- 28 ءساۋ. 2015 00:00
- 333
تۇلكى مەن قاراشەكپەن
تۇلكىگە تاماق ىزدەپ ساپار شەككەن
جولىعىپ، ايتتى ءبىر كۇن قاراشەكپەن:
«كۇنىڭ از تاۋىق جەمەي جاي جۇرەتىن،
ۇرلىققا قۇمار جانسىڭ مۇنشا نەتكەن؟
سىر اشىپ سويلەسەلىك وڭاشادا،
ەشكىم جوق ەكەۋىمىزدەن باسقا شەتتەن.
اشيدى، راس، جانىم، تۇلكى، ساعان،
ويلاما ايتادى دەپ مەكەرلىكپەن.
جاقسىلىق تىرناعىڭداي بار ما، ءسىرا،
ويلاساڭ، كاسىبىڭدە وسى ەتكەن؟
ۇرلىقتىڭ كىنا، ۇياتى ءوز الدىنا،
جۇرگەنىڭ قارعىس، سوگىس ەستىپ كوپتەن.
تۇلكى كوپ تاۋىق ۇرلاپ قولعا ءتۇسىپ،
ءبىر عانا تاماعى ءۇشىن ءولىپ كەتكەن.
جۇرسەڭ دە بۇل ۋاقىتتا ەبىن تاۋىپ،
ءار جەگەن تاماعىڭدا بار زور ءقاۋىپ.
تۇرماق جوق دۇنيەدە ءبىر قالىپپەن،
ب ا ق، بالە الماساتىن اۋىق-اۋىق.
ءبىر كۇنى قولعا ءتۇسىپ، ءولىپ كەتسەڭ،
قۇنىڭا تۇرار ما سول جەگەن تاۋىق؟».
تۇلكى ايتتى تومەن قاراپ، پاقىرسىنىپ،
اقپەيىل سوپىلارشا كوڭىلى سىناق:
«بىردە الداپ، بىردە ۇرلاپ شەككەن عۇمىر
جاقسى-اق دەپ جۇرگەنىم جوق كوڭىلىم تىنىپ.
قايتەرسىڭ، جوقشىلىقتىڭ جولى قيىن،
ايتپەسە جىن ۇرىپ پا ۇرلىق قىلىپ؟!
اعاردى ارام ىسپەن ساقال-شاشىم،
بويىما تارامايدى ىشكەن اسىم.
جوقشىلىق ءھام شيەتتەي جاس بالالار، -
سالعان سوڭ قۇداي باسقا، نە قىلاسىڭ؟
كورمەستەن كۇندىز دامىل، تۇندە ۇيقى،
قامى ءۇشىن قاتىن-بالا ازدى باسىم.
ۇيالىپ، جۇرت بەتىنە قاراي الماي،
ءوتىپ-اق بارا جاتىر ءومىر جاسىم.
جانە دە، ءبىر جاعىنان، ويلايتىنىم،
تاۋىقپەن مەن بە جالعىز وينايتۇعىن؟
امالداپ كۇنەلتپەسەڭ، اۋقاتىڭ جوق،
جايعاسىپ الدى-ارتىڭدى بولجايتۇعىن.
ءبارى سول جوقشىلىقتىڭ كەساپاتى،
ۇرلىقتى نەم بار دەيسىڭ قويمايتۇعىن؟!»
سويلەيدى سوندا تۇرىپ قاراشەكپەن:
«جايىڭدى ايتساڭ ەدى ماعان كوپتەن.
كۇنادان، ءالى دە بولسا، قۇتقارايىن،
ءتاۋباعا قايتساڭ، جانىم، شىن نيەتپەن.
بەرەيىن ادال كوسىپ ساعان تاۋىپ،
جۇرمەيدى قايدا ادام ءدام-تۇز اۋىپ؟
ماعان دا، ساعان دا ونشا تەرىس بولماس،
دامدەس بوپ، بىرگە ءجۇرىپ باقساڭ تاۋىق.
ءادىسىن تۇلكىلەردىڭ بىلەسىڭ سەن،
باققان سوڭ، تاۋىقتاردى جەگىزبەس ەڭ.
