InfoHub Logo

كۇندەردىڭ كۇنىندە تۇلكى مەن قاسقىر دوس بولىپتى. ەكەۋى بىرىنە-بىرى بارىس-كەلىس جاساپ تۇرادى.

         ءبىر كۇنى تۇلكى قىدىرىپ، قاسقىر دوسىنىڭ ۇيىنە كەلسە، جەيتىن تۇگى جوق، اشتان بۇرالىپ وتىر ەكەن.

         تۇلكىنىڭ وسىنداي قىسىلتاياڭ كەزدە كەلگەنىنە قۋانعان قاسقىر:

         – و، دوسىم، كەلگەنىڭ قانداي جاقسى بولدى. تىسكە باسار تۇگىم جوق، قارنىم اشىپ، ءىشىم شۇرىلداپ وتىر. سەن ەپشىل، امالشىلسىڭ عوي، ايلاڭ دا كوپ. ءبىر امالىن تاۋىپ، مەنى ءبىر تويدىرشى، – دەپ قيىلىپتى.

         دوسىنىڭ زارى جانىنا باتقان تۇلكى:

         – اشتىق نە قىلمايدى. ءالىڭ كەتكەن ەكەن، ءبىر امالىن جاسايىن، – دەپ، سىرتقا شىعىپ كەتەدى. قاسقىر ونىڭ قايتا ورالۋىن كۇتىپ وتىرا بەرەدى.

         تۇلكى ساي-سايدى ساعالاپ كەلىپ، ەتەكتەگى ادىردا جايىلىپ جاتقان ءبىر قورا قويعا بارىپ، ىشىنەن ءبىر توقتىنى ۇستايدى دا قاسقىرعا اكەلىپ بەرەدى. وڭاشا وتىرىپ، يمەنبەي جەسىن دەگەندەي، ءوزى كەتىپ قالادى.

         توقتىنى كورگەندە، قاسقىردىڭ كوزى وتتاي جانادى. تىلىمەن ەزۋىن جالاپ-جالاپ الىپ، ءتىسىن اقسيتىپ، ۇمتىلا بەرگەندە، توقتى:

         – ەي، قاسەكە، مال تانيسىڭ عوي ءوزىڭ دە. مەنى ءقازىر جەگەنىڭمەن، ەتىم ءتىسىڭنىڭ اراسىندا عانا قالادى. قارنىڭا جۇعىن دا بولمايمىن. ونان دا ارتىڭدى ويلا، مەنى ءقازىر قويا بەر. كۇزگە دەيىن تويىنىپ، سەمىرىپ الايىن. كۇز تۇسكەنشە، مەن دە ۇلكەن قوي بولامىن. سول كەزدە سەنى ءوزىم ىزدەپ كەلەيىن. سوندا جەرسىڭ، – دەيدى.

         قاسقىر قارسى الدىندا تۇرعان جۇدىرىقتاي توقتىنىڭ بۇكىل تۇرقىن شولا قارايدى دا ءقازىر جەگەننەن اۋزىم تولماس دەپ، ايتقانىنا كونىپ، بوساتىپ جىبەرەدى. ءسويتىپ، توقتىدان ايىرىلادى. ودان كەيىن جەيتىن تۇگى بولماي، قارنى اشىپ، ولەرمەن كۇيگە تۇسكەن سوڭ، امالسىزدان تۇلكى دوسىنا بارادى.

         – دوسىم، جاڭاعى اكەلىپ بەرگەن توقتىڭ تىم ارىق ەكەن. ءوزى دە جۇدىرىقتاي، اۋزىم تولمايتىن بولدى. سودان «كۇزگە دەيىن سەمىرىپ، جەتىلىپ، الدىڭا ءوزىم كەلەمىن» دەگەن سوڭ، بوساتىپ جىبەردىم. ەندى قارنىم اشىپ، اشتىقتان ءولىپ بارامىن. امالىڭ كوپ قوي، تاعى بارىپ، ءبىر سەمىزىن اكەلىپ بەرشى، – دەيدى ولىمسىرەپ.

         ايدالادا جايىلىپ جۇرگەن قويدى اياسىن با، تۇلكى شىعىپ كەتەدى دە الگى ادىرداعى قويعا بارىپ، ءبىر ءنان تۇساقتى جەتەلەپ اكەلىپ بەرەدى. ەركىن جەسىن دەگەندەي، تاعى دا ءوزى كەتىپ قالادى.

