تىڭدا، كاۆكاز!
كاۆكاز، سەن مەنىڭ الدىمدا تۇرسىڭ. سەنىڭ اسقار شىنىڭ كوز الدىمنان كەتپەيدى. مەن سەنى وكوپتا جاتىپ كورىپ وتىرمىن. جۇرەگىڭنىڭ قالاي سوققانى ماعان ەستىلىپ تۇر. سەنىڭ باسىڭا ءقاۋىپ تونگەنىن، سەنىڭ جاۋعا زىعىردانىڭ قايناعانىن سەزەمىن مەن.
كاۆكاز، نەمىستەر ساعان قاراي ەنتەلەۋدە. پارناسقا دا وق، اتقان ولار، سەنىن شىڭىنا دا وق اتقىسى كەلەدى. نەمىستەر گومەردىڭ ۇرپاقتارىن اتىپ-اسىپ، ءتىرى قالعاندارىن اشتان قىرۋدا، ولار نەمىس ايۋاندارىنان قورلىق كەرۋدە. ەللادانىڭ اتام زامانداعى تاسى گرەكتىڭ جاس قىزدارىنىڭ كوزىنەن اققان جاسىنا بويالدى. گرەك قىزدارىن فاشيستەر. كۇڭ ەتتى. تىڭداڭىزدارشى، گرۋزين، ارميان، ازەربايجان، وسەتين، قىزدارى، ارداقتى اپا-قارىنداستارىم! ەگەر كاۆكازعا وتە قالسا، سىزدەردىڭ باستارىڭىزعا دا سول تۇنەكتى ورناتپاقشى ول سۇمدار.
تىڭداڭىزدار، شىعىس پەن كاۆكازدىڭ ۇلدارى، مەنىڭ باۋىرلارىم! وتانىمىزدىڭ قاسيەتتى اسقار بەلى — قازبەك پەن ەلبرۋستىڭ التىن شىنىن قايتىپ قانا نەمىس وعىنا تالقانداتقىزارسىڭ؟ بوستاندىق، سۇيگىش، كوپ ۇلتتى، تاكاپپار كاۆكازدى قايتىپ قانا فاشيستەردىڭ قۇلدىق ويناعى ەتەرسىڭ؟
كاۆكاز! شوتا رۋستاۆەليدىڭ تۋعان جەرى، پۋشكين مەن لەرمونتوۆ جانىنداي سۇيگەن جەر، سوۆەت وداعىنىڭ ماقتانى، سەڭى قالايشا سۇيمەسسىڭ، قالايشا سەنى ماقتانىش ەتپەسسىڭ؟ مەن قازاقپىن، مەن سەنەن الىس جەردە تۋىپ-وسكەم، ءبىراق سەن ءۇشىن ەلۋگە دە، سەنى قورعاپ قالۋعا دا بارمىن، ەندى ءبىزدىڭ ۇران وسىلاي بولۋعا ءتيىس، دوستارىم!
ءبىز قاشاندا كاۆكازدى سۇيگەنبىز. ونىڭ ىشىندەگى ءسان-سالتاناتتى رەسپۋبليكالارعا ناسيحات ەتۋدى سۇيگەن جانبىز.
مەنىڭ دوستارىم، جەرلەستەرىم، قىمباتتى قازاق جىگىتتەرى! ءبىز سىزدەرمەن تىزە قوسىپ مايداندا، بەلورۋسسيادا، موسكۆادا، لەنينگراد ماڭىندا جاۋعا قارسى سوعىستىق. ءبىز بۇل ۇرىستاردا جامان اتاق، العامىز جوق، جامان سوعىسقانىمىز جوق. جولداستارىمىز: ۋكرايندار، بەلورۋستار، ورىستار بىزگە جاقسى باعا بەردى. ءقازىر كاۆكاز تاعدىرى شەشىلەتىن كەزدە دە، ءبىز مىنانى ەستە تۇتۋىمىز كەرەك: مۇندا ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز ەرەكشە تاباندى بولۋعا ءتيىسپىز.
حاركوۆ ماڭىندا سوعىسىپ جۇرگەن قازاق جىگىتتەرى جاۋدان قۇتقارىلعان ۋكراينا جەرىن قۇشىپ سۇيگەنىن گازەتتەن وقىعانىم بار. ءبىز بۇل حاباردى ءبىر ۋكراين جىگىتىمەن وتىرىپ وقىدىق. ونىمەن قۇشاقتاسىپ تۇرىپ سۇيىستىك، جىلاستىق تا. ءبىز — ات جالىن تارتىپ مىنگەن ادامبىز، ءبىز — جاۋىنگەرمىز. جاۋ قانشاما قورلىق كورسەتسە دە ءبىزدى جىلاتا الماس ەدى. ءبىراق بۇل جەردە جىلادىق — ءبىزدىڭ حالىقتاردىڭ دوستىعىنىڭ سونشاما كۇشتى ەكەنىنە ءسۇيسىنىپ جىلادىق. سوندا قانشا تار جولعى تايعاق كەشۋ كەزدەسسە دە جاۋدى جەڭىپ شىققانشا كۇرەسۋگە، جاۋدى جەڭىپ شىعۋعا انت ەتتىك.
