ءتىل تاعدىرى - ەل تاعدىرى
6 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كىرىسپە ساباق. ءتىل تاعدىرى - ەل تاعدىرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، cاتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسىن قولدانا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە ات سالىسۋعا شاقىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، دالەلدەۋ، كەڭەيتۋ، ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءتىل تۋرالى ناقىل سوزدەر، پرەزەنتاسيا، اقپاراتتىق تەحنيكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- سالەمدەسۋ.
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
- ساباققا نازار اۋدارتۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
قازاق ءتىلى تۋرالى ولەڭدى مانەرلەپ جاتقا وقۋ.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
« ورامال تاستاماق» ويىنى. وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ءتىل تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ، ورامال لاقتىرادى. قاعىپ العان وقۋشى ماقال ايتىپ، كەلەسى وقۋشىعا لاقتىرادى
ءىV. جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ دايەكسوزى.
انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى...
عابيت مۇسىرەپوۆ.
1. وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋعا ارنالعان لوگيكالىق جۇمىس.
ا) ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمىزدى ايقىندايتىن تاڭبالار نەلەر؟
( ەلتاڭبا، ءانۇران، ءتىل)
ءا) ۇلت بوپ جاراتىلۋ ءۇشىن باستى قاجەت قۇرال نە؟ ( ءتىل، ءدىن، ءداستۇر)
ب) قازاق ءتىلى قانداي ءتىل؟ ( مەملەكەتتىك ءتىل)
ۆ) مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
(1989 جىلى 22 قىركۇيەك)
گ) قايتا قارالىپ قاي جىلى قابىلداندى؟
( 1997 جىلى 11 شىلدە)
د) قازاق ءتىلى قانداي ءتىل؟
2. وي شاقىرۋ.
ءتىل – ءسوزىن ەستىگەندە ويلارىڭا نە كەلەدى؟
( باي، كوركەم، دامىعان، قۇنارلى، ىرعاقتى، مۇرا، پارىز، قۇرمەت، انا ءتىلى، قازىنا، مەملەكەتتىك ءتىل، وتباسى، رۋحاني بايلىق، تاۋەلسىزدىك، قورعاۋ، اتا - بابا)
3. ءمۇعالىم ءسوزى:
ءار حالىقتىڭ ءتىلى - وزىنە ءتان قىمباتتى دا قيماس قازىناسى. سول سياقتى ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىز دە – التىنداي اسىلىمىز، ءمولدىر مارجانىمىز، عاجاپ گاۋھارىمىز.
وتكەن عاسىردا ءومىر سۇرگەن فرانسۋز عالىمى ا. جورري دە مانسي
« قازاق ءتىلى تۇركى تىلدەرى ىشىندەگى ەڭ تازا تىلدەردىڭ ءبىرى» دەگەن.
4. ماتىنمەن جۇمىس. « اسىل قازىنا.»
وتە ەرتەدە ءبىر دانا قاريا ءومىر ءسۇرىپتى. ول دۇنيەدەن كوز جۇمار الدىندا قاسىنا ۇلىن شاقىرىپ الىپ:
- بالام، مەنىڭ مىنا دۇنيەمەن قوشتاسار كۇنىم جاقىن. وزىڭە قالدىرىپ بارا جاتقان ءبىر اسىل قازىنام بار. سەن سونى ىزدەپ تاپ، ۇقىپتى پايدالان، ۇقىپتى قولدان،- دەپتى....
كۇندەردىڭ كۇنىندە بالا اكەسى قالدىرعان قازىنانى ىزدەيمىن دەپ ابدەن شارشايدى. ءبىراق اكەدەن قالعان قازىنا تاپتىرمايدى. امالى تاۋسىلعان بالا ەل ىشىندەگى كوپتى كورگەن ءبىر قاريادان سۇرايدى.
- اكەڭنىڭ ءسوزى راس، بالام. ونىڭ ساعان قالدىرعان مۇراسى – ءتىل. سەنىڭ اكەڭ سوزگە شەشەن كىسى ەدى عوي. ءبارىمىز دە ءسوز اسىلىن سول كىسىدەن ۇيرەندىك. تىلدەن قىمبات قازىنا جوق،- دەپ اقىلگوي قاريا اتالى ءسوزدىڭ شەشۋىن ايتىپ بەرىپتى.
1. ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ.
2. ءماتىندى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
3. ءماتىن بويىنشا پىكىرلەسىم.
ا) فيلوسوفيالىق سۇراق.
1) ءتىلدى نەلىكتەن مۇرا ەتىپ قالدىرعان؟
( حالىقتىڭ تالاي عاسىرلار بارىسىندا جاساعان ماتەريالدىق بايلىعى مەن رۋحاني مادەنيەتىن، ادەبيەتىن، ۇلتتىق ءداستۇرىن ۇرپاقتان - ۇرپاققا جەتكىزەتىن ءتىل. قاريانىڭ بالاسىنا قالدىرعان اسىل مۇراسى - ءتىل ارقىلى جەتەتىن ونەر - ءبىلىم، مادەنيەت، عىلىم، وتكەن - كەتكەن تاريح، اتا - بابا ءداستۇرى.
ءا) ماسەلەلىك سۇراقتار.
1) تىلدەن قىمبات قازىنا جوق دەگەنگە كەلىسەسىڭدەر مە؟
2) انا ءتىلىن نەلىكتەن قىمبات قازىناعا تەڭەيدى؟
ب) جەڭىل سۇراقتار.
1) قازاق ءتىلى قاي تىلدەر توبىنا جاتادى؟
2) ءتىلدى ۇيرەنۋ نە ءۇشىن كەرەك؟
3) سەنىڭ دوسىڭ قازاقشا سويلەي مە؟
4) ۇيدە اتا - اناڭمەن قاي تىلدە سويلەسەسىڭ؟
5) پوليگلوت دەگەن كىم؟
5. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 2007 جىلعى « جاڭا الەمدەگى جاڭا قازاقستان» اتتى حالىققا جولداۋىندا « تىلدەردىڭ ءۇشتۇعىرلىلىعى» اتتى مادەني جوبانى كەزەڭ - كەزەڭمەن ىسكە اسىرۋدى ۇسىندى.
قازاقستان حالقىنىڭ رۋحاني دامۋىمەن قاتار، بۇل يدەيا ىشكى ساياساتىمىزدىڭ جەكە باعىتى بولىپ بەلگىلەندى. ياعني، يدەيانىڭ نەگىزى مىناداي: قازاقستاندى بۇكىل الەم حالقى ءۇش ءتىلدى بىردەي پايدالاناتىن جوعارى ءبىلىمدى مەملەكەت رەتىندە تانۋى كەرەك. ولار: قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق قارىم - قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى - جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرىگۋ ءتىلى. باسقاشا ايتقاندا، ءۇشتۇعىرلى ءتىل يدەياسىن مىناداي ءارى قاراپايىم، ءارى تۇسىنىكتى فورمۋلامەن كورسەتۋگە بولادى: مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتامىز، ورىس ءتىلىن قولدايمىز جانە اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنەمىز.
6. «تۇعىر» سوزىنە تۇسىنىك بەرۋ. ( ورنىققان جەر نەمەسە تۇعىرىنا تىگىلدى)
ءۇش تۇعىرلى تىلگە قانداي تىلدەر كىرەدى؟ ( قازاق، ورىس، اعىلشىن)
7. بەرىلگەن فرازەولوگيزمدەردىڭ ءمانىن اشىپ، ماعىناسىن ءۇش تىلدە ايتۋ.
1. كوزدى اشىپ جۇمعانشا (تەز - بىسترو - quickly )
2. توبە شاشى تىك تۇرۋ ( قورقۋ - بوياتسيا - be afraid)
3. توبەسى كوككە جەتۋ (قۋانۋ - رادوۆاتسيا - reqoice)
4. قايران قالۋ ( تاڭدانۋ - ۋديۆلياتسيا - wonder)
5. قوي اۋزىنان ءشوپ الماس ( مومىن - سكرومنىي - modest)
6. جاقسىلىعىڭ الدىڭنان شىقسىن (تىلەك – پوجەلانيە - wish)
7. قارا قىلدى قاق جارۋ (ءادىل - سپراۆەدليۆىي -)
8. تاپسىرما ورىنداۋ.
ساتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسى بويىنشا «قازىنا» سوزىندەگى دىبىستارعا ماتەماتيكالىق تاسىلمەن دىبىستىق تالداۋ جاساۋ.
9. تاتار عالىمى ا. ساادي قازاق ءتىلى جونىندە: « قازىرگى ەڭ تازا، ەڭ باي، ەڭ تابيعي جانە بۇزىلماي، بۇرىنعى قالپىندا ساقتالىپ قالعان ءتىل بولسا، ول قازاق ءتىلى جانە قازاق ادەبيەتى»- دەپ اتاپ كورسەتكەن.
10. پىكىرلەسىم.
وقۋشىلاردان قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى جانە قولدانۋ اياسى تۋرالى وي - پىكىرلەرىن سۇراۋ.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى، ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز عابيت مۇسىرەپوۆ:
انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى... – دەگەن.
مۇسىرەپوۆ عابيت ماحمۇت ۇلى (1902 - 1985) – قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ادەبي سىنشى، اۋدارماشى، سوسياليستىك ەڭبەك ەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اباي اتىنداعى جانە ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى.
انا ءتىلىمىزدىڭ دامۋىندا، ونى قۇرمەتتەۋدە ەڭبەگى زور. ول سانالى عۇمىرىندا حالقىمىزدى ۇلتتىق ەرەكشەلىگىنەن، تىلىنەن، تاريحىنان، مادەنيەتىنەن اداستىرماۋعا تىرىستى.
پىكىرتالاس.
1. قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى مەملەكەتتىك ءتىل ستاتۋسىنا لايىق پا؟
2. بۇعان قوسار ءوز ۇلەسىم قانداي؟
تولعانىس.
بۇگىنگى ساباقتان نە ءتۇيدىم؟
Vءى. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
«اسىل قازىنا» ءماتىنى نەگىزىندە قىسقاشا مازمۇنىن جازۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كىرىسپە ساباق. ءتىل تاعدىرى - ەل تاعدىرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، cاتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسىن قولدانا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە ات سالىسۋعا شاقىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، دالەلدەۋ، كەڭەيتۋ، ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءتىل تۋرالى ناقىل سوزدەر، پرەزەنتاسيا، اقپاراتتىق تەحنيكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- سالەمدەسۋ.
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
- ساباققا نازار اۋدارتۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
قازاق ءتىلى تۋرالى ولەڭدى مانەرلەپ جاتقا وقۋ.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
« ورامال تاستاماق» ويىنى. وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ءتىل تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ، ورامال لاقتىرادى. قاعىپ العان وقۋشى ماقال ايتىپ، كەلەسى وقۋشىعا لاقتىرادى
ءىV. جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ دايەكسوزى.
انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى...
عابيت مۇسىرەپوۆ.
1. وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋعا ارنالعان لوگيكالىق جۇمىس.
ا) ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمىزدى ايقىندايتىن تاڭبالار نەلەر؟
( ەلتاڭبا، ءانۇران، ءتىل)
ءا) ۇلت بوپ جاراتىلۋ ءۇشىن باستى قاجەت قۇرال نە؟ ( ءتىل، ءدىن، ءداستۇر)
ب) قازاق ءتىلى قانداي ءتىل؟ ( مەملەكەتتىك ءتىل)
ۆ) مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
(1989 جىلى 22 قىركۇيەك)
گ) قايتا قارالىپ قاي جىلى قابىلداندى؟
( 1997 جىلى 11 شىلدە)
د) قازاق ءتىلى قانداي ءتىل؟
2. وي شاقىرۋ.
ءتىل – ءسوزىن ەستىگەندە ويلارىڭا نە كەلەدى؟
( باي، كوركەم، دامىعان، قۇنارلى، ىرعاقتى، مۇرا، پارىز، قۇرمەت، انا ءتىلى، قازىنا، مەملەكەتتىك ءتىل، وتباسى، رۋحاني بايلىق، تاۋەلسىزدىك، قورعاۋ، اتا - بابا)
3. ءمۇعالىم ءسوزى:
ءار حالىقتىڭ ءتىلى - وزىنە ءتان قىمباتتى دا قيماس قازىناسى. سول سياقتى ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىز دە – التىنداي اسىلىمىز، ءمولدىر مارجانىمىز، عاجاپ گاۋھارىمىز.
