16 - 17 ǵasyrlardaǵy tarıhı shyǵarmalar
16 - 17 ǵasyrlardaǵy tarıhı shyǵarmalar
Konspekt
Muhammed Haıdar Dýlatıdiń 1541 - 1546 jyldary Kashmırde parsy tilinde jazylǵan eńbegi – “Ta’rıh - ı - Rashıdı”. Bul eńbek – Moǵolstan men oǵan irgeles aımaqtardyń tarıhy jóninde jazylǵan qundy shyǵarma. Muhammed Haıdar Dýlatıdiń arǵy atasy Jetisýdy bılegen ámirshi – Poladshy Dýlatı. Haıdar Dýlatı onyń jetinshi urpaǵy bolatyn. Muhammed Haıdar Dýlatı arab, parsy tilderin jetik bilgen. Ol Jamal Qarshıdiń, Rashıd ad - Dınniń, Jýveınıdiń, Ábdirazaq Samarqanıdiń eńbekterin zerttep, tarıhı shyǵarmalaryna arqaý etti. Ótemis qajynyń “Shyńǵysnama” eńbegi 16 ǵasyrdyń ortasynda jazylǵan. “Shyńǵysnamada” Joshy han áýletiniń tarıhy baıandalady. 16 ǵasyrdyń 40 - jyldary Masýd ıbn Ýsman Kýhıstanıdiń “Tarıh - ı - Abýlhaır - hanı” eńbegi jazyldy. Onda kóshpeli ózbekter hany Ábilhaıyrdyń tarıhy aıtylady. Shah Mahmud Shorastyń “Tarıh” (“Hronıka”) shyǵarmasynda Buıdash, Haqnazar, Táýekel, Esim, Jáńgir handar týraly tarıhı derekter keltirilgen. Ábilǵazy Bahadýr han 1661 jyly "Túrikmen shejiresin", 1665 jyly "Túrik shejiresin" jazǵan. Eńbekteri shejirelik sıpatta jazylǵan. Shyǵarmalar túrik dáýirinen bastap, Shyńǵys urpaqtarynyń tarıhyn baıandaıdy. Sondaı - aq keıingi dáýirlerde Orta Azıa men Qazaqstan, Taıaý Shyǵys elderinde bolǵan iri tarıhı oqıǵalardy qamtyǵan. Qadyrǵalı Jalaıyrı tutqynda otyryp jazǵan “Jylnamalar jınaǵy” eńbegin orys patshasy Borıs Godýnovqa syıǵa tartyp, qamqorlyq jasaýyn ótinedi. Bul tarıhı shyǵarmada qazaq halqynyń qonys tepken jerleri, qalalary men qala mádenıeti, Qazaq handyǵy men qazaq handarynyń ómirbaıan shejireleri aıtylady. Qazaq handyǵynyń ishki - syrtqy jaǵdaıy, zań erejeleri týraly ǵylymı qundy derekter berilgen.
