ۇلكەن كلاۋس پەن كىشكەنتاي كلاۋس
ءبىر قىستاقتا ەكەۋى دە كلاۋس دەپ اتالاتىن كورشىلەر ءومىر ءسۇرىپتى. ولاردىڭ ءبىرىنىڭ ءتورت اتى، ال ەكىنشىسىنىڭ جالعىز اتى بار ەكەن. ولاردى بىر-بىرىنەن اجىراتۋ ءۇشىن جۇرت ءتورت اتى بارىن ۇلكەن كلاۋس، ال جالعىز اتى بارىن كىشكەنتاي كلاۋس دەپ اتاپتى. ال، ەندى ولاردىڭ اراسىندا قانداي وقيعا بولعانىن باياندايىق، بۇل ءوزى ءبىر ۇزاق اڭگىمە!
ءوزارا كەلىسىم بويىنشا، كىشكەنتاي كلاۋس ءبىر اپتا بويى ءوز اتىمەن ۇلكەن كلاۋستىڭ ەگىستىك جەرىن جىرتۋى كەرەك ەدى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ۇلكەن كلاۋس كىشكەنتاي كلاۋسقا ءتورت اتىن اپتاسىنا ءبىر رەت، تەك جەكسەنبى كۇنى عانا جۇمىسقا جەگۋگە بەرەتىن. كىشكەنتاي كلاۋس بۇل كۇنى اتتاردىڭ بارلىعىن تاپ ءبىر ءوز مەنشىگى سياقتى كورىپ، ولاردىڭ ارقاسىندا شىبىرتقىسىن راقاتتانا ويناتاتىن. كۇن شايداي اشىق، ساسكە تۇسكە تامان قوڭىراۋلار كۇڭگىرلەي سوعىلىپ، قولىنا دۇعالىقتارىن ۇستاپ، ءساندى كيىنگەن ادامدار ءپىراداردىڭ ۋاعىزىن تىڭداۋ ءۇشىن شىركەۋگە بەتتەپ كەلەدى. بارلىعى دا كىشكەنتاي كلاۋستىڭ ومىرگە ءدان ريزا بولىپ، بەس بىردەي اتتى سوقاعا جەگىپ جەر جىرتىپ جۇرگەنىن كوردى. ول بولسا، ادامدار تاياپ قالعاندا:
— ءايت-شۋ، مەنىڭ اتتارىم! — دەپ، قاتتىراق داۋىستاپ قويىپ شىبىرتقىسىن ۇيىرە جونەلەدى.
— ولاي ايتاتىن ءجونىڭ جوق! — دەيدى مۇنى ەستىپ قالعان ۇلكەن كلاۋس. — سەنىڭ جالعىز اتىڭ بار ەمەس پە!
بۇل ەسكەرتۋدى ءسال تىڭداعانىمەن، تاعى بىرەۋلەر تاياپ قالعاندا كىشكەنتاي كلاۋس ولاي مەنشىكتەپ ايتپاۋعا ءتيىس ەكەندىگىن ۇمىتىپ كەتىپ:
— ءاي، جانۋار اتتارىم-اي! — دەپ تاعى دا ايقاي سالادى.
— مۇنىڭدى ەندى توقتات! — دەيدى شىدامى تاۋسىلعان ۇلكەن كلاۋس. — ەگەر تاعى دا ءبىر رەت وسىلاي ايتادى ەكەنسىڭ، مەن سەنىڭ اتىڭدى ماڭدايىنان ءبىر قويامىن. اتىڭ سەسپەي قاتاتىن بولادى!
— ەندىگارى ايتپايىمىن! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — دۇرىس ايتاسىڭ، مىنە قويدىم!
قايدان ۋادەسىندە تۇرسىن، تاعى بىرەۋلەر جانىنان ءوتىپ بارا جاتىپ امانداسقان كەزدە، ول بەس اتقا قاراپ ماقتانىش بيلەگەن كەيىپپەن:
— ءشۇۋ، مەن اتتارىم! — دەپ شىبىرتقىسىن شارتىلداتىپ، ايقاي سالادى.
— ال ەندەشە مەن ساعان اتتارىڭدى تىزگىندەپ، ۋادەمدى ورىنداپ بەرەيىن! — دەيدى ۇلكەن كلاۋس.
ءسويتىپ ول ەگىستىك الاڭىندا اتتاردى ماتاپ بەكىتۋگە ارنالعان جۋان ۇڭعىنى الادى دا، كىشكەنتاي كلاۋستىڭ اتىن باسقا ءبىر سالىپ، سەسپەي قاتىرادى.
— اتتەڭ-اي، نە ىستەدىڭ! ەندى مەنىڭ جالعىز اتىم دا جوق! — دەپ كۇبىرلەگەن كىشكەنتاي كلاۋس جىلاپ جىبەرەدى.
سودان كەيىن ول اتىنىڭ تەرىسىن سىپىرىپ الادى دا، ونى جەلگە جاقسىلاپ كەپتىرىپ، قاپقا سالىپ الادى. قابىن ارقاسىنا سالىپ الادى دا، تەرىسىن قالاعا اپارىپ ساتۋ ءۇشىن جولعا شىعادى.
ءبىر جالپاق نۋ ورماننىڭ ورتاسىمەن ۇزاق جۇرۋگە تۋرا كەلەدى، ءسويتىپ كەلە جاتقاندا كۇن رايى بۇزىلىپ، كىشكەنتاي كلاۋس جولدان اداسىپ كەتەدى. جولدى ارەڭ تاۋىپ الىپ تۇسكەن كەزدە ابدەن قاس قارايىپ كەتكەن ەدى. قالاعا دەيىن ءالى الىس، كەرى قايتۋعا جانە ۇزاق. ءتۇن ورتاسىنا دەيىن ولاي دا، بىلاي دا جەتە المايتىن بولدى.
ءسويتىپ كەلە جاتقاندا جولدىڭ شەتىندە شارۋا ءۇيى تۇرعانىن كورەدى. تەرەزەلەرى جابىق ەكەن، ءبىراق ساڭىلاۋدان كوز سالسا، وت جىلتىراپ تۇر ەكەن. «ەندەشە، قالاي بولعان كۇندە، مەن مۇندا كىرىپ پانالاۋعا ءتيىسپىن»، — دەپ ويلاعان كىشكەنتاي كلاۋس قاقپانىڭ ەسىگىن قاعادى.
