ءتىل تۋرالى ولەڭدەر
ۇيرەتەدى كىم وعان انا ءتىلىن
قىزعالداقتاي اتىلعان قارا ءتۇرىن،
اتا-انانىڭ دەگەندەي قاناتىمىن.
سەن ەكەۋىڭ سويلەيسىڭ باسقا تىلدە،
ۇيرەتەدى كىم وعان انا ءتىلىن؟
سول ەمەس پە كۇنى-تۇنى قارايتىنىڭ؟
باقىتىنا ءومىرىڭنىڭ بالايتىنىڭ.
ءىنىم، ءوزىڭ سويلەيسىڭ، باسقا تىلدە،
ۇيرەتەدى كىم وعان اباي ءتىلىن؟
ول دا وزىڭدەي دەگبىرسىز كۇتتى ءار كۇنىن،
ەر جەتكەن سوڭ ءومىردىڭ قۇپتار قۇنىن.
باسقا تىلدە سويلەيسىڭ ءىنىم ءوزىڭ،
ۇيرەتەدى كىم وعان مۇحتار ءتىلىن؟
ۇيرەتەدى كىم وعان قازاق ءتىلىن؟
ەركىن قۇستاي ەلىم دە ازات بۇگىن.
جامانبىز با سونشا ءبىز، ويلاشى ءوزىڭ،
شىلاۋىندا كەتەردەي بوز اتتىنىڭ.
ساعان ايتام قازاقتىڭ قارا كوزى،
باستالدى عوي زاماننىڭ جاڭا كەزى.
ۇيرەت وعان ءوز ءتىلىن، انا ءتىلىن،
باسقا ءتىلدى ۇيرەنىپ الادى ءوزى.
تۇمانباي مولداعالييەۆ
*** *** *** ***
انا ءتىلى
انا! - دەسەم انا ءتىلى ويعا ورالار.
بالاداي قۋانارسىڭ تويعا بارار.
تىڭداساڭ كونە اڭىزدان كوركەم ناقىل
ولجام دا قانجىعاما بايلاپ الار.
تەرە بىلسەك ءبىر ء-بىر اۋىز قارا ولەڭ،
نەشە ميلليون ءىنجۋ-مارجان شامامەن؟!
قانشا گۇلدەن -قازاق ءتىلى باقشاسى،
قانداي دانا ولشەر قانداي باعامەن؟!
ەركە ءتىل، ەركەلەتكىش ءتىلىم كەنىم:
ەركەجان، اينالايىن، كۇنىم مەنىڭ،
اق بوتام، قوڭىر قوزىم، التىن ايىم،
قانشا رەت جۇرەك تولقىپ، سۇيىنگەنىڭ!
انا ءتىلىم ىرىستى ما، كۇندى ما؟
دەپ سۇراماس، تەگىن بىلگەن سۇڭعىلا.
تۋعان تىلدە اس قايىرعان سايىن دا،
وقىعانداي سەرپىلىپ قال ءبىر دۇعا.
شۇلعىتار ورىس ءتىلدى ولجاستاردى،
جارقىرات قازاق ءتىلى الماستارىن.
حالقىنا ولجا سالعان ايتا الادى،
كىم قوستى ساندىعىڭا مەن قوسقاندى؟!
جۇپارلى قىردا الۋان گۇلدەر تاپتىم،
ومىرشەڭ ءوزىمىزدىڭ تىلدەن تاپتىم.
ءتىل ەكەن جەمىستىسى، جۇپارلىسى،
ايالاپ حالىق باققان گۇل مەن باقتىڭ.
مۇزافار الىمبايەۆ
*** *** *** ***
قازاق ءتىلى
كۇش كەمىدى، ايبىندى تۋ قۇلادى،
كەشە باتىر - بۇگىن قورقاك، بۇعادى.
ەرىككە ۇمتىلعان ۇشقىر جانى كىسەندە،
قان سۋىنعان، جۇرەك سولعىن سوعادى.
قىران قۇستىڭ كوس قاناتى كىرقىلدى،
كۇندەي كۇشتى كۇركىرەگەن ەل تىندى.
اسقار التاي - التىن انا ەستە جوق،
باتىر، حاندار - اسقان جاندار ۇمىتىلدى!
ەرلىك، ەلدىك، بىرلىك، قايرات، ب ا ق، اردىڭ -
جاۋىز تاعدىر جويدى ءبارىن نە باردىڭ...