Konspekt suraqtar
1. Moǵolstan men oǵan irgeles aımaqtardyń tarıhy jónindegi qundy shyǵarma:
2. Muhammed Haıdar Dýlatıdiń arǵy atasy:
3. Muhammed Haıdar Dýlatı myna tilderdi jetik bilgen:
4. “Shyńǵysnama” eńbeginde baıandalatyn derek:
5. “Tarıh - ı - Abýl haır - hanı” eńbegin jazdy:
6. 16 - 17 ǵasyrlardaǵy qazaq - moǵol qatynastarynyń tarıhy baıandalǵan shyǵarma:
7. Ábilǵazy Bahadúr jaqsy meńgergen óner:
8. “Túrik shejiresi” eńbegi jazyldy:
9. 1643 jyly Ábilǵazyny han etip jarıalaıdy:
10. Ábilǵazy bastaǵan "Túrik shejiresin" jazýdy aıaqtady:
11. Qadyrǵalı Jalaıyrıdiń Orda saraıyndaǵy qyzmeti:
12. Qadyrǵalı Jalaıyrıdiń tutqynda otyryp jazǵan eńbegi:
Taqyryptyń testi
Konspekt
Muhammed Haıdar Dýlatıdiń 1541 - 1546 jyldary Kashmırde parsy tilinde jazylǵan eńbegi – “Ta’rıh - ı - Rashıdı”. Bul eńbek – Moǵolstan men oǵan irgeles aımaqtardyń tarıhy jóninde jazylǵan qundy shyǵarma. Muhammed Haıdar Dýlatıdiń arǵy atasy Jetisýdy bılegen ámirshi – Poladshy Dýlatı. Haıdar Dýlatı onyń jetinshi urpaǵy bolatyn. Muhammed Haıdar Dýlatı arab, parsy tilderin jetik bilgen. Ol Jamal Qarshıdiń, Rashıd ad - Dınniń, Jýveınıdiń, Ábdirazaq Samarqanıdiń eńbekterin zerttep, tarıhı shyǵarmalaryna arqaý etti. Ótemis qajynyń “Shyńǵysnama” eńbegi 16 ǵasyrdyń ortasynda jazylǵan. “Shyńǵysnamada” Joshy han áýletiniń tarıhy baıandalady. 16 ǵasyrdyń 40 - jyldary Masýd ıbn Ýsman Kýhıstanıdiń “Tarıh - ı - Abýlhaır - hanı” eńbegi jazyldy. Onda kóshpeli ózbekter hany Ábilhaıyrdyń tarıhy aıtylady. Shah Mahmud Shorastyń “Tarıh” (“Hronıka”) shyǵarmasynda Buıdash, Haqnazar, Táýekel, Esim, Jáńgir handar týraly tarıhı derekter keltirilgen. Ábilǵazy Bahadýr han 1661 jyly "Túrikmen shejiresin", 1665 jyly "Túrik shejiresin" jazǵan. Eńbekteri shejirelik sıpatta jazylǵan. Shyǵarmalar túrik dáýirinen bastap, Shyńǵys urpaqtarynyń tarıhyn baıandaıdy. Sondaı - aq keıingi dáýirlerde Orta Azıa men Qazaqstan, Taıaý Shyǵys elderinde bolǵan iri tarıhı oqıǵalardy qamtyǵan. Qadyrǵalı Jalaıyrı tutqynda otyryp jazǵan “Jylnamalar jınaǵy” eńbegin orys patshasy Borıs Godýnovqa syıǵa tartyp, qamqorlyq jasaýyn ótinedi. Bul tarıhı shyǵarmada qazaq halqynyń qonys tepken jerleri, qalalary men qala mádenıeti, Qazaq handyǵy men qazaq handarynyń ómirbaıan shejireleri aıtylady. Qazaq handyǵynyń ishki - syrtqy jaǵdaıy, zań erejeleri týraly ǵylymı qundy derekter berilgen.
Konspekt suraqtar
1. Moǵolstan men oǵan irgeles aımaqtardyń tarıhy jónindegi qundy shyǵarma:
2. Muhammed Haıdar Dýlatıdiń arǵy atasy:
3. Muhammed Haıdar Dýlatı myna tilderdi jetik bilgen:
4. “Shyńǵysnama” eńbeginde baıandalatyn derek:
5. “Tarıh - ı - Abýl haır - hanı” eńbegin jazdy:
6. 16 - 17 ǵasyrlardaǵy qazaq - moǵol qatynastarynyń tarıhy baıandalǵan shyǵarma:
7. Ábilǵazy Bahadúr jaqsy meńgergen óner:
8. “Túrik shejiresi” eńbegi jazyldy:
9. 1643 jyly Ábilǵazyny han etip jarıalaıdy:
10. Ábilǵazy bastaǵan "Túrik shejiresin" jazýdy aıaqtady:
11. Qadyrǵalı Jalaıyrıdiń Orda saraıyndaǵy qyzmeti:
12. Qadyrǵalı Jalaıyrıdiń tutqynda otyryp jazǵan eńbegi:
Taqyryptyń testi
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