ءۇي يەسى ايەل قاقپانى اشىپ، مۇنىڭ ءمان-جايىن بىلگەننەن كەيىن: كۇيەۋىنىڭ جول ءجۇرىپ كەتكەنىن، سوندىقتان ونىڭ رۇقساتىنسىز قابىلداي المايتىندىعىن ايتىپ، كەتىپ قالۋىن وتىنەدى.
— جارايدى، ەندەشە، وندا اۋلادا-اق قونىپ شىعايىن! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. ءۇي يەسى ايەل ەسىكتى تارس ەتكىزىپ جاۋىپ الادى.
ءۇيدىڭ جانىندا بيىك ۇيىلگەن ءبىر مايا ءشوپ بار ەكەن. ءۇي مەن مايانىڭ ورتاسىندا توبەسىنە قامىستان جايداق شاتىر توسەگەن قورا بارىن كورەدى.
— وسىندا جاتىپ ۇيىقتاپ شىعايىن! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس شاتىردى كورگەن سوڭ. — عاجايىپ جايلى توسەك! تەك، لايلەكتەر ۇشىپ كەلىپ اياعىمدى شوقىپ تاستاماسا بولعانى!
ونىڭ مۇنى ايتقان سەبەبى، ءۇيدىڭ شاتىرىنداعى ءوز ۇياسىندا ءىرى لايلەك تۇرعانىن كورگەن ەدى. كىشكەنتاي كلاۋس قورانىڭ شاتىرىنا شىعىپ الىپ، ىڭعايلاىپ جاتۋ ءۇشىن قول-اياعىن جازىپ، ارى-بەرى اۋناي باستايدى. قاقپاق تەرەزەنىڭ تەك تومەنگى بولىگىن عانا جاۋىپ تۇرعاندىقتان، بۇل ارادان قوناق بولمەنىڭ ءىشى تۇگەل كورىنىپ تۇر ەدى. قوناق بولمەدە مول داستارقان جايىلىپ تۇر ەكەن: ۇستەل ۇستىندە نە جوق دەيسىز: شاراپ تا، قۋىرداق تا، بالىق تا — ءبارى بار. ۇستەلدە ءۇي يەسى ايەل مەن ءدىن قىزمەتشىسى عانا وتىر ەكەن. ءۇي يەسى ايەل قوناققا شاراپ قۇيۋدا، ال ول بولسا بالىق ەتىن اسىقپاي جەپ وتىر. «بۇلاردىڭ جانىنا قالاي بارسام ەكەن ءا!» — دەپ ويلايدى كىشكەنتاي كلاۋس، ءسويتىپ موينىن سوزىپ تەرەزەگە ۇڭىلەدى. و، قۇداي، قانداي ءداۋ ءبالىشتى كوردى دەسەڭىزشى! استا-توك داستارقان دەگەن وسى بولار!
ول وسى كەزدە ۇيگە تامان بىرەۋدىڭ جاقىنداپ كەلە جاتقان دىبىسىن قۇلاعى شالدى. سويتسە، بۇل ءۇيدىڭ قوجايىنى ەكەن. ول وتە مەيىرىمدى ادام ەدى، تەك ەجەلدەن بەرى كەلە جاتقان ءبىر قىزىق ادەتى: ءدىن قىزمەتشىلەرىن مۇلدە جاقتىرمايدى ەكەن. ءدىن قىزمەتشىسىن كورسە بولدى — اشۋلانىپ، ءوزىن ءوزى ۇستاي الماي كەتەتىن ادەتى بار ەكەن. سوندىقتان ءدىن قىزمەتكەرى ءۇي يەسى جوقتا قوناققا كەلگەن سوڭ مەيىربان ايەلدىڭ ونى جاقسىلاپ كۇتىپ قوناق بولدىرۋعا تىرىسىپ جاتقان بەتى ەكەن. قوجايىننىڭ قايتىپ كەلگەنىن ءبىلىپ، ولار قاتتى قورىقتى. ءۇي يەسى ايەل قوناعىنا ىشىندە ەشتەڭە جوق بوس تۇرعان ساندىققا جىلدام تىعىلۋىن وتىنەدى. ءدىن قىزمەتشىسى كەلىسەدى — ءۇي يەسىنىڭ ءدىن قىزمەتشىلەرىن كورسە ءوزى ءوزى ۇستاي الماي قالاتىنىن ول دا جاقسى بىلەتىن، — ال ءۇي يەسىايەل بولسا ۇستەل ۇستىندەگىنڭ ءبارىن جىلدامداتىپ پەشتىڭ ىشىنە تىعا باستايدى: ەگەر كۇيەۋى مۇنى كورىپ قويسا، كىمدى كۇتىپ جاتىرسىڭ دەپ مىندەتتى تۇردە سۇرايدى ەمەس پە.
— اپ بالەم! — دەپ كىشكەنتاي كلاۋس تەرەڭ تىنىستاپ تامسانادى تاماقتار مەن شاراپتى اسىعىس-ۇسىگىس جاسىرىپ جاتقانىن قاراپ وتىرادى.
— مۇندا كىم بار؟ — دەپ سۇرايدى شارۋا كىشكەنتاي كلاۋسقا نازارىن اۋدارادى.
— مۇندا نەعىپ جاتىرسىڭ؟ كەتتىك ونان دا، ءبىزدىڭ ۇيدەگى قوناق بولمەگە! — دەيدى قوجايىن. كىشكەنتاي كلاۋس اداسىپ كەتكەنىن جانە قونىپ شىعۋ ءۇشىن رۇقسات سۇرايدى.
— ماقۇل، — دەيدى شارۋا، — قونا بەر. تەك الدىمەن ەكەۋىمىز اۋقاتتانىپ، ءال جيناپ الماساق بولماس.
ايەلى بۇل ەكەۋىن وتە ءبىر جىلى قارسى الىپ، داستارقان جايىپ، پەشتەن ۇلكەن قۇمىرامەن بوتقا الىپ شىعادى. جولدا قارنى ابدەن اشقان شارۋا الدىنا كەلگەن بوتقانى اسا ءبىر تابەتتەنگەن قالىپپەن جەي باستايدى، ال كىشكەنتاي كلاۋستىڭ ويى پەشكە جاسىرىلعان ءدامدى قۋىرداق پەن بالىقتا، بالىشتە ەدى.
ۇستەل استىندا، كىشكەنتاي كلاۋستىڭ اياعىنىڭ جانىندا الگى ساتۋعا الىپ بارا جاتقان جىلقىنىڭ تەرىسى سالىنعان قاپشىق جاتىر ەدى. بوتقانى جەۋگە تابەتى تارتپاعان كىشكەنتاي كلاۋس قاپتى اياعىمەن ۇيكەلەي باستايدى. قاتقان تەرىدەن شيقىلداعان دىبىس شىققان كەزدە:
— تسس! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. سويتەدى دە تەرىنى قايتادان ۇيكەلەي باستايدى: تەرى دە بۇرىنعىدان دا قاتتى شيقىلدايدى.