بويىڭدى، تاماعىڭدى سىيلى ەتىپ،
ەشكىمدى مەن دە ساعان تيگىزبەس ەم!».
تاۋىسا المان سوزدەرىنىڭ ءبارىن تەرىپ،
ءىس ءبىتىپ، ۋاعداسىن مىقتاپ بەرىپ،
ۇرلىعىن قويىپ، تاۋىق باقپاقشى بوپ،
اۋىلعا تۇلكى كەلدى مۇجىققا ەرىپ.
مۇجىق باي، نارسەسى ساي، قازانى توق،
سەمىردى تۇلكى ابدەن تۇلىپتاي بوپ.
باعۋعا تاۋىقتاردى جيھادى زور،
جالعىز-اق نيەت-قۇلقى تۇزەلگەن جوق.
قاسقىردان وڭدىرار ما قويشى سالىپ،
تاۋىقشىڭ تۇلكى بولسا، سونداي قالىپ.
زارەدەي ءقاۋىپ قىلماي مۇجىق جازعان،
شىنىمەن تۇزەلدى دەپ ءجۇردى نانىپ.
اقتادى تۇلكى قالاي تۇزىن دەڭىز، -
ءبىر ءتۇندى قاراڭعىراق تاڭداپ الىپ،
«مۇجىعىم، ۇيىقتاي بەر!» - دەپ ءجۇرىپ كەتتى،
جولىنا بار تاۋىعىن قۇربان شالىپ.
بۇل ءسوزدىڭ ماعىناسى كورنىپ تۇر،
ۇناي ما سويلەي بەرگەن ءبىلىمسىپ قۇر؟
تۋرالاپ قىسقاسىنان تۇسىندىرەم،
دەمەڭدەر «بايانداۋعا ەرىنىپ تۇر».
ادامدار ۇياتى بار، نيەتى اق
ۇرلاماس، اشتان ولەر بولسا دا ناق.
ساناپ بەر ساف التىننان ميلليوندى،
ۇرلىعىن ۇرى قويماس تۇلكىدەي-اق.
بۇزىقتىق - باي، جارلىعا بىردەي نارسە،
پيعىلدى تۇزەتپەيدى داۋلەت پەن ب ا ق.
جولىعىپ، ايتتى ءبىر كۇن قاراشەكپەن:
«كۇنىڭ از تاۋىق جەمەي جاي جۇرەتىن،
ۇرلىققا قۇمار جانسىڭ مۇنشا نەتكەن؟
سىر اشىپ سويلەسەلىك وڭاشادا،
ەشكىم جوق ەكەۋىمىزدەن باسقا شەتتەن.
اشيدى، راس، جانىم، تۇلكى، ساعان،
ويلاما ايتادى دەپ مەكەرلىكپەن.
جاقسىلىق تىرناعىڭداي بار ما، ءسىرا،
ويلاساڭ، كاسىبىڭدە وسى ەتكەن؟
ۇرلىقتىڭ كىنا، ۇياتى ءوز الدىنا،
جۇرگەنىڭ قارعىس، سوگىس ەستىپ كوپتەن.
تۇلكى كوپ تاۋىق ۇرلاپ قولعا ءتۇسىپ،
ءبىر عانا تاماعى ءۇشىن ءولىپ كەتكەن.
جۇرسەڭ دە بۇل ۋاقىتتا ەبىن تاۋىپ،
ءار جەگەن تاماعىڭدا بار زور ءقاۋىپ.
تۇرماق جوق دۇنيەدە ءبىر قالىپپەن،
ب ا ق، بالە الماساتىن اۋىق-اۋىق.
ءبىر كۇنى قولعا ءتۇسىپ، ءولىپ كەتسەڭ،
قۇنىڭا تۇرار ما سول جەگەن تاۋىق؟».
تۇلكى ايتتى تومەن قاراپ، پاقىرسىنىپ،
اقپەيىل سوپىلارشا كوڭىلى سىناق:
«بىردە الداپ، بىردە ۇرلاپ شەككەن عۇمىر
جاقسى-اق دەپ جۇرگەنىم جوق كوڭىلىم تىنىپ.