مىنە، ءقازىر جاڭا كەزەڭ، اۋىر سىن ۇستىندەمىز. وڭتۇستىكتەن كەلىپ جاتقان حابارلاردى ءبىز كۇن سايىن جاۋعا زىعىردانىمىز قايناپ وقيمىز. سوندا وزىمىزگە بەرگەن سەرتىمىز مىناۋ: قايدا جۇرسەڭ دە، قاي مايداندا بولساڭ دا سەن نەمىستى اتۋعا ءتيىسسىڭ، نەمىستى قىرۋعا ءتيىسسىن، نەمىستى جويۋعا ءتيىسسىڭ. ءبىزدىڭ وڭتۇستىكتى، ءبىزدىڭ كاۆكازدى قورعاپ جاتقاندارعا بۇل سەنىڭ كومەگىڭ بولادى.
ءبىز اۋىر ۇرىس جۇرگىزۋدەمىز. ءبىز جارالى جەرمەن ءجۇرىپ كەلەمىز. ءبىراق بۇل جارالى جەر ساپتان شىققان جوق، ول ءوزىنىڭ حالقىنا قىزمەت ەتە بەرەدى. ءبۇل سوعىستا ول نە كورمەدى دەيسىڭ! ءبىراق مەن جۇرگەن جولدارىمنىڭ بارىندە دە مويىماعان جەردى كەرەم: جاۋ وعىنان بۇتاعى سىنعان سوناۋ اعاش، سوندا دا ول قايتا بۇرلەندى، نەمىس بومباسىنان ويىلعان سوناۋ ويپاڭ — ول دا سۋعا تولدى. ءبىز وعان جۋىنىپ ءجۇرمىز. .
شىركىن، قايىسپاس مىقتى، مەيىرىمدى، جومارت، تۋعان جەر، ءبىزدىڭ انا! ءبىز سەنىن ۇستىڭدە تۋدىق، سەنىڭ ۇستىڭدە وستىك، سەنىن ۇستىڭدە ولسەك تە ارمان جوق. تۋعان جەر، ەگەر ءبىز سەن ءۇشىن ءولىپ كەتسەك، قامىقپا، قايعىلانبا، كايتا ءوزىڭنىڭ ادال ۇلدارىڭمەن، سولاردىڭ باتىرلىعىمەن ماقتان:
ۇشقارى ويلاماۋ كەرەك. «قالالارىمىزدى قيراتقانمەن دە وزدەرى ساۋ قالعان جوق. مىڭداعان سولداتتارىنان، جۇزدەگەن تانكتەرى مەن سامولەتتەرىنەن ايرىلدى عوي»، — دەپ جۇباناتىن ادام — ويسىز ادام. ەندى ولاي دەۋگە بولمايدى، ولاي ويلاۋعا بولمايدى. ەندى ءفريستىڭ ومىرىنە ءبىر مەتر دە جەر بەرمەۋىمىز كەرەك... ءبىز ولاردى تەگىس قىرۋىمىز كەرەك، ءبىزدىڭ كەسىم وسى بولسىن.
نەمىستەردى كاۆكازعا قويا بەرۋگە ءبىزدىڭ حاقىمىز جوق. ونى تاريح كەشپەس تە ەدى. مەن شىعىستى جاقسى بىلەمىن. ع.ل اۋزىندا ولەڭ-جىر بولعان مەيماندوس، التىن شىعىس جاۋعا قاھارلى دا، راقىمسىز دا بولا بىلەدى. شىعىستا كۇن كۇلەدى. باتىستا جىلايدى. ءبىراق شىعىستان كوتەرىلگەن كۇن قاتۋلانا دا بىلەدى. مەن ەزىم شىعىس ۇلىمىن، كاۆكاز ۇلدارى مەنىڭ باۋىرىم، سىرلاسىم. ءقازىر ورىس، گرۋزين كاۆكازدىڭ تاعدىرى ءۇشىن قان توگىس ۇرىستا ءجۇر.
لەنين جاستارى سوۆەتتىڭ ءاربىر سۇيەم جەرى ۇشى قانداي تاباندىلىقپەن كۇرەسكەنىن بولاشاق ۇرپاق بىلەر بولسىن، شىرقات، كاۆكاز، تاۋدىڭ ەرلىك مارشىن! ءبىز سەنى قورعايمىز، قىزىل ارميا جاۋىنگەرلەرىنە ۇرپاقتارىمىز ريزا بولىپ ماقتانارلىقتاي ەتىپ قورعايمىز. وسى ەرلىك جىر ماڭگى جىرلانا بەرسىن، بولاشاقتىڭ جاس ادامدارى كاۆكازعا ساياحاتقا كەلگەندە، ونىڭ الدىنان ءسۇر شينەلدى باتىردىڭ — كاۆكازدى ەرلىكپەن قورعاعان جاۋىنگەرلەردىڭ تۇلعاسى تۇراتىن بولسىن!
باتىس مايدان، 1942، يۋل.
You Might Also Like
-
جارالى ورىس جەرى، سەنىڭ توپىراعىڭدى باسىپ ءجۇرىپ كەلەمىن. سەن جارالىسىڭ. ءبىراق قاتاردان شىعىپ قالعان جوقسىڭ. سەن ءوز حالقىڭا ەڭبەك سىڭىرۋدەسىڭ. بۇل قاندى مايداندا سەنىڭ كەرمەگەنىڭ بار ما؟ ساعان اتىلم...
