InfoHub Logo

ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جىلدارىندا ەر ازاماتتارمەن قاتار قان مايدانعا اتتانعان قازاق قىزدارىنىڭ ەرلىگى ەل ەسىندە. اسىرەسە، تانك جۇرگىزىپ، جاۋمەن شايقاسقان ءتورت باتىر ارۋ — جامال بايتاسوۆا، جاميلا بەيسەنبايەۆا، كۇلكەن توقبەرگەنوۆا جانە كۇلجاميليا تالقانبايەۆا تۋرالى دەرەكتەر ەرەكشە نازار اۋدارادى. ولار اسكەري تاريحتا تۇتاس ءبىر تانك ەكيپاجىن قۇرعان العاشقى قازاق ايەلدەرى رەتىندە اتالادى. الايدا ولاردىڭ ءومىرى مەن ەرلىگىنە قاتىستى ناقتى قۇجاتتىق دالەلدەر تىم ماردىمسىز، كوپ مالىمەت تەك گازەت ماقالالارى مەن حالىق اڭىزدارىنا سۇيەنەدى.

1944 جىلى جارىق كورگەن «سوۆەتتىك قاراعاندى» گازەتىندە قاراعاندى وبلىسىنان مايدانعا اتتانعان 50-دەي قىزدىڭ ىشىندە ءتورت قازاق قىزىنىڭ تانك ەكيپاجىنا الىنعانى تۋرالى جازىلدى. ولار قىسقا مەرزىمدى اسكەري دايىندىقتان ءوتىپ، ت-34 تانكىمەن جاۋ شەبىن بۇزىپ وتكەن. الايدا كەيىنگى زەرتتەۋلەر ولاردىڭ تۋعان جەرى، اسكەري قىزمەتى جانە تۋىستارى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر تاپپاعان. بۇل – وقيعانىڭ اڭىز بەن اقيقات اراسىندا تۇرعانىن ايقىن كورسەتەدى.

جامال بايتاسوۆا تانك كومانديرى، كۇلجاميليا تالقانبايەۆا – مەحانيك-جۇرگىزۋشى، كۇلكەن توقبەرگەنوۆا – ناۆودچيسا، ال جاميلا بەيسەنبايەۆا – بايلانىسشى رەتىندە تانك ەكيپاجىندا قىزمەت ەتكەن. اڭىزعا سەنسەك، ولار كۋرسك شايقاسى مەن ليتۆا مايدانىنا قاتىسىپ، فاشيستىك گەرمانيانىڭ اسكەري تەحنيكاسىنا ۇلكەن سوققى بەرگەن. ءبىر شايقاستا ەكيپاج جاۋدىڭ بىرنەشە تانكى مەن پۋلەمەت ۇياسىن جويىپ، مايدان شەبىندە ەرلىكپەن قازا تاپقان.

كەيبىر دەرەكتەر ولار «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىنە ۇسىنىلعانىن ايتادى. الايدا اسكەري ارحيۆتەردە قىزداردىڭ ماراپاتتارى نەمەسە جەكە ىستەرى ساقتالماعان. جەرلەۋ ورىندارى مەن تۋعان-تۋىستارى دا انىقتالماعان. بۇل ولاردىڭ تاعدىرىن جۇمباققا اينالدىرىپ وتىر. سوعان قاراماستان، ولاردىڭ ەسىمدەرى ەل ىشىندە ارداقتالىپ كەلەدى.

2025 جىلى «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى «ءتورت قايسار» اتتى دەرەكتى فيلم ۇسىنىپ، وسى باتىر قىزداردىڭ ءومىرى مەن ەرلىگى تۋرالى باياندادى. فيلمدە ولار قازاق ايەلدەرىنىڭ مايدانداعى باتىرلىعىنىڭ سيمۆولىنا اينالعان كەيىپكەرلەر رەتىندە كورسەتىلەدى. بۇل جوبا ارقىلى ەل تاريحىنداعى ايەلدەر ءرولىن ايقىنداۋ مەن ولاردىڭ ەرلىگىن ۇمىتپاۋ ماقساتى كوزدەلگەن.

جامال، جاميلا، كۇلكەن جانە كۇلجاميليا — تاريحي تۇلعالار ما، الدە اڭىزداعى كەيىپكەرلەر مە، بۇل سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەرۋ قيىن. دەگەنمەن ولار تۋرالى دەرەكتەر ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان قازاق ايەلدەرىنىڭ بەينەسىن سومدايدى. تاريحي دەرەك راستىعى بولماعانىمەن، ولاردىڭ ەرلىگى حالىق جادىندا ماڭگى ساقتالادى. بۇل — وتان ءۇشىن جانىن قيعان باتىر قىزدارعا دەگەن ماڭگىلىك تاعزىم.