، تابيعاتتا تارالۋىن ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: 2. تەمىردىڭ فيزيكالىق، حيميالىق قاسيەتتەرىنە توقتالا وتىرىپ، شەجىرەلى ەلەمەنت ەكەندىگى تۋرالى بىلىمدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: 3. وقۋشىلاردى حيميا تالاپ ەتەتىن ەرەجەلەرگە باۋلۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتتىرۋعا باۋلۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، كارتوچكا، تەست تۇرلەرى، كارتا، ت. س. س ارالاس ساباق.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
تەحنالوگيا. پروبلەمالىق وقىتۋ، سارالاپ دەڭگەيلەپ، وقىتۋ ادىستەرى.
ساباق ءجۇرىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. شىعارماشىلىق جۇمىستار، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.

جوسپارى:
1. تەمىردىڭ جالپى سيپاتتاماسى.
2. تابيعاتتاعى تەمىر.
3. تەمىردىڭ فيزيكالىق - حيميالىق قوسىلىستارى
4. تەمىردىڭ الىنۋى.
5. تەمىر - شەجىرەلى ەلەمەنت.
6. تەمىردىڭ ماڭىزى.

قارا جەر ادامزاتقا بولعان مەكەن،
قازىنا ءىشى تولعان ءار ءتۇرلى ەكەن.
ىشىندە ءجۇز مىڭ ءتۇرلى اسىلى بار
سالاردىڭ ەڭ ارتىعى نەمەنە ەكەن؟
سونىمەن بالالار، بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى نە تۋرالى دەپ ويلايسىڭدار؟
Fe ) ) ) )
+26 2ە 8ە 14ە 2ە. 1S² 2S² 2P 63S² 3P6 3d 4S²

تەمىر - ادام قوعامىمەن بىرگە تۋىپ، بىرگە جاساسىپ، ادام مۇددەسىنە ۇزاق ۋاقىت قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان تاريحي ەلەمەنت. ول ادامدى العاشقى قۇرال مەن قارۋ - جاراقتان باستاپ، بۇگىنگى عارىش كەڭىستىگىنە كوتەرگەن جاسامپاز مەتالل.
تەمىر - اليۋمينييدەن كەيىنگى كوپ تارالعان مەتالل. تەمىردىڭ جەر قىرتىسىنداعى ماسسالىق ۇلەسى 4، 65%
تەمىردىڭ ماڭىزدى مينەرالدارى: ماگنەتيت(ماگنيتتى تەمىرتاس) Fe3O4 7264% Fe. گەماتيت(قىزىل تەمىرتاس) Fe2O3 70%Fe؛ ليمونيت(قوڭىر تەمىرتاس) Fe2O3. nH2O60%Fe پيريت FeS247%Fe.
الىنۋى؛ 1. Fe2O3 وكسيدىنەن قىزدىرا وتىرىپ، سۋتەگىمەن توتىقسىزداندىرۋ.
2. Fe2O3 پەن Fe3O4 وكسيدتەرىنەن اليۋمينوتەرميالىق ادىسپەن
توتىقسىزداندىرۋ
3. تەمىر(ءىى) تۇزدارىنىڭ سۋداعى ەرتىندىسىن ەلەكتروليزدەۋ ادىستەرىمەن الادى.

فيزيكالىق قاسيەتتەرى؛ تازا تەمىر - كۇمىس جىلتىرى بار اق ءتۇستى پلاستيكالىق مەتالل. تەمىر - اۋىر مەتالل، تىعىزدىعى 7، 87گسم3، t بالقۋ(Fe)=1539سو، تەمىردىڭ ماگنيتتىك قاسيەتى باسىم. تازا تەمىر اۋادا تۇراقتى.
حيميالىق قاسيەتتەرى: جاي زاتتارمەن جانە كۇردەلى زاتتارمەن رەاكسياعا تۇسەدى. تازا تەمىر ماگنيتتەلۋگە، تەز ماگنيتتىك قاسيەتتەرىن جويۋعا بەيىم. سوندىقتان ونى ترانسفورماتورلار، ەلەكتروموتورلار، ەلەكتروماگنيتتەر، جانە ميكروفون مەمبرانالارىن جاساۋعا قولدانادى. تەمىر كوبىنەسە بولات جانە شويىن قۇيمالارى تۇرىندە پايدالانىلادى.

1 - دەڭگەي. سۇراق - جاۋاپ.
2 - دەڭگەي. 1. تەست. 2. جۇمباق
3 - دەڭگەي. 1. ءسوزجۇمباق. 2. سىرساندىق
4 - دەڭگەي. 1. اڭگىمە. ەسەپ. 2. شۋماق قۇراۋ.

1 - دەڭگەي. سۇراق – جاۋاپ.