وتكەن عاسىردا ءومىر سۇرگەن فرانسۋز عالىمى ا. جورري دە مانسي
« قازاق ءتىلى تۇركى تىلدەرى ىشىندەگى ەڭ تازا تىلدەردىڭ ءبىرى» دەگەن.
4. ماتىنمەن جۇمىس. « اسىل قازىنا.»
وتە ەرتەدە ءبىر دانا قاريا ءومىر ءسۇرىپتى. ول دۇنيەدەن كوز جۇمار الدىندا قاسىنا ۇلىن شاقىرىپ الىپ:
- بالام، مەنىڭ مىنا دۇنيەمەن قوشتاسار كۇنىم جاقىن. وزىڭە قالدىرىپ بارا جاتقان ءبىر اسىل قازىنام بار. سەن سونى ىزدەپ تاپ، ۇقىپتى پايدالان، ۇقىپتى قولدان،- دەپتى....
كۇندەردىڭ كۇنىندە بالا اكەسى قالدىرعان قازىنانى ىزدەيمىن دەپ ابدەن شارشايدى. ءبىراق اكەدەن قالعان قازىنا تاپتىرمايدى. امالى تاۋسىلعان بالا ەل ىشىندەگى كوپتى كورگەن ءبىر قاريادان سۇرايدى.
- اكەڭنىڭ ءسوزى راس، بالام. ونىڭ ساعان قالدىرعان مۇراسى – ءتىل. سەنىڭ اكەڭ سوزگە شەشەن كىسى ەدى عوي. ءبارىمىز دە ءسوز اسىلىن سول كىسىدەن ۇيرەندىك. تىلدەن قىمبات قازىنا جوق،- دەپ اقىلگوي قاريا اتالى ءسوزدىڭ شەشۋىن ايتىپ بەرىپتى.
1. ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ.
2. ءماتىندى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
3. ءماتىن بويىنشا پىكىرلەسىم.
ا) فيلوسوفيالىق سۇراق.
1) ءتىلدى نەلىكتەن مۇرا ەتىپ قالدىرعان؟
( حالىقتىڭ تالاي عاسىرلار بارىسىندا جاساعان ماتەريالدىق بايلىعى مەن رۋحاني مادەنيەتىن، ادەبيەتىن، ۇلتتىق ءداستۇرىن ۇرپاقتان - ۇرپاققا جەتكىزەتىن ءتىل. قاريانىڭ بالاسىنا قالدىرعان اسىل مۇراسى - ءتىل ارقىلى جەتەتىن ونەر - ءبىلىم، مادەنيەت، عىلىم، وتكەن - كەتكەن تاريح، اتا - بابا ءداستۇرى.
ءا) ماسەلەلىك سۇراقتار.
1) تىلدەن قىمبات قازىنا جوق دەگەنگە كەلىسەسىڭدەر مە؟
2) انا ءتىلىن نەلىكتەن قىمبات قازىناعا تەڭەيدى؟
ب) جەڭىل سۇراقتار.
1) قازاق ءتىلى قاي تىلدەر توبىنا جاتادى؟
2) ءتىلدى ۇيرەنۋ نە ءۇشىن كەرەك؟
3) سەنىڭ دوسىڭ قازاقشا سويلەي مە؟
4) ۇيدە اتا - اناڭمەن قاي تىلدە سويلەسەسىڭ؟
5) پوليگلوت دەگەن كىم؟
5. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 2007 جىلعى « جاڭا الەمدەگى جاڭا قازاقستان» اتتى حالىققا جولداۋىندا « تىلدەردىڭ ءۇشتۇعىرلىلىعى» اتتى مادەني جوبانى كەزەڭ - كەزەڭمەن ىسكە اسىرۋدى ۇسىندى.
