InfoHub Logo

سەن مەن ءۇشىن - انام، اكەم ءبارىسىڭ،

الاڭدايتىن قيىس كەتسە، ءار ءىسىم.

ءبىر ءوزىڭنىڭ قۇدىرەتىڭ دەپ بىلەم،                                    

ومىردەگى جەتكەن ءاربىر جەڭىسىم!، -دەمەكشى، ءار ادامنىڭ تۋعان جەرى، وسكەن ۇياسى وزىنە ىستىق . اق بۇلتتارمەن استاسقان تاۋلارى،   كۇن كوزىنە شاعىلىسىپ، مولدىرەپ تۇرعان ايدىن كولى،    تالى، تاسى ءاربىر پەرزەنت  ءۇشىن قىمبات.قاسيەتتى قازاق جەرى مادەني قۇندىلىقتارعا، تاريحي ەسكەرتكىشتەرگە، رۋحاني بايلىقتار مەن  ۇلىلار مۇراسىنا باي.اتا-بابامىزدان قالعان دارحان دالامىزدىڭ اماناتتارى مەن قۇندىلىقتارى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ورنالاسقان.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» جانە «حاكىم ابايعا 175 جىل» باعدارمالارى بويىنشا «Almaty Nomad» ۇيىمىمەن بىرگە  عاسىردان-عاسىرلارعا ۇلاسىپ، ۇرپاعىنا مۇرا بولىپ قالعان تاريح بەسىگىندە تەربەتىلگەن قاسيەتتى، كيەلى، دارحان دالامىزدىڭ  تالاي ۇلى تۇلعالارى جارىق دۇنيەنىڭ ەسىگىن اشقان جيدەباي جەرىندە بولدىم. بۇل  ءىس-ساپاردا تەك قانا مۇراجايلاردى ارالاپ قانا قويماي، رۋحاني قۋات الىپ، اباي اتامىزدىڭ جانە تاعى دا باسقا  تۇلعالاردىڭ ىزدەرى قالعان قاسيەتتى جەرلەردى كورىپ، ۇلكەن اسەر الدىم.

«ابايدىڭ شىعارمالارىنا زەر سالساق، ونىڭ ۇنەمى ەلدىڭ العا جىلجۋىنا، وسىپ-وركەندەۋىنە شىن نيەتىمەن تىلەۋلەس بولعانىن، وسى يدەيانى بارىنشا دارىپتەگەنىن بايقايمىز. ال، ىلگەرىلەۋدىڭ نەگىزى ءبىلىم مەن عىلىمدا ەكەنىن انىق بىلەمىز. اباي قازاقتىڭ دامىلسىز وقىپ-ۇيرەنگەنىن بار جان-تانىمەن قالادى»، -دەپ ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى قاسىم جومارت توقايەۆتىڭ «اباي جانە ءححى عاسىرداعى قازاقستان»ماقالاسىندا بۇكىل الەم تانىعان ابايدىڭ مارتەبىسىنىڭ بيىكتىگىن تاعىدا ءبىر پاش ەتتى.ءيا، راسىندا دا، اباي بابامىزدىڭ ارمانداپ كەتكەن زامانى ءجۇز جىلدان كەيىن ورىندالدى دەۋگە بولادى.ەگەمەندىگىمىزدى الدىق، تۋىمىز، ەلتاڭبامىز، ءانۇرانىمىز بار.دۇنيە ءجۇزى تانيتىن ەلگە اينالدىق.وركەنيەتكە ۇمتىلۋدامىز.سەمەيدىڭ شىڭعىستاۋىندا وتىرىپ-اق، بارشا قازاقتىڭ كەلەشەگىن ەت-جۇرەگىڭ ەزىلە ويلاعان ءدال وزىڭدەي جان بار ما؟!قۇرمەتتى وقىرماندار، سىزدەرگە ۇلى ابايدىڭ تۋعان جەرى جيدەبايداعى ءمۇراجاي-ۇيى تۋرالى دەرەكتەردى ۇسىنامىز.