1. تەمىردىڭ پەريودتىق جۇيەدەگى ورنى جانە اتوم قۇرلىسى قانداي؟
2. تەمىردىڭ اتوم قۇرلىسىن سىز؟
3. تەمىر قانداي توتىعۋ دارەجەسىن كورسەتەدى؟
4. تەمىردىڭ جەر قىرتىسىنداعى ماسسالىق ۇلەسى قانداي؟
5. تەمىردىڭ ماڭىزدى تابيعي قوسىلىستارىن اتا؟
6. حرومنىڭ پەريودتىق جۇيەدەگى ورنىن، اتوم قۇرلىسىن سىز؟
7. حرومنىڭ توتىعۋ دارەجەسى قانداي؟
8. حرومنىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرى قانداي؟
9. حرومنىڭ حيميالىق قاسيەتتەرى قانداي؟
10. حرومنىڭ قولدانىلۋ سالاسىن اتا؟
11. حروم قاي جەرلەردە كەزدەسەدى؟
12. حرومدى كىم اشتى؟ نە سەبەپتى حروم دەپ اتالدى؟
13. حرومنىڭ جەر قىرتىسىنداعى ماسسالىق ۋلەسى قانداي؟

2 - دەڭگەي. تەست.
1. تەمىردىڭ ماڭىزدى مينەرالى Fe2O3. nH2O
ا. گەماتيت
ۆ. ليمونيت
س. پيريت
د. سيدەريت
ە. ماگنەتيت
2. تەمىر(ءىىى) ءحلوريدىڭ ءۇش مولەكۋلاسى جانە تەمىر(ءىى) ءحلوريدىنىڭ ەكى مولەكۋلاسى ديسسوسياسيالانعاندا تۇزىلەتىن يوندار سانى؟
ا. 12
ۆ. 30
س. 18
د، 24
ە. 6
3. تەمىر كۋپوروسىنىڭ فورمۋلاسى؟
ا. MgSO4. 7H2O
ۆ. CuSO4. 5H2O
س. FeSO4. 7H2O
د. Na2So4. 10H2O
ە. CaSO4. 2H2O
4. Fe+3 يونىن انىقتاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن رەاكتيۆ؟
ا. كۇمىس نيتراتى
ۆ. مىس (ءىى) نيتراتى
س. ناتريي سۋلفاتى
د. كاليي ءرودانيدى
ە. باريي ءحلوريدى.

جۇمباق.
جۇمباق دەپ ايتاتىنداي ەمەس التىن،
سوندا دا تاپشى يگىلىك ودان حالقىم.
اپارىپ ايعا ەلىمنىڭ تۋىن تىكتى
جەمىسى اقىل - ويدىڭ ەلدىڭ سالتىن. (تەمىر)

3 - دەڭگەي. 1. ءسوزجۇمباق (تەمىرتاۋ)
سىرساندىق:
1. مىنا اينالۋلاردى قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟
FeFeCl3Fe2O3 FeFeCl2Fe(OH) 2 Fe(OH) 3Fe(NO3) 3

حيميالىق قۇرام سوزدەر:
1. ءوزىم تەمىر، ءوزىم شالبار،
ەگەر تەرىس قاراي وقىساڭ،
بولارمىن ءبىرى - قازبا بايلىقتىڭ.
ايتشى، مەن سوندا كىممىن؟ (سىم، مىس)
2. ءبىرىنشى بۋىنىم - سۇراۋ ەسىمدىگى،
ەكىنشىسى - سان ەسىم.
قوس بۋىندى بىرىكتىرسەڭ،
گازعا اينالىپ شىعا كەلەم. (نە؟ ون، نەون)

4 - دەڭگەي.
1. اڭگىمە. ەسەپ.
2. شۋماق قۇراۋ.
1. پراكتيكالىق شىعىمى تەوريالىق مۇمكىن شىعىمنىڭ 82%- ءى بولاتىن، قۇرامىنداعى ءپيريتتىڭ FeS2 ماسسالىق ۇلەسى 0، 7 بولىپ كەلگەن 250ت رۋدادان تەمىردىڭ قانداي ماسساسىن الۋعا بولاتىنىن ەسەپتەڭدەر.
2. 5%- دىق 20گ تەمىر(ءىى) سۋلفاتىنىڭ ەرىتىندىسىندەگى تەمىر سۋلفاتىنىڭ ماسساسىن ەسەپتەڭدەر؟

ساباقتى بەكىتۋ سۇرىقتارى:
1. پەريودتىق تابليسادان تەمىردىڭ ورنىنا سيپاتتاما بەر.
2. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تەمىر كەندەرى قاي جەرلەردە وندىرىلەدى؟
باعالاۋ.
ۇيگە: 26. ەسەپ شىعارۋ. ەسەپتەر جيناعى.