التىن كۇننەن باعاسىز ءبىر بەلگى بوپ،
ءنۇرلى جۇلدىز - بابام ءتىلى، سەن قالدىڭ!
جارىق كورمەي جاتساڭ دا ۇزاق، كەن-تىلىم،
تازا، تەرەڭ، وتكىر، كۇشتى، كەڭ ءتىلىم،
تارالعان تۇرىك بالالارىن باۋىرىڭا
اق قولىڭمەن تارتا الارسىن سەن، ءتىلىم!
ماعجان جۇمابايەۆ
*** *** *** ***
قازاق ءتىلى – قازاقتىڭ انا ءتىلى،
ءبىراق وعان ادام از باس يەتىن.
قازاق ءتىلى – قازاقتىڭ دارا ءتىلى،
كەيبىرەۋلەر تۇسىنبەس قاسيەتىن.
كەيبىرەۋلەر ءوز ءتىلىن شۇبارلايدى،
ورىس ءتىلى سىڭگەن عوي سانامىزعا.
نەگە ولار «ءتىلىم» دەپ قۋىنبايدى،
شىنىمەن-اق باسقا بوپ بارامىز با؟
بۇل مەنىڭ ۇلتتى سۇيگەن وزدىك ويىم.
ءوز تىلىمدە كەرەمەت اقىل –ويىم.
قاسيەتتى قازاق ءتىل – بابام ءتىلى،
ول تاريح، سەنىڭ، مەنىڭ ابىرويىم!
*** *** *** ***
تۋعان ءتىلىم – بابام ءتىلى – ءوز ءتىلىم.
تۋعان ءتىلىم – انام ءتىلى – ءوز ءتىلىم.
تۋعان ءتىلىم – دالام ءتىلى – ءوز ءتىلىم.
تۋعان ءتىلىم – ادام ءتىلى – ءوز ءتىلىم.
تۋعان تىلدە سىرى تەرەڭ جانىم بار،
تۋعان تىلدە مىڭ-مىڭ ىستىق قانىم بار.
تۋعان تىلدە ءانىم مەنەن ءسانىم بار!
تۋعان ءتىلىم – جۇرەك ءۇنىم، نانىڭدار،
نانباساڭدار،
جۇرەگىمدى سۋىرىپ-اق الىڭدار.
ديحان ابىليەۆ
*** *** *** ***
«سۇيەمىن تۋعان ءتىلدى انام ءتىلىن،
بەسىكتە جاتقانىمدا-اق بەرگەن ءبىلىم.
شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن مينۋتىمنەن،
قۇلاعىما سىڭىرگەن تانىس ءۇنىم.
سول تىلمەن شەشەم مەنى الديلەگەن،
ەركەلەتكەن، قۇلىنىم، جانىم دەگەن.
سول تىلمەنەن ءبىرىنشى بىلگىزىلگەن،
«اپا» دەگەن سۇيگەندىك ءسوز ءھام مەنەن.
قالجاقتاپ الىپ قاشىپ قۇربى بوركىن،
سول تىلمەنەن وينادىم دالادا ەركىن.
سول تىلمەنەن ءبىرىنشى سىرتقا شىققام،
ومىردەن، ەن دالادان ۇققام كوركىن.
سول تىلمەنەن بىلگىزدىم تىلەگىمدى،
ءبىرىنشى سۇيگەن جارعا جۇرەگىمدى.
ماعان قاراي تىعىلىپ «جانىم» دەگەن،
موينىنا اپارعاندا بىلەگىمدى.
سول تىلمەنەن ۇيرەندىم نارسە اتتارىن،
سول تىلمەنەن ۇعىندى، ادەتتى مەن جاتتادىم،
ەڭ ءبىرىنشى سول تىلمەن سىرتقا شىقتى،
سۇيگەنىم، جەك كورگەنىم، ۇناتقانىم».
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ
*** *** *** ***
انا ءتىلىم،
جۇرەگىسىڭ انامنىڭ.
جۇرەك-انا،
مەن وزىڭنەن جارالدىم.
ساعات سايىن ساۋلىعىڭدى تىلەيمىن،
سەنسىز مىناۋ كەرەگى نە عالامنىڭ!
سەنىڭ ءار ءبىر تىنىسىڭمەن كۇن كەشەم،
سەن ارقىلى تىرشىلىكپەن تىلدەسەم.