— مىناۋ قابىڭدا نە بار؟ — دەپ سۇرايدى قوجايىن.
— ا، بۇل ما، بۇل مەنىڭ — سيقىرشىم! — دەيدى كىشكەنە كلاۋس. — بۇل بىزگە مىنا بوتقانى جەۋدىڭ قاجەتى جوقتىعىن ايتىپ وتىر. ول ءبىز ءۇشىن الدەقاشان سيقىرلىق جاساپ، ءبارىن پەشتىڭ ىشىنە جاسىرىپ قويىپتى: قۋىرداق تا، بالىقتا، ءبالىش تە بار دەيدى.
— مىنە، كەرەك بولسا! — دەپ ايقايلاپ جىبەرگەن شارۋا جۇگىرىپ بارىپ اشىپ جىبەرگەندە، پەشتىڭ ىشىنەن ايتىلعان ءدامدى تاماقتاردى كوردى. ءبىز بۇل تاماقتاردى مۇندا ايەلى تىققان بىلەمىز، ال قوجايىن بولسا بارلىعىن سيقىرشى سيقىرىمەن اكەلدى دەپ ويلايدى.
ايەلى بىردە ءبىر ءسوز ايتا الماستان، ءبارىن ۇستەل ۇستىنە قويىپ جاتتى. ال كۇيەۋى قوناعىمەن بىرگە بالىق، قۋىردىق پەن ءبالىشتى راقاتتانىپ جەۋگە كىرىستى. ءسويتىپ وتىرعاندا كىشكەنتاي كلاۋس قاپشىعىن تاعى دا باسىپ شيقىلداتا باستايدى.
— ال، ول ءقازىر نە دەپ ايتتى؟ — دەپ سۇرادى شارۋا.
— ءيا، بۇدان وزگە ءۇش قۇتى ءجۇزىم شارابىن سيقىرلاپ اكەلىپ ەدىم، ولار دا پەشتىڭ ىشىندە جاتىر دەيدى، — دەپ جاۋاپ بەرەدى كىشكەنتاي كلاۋس.
ءۇي يەسى ايەلدىڭ شاراپتى دا پەشتەن الىپ شىعۋىنا تۋرا كەلەدى. شارۋا شاراپتان بىرىنەن سوڭ ءبىرىن، بىرنەشە ستاكانىن ىشكەن سوڭ، كوڭىلدەنىپ سالا بەردى. كىشكەنتاي كلاۋستىڭ سيقىرشىسىنان قانداي زات بولسىن الىپ قالۋدان كەت ءارى ەمەس ەدى.
— مۇمكىن سايتاندى شاقىرارمىز ا؟ — دەپ سۇرايدى شارۋا. — مەنىڭ كورگىم كەلگەنى وسى، مەن ءۇشىن بۇل قىزىقتى بولىپ تۇر.
— مۇمكىن، — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس، — مەنىڭ سيقىرشىم ءوزىم قالاعان نارسەنىڭ ءبارىن جاسايدى. راس پا؟ — دەپ سۇرايدى ول قاپشىعىنان، ال ءوزى ونى اياعىمەن ۇيكەلەگەندە، تەرى شيقىلدايدى. ەستيمىسىڭ؟ ول «ءيا» دەپ جاۋاپ بەردى. تەك شايتان وتە ۇسقىنسىز، ونى كورۋدىڭ مۇلدە قاجەتى جوق اۋ!
— قانەكي، مەن ودان تيتتەي دە قورىقپايمىن. ونىڭ ءتۇرى قانداي ءوزى؟
— ءيا، ءدىن قىزمەتشىسىنە قۇيىپ قويعانداي ۇقسايدى عوي.
— تفۋ! — دەپ تۇكىرىنەدى شارۋا. — مىنەكي، جەكسۇرىندىق! ساعان ءدىن قىزمەتشىسىن كورگىم دە كەلمەيتىنىن ايتۋىم كەرەك! ءبىراق، ماعان ءبارى ءبىر، مەن مۇنىڭ سايتان ەكەنىن بىلەم عوي، سوندىقتان سونشالىقتى جيىركەنىشتى بولماس! ايتپاشقى، مەن سوندىقتان دا ءبىرشاما باتىلدانىپ الدىم عوي! تەك ول ماعان تىم جاقىنىراق كەلمەسىنشى!
— ال مەن وندا مۇنى سيقىرشىما ايتايىن! — دەپ كۇبىرلەگەن كىشكەنتاي كلاۋس قاپشىعىن باسىپ، ونى تىڭدايدى.
— ءيا، سونىمەن نە دەيدى؟
— ول ساعان اناۋ بۇرىشتا تۇرعان ساندىقتى بارىپ اشسىن: سوندا سايتان تىعىلىپ وتىر دەيدى. تەك قاقپاعىن ۇستاپ تۇر، ايتپەسە ول سەكىرىپ شىعا قاشادى.
— ەندەشە سەن ۇستاپ تۇرۋعا كومەكتەس! — دەپ شارۋا ءدىن قىزمەتشىسىن جاسىرعان سىندىققا قاراي بەتتەيدى.
ءدىن قىزمەتشىسى قورىققانىنان جۇرەگى اۋزىنا تىعىلىپ جاتادى. شارۋا قاقپاقتى جارتىلاي اشىپ ساندىققا ءۇڭىلدى.
— تفۋ! كوردىم، كوردىم! — دەپ ايقاي سالادى ول كەرى قاراي سەكىرىپ. — ءدال ءدىن قىزمەتشىسىنىڭ وزىنە ۇقسايدى ەكەن. قانداي جيىركەنىشتى ەدى!
مۇنداي سۇيكىمسىز ءتۇردى كورگەننەن سوڭ، اسەردەن ايىعۋ ءۇشىن ەكەۋلەپ تۇنىمەن شاراپ ىشۋمەن بولدى.
— سەن ماعان مىناۋ سيقىرشىڭدى ساتشى! — دەپ جابىسادى شارۋا. — قانشا سۇراساڭ، سونشا بەرەمىن، اۋزىڭدى تولتىرىپ سۇرا!
— جوق، ساتا المايمىن! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. ويلاساڭشى، سول ارقىلى قانشا تابىس تاۋىپ جۇرگەنىمدى.
