InfoHub Logo

ۇشاق تەرەزەلەرى نەلىكتەن دوڭگەلەك؟ ۇشاق قاناتتارىنىڭ ۇشى نەلىكتەن سىرتقا قاراي قايىرىلعان؟ جولاۋشىلار نەلىكتەن بورتتىڭ سول جاعىنان مىنەدى؟

اۆياسياعا قاتىستى بارلىق نارسە ەگجەي-تەگجەيلى ويلاستىرىلعان. بالكىم، سول سەبەپتى ۇشاق – ەڭ ءقاۋىپسىز تاسىمال قۇرالى شىعار. ءبارى نەلىكتەن ءدال سولاي جاسالعان؟ ءبىز سىزدەرگە ۇشاق جايلى «نەگە؟» دەگەن 8 سۇراقتىڭ جاۋابىن بەرەمىز. 

1. ۇشاق تەرەزەلەرى نەلىكتەن دوڭگەلەك؟

^{© wikimedia   © baesystems}

1950-جىلداردىڭ باسىندا de Havilland كومپانياسى «كومەتا» دەگەن ۇشاق جاساپ شىعاردى. بۇل ۇشاق اۆياسيانىڭ كەرەمەتى دەپ ەسەپتەلدى. الايدا ءبىر جىلدان كەيىن ونىڭ اۋەدە تاس تالقانى شىقتى. بىرنەشە ايدان كەيىن باسقا ەكى ۇشاقپەن دە ءدال وسىنداي جاعداي قايتالاندى.

ينجەنەرلەر ۇشاقتىڭ ءار بۇرانداسىن تەكسەرۋدەن وتكىزىپ، ماسەلەنىڭ نەدە ەكەنىن تاپتى. اپاتتىڭ سەبەبى ۇشاقتىڭ تەرەزەلەرىندە ەكەن. ولار شارشى ءپىشىندى بولاتىن. تەرەزە بۇرىشتارىنا ۇلكەن كۇش ءتۇسىپ، ول ۇشۋ كەزىندە ءتىپتى ارتىپ كەتەتىن بولعان. ينجەنەرلەر تەرەزە بۇرىشتارىن دوعال جاساپ، ماسەلەنى شەشىپ بەردى. وسىنىڭ ارقاسىندا ۇشاقپەن ۇشۋ قاۋىپسىزدەۋ بولا باستادى.

2. قاناتتاردىڭ ۇشى نەلىكتەن جوعارى قاراي قايىرىلعان؟

ۇشۋ كەزىندە ۇشاقتىڭ تومەنگى جاعىنداعى قىسىم جوعارعى جاعىنداعى قىسىمعا قاراعاندا جوعارى بولادى. سوندىقتان اۋا تەپە-تەڭدىككە ۇمتىلىپ، جوعارى قىسىمدى ايماقتان تومەنگى قىسىمدى ايماققا اۋىسۋعا تىرىسادى. ال مۇنى ۇشاقتىڭ قاناتتارى ارقىلى جاساۋ وڭاي. ءبىراق قاناتتاردىڭ ۇشىنا جەتكەن كەزدە اۋا اعىنى ءۇزىلىپ كەتەدى دە، كۇشتى تۋربۋلەنتتىلىك پايدا بولادى.

سول كەزدە عالىمدار اۋا اعىنى ءۇزىلىپ قالماس ءۇشىن، ۇشاق قاناتتارىنىڭ ۇشىن جوعارى قاراتتى. بۇل تۋربۋلەنتتىلىكتى ازايتىپ، قاناتتاردىڭ پايدالانۋ مەرزىمىن ۇزارتىپ، ءبىراز جانارمايدى ۇنەمدەدى. ياعني، وسى ەرەكشەلىكتىڭ ارقاسىندا ءبىز ۇشۋ كەزىندە سەلكىلدەمەيمىز.

