InfoHub Logo

ءتىل – حالىقتىڭ ەڭ نەگىزگى بايلىعى. قازىرگى زامان تالابىنا ساي ءۇش تۇعىرلى ءتىل ساياساتىن ءبارىمىز دە قولدايمىز. بۇگىنگى كۇنى ءبىز «وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل، ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە» دەگەن حالىق دانالىعىن ويىمىزدان شىعارماعانىمىز ءجون. «الەمدە قازاقستان حالقى ءۇش ءتىلدى بىلەتىن، جوعارى ءبىلىمدى ەل رەتىندە تانىلۋى كەرەك. بۇل: قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق ءتىل، قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى – جاھاندىق ەكونوميكامەن ءساتتى ىقپالداسۋدىڭ ءتىلى»، - دەسە ەلباسىمىز، سونىڭ ىشىندە «قازاق ءتىلى ءۇش ءتىلدىڭ بىرەۋى بولىپ قالمايدى. ءۇش ءتىلدىڭ ءبىرىنشىسى، نەگىزگىسى، باستىسى، ماڭىزدىسى بولا بەرەدى» دەپ اتاپ ايتقان ەدى. سولاي بولۋى زاڭدى دا.

انا ءتىلىمىز – قازاق حالقىنىڭ جان دۇنيەسى، رۋحاني نەگىزى، ەل ەركىندىگى مەن ۇلتتى تانىتاتىن باستى بەلگى. انا ءتىلى - ءار ادامعا انانىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان، انانىڭ الديىمەن، بەسىك جىرىمەن قۇلاققا ءسىڭىپ، اتادان بالاعا جەتىپ وتىرعان ميراس، ۇلى كۇش.

ال، ءۇش ءتىلدى ءبىلۋ بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابىنا اينالىپ وتىر. الەمنىڭ الپاۋىپ مەملەكەتتەرى كوپ ءتىلدى، اسىرەسە حالىقارالىق تىلدەردى مەڭگەرۋدى ماڭىزدى دەپ سانايدى. سوندىقتان دا ءبىز دە ءوز حالقىمىزدىڭ، ەلىمىزدىڭ قارىشتاپ دامىپ، وركەنيەتتى، دامىعان ەلدەر قاتارىنان قالماۋ ءۇشىن كوپ ءتىلدى مەڭگەرۋىمىز قاجەت. بۇل زامان تالابىنان تۋىنداپ وتىرعان قاجەتتىلىك. ويتكەنى، بىرنەشە تىلدە ەركىن سويلەيتىن، جازا بىلەتىن مامان عانا باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعاعا اينالاتىنى ءسوزسىز. ەلباسىمىز ن.نازاربايەۆ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە بىرلەسىپ «ءۇش تىلدە ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ جول كارتاسىن» دايىنداۋدى تاپسىرعان ەدى. وندا مەملەكەت باسشىسى «ءۇش ءتىلدى ءبىلۋ ويدان شىعارىلعان دۇنيە ەمەس، بۇل قاجەتتىلىك» - دەگەن بولاتىن.

ءۇش تۇعىرلى ءتىل ساياساتىن دۇرىس تۇسىنبەي، بۇگىنگى كۇنى بۇل ساياساتتى قولدامايتىندار دا بار. «ءۇش تۇعىرلى ءتىلدىڭ» شىن مانىندە، مەملەكەتتىك تىلىمىزگە ەش زيانى جوق. بۇلاي دەيتىن سەبەبىمىز قازاق حالىق باردا، نۇرسۇلتانداي دانا كوشباسشىمىز باردا مەملەكەتتىك ءتىلىمىز ماڭگى جاساماق.  «ءۇش تۇعىرلى ءتىلدى» ءبىلۋ – ەركىندىكتىڭ، بۇگىل الەم بويىنشا ءجۇرىپ تۇرۋدىڭ كەپىلى. پرەزيدەنتىمىز ن.نازاربايەۆ «قازاقستان – 2050» ستراتەگياسىندا «ۇشتىلدىلىكتى مەملەكەتتىك دەيگەيدە ىنتالاندىرۋ كەرەك» دەيدى. سونىمەن قاتار، ول: «ورىس تىلىنە جانە كيريليساعا ءبىز قازاق تىلىنە قانداي قامقورلىقپەن قاراساق، سونداي قامقورلىقپەن قاراۋىمىز كەرەك. ورىس ءتىلىن ءبىلۋ – ءبىزدىڭ ۇلتىمىزدىڭ تاريحي ارتىقشىلىعى ەكەنى بارشاعا بەلگىلى. ءدال وسى ورىس ءتىلى ارقىلى قازاقستاندىقتار بىرنەشە عاسىر بويى قوسىمشا ءبىلىم الىپ، ەل ىشىندە دە، شەت جەرلەردە دە ءوز دۇنيەتانىمدارى مەن ارالاساتىن ورتاسىن كەىەيتىپ كەلە جاتقانىن جوققا شىعارماۋعا ءتيىپپىز. ءبىز اعىلشىن ءتىلىن يگەرۋدە سەرپىلىپ جاساۋىمىز كەرەك. قازىرگى الەمنىڭ وسى الينگۆا فرانكاسىن» مەڭگەرۋ ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنا ومىردەگى شەكسىز جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى» دەيدى. شىنىمەن دە، اعىلشىن ءتىلىن بىلگەن ادام شەكسىز مۇمكىنشىلىكتەرگە يە بولادى.

اعىلشىن ءتىلى الەمدەگى ەڭ كەڭ تارعان ءتىل بولىپ تابىلادى. شەت تىلدەردىڭ اراسىندا اعىلشىن ءتىلى ەشكىمگە شاڭ جۇقتىرماي، العاشقى ورىندى بەرمەي كەلەدى. تۋريزم، بيزنەس، عىلىم، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ت.ب. الەمنىڭ ءتۇرلى سالاسىندا ءدال وسى اعىلشىن ءتىلى العاشقى ورىندا.

«ءۇش تۇعىرلى ءتىل» باعدارلاماسىنىڭ باستى ماقساتى – قازاق ءتىلىن ورىس جىنە اعىلشىن ءتىل دىرەجەسىنە دەيىن كوتەرۋ. بۇگىندە اعىلشىن ءتىلى باستاۋىش سىنىپتاردان باستاپ وقىتىلا باستادى. بۇل، وتە دۇرىس نارسە. سەبەبى، بالا جاستايىنان ءتىلدى بازالىق دەڭگەيدە بىلسە، بولاشاقتا كاسىبي دەڭگەيدە ۇيرەنىپ الۋىنا مۇمكىندىك تۋادى. قازىرگى كەزدە مەكتەپ باعدارلاماسىنان اعىلشىن ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەن كوپتەگەن جاستارىمىز شەت ەلدەردە ءبىلىمىن دامىتىپ، تاجىريبە مولايتۋدا. وسى جاستارىمىزدان ەلىمىز، ەلباسىمىز ۇلكەن ءۇمىت كۇتەدى. ەل بولاشاعى جاستاردىڭ قولىندا.

شقو، وسكەمەن قالاسى
شىعىس قازاقستان گۋمانيتارلىق كوللەدجى
«شەتەل ءتىلى ءمۇعالىمى» ماماندىعىنىڭ 2-كۋرس ستۋدەنتى
قاجىبايەۆا جانار كەنجەحان قىزى
جەتەكشىسى: جەكسەمبينوۆا جۇبانىش سارسەمبايەۆنا

---