— ساتشى! ونى ساتىپ الۋعا ابدەن قۇمارتىپ وتىرمىن! — دەپ شارۋا كلاۋسقا جالىنا باستايدى.
— جارايدى، ەندەشە، — دەپ جاۋاپ بەرەدى اقىرى كىشكەنتاي كلاۋس، — سەنىڭ ايتقانىڭ-اق بولسىن! سەن ماعان مەيىرباندىق تانىتتىڭ، مەنى ۇيىڭە قوندىردىڭ، سوندىقتان مەنىڭ سيقىرشىمدى بەرەيىن.
— جاقسى! — دەيدى شارۋا. — ءبىراق سەن ساندىقتى شىعارىپ اكەتۋىڭ كەرەك، مەن ونى ءبىر ساتكە دە ۇيىمە قويعىم كەلىپ وتىرعان جوق. قايدان بىلەيىن، مۇمكىن، سايتان وندا ءالى وتىرعان شىعار، قايدان بىلەيىن.
كىشكەنتاي كلاۋس ءوزىنىڭ قابىن شارۋاعا بەرىپ، اقىسىنا ودان قوماقتى اقشا جانە اقشا مەن ساندىقتى تاسۋ ءۇشىن ۇلكەن ارباسىن قوسا الدى.
— قوش، ساۋ بول! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس ارباعا اقشا سالعان قاپشىعىنا قوسا، ىشىندە ءالى كۇنگە دەيىن ءدىن قىزمەتشىسى وتىرعان ساندىقتى سالىپ الىپ سۇيرەي جونەلەدى.
ورماننىڭ جيەگىندە اعىسى قاتتى، تەرەڭ، ۇلكەن وزەن اعىپ جاتى، اعىسىنىڭ قاتتىلىعى سونشاما، ارەڭ-ارەڭ توقتايتىنداي ەكەن. وزەننىڭ ۇستىندە جاڭا سلىنعان كوپىر. كىشكەنتاي كلاۋس كوپىردىڭ ورتاسىندا تۇرىپ الىپ، ءالى كۇنگە دەيىن ساندىقتا وتىرعان ءدىن قىزمەتشىسى ەستيتىندەي ەتىپ ادەيى بىلاي دەپ قاتتى دااۋىستاپ سويلەيدى.
— ماعان بۇل اباجاداي ساندىقتىڭ نە كەرەگى بار؟ ىشىنە تاس تولتىرىپ قويعانداي، زىلدەي اۋىر ەكەن ءوزى! ابدەن اۋرە-سارساڭعا ءتۇستىم-اۋ. ءبۇيتىپ اۋرە بولعانشا، وزەگنە لاقتىرىپ جىبەرەيىن، جەتە السا، ءوزى ءجۇزىپ جەتەر، جەتە الماسا — قاجەتى دە جوق!
ول ساندىقتى ءبىر قولىمەن جەڭىل قوزعالتىپ، سۋعا لاقتىرىپ جىبەرۋگە اينالادى.
— توقتاي تۇر! — دەيدى ساندىقتىڭ ىشىنەن ءدىن قىزمەتشىسى. — الدىمەن مەنى بوسات!
— اي! — دەپ ايقاي سالادى كىشكەنتاي كلاۋس، وتىرىك قورىققان بولىپ. — ول ءالى مۇندا وتىر ەكەن عوي! تەزىرەك سۋعا لاقتىرايىن! سۋ تۇبىنە كەتە بەرسىن!
— جوق، جوق! بۇل — سايتان ەمەس، مەنمىن! — دەپ ايقايلايدى ءدىن قىزمەتشىسى. — مەنى بوساتشى، اقىسىنا ساعان قانشا قالاساڭ، سونشا اقشا بەرەيىن!
— وندا ماسەلە باسقاشا بولماق! — دەپ كىشكەنتاي كلاۋس ساندىقتىڭ اۋزىن اشىپ جىبەرەدى.
ءدىن قىزمەتشىسى ىشىنەن اتىپ شىعىپ، بوس ساندىقتى سۋعا يتەرىپ لاقتىرىپ جىبەرەدى. سودان كەيىن ولار ءدىن قىزمەتشىسىنىڭ ۇيىنە بارىپ، كىشكەنتاي كلاۋس قوماقتى اقشاعا قول جەتكىزەدى. ەندى ارباسى اقشاعا لىق تولادى.
— اتىم ماعان جاقسى ءتۇسىم اكەلدى ەمەس پە! — دەيدى وزىنە ءوزى كىشكەنتاي كلاۋس، ۇيگە كەلگەن سوڭ ەدەنگە اقشالارىن شاشىپ تاستادى. — ۇلكەن كلاۋس بولسا مەنىڭ جالعىز اتىمنان قالاي بايىعانىمدى بىلگەندە قانداي ىزالانار ەكەن، بالەم! ول مۇنى بىلەم دەپ كۇتىپ وتىرعانشا، بارلىق شىندىقتى ءوزىم ايتىپ بەرەيىن!
ول سويتەدى دە ۇلكەن كلاۋسقا ءدان ولشەيتىن تارازىسىن بەرسىن دەپ بالا جۇمسايدى. «بۇل وعان نەمەنەگە كەرەك بولدى ەكەن ءا؟»، — دەپ ويلاعان ۇلكەن كلاۋس تارازىسىنىڭ ءتۇبىن قارا مايمەن جۇقالاپ مايلاپ قويادى، — كورەمىز، بۇعان نە جابىسىپ قالاتىنىن. ونىڭ ويلاعانىنداي بولىپ شىقتى: تارازىنى كەرى قايتارعاندا، ۇلكەن كلاۋس ونىڭ تۇبىنە سۋداي جاڭا كۇمىس تيىندار جابىسىپ تۇرعانىن كورەدى.
— ءماسساعان، مىنانى قارا! — دەپ كوزى شاراسىنان شىعا تاڭدانعان ۇلكەن كلاۋس بىردەن-اق كىشكەنتاي كلاۋسقا جۇگىرىپ جەتەدى.
— مۇنشاما كوپ اقشانى قايدان الدىڭ؟
— كەشە كەشكە ولگەن اتىمنىڭ تەرىسىن ساتىپ، پايدا تاپتىم.
— پايداعا باتقان ەكەنسىڭ! — دەپ ايتىپ ۇلگەرگەن ۇلكەن كلاۋس ۇيىنە جۇگىرىپ بارىپ، قولىنا بالتاسىن الا سالا، ءتورت اتىن بىردەي ۇرىپ ءولتىرىپ، تەرىسىن سىپىرىپ الىپ قالاعا ساتۋعا كەتەدى.
