- 02 ءساۋ. 2017 00:00
- 276
يگى قادامدار
گازەتتىڭ العاشقى نومىرىنە امانكەلدى قاڭتارباي ۇلى «اعايىنعا ارناۋ ءسوز» اتتى سۇيىنشىلەگەن ماقالاسى مەن گازەتتىڭ ەكى قۇرىلتايشىسىنىڭ، وبلىستىق، اۋداندىق گازەتتەردىڭ قۇتتىقتاۋلارى، جەرلەس جازۋشى، بەلگىلى قالامگەر قالمۇقان يسابايەۆتىڭ «وتكىر بول، «وتارقا» اتتى قۇتتىقتاۋ-باتاسى جاريالاندى. ءيا، ايتارى جوق، ۋاقىت وتە كەلە «وتارقانىڭ» ءمان-مازمۇنى جاقسارا ءتۇستى. ءبىر اتاپ وتەرلىگى، «وتارقا» وبلىستاعى قازاق باسىلىمدارىنىڭ اراسىندا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ، 1996 جىلدان باستاپ كومپيۋتەرمەن تەرىلىپ، بەتتەلىپ، وفسەتتىك باسىلىممەن شىعا باستادى. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قانات جايۋى، اتا ءداستۇر، اتا كاسىپ، ۇلتتىق رۋحانيات سىندى تاقىرىپتار ءبىرىنشى كەزەكتە قامتىلدى. حالقىمىزدىڭ تاريحىنا، تاريحي تۇلعالارعا گازەتتە كوپ ورىن بەرىلىپ، ۇلتتىق ماسەلەلەردىڭ جۇزەگە اسۋىنا ايتارلىقتاي ىقپال جاسادى. ماسەلەن، قالا مەن اۋىلدارداعى كەيبىر ورىس تىلىندەگى اۋىلداردىڭ قازاقشا اتالۋ قاجەتتىگى تۋرالى ماسەلە كوتەرىلدى.
ەكىباستۇز قالاسىنداعى ەرماك كوشەسىن بۇقار جىراۋ اتىمەن اتاۋعا، قالينين كوشەسىنە ەستاي بەركىمباي ۇلى، ك.ماركس كوشەسىنە م.اۋەزوۆ، كيروۆ كوشەسىنە س.تورايعىروۆ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىپ، ءوز دەگەنىنە جەتتى. سونداي-اق، ەكىباستۇز اۋدانىنداعى ستەپنوي اۋىلىن ءا.مارعۇلان دەپ اتاۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىپ، 2-3 جىلداي گازەت بەتىندە جۇرتشىلىقتىڭ حاتتارىن جاريالاپ، اقىرى سول اتاۋلاردى ەلدى-مەكەندەرگە بەرگىزدى. «وتارقادا» تاريحي تۇلعالاردىڭ مەرەيتويلارىنا بايلانىستى ارنايى بەتتەر، ارنايى نومىرلەر ۇيىمداستىرۋدى ادەتكە اينالدىردى. ماسەلەن، اباي مەن جامبىلدىڭ 150 جىلدىعىنا، ءا.مارعۇلاننىڭ 90 جىلدىعىنا، ايقارما بەتتەر، ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيەۆتىڭ 140 جىلدىعىنا، م.اۋەزوۆ پەن ق.ساتبايەۆ، ي.بايزاقوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنايى نومىرلەر ارنالدى.
سوڭعى اتالعان تۇلعالارعا ارنالعان نومىرلەر ا-4 فورماتىندا تۇپتەلىپ، 16-24 بەتتىك بولىپ، جۋرنال ەسەبىندە شىعارىلدى. گازەتتىڭ مۇنداي نومىرلەرى ەكىباستۇز وڭىرىندەگى وقىرماندارعا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كورپشىلەس اۋداندارداعى تۇرعىندارعا دا اسەر ەتتى. باياناۋىل، اقتوعاي اۋداندارىنا تاراتىلدى. قانىش ساتبايەۆقا ارنالعان گازەت ءنومىرىن ۇلى عالىمنىڭ قىزدارى مەن جيەندەرى، تۋىستارى جوعارى باعالادى. ارينە، قازىرگىدەي ينتەرنەت ءالى كەڭ جايىلماعان، مەملەكەتتىك تىلدەگى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تاپشى ۋاقىتتا مۇنداي دۇنيەلەردىڭ كوزى قاراقتى وقىرمان ءۇشىن ماڭىزى وتە زور بولعاندىعىن ايتۋ كەرەك. مىنە، وسىنداي يگى ىستەردىڭ باسى-قاسىندا امانكەلدى قاڭتارباي ۇلى بولدى. بارلىعى دا سول كىسىنىڭ ايتۋىمەن، ۇيىمداستىرۋىمەن جۇزەگە استى.
«وتارقا» - ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ جارشىسى بولدى، سول جىلداردا. ءار ءنومىردىڭ ءبىرىنشى بەتى تاۋەلسىزدىك شەجىرەسىمەن اشىلدى.
سونىمەن قاتار، گازەتتە اۋدان مەن قالانىڭ ەكونوميكاسى، اۋىل شارۋاشىلىعى، ونەركاسىبىنە قوسا، «يماندىلىق»، «شەجىرە»، «ادەبيەت الەمىندە»، «ادام.قوعام.زاڭ»، انالار مەن ارۋلار ءۇشىن «اراي»، «التىن ساندىق»، «رۋحانيات»، جاستارعا ارنالعان «جالىن»، «سپورت دەگەن ءبىر سيقىر...»، بالالارعا ارنالعان «بالداۋرەن» سىندى ايقارما بەتتەر ۇنەمى شىعىپ تۇردى. بۇل بەتتەردە حالىقتىق تاربيە مەن پەداگوگيكا، ءسالت-داستۇر كەڭىنەن ناسيحاتتالدى.
سايا مولدايىپ