3. ۇشاقتاردىڭ تۇمسىقتارى نەلىكتەن ءارتۇرلى پىشىندە بولادى؟

^{© keywordlister}

اسكەري جويعىش ۇشاقتىڭ تۇمسىعى ۇشكىر بولادى. تۇمسىعى نەعۇرلىم ۇشكىر بولعان سايىن، ۇشاق سوعۇرلىم جىلدام ۇشادى. ءبىراق ۇزىن تۇمسىق ۇشۋ جولاعىن كورۋدە كەدەرگى كەلتىرەدى. سوندىقتان، جولاۋشىلار ۇشاعىنىڭ تۇمسىق بولىگى دوعال بولىپ كەلەدى.

ءبىراق بريتاندىق ينجەنەرلەر بۇل ماسەلەنى شەشىپ، 1969-جىلى تۇمسىعى كولبەۋلىگىن وزگەرتە الاتىن ەڭ جىلدام جولاۋشىلار ۇشاعىن جاساپ شىعاردى. جوعارى كوتەرىلگەندە جانە قونۋ كەزىندە ۇشاق تۇمسىعى تومەن ەڭكەيەدى دە، ۇشۋ كەزىندە تىك قالىپقا كەلەدى.

مۇنداي ەرەكشە ديزاين ءبىر عانا سەبەپتى جاسالدى: وسىلاي عانا ۇشۋ جانە قونۋ كەزىندە ۇشقىشتار ۇشۋ جولاعىن انىق كورە الادى.

4. ۇشاقتار نەلىكتەن اق ءتۇستى؟

^{© عبدالحميد الفضل/twitter   © depositphotos}

كوپتەگەن ۇشاقتاردىڭ تۇستەرى اق بولادى. بۇلاي بولۋى جايدان جاي ەمەس. ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار:

- جىلۋدى شاعىلىستىرۋ. ەگەر ۇشاقتى اق تۇسپەن بوياسا، ول جىلۋدى از سىڭىرەدى. بۇل جولاۋشىلار ءۇشىن جايلى جانە اۆياكومپانيا ءۇشىن ۇنەمدى.

- اق ءتۇس ارزانداۋ. ۇشاقتى اق تۇسپەن بوياۋ باسقا تۇستەرمەن بوياۋعا قاراعاندا ارزان تۇسەدى.

- قۇستارمەن سوقتىعىسىپ قالۋدىڭ الدىن الۋ. قۇستار اق بەتتەن شاعىلىسقان بەينەنى جاقسى كورەدى. سوندىقتان ۇشاقپەن سوقتىعىسپايدى.

- اق تۇستە سىزاتتار مەن مايىسقان جەرلەر تەز بايقالادى. اپات كەزىندە اق ءتۇستى بولشەكتەر تەز تابىلادى جانە كورپۋستاعى اقاۋ وڭاي بايقالادى.

5. جولاۋشىلار نەلىكتەن سول جاقتان كىرەدى؟

ءبارىنىڭ ەمەس، ءبىراق كوپ ۇشاق ۇلگىلەرىنىڭ نەگىزگى جولاۋشىلار ەسىگى سول جاقتا ورنالاسقان. ونىڭ نە ءۇشىن بۇلاي ورنالاسۋ سەبەبىنىڭ 3 نۇسقاسى بار.

1 نۇسقا. وڭ جاقتان جۇكتەردى تيەيدى(جۇك ليۋكتەرى وڭ جاقتا ورنالاسقان)، سوندىقتان جولاۋشىلاردى وڭ جاقتان وتىرعىزۋ ءقاۋىپسىز ەمەس.

2 نۇسقا. ۇشاقتاردى كەمەلەردەن كوشىرىپ جاساعان دەگەن پىكىر بار. جولاۋشىلار كەمەگە سول جاق بورتتاعى باسقىشپەن وتىرعان.  