سەمەيدەن 180 كم قاشىقتىقتا ورنالاسقان جيدەباي جەرىندەگى ۇلى اقىننىڭ قىستاۋى، 1945 جىلى 100 جىل تولۋىنا وراي ابايدىڭ مۇراجاي-ۇيىنە اينالدى.مۇراجاي بولمەلەرىندە اقىننىڭ تۋىستارىنان، زامانداستارى مەن دوستارىنان الىنعان زاتتارى ساقتالعان.مۇراجايعا كىرە بەرىستە ءبىرىنشى اس ءۇيدى بايقايسىزدار.ۇيدە قولا مەن مىستان جاسالعان تۇرمىستىق زاتتار، ىدىستار، بۇيىمدار بار.ال، بولمەلەر ىشىندە ابايدىڭ، ايگەرىمنىڭ، ءدىلدانىڭ، ەركەجاننىڭ سۇيەك توسەگى ورنالاسقان.ءدىلدانىڭ توسەگىنىڭ ۇستىندە ماعاۋيا مەن ءابدىراحماننىڭ فوتوسۋرەتتەرى ىلىنگەن.ءتىپتى، وسىندا ابايدىڭ ءۇش ىشەكتى دومبىراسى، ءۇش اۋىزدى جانە سەمەي قالاسىنىڭ اسكەري باستىعى سىيعا تارتقان ءشيتى مىلتىقتارى دا ورنالاسقان.اقىننىڭ قۇس قاناتىنان جاسالعان قالامسابى مەن سياساۋىتىڭ، قولجازبالارىنىڭ كوشىرمەسىڭ، كۇمىستەن جاسالعان قالتا ساعاتىڭ دا كورە الاسىزدار.بۇل ەستەلىك زاتتاردىڭ بارلىعى دانا ابايدىڭ ءومىرىنىڭ سوڭعى ساتتەرىنە كۋا.ءبىر قىزىعى، ءمۇراجاي-ۇيىنىڭ شوشالاسىنىڭ قابىرعالارى تاستان جاسالعاندىقتان ءۇيدىڭ تەمپەراتۋراسى قىسى، جازى ءبىر قالىپتى.ءۇي سىرتىنداعى اۋلادا اباي قولدانعان اربانى بايقايسىزدار.سونىمەن قاتار، جاقىندارىمەن، زامانداستارىمەن تۇسكەن فوتوسۋرەتتەردى ءۇي ىشىنەن كورەسىزدەر.ۇيدەن ءبىر شاقىرىم جەردە، اباي مەن شاكارىمنىڭ كەسەنەلەرىن، اق مەشىتتى، الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلۋشىلەرگە ارنالعان قوناقجايلاردى تاماشالاي الاسىزدار.ەگەر ابايدىڭ ومىرىمەن تەرەڭىرەك تانىسقىڭىز كەلسە، ۇلى ابايدىڭ تۋعان جەرىجيدەباي جەرىندە ورنالاسقان ءمۇراجاي-ۇيى سىزدەردى كۇتەدى.

كوك اسپان استىنداعى ۇلى دالانىڭ تاريحي قۇڭدىلىقتارى بۇگىنگى جاستار ءۇشىن اسا باعالى ءتالىم بەرەتىن دۇنيە. «وتكەنىمىزدى ۇمىتساق ، بولاشاق ءبىزدى كەشىرمەيدى»، - دەگەن ۇلى دانالىقتى جادىنان شىعارماي ۇستاعان حالىقتىڭ بولاشاعى ايقىن، كەلەشەگى كەمەل بولادى.سوندىقتان كەمەنگەر حالىقتىڭ، ىزدەنىمپاز ۇلتتىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارى، بىزدەر ءتول تاريحىمىزدى ماقتانىش ەتىپ، بۇكىل عالامعا ايگىلى بولعان تۇلعالاردى جانە ولاردىڭ مۇراسىن دارىپتەپ، ايالاۋ ءبىزدىڭ قولىمىزدا.

ابەنوۆ جالعاس

ابىلايحان اتىنداعى قازاق حالىقارالىق قاتىناستار جانە الەم تىلدەر ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ستۋدەنتى

---