— تەرى ساتامىن! تەرى ساتامىن! كىمگە تەرى كەرەك! — دەپ ول كوشەلەردى بويلاپ ايقايلاۋمەن بولادى.
مۇنىڭ داۋسىن ەستىگەن بارلىق ەتىكشىلەر مەن تەرى يلەۋشىلەر جانىنا كەلىپ، قانشا سۇرايتىنىن بىلمەك بولادى.
— ءبىر تەرىگە ءبىر تارازى اقشا سۇرايمىن! — دەپ جاۋاپ بەرەدى ۇلكەن كلاۋس.
— ەسىڭ دۇرىس پا؟ — دەپ رەنىش بىلدىرەدى ساتىپ الۋشىلار. — تارازىعا تارتىپ تولتىرۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ ءبارىمىزدىڭ اقشامىزدى قوسساڭ دا جەتپەيدى!
— تەرى ساتامىن! تەرى ساتامىن! كىمگە تەرى كەرەك! — دەپ ايقايلايدى ول تاعى دا، سويتەدى دە، سۇراعاندارعا: — تارازى تاباعىنا تەڭ اقشاعا دەيدى.
— بۇل ءبىزدى اقىماق قىلعىسى كەلگەن ەكەن! — دەپ ايقايعا باسادى ەتىكشىلەر مەن تەرى يلەۋشىلەر كەيبىرى بەلبەۋلەرىن، كەيبىرى بىلعارى الجاپقىشتارىن قولدارىنا الا سالىپ ۇلكەن كلاۋستى توپەلەپ ۇرا جونەلەدى.
— «تەرى الىڭدار! تەرى الىڭدار!» — دەپ كەكەتە كۇلەدى ولار، — كورسەتەيىك ءبىز ساعان تەرىنى! كەت، جوعال بۇل قالادان!
ءسويتىپ ۇلكەن كلاۋس زىتىپ بەرەدى. تۋعاننان بەرى ول وسىلاي تاياق جەپ كورمەگەن ەدى.
— بالەم تۇرا تۇر، — دەيدى ول، ۇيىنە كەلىپ جەتكەن سوڭ، — كىشكەنتاي كلاۋس، مۇنىڭ ءۇشىن جاقسىلاپ جاۋاپ بەرەتىن بولاسىڭ! ولتىرەمىن ونى!
كىشكەنتاي كلاۋستىڭ وسى كەزدە كارى اجەسى قايتىس بولىپ جاتقان ەدى. ول تىرىسىندە بالالارىمەن دە ونشا ءتىل تابىسا بەرمەگەن، قىرشاڭقى كەمپىر ەدى. اشۋشاڭ ءارى ساراڭ بولاتىن. كىشكەنتاي كلاۋس قالاي بولعاندا دا ونى ايادى. بالكىم جىلىنىپ ءتىرىلىپ كەتەر، — دەگەن ويمەن، ءوزىنىڭ جىلى توسەگىنە جاتقىزىپ، قىمتاپ جاۋىپ قويادى. ال ءوزى بۇرىشتاعى ورىندىققا وتىرىپ قالعىپ كەتتى. ول وسىلاي تالاي رەت تۇنەپ شىققان بولاتىن.
تۇندە ەسىك سىقىر ەتىپ اشىلىپ، ۇيگە قولىنا بالتا ۇستاعان ۇلكەن كلاۋس كىرىپ كەلەدى. ول كىشكەنتاي كلاۋستىڭ كەرەۋەتى قايدا تۇراتىنىن بىلەتىن. تاياپ كەلدى دە، توسەكتە جاتقان ادامنىڭ باسىنان بالتامەن سوعىپ-سوعىپ جىبەردى. بۇل كىشكەنتاي كلاۋس دەپ ويلادى، ال وندا ولگەن اجەسى جاتقانىن ول بىلگەن جوق.
— ءما ساعان! ەندى مەنى اقىماق ەتىپ اۋرە ەتپەيتىن بولدىڭ! — دەپ ايتىپ، ۇلكەن كلاۋس ۇيىنە كەتىپ قالدى.
— بالەم سەنى مە، قانىشەر! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — ول مەنى ولتىرگەلى كەلگەن عوي! اجەمنىڭ ءولىپ جاتقانى دۇرىس بولدى، ايتپەسە ءبارىبىر ءتىرى قالمايتىن ەدى!
سودان كەيىن ول اجەسىنە مەرەكەلىك كويلەك كيگىزىپ، كورشىسىنەن ات سۇراپ الىپ، ونى ارباعا جەگىپ، كەمپىردىڭ ءمايىتىن اربا جۇرگەندە قۇلاپ كەتپەيتىندەي ەتىپ، ارتقى ورىندىققا جايعاستىرىپ وتىرعىزىپ الىپ ورمانعا قاراي ءجۇرىپ كەتتى. كۇن كوتەرىلگەن كەزدە ولار ۇلكەن ءبىر كەرۋەن سارايعا كەلدى. كىشكەنتاي كلاۋس توقتاپ تىزگىن تارتقان سوڭ ءاۋوقاتتاناتىن نە بارىن سۇراۋ ءۇشىن سارايعا كىردى.
كەرۋەن ساراي يەسىنىڭ قاراجات بايلىعى مول، ءوزى دە مەيىرىمدى، ءبىراق تاپ ءبىر بۇرىش پەن تەمەكى تولتىرىلعان سياقتى، بۇرقىراعان وتە قىزۋ قاندى ادام بولاتىن.
— سالەمەتسىز بە! — دەدى ول كىشكەنتاي كلاۋسقا. — تاڭ اتپاي نەعىپ ساندەنىپ العانسىڭ؟
— ءيا، سولاي، — دەپ جاۋاپ بەرەدى كىشكەنتاي كلاۋس، — اجەممەن بىرگە قالاعا بارا جاتىر ەدىم. ول اندا، اربادا قالدى. تۇسسەڭىزشى دەسەم، تۇسپەيدى. وعان ءبىر ستاكان بال اپارىپ بەرەسىز بە. تەك وعان قاتتىراق داۋىستاڭىز، قۇلاعى كەرەڭدەۋ ەدى!
— ماقۇل! — دەپ قوجايىن كەلىسەدى. ۇلكەن ستاكانعا بال قۇيىپ الىپ، كەمپىرگە اپارىپ بەرەدى، ال ول بولسا قاققان قازقىتاي بولىپ اربادا وتىر.
— مىنەكي، نەرەمەڭىز سىزگە ستاكانمەن بال بەرىپ جىبەردى! — دەيدى قوجايىن، ارباعا تاياپ كەلىپ. ءبىراق كەمپىر ونىڭ سقۇارعىنا جاۋاپ بەرمەك تۇگىلى، قىبىر ەتكەن دە جوق.