قايتەرسىڭ، جوقشىلىقتىڭ جولى قيىن،
ايتپەسە جىن ۇرىپ پا ۇرلىق قىلىپ؟!
اعاردى ارام ىسپەن ساقال-شاشىم،
بويىما تارامايدى ىشكەن اسىم.
جوقشىلىق ءھام شيەتتەي جاس بالالار، -
سالعان سوڭ قۇداي باسقا، نە قىلاسىڭ؟
كورمەستەن كۇندىز دامىل، تۇندە ۇيقى،
قامى ءۇشىن قاتىن-بالا ازدى باسىم.
ۇيالىپ، جۇرت بەتىنە قاراي الماي،
ءوتىپ-اق بارا جاتىر ءومىر جاسىم.
جانە دە، ءبىر جاعىنان، ويلايتىنىم،
تاۋىقپەن مەن بە جالعىز وينايتۇعىن؟
امالداپ كۇنەلتپەسەڭ، اۋقاتىڭ جوق،
جايعاسىپ الدى-ارتىڭدى بولجايتۇعىن.
ءبارى سول جوقشىلىقتىڭ كەساپاتى،
ۇرلىقتى نەم بار دەيسىڭ قويمايتۇعىن؟!»
سويلەيدى سوندا تۇرىپ قاراشەكپەن:
«جايىڭدى ايتساڭ ەدى ماعان كوپتەن.
كۇنادان، ءالى دە بولسا، قۇتقارايىن،
ءتاۋباعا قايتساڭ، جانىم، شىن نيەتپەن.
بەرەيىن ادال كوسىپ ساعان تاۋىپ،
جۇرمەيدى قايدا ادام ءدام-تۇز اۋىپ؟
ماعان دا، ساعان دا ونشا تەرىس بولماس،
دامدەس بوپ، بىرگە ءجۇرىپ باقساڭ تاۋىق.
ءادىسىن تۇلكىلەردىڭ بىلەسىڭ سەن،
باققان سوڭ، تاۋىقتاردى جەگىزبەس ەڭ.
بويىڭدى، تاماعىڭدى سىيلى ەتىپ،
ەشكىمدى مەن دە ساعان تيگىزبەس ەم!».
تاۋىسا المان سوزدەرىنىڭ ءبارىن تەرىپ،
ءىس ءبىتىپ، ۋاعداسىن مىقتاپ بەرىپ،
ۇرلىعىن قويىپ، تاۋىق باقپاقشى بوپ،
اۋىلعا تۇلكى كەلدى مۇجىققا ەرىپ.
مۇجىق باي، نارسەسى ساي، قازانى توق،
سەمىردى تۇلكى ابدەن تۇلىپتاي بوپ.
باعۋعا تاۋىقتاردى جيھادى زور،
جالعىز-اق نيەت-قۇلقى تۇزەلگەن جوق.
قاسقىردان وڭدىرار ما قويشى سالىپ،
تاۋىقشىڭ تۇلكى بولسا، سونداي قالىپ.
زارەدەي ءقاۋىپ قىلماي مۇجىق جازعان،
شىنىمەن تۇزەلدى دەپ ءجۇردى نانىپ.
اقتادى تۇلكى قالاي تۇزىن دەڭىز، -
ءبىر ءتۇندى قاراڭعىراق تاڭداپ الىپ،
«مۇجىعىم، ۇيىقتاي بەر!» - دەپ ءجۇرىپ كەتتى،
جولىنا بار تاۋىعىن قۇربان شالىپ.
بۇل ءسوزدىڭ ماعىناسى كورنىپ تۇر،
ۇناي ما سويلەي بەرگەن ءبىلىمسىپ قۇر؟
تۋرالاپ قىسقاسىنان تۇسىندىرەم،
دەمەڭدەر «بايانداۋعا ەرىنىپ تۇر».
ادامدار ۇياتى بار، نيەتى اق
ۇرلاماس، اشتان ولەر بولسا دا ناق.
ساناپ بەر ساف التىننان ميلليوندى،
ۇرلىعىن ۇرى قويماس تۇلكىدەي-اق.
بۇزىقتىق - باي، جارلىعا بىردەي نارسە،
پيعىلدى تۇزەتپەيدى داۋلەت پەن ب ا ق.