ۇلكەماما
ءبىر وتباسىنىڭ بالالارىنا كىشى شەشەلەرىن "ماما"، ال ءۇيدىڭ ۇلكەن ايەلىن، ياعني بايبىشەسىن "ۇلكەن ماما" دەپ اتاۋ كەرەكتىگى ۇيرەتىلگەن عوي. دەگەنمەن، ءسوزدىڭ قوسارلانا ايتىلۋىنان "ن" ءارىپى ءتۇسىپ قالىپ، "ۇلكەماما" بوپ ايتىلىپ كەتكەن-دى. ءسويتىپ، ءبىزدىڭ ءبىر شەشەمىزدى اۋىل ءۇيدىڭ بالالارى، ءتىپتى ەرەسەكتەرىنە دەيىن سولاي اتاعان. شىندىعىندا ونىڭ ەسىمى ءسانىم، كەنجە رۋىنىڭ سارى كەمپىر تارماعىنان، اكەسىنىڭ نىسپىسى سارى، اناسىنىكى ورىناي. شەشەمىز ون ءۇش قۇرساق كوتەرىپ، بالالارى تۇرماي تەك قانا تۇرعان، تۇرسىن ەسىمدى قىزدارى امان قالىپتى. ەكى اعاسى "شاش ال دەسە باس الاتىن" جىلداردىڭ قۇربانى بوپ، جاقىن تۋعان-تۋىستان جۇرداي شالىنىڭ ارتىندا تۇياق قالۋىن كوپ ويلاپتى. جاسى قىرىقتان اسقان وزىنەن نە قايران، ەكى قىزالاق ءسىرا جات جۇرتتىق. ءبىر كۇنى شالى و دۇنيەلىك بولسا، ءبىر اۋلەتتىڭ ورنى جوعالايىن دەپ تۇر. جاتسا-تۇرسا وسىنى ويلاعان ول قويار دا قويماي شالىن ۇيلەندىردى. ۇيلەندىرگەندە دە تۇرمىس قۇرعان كۇننىڭ ەرتەڭىنە جۇبايى سوعىسقا كەتىپ، قايتىپ ورالماعان، ۋىلجىعان جاس كەلىنشەك ءۇمىتتى الىپ بەردى. بۇرىن دا كورشى تۇراتىن ەكەۋى اپالى-سىڭلىلەردەي ەدى. ەندى جاراستىعى ارتىپ ەكەۋى ەكى ءۇي بولىپ تۇرىپ جاتتى.
ۇمىتتەن ات ۇستار كۇتىپ ەدى جۇرت، ءبىراق ادامنىڭ دەگەنى بولا بەرە مە، ۇيەلمەلى-سۇيەلمەلى ەكى قىز دۇنيەگە كەلدى. بۇعان ءسانىمنىڭ كوڭىلى كونشىمەدى. اتا-بابا ءارۋاعىنا سيىنىپ، اۋليەدەن اۋليە قويماي تۇنەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە، جاسى قىرىقتىڭ بەسەۋىنە كەلگەندە ءوزى اياعى اۋىرلاپ، ۇلدى بولدى. قۇداي بەرەيىن دەسە ءسوز بار ما؟! بۇل قۋانىشتى، ايتىپ جەتكىزۋ قيىن-دى. قۇرىشتاي بەرىك بولسىن دەپ ءسابيدىڭ اتىن قۇرىشبەك قويدى. ءتورت جىلدان كەيىن قۇرىشبەك ءىنىلى بولدى — ءۇمىت شەشەمىز تۇرىسبەكتى دۇنيەگە اكەلدى.. وعان رىستى، ايمان، شولپان اتتى قىزدار قوسىلىپ، ءورىستى كەڭەيتتى.
بۇل ۇزاق اڭگىمەنىڭ قىسقا نۇسقاسى عانا. شەشەمىز ۇلدى ۇياعا، قىزدى قياعا قوندىرىپ، جەتپىس جەتى جاسىندا دۇنيەدەن وزدى. مارقۇمنىڭ كوزىن كورگەن اۋىل ادامدارى الىگە دەيىن ىلتيپاتپەن ەسكە الىپ وتىرادى. ويتكەنى ول ۇلكەن-كىشىگە جاعىمدى، وسەك-اياڭنان اۋلاق جۇرەتىن، قۋلىق-سۇمدىقتى بىلمەيتىن جان ەدى...