ەل بەتىنە قالاي ءتۇزۋ قارايمىن،
انا ءتىلىم،
ەگەر سەنى بىلمەسەم.
سەنىڭ ارقاڭ دۇنيەدەن سىر ۇقسام،
سەنىڭ ارقاڭ ءجۇزىپ ىشسەم تۇنىقتان.
تۋعان انامدى ۇمىتقانىم ەمەس پە،
تۋعان ءتىلىم،
ەگەر سەنى ۇمىتسام.
سەنىڭ ارقاڭ ءوزىمدى ءوزىم تۇسىنسەم،
اقىل-ويىم، ايباتىم-سەن، كۇشىم-سەن!
قويسىن ماعان كۇننىڭ نۇرى تۇسپەي-اق،
انا ءتىلىم،
ارىڭا داق تۇسىرسەم.
اعىتاتىن تاسقىن ويدىڭ تيەگىن،
ءوزىڭ عانا سىيىناتىن كيەلىم!
ريزامىن وتقا جانىپ سەن ءۇشىن،
كۇلگە اينالىپ كەتسىن مەيلى سۇيەگىم.
انا ءتىلىم، دانا ءتىلىم، ب ا ق ءتىلىم،
سەنسىز باقىت دۇنيەدەن تاپتى كىم؟
سەنسىڭ مەنىڭ قۋانىشىم، شاتتىعىم،
سەنسىڭ مەنىڭ تازالىعىم، پاكتىگىم.
انا ءتىلىم،
التىن ۇيام، قۇنداعىم،
اق بەسىكتە ءالديىڭدى تىڭدادىم.
سەنىڭ جىرىڭ، سەنىڭ ءانىڭ ايتارىم،
سانام ءسونىپ، بايلانعانشا ءتىل-جاعىم!
نەسىپبەك ايت ۇلى
*** *** *** ***
قۋاتىم – انا ءتىلىم
قازاعىم، قايدا جۇرسەڭ ءبىل ءتىلىڭدى،
ايتادى انا ءتىلسىز كىم ءتۇبىڭدى؟
ءقايسىبىر قانداستارىم شۇلدىرلەسە،
جۇرەگىم ءبىز سۇققانداي مىڭ ءتىلىندى.
قۋاتىم – انا ءتىلىم اق ءسۇت بەرگەن،
جان ەمەن، سەن بار كەزدە قاڭسىپ كورگەن.
ولەڭدە توپقا تۇسسەم، ءوزىڭسىڭ عوي،
اپەرگەن ماعان ورىن اشىپ توردەن.
قالسا ەگەر، جالعىز ساتكە قالعىپ ءتىلىم،
دەي بەرگىن اۋا جەتپەي، قارلىقتى ءۇنىم.
سەن باردا تەرەزەم تەڭ، ەڭسەم بيىك،
قاسىندا تۇرسام-داعى قاي مىقتىنىڭ!
ارداعىم، انا ءتىلىم - جان مەرەيىم،
(جۇزىڭنەن ءارقاشان دا تاڭ كورەيىن).
سەن بولساڭ، كوش باستاۋشىم كەلەشەككە،
سوڭىڭنان كوزىم جازباي، ماڭگى ەرەيىن.
توبەمدە تۇسا سەنىڭ جانىپ نۇرىڭ،
دەمەيمىن ءسوز سويلەۋدەن جالىقتى ۇلىڭ!
تۇسىنگىن ارداق تۇتقان انا ءتىلىم،
ەكەنىن جان سىرىمنىڭ انىق مۇنىڭ!
You Might Also Like
-
قۇرمەتتى، ۇستازىم! ءسىزدى ءبارىمىزدىڭ قامقورشىمىز، شاكىرتتەرىڭىزدىڭ جىلى جۇرەكتى ۇستازى بولعانىڭىزدى ماقتان ەتەمىز!
-
قوڭىر كۇز. الاتاۋ بوكتەرىندەگى اعاشتاردىڭ جاپىراعى ەندى-ەندى سارعايىپ، قىزارىپ، جاسىل جەلەكپەن ارالاسا ءتۇرلى تۇسكە بولەنىپ تۇرعان. سول بوكتەردىڭ بىرىندە، الما باعىنىڭ شەتىندەگى ەكى داراقتىڭ ناعىز ك...
