InfoHub Logo

قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى

№7 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ-ليسەيى

مەملەكەتتىك مەكەمەسى

 

 

 

 

ءتىلىن بىلمەگەن –

 ءتۇبىن بىلمەيدى

/تانىمدىق سايىس/

 

 

 

 

وتكىزگەن: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى

ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ۆ.ق.بالتابايەۆا

 

 

 

 

 

 

 

 

سەمەي  قالاسى

 

سايىستىڭ تاقىرىبى: ءتىلىن بىلمەگەن – ءتۇبىن بىلمەيدى

ماقساتى: ا) انا تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، ءتىلدىڭ قوعامدىق - الەۋمەتتىك قىزمەتىن تانىستىرۋ، ءتىل مەرەيىن كوتەرۋ؛

ءا) ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وي ءورىستى كەڭەيتۋ، تۇراقتى ءسوز تىركەستەرى، ماقال - ماتەلدەر جانە كونەرگەن سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ، تابيعاتىن تانۋ.
ب) ىزدەنىمپازدىققا، شەشەندىككە، ىزگىلىككە تاربيەلەۋ، انا ءتىلىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ

قۇرال – جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاپسىرمالار جازىلعان سلايدتار،  قاناتتى سوزدەر، سۋرەتتەر،  قازىلار القاسىنا جاۋاپتاردىڭ قورىتىندىلارى جونىندەگى قاعازدار، تىرەك سىزبالار.
ءتۇرى: تانىمدىق ويىن

ءادىسى: سايىس

ءوتۋ بارىسى

جۇرگىزۋشى:
- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار!  مەكتەبىمىزدە 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسى اپتالىعى ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. سول اپتالىقتىڭ اياسىندا وتكەلى وتىرعان بۇگىنگى شارامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. تىلدەر مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!

ادامزات دۇنيەگە كەلگەن سوڭ انا تىلىندە سويلەپ، انا تىلىندە ءان سالادى. انا ءتىلى – ءبىزدىڭ ار - وجدان، ادامگەرشىلىگىمىزدىڭ ايناسى. ادام انا تىلىمەن باقىتتى، انا تىلىمەن اسقاق. ءتىل - حالىقتىڭ اجىراماس بولىگى. ۇلى ابايدىڭ ءوزى «وتكىردىڭ ءجۇزى، كەستەنىڭ ءبىزى، ورنەگىن سەندەي سالا الماس» دەپ تاڭىرقاپ تاعزىم ەتكەن ءتىل. تىلىمىزگە قۇرمەت جاساۋ ارقىلى ءبىز ەلىمىزگە قۇرمەت جاسايمىز. ءتىل تۋرالى قانشاما كەستەلى ءسوز ايتساق تا تاۋىسا الماسپىز.

انا ءتىلىم، دانا ءتىلىم - ءتاڭىرىم
ساقتاي بىلگەن سان عاسىرلار جارىعىن
ءتىلىم مەنىڭ، اباي، احمەت سويلەگەن
بۇعاۋلاۋعا، شۇبارلاۋعا كونبەگەن.

«ءتىلىن بىلمەگەن – ءتۇبىن بىلمەيدى» اتتى تانىمدىق سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!

سايىس كەزەڭدەرى
1. تانىستىرۋ، سالەمدەسۋ
2. «كىم بىلگىر؟» ماقالشىلار سايىسى   (ماقالدى جالعاستىرۋ)
3. مانەرلەپ وقۋ سايىسى  (ءتىل تۋرالى)
4. كورىنىس كورسەتۋ   (شەشەندىك سوزدەردەن)
5. 4. «ءان كوڭىلدىڭ اجارى» سايىسى  (ءتىل، وتان، تۋعان جەر)
6. «مىڭ بۇرالىپ، بيلەيمىز» بيشىلەر سايىسى   (ۇلتتىق بي)

 

سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن سايىسكەرلەرگە ءادىل تورەلىگىن ايتاتىن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىسايىق.

ءادىلقازىلار القاسى:

قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرى

ۋ.ا.جاكيمبايەۆا

گ.ە.راحيمبايەۆا

ا.ج.زاريپوۆا

سالەم - ءسوزدىڭ اناسى، ءسوز اتاسى
ۇستازداردىڭ قابىل بولسىن باتاسى
قول سوعىپ، ورتامىزعا تارلانداردى
شاقىرساق، بولماس ءسوزدىڭ ەش قاتەسى - دەپ ورتاعا سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى شاقىرامىز
9 «ا» جانە 9 «ب» سىنىپتارىنىڭ وقۋشىلارىنان قۇرالعان ەكى توپتى ورتاعا شاقىرامىز.