3 نۇسقا. بۇرىن كوماندير ۇنەمى سول جاققا وتىرعان. جولاۋشىلار ەسىگىنىڭ دە سول جاقتا ورنالاسۋى ونىڭ ءبارىن كورۋىن وڭايلاستىرىپ جانە ۇشاقتى جولاۋشىلار ايماعىنا ابايلاپ جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

6. نەلىكتەن كەيبىر ۇشاقتاردىڭ ءپىشىنى ءبىرتۇرلى؟

^{© depositphotos   © reddit}

كورىنبەس دەپ اتالاتىن ۇشاق جايلى ەستىگەن بولارسىز. ول ءبىر عانا سەبەپتى وسىنداي پىشىندە جاسالعان: ول ءبىرتۇتاس نىسان سياقتى ۇشادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ول كوپ مولشەردەگى جۇكتى جىلدام تاسىمالداپ، جانارمايدى از شىعىندايدى.

ۇشاقتاردىڭ قۇرىلىمى قۇستاردان الىنعان. جىرتقىش قۇستار ۇشۋ قاشىقتىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن جانە كوزگە تۇسپەۋ ءۇشىن ءدال وسىنداي قالىپتا ۇشادى.

الايدا ۇشاقتى مۇنداي پىشىندە جاساۋ قىمباتقا تۇسەدى. سوندىقتان ونى ازاماتتىق اۆياسيادا پايدالانبايدى.

7. ۇشاقتىڭ ءىشى نەلىكتەن كەڭ كورىنەدى؟

^{© depositphotos}

ۇشاقتاردىڭ ديزاينىندا ونى ۇلكەن جانە كەڭ كورسەتۋ ءۇشىن پسيحولوگيالىق قۋلىقتار قولدانىلادى. مىسالى، قابىرعالاردى جارىقتى جاقسى شاعىلىستىرۋ ءۇشىن ەرەكشە بەدەرلەرمەن جاساعان. ال توبە مەن جۇككە ارنالعان بولىكتىڭ اراسىنداعى كومەسكى جارىق توبەنى بيىك كورسەتەدى. وسىنداي قۋلىقتاردىڭ ارقاسىندا كلاۋستروفوبياسى بار ادامدار ۇشۋدان قورىقپايدى.

8. ۇشاقتاردا كۇل سالعىشتار نە ءۇشىن كەرەك؟

^{© imgur}

ۇشاقتا تەمەكى تارتۋعا بولمايتىنىن ءبارى بىلەدى. ءبىراق جاڭا ۇلگىلەردىڭ وزىندە دارەتحانا كابينالارىن كۇل سالعىشپەن جابدىقتاعان. ويتكەن تيىم سالىنعانىنا قاراماستان، كەيبىر ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلعان ساپارلاردا تەمەكىقۇمارلار ءبارىبىر تەمەكى تارتپاي تۇرا المايدى.

سوندىقتان اۆياكومپانيالار سونداي جولاۋشىلار تەمەكى تۇقىلىن ۇشاق ەدەنىنە نەمەسە ۋنيتازعا تاستاماس ءۇشىن كابينالارداعى كۇل سالعىشتاردى قالدىردى.

بونۋس: ۇشاقتاردا نەلىكتەن تۇراتىن ورىندار جوق؟

^{© John Walton/Twitter}

جوق، جاقىن ارادا ول دا بولادى. جاقىندا وتكەن Aircraft Interiors Expo كورمەسىندە يتاليالىق كومپانيا ۋلترالوۋكوستەرلەرگە (بيۋدجەتتىك اۆياكومپانيالار) ارنالعان كرەسلو ۇلگىسىن تانىستىردى. مۇنداي كرەسلولاردا تۇرىپ ۇشۋعا بولادى، ال بيلەت قۇنى 50 % ارزان.

بۇل جايسىز سياقتى كورىنۋى مۇمكىن. ءبىراق ەگەر 2 ساعاتتان از ۋاقىت ۇشاتىن بولساڭىز جانە ارتىق اقشا شىعارعىڭىز كەلمەسە، تۇراتىن ورىندارمەن ۇشۋدىڭ ەش قيىندىعى جوق.

---