— ەستىدىڭىز بە؟ — دەپ ايقايلايدى قوجايىن تاماعىن جىرتا. — نەمەرەڭىز سىزگە مەنەن ءبىر ستاكان بال بەرىپ جىبەردى!
ول تاعى وسىلاي ايقاي سالادى. جانە تاعى ايقاي سالادى. كەمپىر بولسا قىبىر ەتپەيدى. وسى كەزدە اشۋى كەلگەن قوجايىن بال تولى ستاكاندى كەمپىردىڭ بەتىنە لاقتىرىپ قالدى. بال بەتىنەن سورعالاعان كەمپىر ەتپەتىنەن قۇلاپ ءتۇستى. كىشكەنتاي كلاۋس ولىكتى بايلاماي، تەك ورىندىقتىڭ ارقالىعىنا سۇيەي سالعان ەدى.
وسى كەزدە ەسىكتى سەرپە تاستاپ جۇگىرىپ جەتىپ قوجايىننىڭ جاعاسىنان الا تۇستكەن كىشكەنتاي كلاۋس:
— سەنىڭ بۇل قايتكەنىڭ؟ — دەپ باجىلداپ، ويبايلاي باستادى. — سەن مەنىڭ اجەمدى ءولتىردىڭ! قاراشى ءوزىڭ ، ماڭدايى ويىلىپ قالىپتى عوي!
— قاپ، قىرسىق اي ءا! — دەپ اھلاپ-ۋھلەپ، قولىن سەرمەپ قينالادى قوجايىن. — ءبارى دە مەنىڭ قىزۋقاندىلىعىمنان بولدى. كىشكەنتاي كلاۋس، دوسىم مەنىڭ، مەن ساعان تارازى تولا تەڭگە بەرەيىن، اجەڭدى ءوز انامداي قۇرمەتتەپ جەرلەيمىن،تەك مۇنى ەشكىمگە ايتا كورمە، بىلسە مەنىڭ باسىمدى شابادى عوي، بۇل دەگەنىڭ قورقىنىشتى ەمەس پە!
ءسويتىپ كىشكەنتاي كلاۋس تارازى تولا اقشا الدى، ال قوجايىن ونىڭ كارى اجەسىن ءوزىنىڭ ااىسىنداي قۇرمەتتەپ جەرلەدى. كىشكەنتاي كلاۋس ۇيىنە بۇل جولى دا مول اقشامەن كەلەدى. سويتەدى دە ۇلكەن كلاۋستان تارازى سۇراتۋ ءۇشىن بالا جىبەرەدى.
— بۇل قالاي بولعانى؟ — دەپ تاڭدانادى ۇلكەن كلاۋس، — مەن ونى ءولتىرىپ تاستاعان جوق پا ەدىم. ءوزىم بارىپ كوزىممەن كورمەسەم بولماس!
ول كىشكەنتاي كلاۋسقا ءمان جايدى بىلمەك بولىپ تاعى كەلەدى:
— سەنىڭ اقشاڭ قانداي كوپ ەدى، — دەپ دەپ سۇرايدى تاڭدانعانىنان كوزى باقىرايىپ كەتكەن ول.
— سەن مەنى ەمەس، مەنىڭ اجەمدى ءولتىردىڭ، — دەيدى، — كىشكەنتاي كلاۋس، — مەن ونى اقشاعا ساتتىم.
— مول قارجىعا ساتقان شىعارسىڭ، — دەيدى ۇلكەن كلاۋس. ءمان-جايدى تۇسىنگەن سوڭ ول ۇيگە جۇگىرە جەتىپ، ءوزىنىڭ كارى اجەسىن بالتالاپ ولتىرەدى. سودان كەيىن ونى ارباعا سالىپ قارجى تاپپاق نيەتپەن قالاعا، ءدارىحانالارعا سويلەسىپ، ولاردان ءمايىتتى ساتىپ الۋلارىن وتىنەدى.
— سەن ونى قايدان الدىڭ؟ — دەپ سۇرايدى ءدارىحاناشى.
— بۇل مەنىڭ اجەم! — دەپ جاۋاپ بەرەدى ۇلكەن كلاۋس. — مەن ونى تارازى تولا اقشا اقشاعا ساتۋ ءۇشىن الىپ كەلىپ وتىرمىن.
— قاراڭدارشى، قۇداي ساقتاي گور! — دەپ ايعاي سالادى ءدارىحاناشى. — نە ايتىپ جاتقاندارىڭدى وزدەرىڭ دە ۇعىپ تۇرعان جوقسىڭدار. بۇل ءۇشىن ءالى جاۋاپ بەرەتىن بولاسىڭ.
ول ءسويتىپ ۇلكەن كلاۋسقا بۇل ءىسىنىڭ قانداي قىلمىس ەكەنىن جانە وسى قىلىعى ءۇشىن قالاي جازالاناتىندىعى تۋرالى تۇسىندىرەدى. ۇلكەن كلاۋستىڭ مۇنى ەستىپ زارە-قۇتى قالماي قورقادى. ءدارىحانادان اتىپ شىعىپ، ارباعا وتىرا بەرە، اتتاردى شىقپىرتا ايداپ ۇيىنە قاراي زۋلايدى. ءدارىحاناشى دا، وزگە جۇرت تا مۇنى ەسى اۋىسقان ادامعا بالاپ توقتاتپاپتى.
— مۇنىڭ ءۇشىن جاۋاپ بەرەسىڭ ماعان، كىشكەنتاي كلاۋس! — دەپ ايقايلايدى ۇلكەن كلاۋس جول بويى. ۇيىنە كەلە سالا ۇلكەن قاپ الىپ، كىشكەنتاي كلاۋستىڭ ۇيىنە كەلىپ وعان ايتادى:
— سەن مەنى تاعى اقىماق قىلدىڭ با؟ الدىمەن اتتارىمدى ءولتىردىم، ەندى اجەمدى ءولتىرتتىڭ! وسىنىڭ ءبارى سەنىڭ كەسىرىڭنەن. ءبىراق ەندى سەن مەنى اقىماق قىلا المايسىڭ!
ول كىشكەنتاي كلاۋستى قولىنان شاپ بەرىپ ۇستاپ الادى دا ءداۋ قاپقا سالادى. قاپتىڭ اۋزىن بايلاپ الادى دا، ارقاسىنا سالىپ العان سوڭ:
— سەنى مە، بالەم! سۋعا تۇنشىقتىرىپ ولتىرەم! — دەپ اشۋلانا ايقاي سالادى.