بىردە اۋىلدان اقتاۋدا تۇراتىن قىزىنىڭ ۇيىنە بارىپ، كەشقۇرىم سىرتقا شىققاندا اداسىپ كەتىپتى. كوشەدە اناعان-مىناعان جالتاقتاپ قاراپ، امانداسىپ، ءجون سۇراسايىن دەسە ەشكىم قارامايدى. سودان تۇرا قالىپ: "شىراقتارىم، مەن جاي جۇرگەن كەمپىر ەمەسپىن، اداسىپ جۇرگەن كەمپىرمىن"، — دەيتىن كورىنەدى. مۇنى ەستىگەن بىرەۋلەر كۇلىپ، بىرەۋلەر ءجون سۇراي باستاپتى. سول ارادا ارتىنان ىزدەپ شىققان كۇيەۋ بالاسى تاپ بولىپتى.
اۋلىمىزدا تەلەديداردان ماسكەۋدىڭ ورتالىق تەلەارناسى عانا كورسەتەتىن كەز بولاتىن. ءالى ەسىمدە كەشقۇرىم ديكتور كەلىنشەك ەرتەڭگى بولاتىن حابارلاردىڭ باعدارلاماسىن ەجىكتەپ وتىرعان-دى. كورىپ وتىرعان ۇلكەماما جالىعىپ كەتتى-اۋ دەيمىن: "مىنا قانشىق نە دەپ وتىر"، — دەمەسى بار ما؟ مەن دە قۋلىققا باسىپ، "ويباي، ماما و نە دەگەنىڭ، ول ءبارىن ەستىپ وتىر". ۇيات بولدى عوي ەندى،" — دەيمىن وتىرىك ساسقالاقتاپ، ابىگەرلەنگەن بولدىم. "وي، كىمدى الداعىڭ كەلەدى، ول قايدان ەستىسىن"، — دەدى. "شىنىڭىز عوي، مەن ءقازىر ارتىنداعى تەتىگىن باسامىن، ول سىزگە دۇرسە قويا بەرەتىن بولادى"، — دەپ ورنىمنان كوتەرىلىپ، تەلەديدارعا جاقىندادىم. "قاراعىم، ءوزىڭ تۇسىنەتىن بالاسىڭ عوي، قويا عوي، ايتىپ قايتەسىڭ، ناعاشىم قۇنانورىس بولعاسىن قالجىڭداعانىم عوي"، — دەپ ۇلكەماما بايەك بولدى. ال بىزگە كۇلكى كەرەك.
قۇرىشبەك ايتادى: "بىردە ۇلكەماما تۇماۋراتىپ جۇرگەن سوڭ ءبىر پاشكى ءدارى اكەلىپ بەرگەن ەدىم. كەشكە جۇمىستان كەلسەم كولەڭكەدە وتىر. ەكى بەتى قىپ-قىزىل. "قۇرىشجان، قايتا-قايتا ءىشىپ جۇرەمىن بە دەپ باعاناعى بەرگەن ءدارىڭنىڭ ءبارىن بۇراتالا ءىشىپ سالدىم"، — دەيدى. نە جىلارىمدى، نە كۇلەرىمدى بىلمەدىم. ايتەۋىر، ارتى جاقسى بولىپ كەتتى"...
ول بالا كەزىمدە دالادا ويناپ جۇرگەن مەنى شاقىرىپ الىپ، كوجەكەيىنىڭ قالتاسىنان قۇرت، نەمەسە قانت پەن كامپيت الىپ بەرەتىن-دى.. اسىرەسە، تويعا بارىپ كەلسە بارلىق بالالارعا ءتاتتى ۇلەستىرىپ، وعان ءوزى دە ماز-مەيرام بولىپ جاتاتىنى الىگە دەيىن كوز الدىمىزدا.
قايران ۇلكەماما-اي... كەيدە مەن بىزدەردىڭ بويىمىزدا مەيىرىمدىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، ادام بالاسىنا جاماندىق تىلەي المايتىن اق كوڭىلدىلىك سياقتى قاسيەتتەردىڭ ۇشقىنى بولسا وسىنداي انالارىمىزدان دارىعان-اۋ دەپ ويلايمىن...
You Might Also Like
-
بۇل وقيعانى مەكتەپتە ءمۇعالىم بولىپ قىزمەت ىستەيتىن ءبىر تانىسىم ايتقان ەدى. ال، تىڭداڭىز...