         اش قاسقىر جالاقتاپ، ەندى اۋىز سالا بەرگەندە:

         – تاقسىر،–دەيدى تۇساق ماڭىراپ. – مەنى جالعىز ءوزىڭ تاۋىسا المايسىڭ. ارتىلىپ قالعان ەتىم كۇن ىستىقتا بۇزىلادى. بۇلىنگەن ەت ىسىراپ بولادى. ودان دا سەندەردىڭ ساۋاپتارىڭدى الايىن، اش جۇرگەن سەرىكتەرىڭدى شاقىرىپ كەل. ءبارىڭ بىرىگىپ جەرسىڭ. مەن وسى ارادا توسا تۇرايىن. قاسقىر تۇساقتىڭ بۇل ءسوزىن ءجون كورىپ، ايتقانىنا نانادى دا:

         – سەن ەشقايدا كەتىپ قالما، وسى جەردە توسا تۇر. قاشىپ كەتسەڭ، ءبارىبىر ىزدەپ تاۋىپ الامىن. ەندى مەن سەرىكتەرىمدى ەرتىپ كەلەمىن، – دەيدى دە جۇگىرە جونەلەدى. قاسقىر ۇزاي بەرگەندە، تۇساق تا باس اماندىعىن ويلاپ، قوراعا قاراي بەزەدى.

         قاسقىر ءار جەردە سۇمەڭدەپ جۇرگەن سەرىكتەرىن ىزدەپ تاۋىپ، ەرتىپ كەلسە، ۋادەلى جەرىندە تۇساق جوق. ءارى ىزدەپ، بەرى ىزدەپ ەشقايدان تابا المايدى. سەرىكتەرى ونى مازاقتاپ-مازاقتاپ، ءوز جوندەرىنە كەتە بارادى.

         وزىنە اكەلىپ بەرگەن دايىن جەمنەن تاعى دا ايىرىلىپ قالعان قاسقىر نامىستى قويىپ، تۇلكى دوسىنا قايتا بارادى سۇمىرەيىپ. سودان سوڭ بولعان وقيعانى باستان-اياق بايانداپ بەرەدى. اقىرىندا:

         – ەي، دوسىم، قايىر قىلساڭ ءبۇتىن قىل دەگەن ەمەس پە، سەن دە ەندى بۇل ءىستى اياعىنا شىعار، – دەپ، جابىسىپ تۇرىپ الادى.

         تۇلكى بۇل جولى دا دوسىنىڭ تىلەگىن قابىل الىپ، ءبىر شۇڭقىردا ۇيەلەپ جاتقان ءبىر اتتىڭ قاسىنا ىلەستىرىپ الىپ بارادى دا:

         – مىنە، مىناۋ ات شۇڭقىردا جاتىر، ەشقايدا قاشىپ كەتە المايدى. وسىنى جەي عوي، – دەيدى دە ءوزى كەتىپ قالادى. ءارى تامان بارىپ، سىرتىنان باقىلاپ تۇرادى.

         قاسقىر قۇلشىنىپ، جەيىن دەپ، وڭتايلانا بەرگەندە، ات ايتادى:

         – و، قاسەكە، سەرى ەدىڭ عوي. مەنىڭ تابانىما ءبىر شەگە كىرىپ كەتىپ ەدى. سودان مىنا شۇڭقىرعا قۇلادىم. بىرنەشە كۇننەن بەرى وسى ارادا ازاپ شەگىپ جاتىرمىن، ارماندا كەتپەيىن، تىم بولماسا، سول شەگەنى سۋىرىپ الىپ تاستاپ بارىپ جەشى...

         – ايتقانىڭ بولسىن. وبالىڭا قالماي، الىپ تاستاسام، الىپ تاستايىن، – دەيدى قاسقىر.

         ات ارتقى اياعىن كوتەرەدى.

         – شەگە، مىنە، وسى اياعىمدا، – دەيدى.

         قاسقىر اتتىڭ تابانىنا ۇڭىلە بەرگەندە، ءمۇيىز تۇياقپەن شەكەدەن سالىپ كەپ جىبەرەدى. قاسقىر قاڭق ەتىپ، اۋزى-مۇرنى قانعا تولىپ، شالقاسىنان تۇسەدى.

         سول ارادا تۇلكى جەتىپ كەلىپ:

            – سەنەن-اق كوردىم عوي كورەسىنى، اقىماقتىعىڭ وزىڭمەن كەتسىن، – دەپتى دە سەرەيىپ جاتقان قاسقىردىڭ ىشەك-قارنىن اقتارىپ، تويىپ الىپتى. سودان كەيىن تۇلكىنىڭ قاسقىرعا جانى اشىمايتىن بولىپتى.

---