وزەن الىستا ەدى. ۇلكەن كلاۋسقا كىشكەنتاي كلاۋستى ارقالاپ الىپ ءجۇرۋدىڭ ءوز وڭاي بولمادى. وزەنگە باراتىن جول شىركەۋدىڭ قاسىنان وتەتىن ەدى. شىركەۋدەن ورگان ءۇنى ەستىلىپ، ءمىناجات ەتۋشىلەر حورمەن تاماشا شىرقاپ جاتىر ەكەن. ۇلكەن كلاۋس كىشكەنە كلاۋستى سالعان قابىن جولدىڭ شەتىنە قويىپ قويدى دا: «شىركەۋگە كىرىپ شىقسام، ءبىراز ۋاعىز تىڭداپ الىپ، سودان كەيىن ارى قاراي كەتسەم دۇرىس بولار ەدى»، — دەپ ويلادى. ءسويتىپ ۇلكەن كلاۋس شىركەۋگە قاراي بەتتەپ كەتە بارادى. قاپ ىشىندە قالعان كىشكەنتاي كلاۋس وزدىگىنەن ەش بوساي المادى، ال حالىقتىڭ ءبارى شىركەۋدە ەدى.
— اح، ۋھ! — دەپ كۇڭىرەنىپ، قاپتىڭ ىشىندە تىپىرلاپ جاتقان كىشكەنتاي كلاۋس قانشا تىرىسقانىمەن مىقتاپ شىرمالعان قاپتان بوساي المايدى. وسى كەزدە شاشى ابدەن اعارىپ، قاۋساپ كارتەيگەن باقتاشى شال قولىندا يميگەن تاياعى بار، وتاردىڭ سوڭىنان ءىلبىپ كەتىپ بارا جاتقان ەدى. ايداپ كەلە جاتقان سيىرلار مەن بۇقالارى كىشكەنتاي كلاۋس سالىنعان قاپقا كەلىپ ۇيمەلەپ، ونى سۇزگىلەپ جاتقان. ادامنىڭ تاياپ كەلە جاتقان داۋسىن ەستىگەندە كىشكەنتاي كلاۋس:
— اھ! ۋھ! مەن ءالى جاپ-جاسپىن. وسىلاي بولسا دا ۇجىماققا بارعالى جاتىرمىن! — دەپ دابىرلايدى قاپ ىشىنەن.
— ال مەن، باقىتسىز سورلى، قاۋساعان باسىممەن سول جاققا ءالى بارا الماي ءجۇرمىن عوي! — دەيدى مۇنى ەستىگەن باقتاشى.
— وندا قاپتىڭ اۋزىن شەش، — دەپ ايقايلايدى كىشكەنتاي كلاۋس. — مەنىڭ ورنىما مۇندا جات — ول جاققا تىرىلەي بىردەن جەتىپ باراسىڭ!
— قۋانا-قۋانا بارامىن! — دەيدى باقتاشى قاپتىڭ اۋزىن شەشىپ جاتىپ. كىشكەنتاي كلاۋس قاپتان ەركىندىككە اتىپ شىعادى.
— ەندى وتاردى سەن قارايتىن بولاسىڭ! — دەپ تاپسىرىپ، شال قاپقا كىردى. كىشكەنتاي كلاۋس قاپتىڭ اۋزىن مىقتاپ، بۋىپ تاستايدى دا مالدى ايداپ جۇرە بەرەدى.
ءبىراز كىدىرگەننەن كەيىن شىركەۋدەن شىققان ۇلكەن كلاۋس قويعان ورنىندا جاتقان قاپتى ارقاسىنا سالىپ الىپ كوتەرىپ كەلە جاتقاندا، قابى ماناعىدان الدەقايدا جەڭىل بولىپ سەزىلەدى. — كىشكەنتاي كلاۋس كارى باقتاشىدان كەمىندە ەكى ەسە اۋىر سالماقتى ەدى. «قاراي گور، ءبىراز جەڭىلدەنىپ قالىپتى! مۇنىڭ ءبارى جاڭاعى ۋاعىز تىڭداعانىمنىڭ ارقاسى شىعار!» — دەپ ويلايدى ۇلكەن كلاۋس. ءسويتىپ ول ارقالاعان قالپى ايدىندى دا تەرەڭ وزەننىڭ جاعاسىنا جەتىپ، باقتاشى سالىنعان قاپتى تاستاپ جىبەرەدى دە، وندا كىشكەنتاي كلاۋس وتىر دەپ ويلاپ:
— مىنەكي، سەن ەندىگارى ەشقاشان مەنى اقىماق قىلىپ باسىمدى قاتىرمايتىن بولدىڭ! — دەپ ايقاي سالادى. وسىدان كەيىن ول ۇيگە قايتىپ بارا جاتقان جولىندا... وتاردى باعىپ جۇرگەن كىشكەنتاي كلاۋستى كەزىكتىرەدى!
— ءماسساعان ، تاعى دا الدىمنان تاپ كەلدىڭ بە! — دەپ ايقايلايدى ۇلكەن كلاۋس. — مەن سەنى سۋعا لاقتىرىپ جىبەرگەن جوق پا ەدىم؟
— ارينە، لاقتىرىپ جىبەردىڭ! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — جارتى ساعات بۇرىن سەن مەنى وزەنگە لاقتىرىپ جىبەردىڭ!
— ەندەشە مىناداي مول تابىندى قايدان الدىڭ؟ — دەپ سۇرايدى ۇلكەن كلاۋس.
— ا، بۇل ما، بۇل — سۋاستى تابىنى! — دەپ جاۋاپ بەرەدى كىشكەنتاي كلاۋس. — مەن ساعان بولعان وقيعانى اسىقپاي باياندايىن. مەنى سۋعا لاقتىرعانىڭ ءۇشىن، سوندىقتان بايىپ كەتكەنىم ءۇشىن ساعان راقمەت، ارينە! قاپ ىشىندە ماعان العاشىندا قورقىنىشتى بولدى! سەن سۋىق سۋعا مەنى تاستاپ جىبەرگەندە، قۇلاعىمدا جەل ىزىڭدادى دەرسىڭ! مەن دەرەۋ سۋدىڭ تۇبىنە جەتتىم، ءبىراق ەشتەڭەگە سوعىلىپ زاقىم المادىم — وزەن تۇبىندە سونداي ءبىر جۇمساق تا، جايلى ءشوپ وسەدى ەكەن، سونىڭ ۇستىنە ءتۇسىپپىن. قاپ شەشىلىپ كەتكەن كەزدە قارداي اپپاق كويلەگى بار، قولىنا جاسىل شوپتەردەن جاسالعان گۇلتاج ۇستاعان، شاشى دىمقىل سۋلانعان ايداي سۇلۋ ارۋ ماعان قولىن سوزىپ تۇرىپ بىلاي دەدى: «بۇل سەنبىسىڭ، كىشكەنتاي كلاۋس؟ مىنەكي، مىنا تابىندى سەن ال، ال بۇدان ءبىر شاقىرىم جەردە بۇدان دا كوپ مالى بار تابىن جايىلىپ جۇرەدى. بار — سونىڭ ءبارىن ساعان سىيلايمىن».
