InfoHub Logo

Synyby: 9
Qazaqstan tarıhy
Sabaqtyń taqyryby: 1930 jyldardaǵy ashtyq, sharýalar kóterilisteri (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty: Sharýalardyń jappaı ujymdastyrý saıasatyna qarsylyǵyn, Sozaq, Jetisý, Mańǵystaý aımaqtaryndaǵy kóterilis barysymen tanystyrý, asharshylyq kezindegi jiberilgen ashshy aqıqatqa oqýshylardyń kózderin jetkizý.
Sabaqtyń túri: Ashyq sabaq
Sabaqtyń ádisi: Interaktıvti taqta, baıandaý, suraq jaýap, salystyrý, kartamen jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: Karta, slaıd sýretter, hronologıalyq keste, Asharshylyq derekti fılmi, tapsyrmalar, keste.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi
İİ. Úı tapsyrmasymen jumys
İİİ. Jańa sabaq
İV. Tapsyrmalarmen jumys
V. Jańa sabaqty bekitý
Vİ. Qorytyndylaý.
Vİİ. Oqýshylardy baǵalaý
Vİİİ. Úıge tapsyrma berý
Úı tapsyrmasymen jumys.

Test suraqtary
1. F. I. Goloshekın qaı jyldary Qazaq Ólkelik partıa komıtetiniń birinshi hatshysy qyzmetin atqardy? (1925 – 1933 jj.)
2. 1927 jylda qabyldanǵan qaýly?
(Aýyl sharýashylyǵyn ujymdastyrýǵa baǵyt alýdy jarıalady).
3. Jyldamdatylǵan ujymdastyrý naýqany júrgizilgen jyldar? (1929 - 1930 jj.)
4. «Qazaqstandaǵy ujymdastyrý qazaqtardyń orasan zor adamı tragedıasyna aınalǵanyn» jazǵan aǵylshyn - tarıhshysy kim? (Robert Konkvest).
5. 1928 jyl qansha mln put astyq daıyndaldy.? (300 mln put).
6. Ujymdastyrýǵa qarsy shyqqan ult zıalylary? (S. Meńdeshev, S. Qojanov, X. Dosmuhamedov)
7. Jer úlesterin biriktirý men birigip eńbek etýge negizdelgen aýyl sharýashylyq kooperasıasy qalaı ataldy? (TOZ).
8. Qaı jyldary TOZ-dardy ujymdastyrdy? (1932 - 1934 jj).
9. Genosıd sóziniń maǵynasy? (Ulttyq jáne dinı belgilerine qaraı joıý).
10. Kóshpeli, jartylaı kóshpeli qazaq sharýalaryn, otyryqshy ómir saltyna kóshirý jóninde nusqaý berilgen jyl? (1931 j.)
Jańa taqyryp: 1930 jyldardaǵy ashtyq, sharýalar kóterilisteri

Jańa sabaqtyń jospary:
Keńes1931 - 1933 jyldardaǵy ashtyq
Sharýalardyń jappaı ujymdastyrý saıasatyna qarsylyǵy
Sozaq kóterilisi
Jetisýdaǵy kóterilis
Aqtóbe, Qostanaı jáne Qyzylorda okrýgterindegi kóterilister
Mańǵystaýdaǵy kóterilister

1931 - 1933 jyl – Jappaı asharshylyq «uly jut» atandy.
«Asyra silteý bolmasyn – asha tuıaq qalmasyn!» (F. I. Goloshekın)
1929 - 1930 jyldardyń qysynda jut boldy. Sýyqtan jáne ózge de aýrýlardan 2, 1mln-daı qazaqtar men 200 - 250 myńdaı basqa ulttardyń ókilderi qaza tapty.
1 mln. 700 myń adam qazaq Qytaı, Monǵolıa, Iran men Aýǵanstan jerine kóshti.

