InfoHub Logo

ءمۇعالىم – ماماندىق بولسا، ۇستازدىق ادام بويىنداعى ۇلى قاسيەت. ۇستاز مارتەبەسىنىڭ ارتۋى ەڭ الدىمەن ۇستاز دەگەن ەسىمگە قانشالىقتى لايىق بولۋىنا بايلانىستى. بۇگىنگى جاڭا ءداۋىردىڭ، جاڭارعان ءبىلىمنىڭ مۇعالىمگە قويار تالابىنىڭ جۇگى اۋىر، ولار ۇلگى بولارلىق بار جاقسىلىق اتاۋلىنىڭ ەڭ بيىگىنەن كورىنۋى ءتيىس. «جاقسى ادام – اللانىڭ نۇرى» دەيدى. جاقسىلىق اتاۋلىنى ىشكى جان دۇنيەسىمەن قابىلداپ، ءوز بويىنداعى سەزىمدى، بەرىك قالىپتاسقان كوزقاراستى وقۋشى بويىنا دارىتا بىلەتىن، ءوز بويىنداعى جاسامپازدىق پەن شىعارماشىلىق، وز-وزىنە سەنىمدىلىك پەن سابىرلىلىق، تاباندىلىق پەن توزىمدىك سياقتى مىنەز-قۇلىق ەرەكشەلىكتەرىمەن، سونداي-اق وزگەلەرگە قولداۋ كورسەتە بىلەتىن، جىلى جۇرەگىمەن جاقسىلىق ساۋلەسىن شاشىپ، مەيىرىم شۋاعىن توگىپ تۇراتىن قاسيەتتەر ۇستاز بويىنان تابىلۋى ءتيىس.شاكىرت بويىنداعى تابيعي دارىن ۇشقىندارىن ءسوندىرىپ الماي، شىعارماشىلىق ەڭبەك ۇستىندە وعان قانات ءبىتىرۋ، بىلىمگە شەكسىز قۇشتارلىق ءدانىن سەبۋ – ۇستاز قىزمەتىنىڭ تاعلىمدى ولشەمى، ىزدەنىس ناتيجەسى. ويتكەنى، قاي ۇستاز بولسىن وقۋشىنىڭ جان دۇنيەسىن، پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىن تەرەڭ زەردەلەۋ ۇستىندە وقىتۋ پروسەسىنىڭ ديالەكتيكالىق سيپاتىن سالاۋاتپەن سارالاۋعا، ءسويتىپ پاراساتتى پەداگوگيكا پراكتيكاسىن مەڭگەرۋگە قول جەتكىزەدى. ۇستازدىق دارىن ۇزدىكسىز ىزدەنىس كورىگىندە شىندالسا عانا، ماۋەلى تابىس تەزىرەك تۇلعالانباق، وقۋشى ساناسىندا ۇستاز قالدىرعان ءىز ۇزاق ساقتالماق.ۇستاز بولۋ – ءوز ۋاقىتىڭدى اياماۋ، وزگەنىڭ ۋاقىتىن ايالاۋ» - دەپ فرانسۋز ويشىلى جان جاك رۋسسو ايتپاقشى، ۇستازداردىڭ ەڭبەگى ەرەن. شاكىرت ساناسىنا ءبىلىم ءنارىن سەۋىپ، ەل بولاشاعىنىڭ ورەندەرىن تاربيەلەپ شىعارۋ - ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە دە بەرمەيدى. ۇستاز بولۋ – جۇرەك جىلۋىن، مەيىرىم شۋاعىن، ادامگەرشىلىك ۇلىلىعىن بالانىڭ بويىنا دارىتۋ. ۇستاز بولۋ – شاكىرتكە اتا-اناسىنداي بولىپ تاربيە سىيلاۋ. ۇستاز بولۋ – جاس ۇرپاقتىڭ جارقىن بولاشاققا بارار جولىن ايقىنداپ بەرۋ.

ءمۇعالىم بارلىق ماماندىق يەسىن تاربيەلەيتىن، وقىتىپ ۇيرەتەتىن مەيىرىمدى ابزال جاندار.  «ءمۇعالىم ماماندىعى – بارلىق ماماندىقتىڭ  اناسى» دەمەكشى، ۇستاز الدىنان تاربيە المايتىن جان جوق. ۇستاز بەرگەن تاربيە ءاربىر جاننىڭ ومىرىنە جول سىلتەر شامشىراق سەكىلدى. عىلىم  يەسى عالىم دا، ەل قورعاعان باتىر دا، تىلىنەن بال تامعان اقىن دا، تەگەۋرىنى تەمىر بالقىتقان جۇمىسشى دا، ەگىن سالعان ديقان دا، مال باعىپ تەرىن توككەن شوپان دا، كوك كۇمبەزىنەن ءارى وتكەن عارىشكەر دە ءبارى-بارى ۇستازدان ءبىلىم، ءتالىم العان. سوندىقتان ۇلاعاتتى ۇستازدارعا بۇكىل ادام بالاسى قۇرمەتپەن باس يەدى. قاي زاماندا بولسىن، ۇستازدارعا قۇرمەت جوعارى بولعان. بۇگىننەن نەمەسە كەشەدەن عانا ۇلى ماماندىق يەلەرىنە قۇرمەت كورسەتىلىپ كەلە جاتقان جوق، ىقىلىم زاماننان بەرى ۇستازدىقتىڭ شوقتىعى بيىك تۇر. «تامشىسىمەن تاس تەسەتىن بەينەبىر سۋ ءتارىزدى» (ءال-فارابي) جاندارعا ءىلتيپات تانىتۋ – ادامگەرشىلىگىڭنىڭ ىلگەرى باسۋىنىڭ ءبىر قادامى. ويتكەنى، ۇستازعا قۇرمەت كورسەتۋ – بىلىمگە قۇرمەت كورسەتۋ. ءبىلىمدى قۇرمەتتەمەگەن، ۇستازىن ءقادىر تۇتپاعان شاكىرتتىڭ عىلىمدا ناتيجەگە قول جەتكىزە المايتىندىعى، قول جەتكىزسە دە، تيىسىنشە كادەگە اسىرا المايتىندىعى بارشامىزعا بەلگىلى. 

جاھاندانۋ زامانىندا ۇلت­­تىق باسەكەگە قابىلەتتى بولۋدىڭ كور­سەت­كىشى – ءبىلىم دەڭگەيىمەن ولشە­نەرى انىق. سوندىقتان، الەمدىك ءبىلىم كە­ڭىستىگىنە كىرىپ، ءبىلىم بەرۋ ءجۇ­يە­ءسىن حالىقارالىق بيىككە كوتەرۋ كەزەك كۇتتىرمەيتىن وزەكتى ماسەلە. بۇل ماسەلەنى شەشۋدىڭ كىلتى - ۇس­تازداردىڭ قولىندا. ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «بولاشاقتا ەڭبەك ەت­ءىپ، ءومىر سۇرەتىندەر – بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى، ءمۇعالىم ولاردى قالاي تاربيەلەسە، قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان ۇس­تازعا جۇكتەلەتىن مىندەت اۋىر» – دەگەن ەدى. ۇرپاققا تاربيە بەرۋ، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتۋ – ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان دا كەلە بەرمەيدى. سوندىقتان، ۇستاز بولۋ جۇرەكتىڭ باتىرلىعى دەپ باعالاۋعا بولادى!

ورىنداعان: ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى تاۋەكەل اجار 

جەتەكشىسى: قازاقستان تاريح كافەدراسىنىڭ دوسەنتى دجولدىبايەۆا ۋ.م.

---