قازاقستان حالقىنىڭ رۋحاني دامۋىمەن قاتار، بۇل يدەيا ىشكى ساياساتىمىزدىڭ جەكە باعىتى بولىپ بەلگىلەندى. ياعني، يدەيانىڭ نەگىزى مىناداي: قازاقستاندى بۇكىل الەم حالقى ءۇش ءتىلدى بىردەي پايدالاناتىن جوعارى ءبىلىمدى مەملەكەت رەتىندە تانۋى كەرەك. ولار: قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق قارىم - قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى - جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرىگۋ ءتىلى. باسقاشا ايتقاندا، ءۇشتۇعىرلى ءتىل يدەياسىن مىناداي ءارى قاراپايىم، ءارى تۇسىنىكتى فورمۋلامەن كورسەتۋگە بولادى: مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتامىز، ورىس ءتىلىن قولدايمىز جانە اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنەمىز.
6. «تۇعىر» سوزىنە تۇسىنىك بەرۋ. ( ورنىققان جەر نەمەسە تۇعىرىنا تىگىلدى)
ءۇش تۇعىرلى تىلگە قانداي تىلدەر كىرەدى؟ ( قازاق، ورىس، اعىلشىن)
7. بەرىلگەن فرازەولوگيزمدەردىڭ ءمانىن اشىپ، ماعىناسىن ءۇش تىلدە ايتۋ.
1. كوزدى اشىپ جۇمعانشا (تەز - بىسترو - quickly )
2. توبە شاشى تىك تۇرۋ ( قورقۋ - بوياتسيا - be afraid)
3. توبەسى كوككە جەتۋ (قۋانۋ - رادوۆاتسيا - reqoice)
4. قايران قالۋ ( تاڭدانۋ - ۋديۆلياتسيا - wonder)
5. قوي اۋزىنان ءشوپ الماس ( مومىن - سكرومنىي - modest)
6. جاقسىلىعىڭ الدىڭنان شىقسىن (تىلەك – پوجەلانيە - wish)
7. قارا قىلدى قاق جارۋ (ءادىل - سپراۆەدليۆىي -)
8. تاپسىرما ورىنداۋ.
ساتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسى بويىنشا «قازىنا» سوزىندەگى دىبىستارعا ماتەماتيكالىق تاسىلمەن دىبىستىق تالداۋ جاساۋ.
9. تاتار عالىمى ا. ساادي قازاق ءتىلى جونىندە: « قازىرگى ەڭ تازا، ەڭ باي، ەڭ تابيعي جانە بۇزىلماي، بۇرىنعى قالپىندا ساقتالىپ قالعان ءتىل بولسا، ول قازاق ءتىلى جانە قازاق ادەبيەتى»- دەپ اتاپ كورسەتكەن.
10. پىكىرلەسىم.
وقۋشىلاردان قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى جانە قولدانۋ اياسى تۋرالى وي - پىكىرلەرىن سۇراۋ.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى، ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز عابيت مۇسىرەپوۆ:
انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى... – دەگەن.
مۇسىرەپوۆ عابيت ماحمۇت ۇلى (1902 - 1985) – قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ادەبي سىنشى، اۋدارماشى، سوسياليستىك ەڭبەك ەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اباي اتىنداعى جانە ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى.
انا ءتىلىمىزدىڭ دامۋىندا، ونى قۇرمەتتەۋدە ەڭبەگى زور. ول سانالى عۇمىرىندا حالقىمىزدى ۇلتتىق ەرەكشەلىگىنەن، تىلىنەن، تاريحىنان، مادەنيەتىنەن اداستىرماۋعا تىرىستى.
پىكىرتالاس.
1. قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى مەملەكەتتىك ءتىل ستاتۋسىنا لايىق پا؟
2. بۇعان قوسار ءوز ۇلەسىم قانداي؟
تولعانىس.
بۇگىنگى ساباقتان نە ءتۇيدىم؟
Vءى. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
«اسىل قازىنا» ءماتىنى نەگىزىندە قىسقاشا مازمۇنىن جازۋ.
You Might Also Like
-
«قاسيەتتى انا ءتىلىم» تاقىرىبىنداعى «ءتىل مەرەكەسى»ونكۇندىگىنىڭ قورىتىندى كەشى.
-
تاقىرىبى: وندىق بولشەكتەرگە امالدار قولدانۋ تاقىرىبىنا ەسەپتەشىعارۋ. (پرەزەنتاسياسىمەن)