Qarsylyq túri
ujymshar qozǵalysynyń belsendilerin, partıa, keńes, komsomol qyzmetkerlerin, sot oryndaýshylaryn óltirý;
ózin - ózi qorǵaıtyn qarýly otrádtar qurý;
ashyq kóteriliske shyǵý túrlerinde jasaldy;
basqa aımaqtarǵa, tipti shetelge kóship ketý;

Kóterisshilerdiń qoıǵan talaptary:
ortashalardan zańsyz tárkilegen maldy qaıtarý;
ujdan bostandyǵy, meshitterdi qaıtarý jáne dinge senýshilerdiń isterine ókimettiń aralaspaýy;
tárkileýge tyıym salatyn dekret jarıalaý, ony ókimet oryndarynyń múliksiz oryndaýy;
aýyldaǵy «tap kúresin» jasandy shıelenistirýdi toqtatý;
aýyl ishindegi barlyq máselelerdi «ókiletti ókilder» emes, jalpy jınalystyń sheshýi;
salyq mólsherin maldyń sanyna qaraı belgileý;

Nátıjesi
Ujymdastyrý jyldary respýblıka aýmaǵynda 372 jappaı tolqýlar men kóterilister oryn aldy.
Mańǵystaý, Jylqosyn, Oıyl, Tabyn aýdandarynyń sharýalary Qazaqstan jerin tastap, Túrikmenstan, Qaraqalpaqstan aýmaǵyna, al bir bóligi Iran men Aýǵanstanǵa kóship ketýge májbúr boldy.
Jasandy jolmen qurylǵan ujymsharlar taratylyp, halyqqa kúshtep qoǵamdastyrylǵan mal - múlki qaıtaryldy.

«Oı ashar» sáıkestendirý
1.“Baılardyń sharýashylyǵyn tárkileý týraly” qaýly.(S. Sholaqov)
2. Syrdarıa okrýgi, Bostandyq aýdanyndaǵy kóterilis (E. Janbaev, Q. Qalıev, Ǵ. Satyrbaev)
3. Qostanaı okrýgindegi kóterilis (Tálip Musabaev)
4. Sozaq aýdanyndaǵy kóterilis (F. I. Goloshekın)
5. Jetisýdaǵy kóterilis (A. Bekejanov, S. Qadıev, A. Smaǵulov)
6. Aqtóbe, Qostanaı jáne Qyzylorda okrýgterindegi kóterilis (A. Qanaev, J. Báıimbetov, M. Samatov, I. Satybaldın)

Jańa sabaqty bekitý:
Qashan?--------------- Qandaı oqıǵa boldy?
1931 - 1933 jj. ---- Qazaqstandaǵy asharshylyq
1928j --------------- “Baılardyń sharýashylyǵyn tárkileý týraly” qaýly.
1929 j --------------- Qostanaı, Bostandyq, Syrdarıa okrýgindegi kóterilister
1930 j --------------- Sozaq, Jitisý, Aqtóbe, Qostanaı, Qyzylorda okrýgterindegi kóterilister
1931 j --------------- Mańǵystaýdaǵy kóterilis

Bul - birinshiden, asharshylyqta qurban bolǵan mıllıondardyń rýhyna búgingi býynnan taǵzym. Ekinshiden, keler urpaq ata - babalarynyń qandaı qasiretterdi bastan ótkergenin bilip júrýine qajet taǵzym.
QR prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «1931 - 1933 jyldardaǵy asharshylyq qurbandaryna eskertkish» monýmentiniń ashylý rásiminde sóılegen sózinen.
31 mamyr 2012 jyl, Astana qalasy.

Úıge tapsyrma: §22 - 21. 1930 jyldardaǵy ashtyq, sharýalar.
«Ashtyq» taqyrybynda referat

Aqtóbe oblysy, Qarǵaly aýdany,
Josaly orta mekteptiń tarıh páni muǵalimi:
Baıbolatov Erbol
Tolyq nusqasyn júkteý