1. سايىسىمىزدى توپتاردىڭ تانىستىرۋىنان باستايمىز.

2. «كىم بىلگىر؟» سايىسى

ماقال - ماتەل - بابادان قالعان مۇرامىز،
ىقىلاسىمىزدى مايەكتەي سوزگە بۇرامىز.
ماقالباي اتاي سۇراعىن الىپ كەلىپتى،
سايىسكەر توپتار، كوڭىلمەن تىڭداپ تۇرامىز.

ەكى  توپ تاقتادا جازىلعان ماقالدداردىڭ ءبىرىنشى بولىگىن وقىپ،  جالعاسىن تابادى. قاي توپ ءبىرىنشى جاۋاپ بەرسە ۇپاي سانى سول توپقا قوسىلادى. ءار ماقال ءبىر ۇپايمەن ەسەپتەلەدى.

1. شەشەن ءسوز باستار...
2. جاقسى بايقاپ سويلەيدى...
3. انشەيىندە اۋىز جاپپاس...
4. ءتىل - ادام ويىنىڭ....
5. جاسىڭدا قىلجاڭ بولساڭ.....
6. تيسە تەرەككە....
 

7. ايتىلعان ءسوز...
8. اڭداماي سويلەگەن...
9. بال تامعان تىلدەن....
10. شەبەردىڭ قولى ورتاق....

3. مانەرلەپ وقۋ سايىسى

كەيىنگى ۇرپاق جىرلارىن جاتتاپ قانىقتى،
ۇلگى تۇتىپ بايتەرەكتەي سان الىپتى.
كوكىرەگى وياۋ، سەزىمدى ۇرپاق، قايداسىڭ،
ولەڭدەر وقىپ، ءوزىڭدى - ءوزىڭ تانىتشى!- دەپ، كەلەسى كەزەكتە ءتىل تۋرالى ولەڭدەردى مانەرلەپ وقۋ سايىسىنا بەرەمىز.

ءى توپ. ق.مىرزالييەۆتىڭ «قازاقتاردى شەتەلدىك قوناقتارعا تانىستىرۋ» ولەڭى /قاسىموۆ قايسار/

ءىى توپ. س.تورايعىروۆ «تۋعان ءتىلىم – انا ءتىلىم» /نىعمەتوۆا ەلدانا/

4. «ءان كوڭىلدىڭ اجارى» سايىسى
انا ءتىلىم - ارداعىم، مارتەبەلىم،
سەن عايىپ بوپ كەتكەندە قايتەر ەدىم؟
ءقادىرىن دە حالقىمنىڭ بىلە الماي،
قالار ما ەدى ايتىلماي ايتار ءانىم - دەگەندەي ءوز اندەرىمەن توپ انشىلەرىن ورتامىزعا شاقىرامىز.

ءى توپ. «كوزىمنىڭ قاراسى» ا.قۇنانبايەۆتىڭ ءانى. /مۇرساليموۆا اياجان/

ءىى توپ. «بۇل ءان بۇرىنعى اننەن وزگەرەك...» ش.قۇدايبەردى ۇلىنىڭ ءانى. /ماراتوۆ نۇرلىبەك/

5. كورىنىس كورسەتۋ سايىسى

ماڭگى ولمەس، مەيلى زاۋلاپ كوشەر زامان،
جيرەنشەدەي داريا شەشەن بابام،
قازىبەك، تولە، ايتەكە - ەردىڭ قۇنىن
ەكى اۋىز سوزبەن شەشكەن كوسەم بابام.

سايىستىڭ كەلەسى بولىمىندە ءار توپتىڭ بي - شەشەندەردىڭ شەشەندىك سوزدەرىنەن دايىنداعان كورىنىستەرىن تاماشالاڭىزدار.

6. «مىڭ بۇرالىپ، بي بيلەيمىز» بيشىلەر سايىسى
حالقىڭنىڭ ادەت - سالتىنا
ويلانا قاراپ ءتۇيىن ءتۇي
شاتتىق سىيلاپ جالپىعا
جالعاسا بەرسىن ءان مەن بي - دەپ ورتاعا مىڭ بۇرالعان بيشىلەرىمىزدى شاقىرامىز.

ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرىلەدى.

توپتار  ماراپاتتالىپ، قورىتىندىسى شىعارىلادى.

اۋەزدىسىڭ، ادەمى ءتىلى ەلىمنىڭ
اۋەنىسىڭ ۇلان - بايتاق جەرىمنىڭ
سامعاي بەرسىن شارتاراپقا ءور ءۇنىڭ - دەگەن تىلەكپەن ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان سايىسىمىزدى اياقتايمىز.
بارشاڭىزعا دا راحمەت!

---