مەن وندا سۋاستى تۇرعىندارى تۇرعىندارى ءۇشىن وزەننىڭ قالاي بولعاندا دا جول رەتىندە پايدالانىلاتىنىن كوردىم: ولار وسى وزەننىڭ بارىپ قۇياتىن جەرىندەگى كولدىڭ تۇبىنە دەيىن ساپارلاپ جۇرەدى ەكەن. وندا قانداي عاجاپ دەسەڭشى! قانداي گۇلدەر، قانداي بالعىن شوپتەر! ال بالىقتار مەنىڭ قۇلاعىمنىڭ تۇبىنەن، بىزدەگى قۇستار سياقتى سۋىلداتىپ ءجۇزىپ ءجۇردى. قانداي سۇلۋ ادامدار قارسى الدىمنان تاپ كەلگەنىن ايتساڭشى! قانداي ۇلكەن تابىندار قالا ماڭىندا، ارىقتاردىڭ بويىندا جايىلىپ جاتىر دەسەڭشى!
— وندا نەگە ول جاقتان جىلدام قايتىپ كەلدىڭ؟ — دەپ سۇرايدى ۇلكەن كلاۋس. — ەگەر وندا تاماشا بولسا، مەنى ول جاقپەن قىزىقتىرماس ەدىڭ عوي!
— مەن مۇنى جايدان جاي جاساعان جوقپىن عوي! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — سۋاستى ارۋى مەنى وسىدان ءبىر شاقىرىم جەردە عانا جايىلىپ جاتقان وزگە تاعى ءبىر تابىنعا يە بولۋ ءۇشىن جۇمساعانىن ەستىدىڭ عوي؟ ول جول دەپ وزەندى ايتادى ەكەن — وزگە جولدى ولار بىلمەيدى عوي، — ال وزەن بۇرالاڭ-يرەلەڭ بولعاندىقتان، ۇلكەن ءبىر شەڭبەر جاساپ ءجۇرىپ شىعۋعا تۋرا كەلدى. مەن جەردىڭ بەتىمەن، الداعى تابىنىم كۇتىپ جاتقان جەرگە تىكە بارماقشى بولدىم. وسىلايشا، مەن جارتى شاقىرىم ۇتاتىن بولامىن!
— جولى بولعىش بالەكەت! — دەيدى ۇلكەن كلاۋس. — قالاي ويلايسىڭ، ەگەر سۋدىڭ تۇبىنە تۇسسەم مەن دە وتارعا قول جەتكىزە الامىن با؟
— ارينە! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — تەك مەن سەنى وزەنگە دەيىن قاپپەن تاسي المايمىن، سەن وتە اۋىرسىڭ. ال، ەگەر شىنىمەن دە ءوزىڭ جەتكىڭ كەلىپ تۇرسا، قاپقا كىر، مەن سەنى سۋعا قۋانا-قۋانا تاستايتىن بولامىن!
— راقمەت! — دەيدى ۇلكەن كلاۋس. — ەگەر وندا تابىنعا يە بولا الماسام، سەنى بىت-شىت قىلىپ ۇراتىن بولامىن، ءبىلىپ قوي! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋسقا دوق كورسەتەدى.
— قوي-قوي، اشۋلانبا! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. ءسويتىپ ولار وزەننىڭ جاعاسىنا كەلەدى. شولدەگەن تابىن سۋدى كورگەندە ىشپەك بولىپ لاپ قويادى:
— قاراشى، ولاردىڭ قالاي اسىعىپ بارا جاتقانىن! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس. — قاراي گور، سۋدى قالاي ساعىنىپ قالعانىن: سۋدىڭ ءتۇبى قانشا دەگەنمەن — ءوز مەكەندەرى عوي!
— ال ەندەشە سەن ماعان كومەكتەسىپ جىبەر، ايتپەسە سەنىڭ بىت-شىتىڭدى شىعارىپ ۇرامىن! — دەپ ۇلكەن كلاۋس وگىزدەردىڭ ءبىرىنىڭ ارقاسىنا تاڭىلعان ۇلكەن قاپتى الىپ، سوعان كىرەدى.
— قابىمنىڭ ىشىنە تاس اكەلىپ سال، ايتپەسە سۋدىڭ تۇبىنە جەتە الماي قالۋىم مۇمكىن! — دەيدى ۇلكەن كلاۋس.
— جەتەسىڭ! — دەيدى كىشكەنتاي كلاۋس، ءسويتتى دە، قالاي بوعلاندا دا قاپتىڭ ىشىنە ۇلكەن ءبىر اتستى سالىپ، قاپتىڭ اۋزىن مىقتاپ بايلاپ ، سۋعا تاستاپ جىبەردى. كۇمپ! وسىلايشا ۇلكەن كلاۋس سۋدىڭ تۇبىنە بىردەن كەتتى.
— اھ، ول سۋدىڭ تۇبىنەن ەشقانداي سيىردى دا، وگىزدى دە تابا الماي ما دەپ قورقامىن! — دەپ كۇبىرلەگەن كىشكەنتاي كلاۋس تابىنىن ۇيگە قاراي ايداي جونەلدى.
ورىس تىلىنەن اۋدارعان اسىلبەك بايتان ۇلى
You Might Also Like
-
اۋىل ادامدارى بىردە قوجاناسىرعا كەلىپ، ودان بۇگىن ايدىڭ نەشە جاڭاسى ەكەنىن سۇرايدى. قوجا شىعىپ كەتەدى دە، ازدان كەيىن قايىرا كەلىپ:
-
ءبىر كارى ديىرمەنشى بولىپتى. ول ومىردەن وتەر الدىندا بالالارىنا مۇراسىن ءبولىپ بەرەدى. ۇلكەن ۇلىنا — ديىرمەن، ورتانشىسىنا — ەسەك، ال كىشىسىنە — مىسىق ءتيىپتى.
