8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesi
Sabaqtyń taqyryby: 8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesi
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy 8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesimen tanystyrý
Bilimdilik: 8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesin meńgertý
Damytýshylyq: Tapsyrmalar oryndaý arqyly oqýshylardyń óz betinshe jáne toppen jumys isteý daǵdylaryn arttyryp, matematıkalyq oı – órisin keńeıtý
Tárbıelik: Uıymshyldyqqa, tıanaqtylyqqa, uqyptylyqqa, jol erejesin saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Saıahat sabaq. Jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń ádisteri: toptastyrý, izdendirý, túsindirý, salystyrý, sáıkestendirý, suraq-jaýap, bekitý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Beketter, poezd, syzba, kóbeıtý men bólý kesteleri, bıletter
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
M: balalar, qazir qandaı sabaq?
O:
M: Matematıka sabaǵynda «matematıka eline» saıahatqa shyqsaq qalaı qaraısyńdar?
O: Shyǵaıyq
M: Jolda bizge kóptegen tapsyrmalar men esepter kezdesedi. Al sender olardy oryndaýǵa daıynsyńdar ma?
O: Daıynbyz.
M: Jaqsy, endeshe saıahatqa nemen shyǵamyz dep oılaısyńdar?
O: Poezben
M: Táýelsizdigimizge 20 jyl tolýyna oraı elimizdiń qalalaryn aralaǵan «Táýelsizdik poezdy» búgingi bizdiń saıahatqa baratyn kóligimiz. Kólik saparǵa daıyn.
- Biraq poezge miný úshin bizderge ne qajet?
O: Bılet qajet
M: Olaı bolsa, bılet alyp bıletterde berilgen órnekterdiń mánin tabý arqyly óz vagondarymyzǵa ornalasaıyq (Órnekterdiń máni boıynsha vagondarǵa bólinip otyrady)
1-vagon ------------ 2-vagon ----------- 3-vagon ---------- 4-vagon
12: 12= 1 ---------- 2*1=2 ------------ 9: 3 =3 ------------- 4*1=4
6: 6 =1 ------------ 10: 5=2 ------------ 12: 4=3 ------------ 16: 4=4
15: 15=1 --------- 8: 4=2 ------------- 15: 5=3 ------------- 20: 5=4
40: 40=1 --------- 14: 7=2 ----------- 18: 6 =3 ------------- 24: 6=4
5: 5 =1 ----------- 12: 6=2 ------------ 6: 3 =2 -------------- 8: 2=2
4: 4 =1 ------------ 4: 2=2 ------------ 3*1=3 --------------- 28: 7=4
M: Jolaýshy azamattar №34 orta mekteptiń beketinen «Táýelsizdik poezdy» qozǵalǵaly tur saq bolyńyzdar! №34 orta mektep beketinde berilgen óleń joldaryn oqyp kóńil-kúılerińizdi kóterińizder.
Poezd júrip kelesi beketke kelý.
Jańa sabaq
M: Balalar biz 8-ge kóbeıtý beketinde, 8-ge kóbeıtý kestesimen tanysamyz.
Dápterimizdi ashyp 8 sıfryn kórkem etip jazaıyq. Biz burynǵy ótilgen sbaqtardan
8*1=8 ---------- 8*4 =32 --------- 8*7=56 ekenin bilemiz
8*2 =16 -------- 8*5=40 -------- al búgin sendermen
8*3=24 --------- 8*6=48 ---------- 8*8 =? bolatynyn meńgeremiz.
8*8 degenimiz 8-di ózine-ózin 8 ret qosý degenimiz. Olaı bolsa 8+8+8+8+8+8+8+8
Teńdiktiń eki jaǵy teń oń jaǵynda kóbeıtindi, sol jaǵynda qosyndy. Ótken sabaqta 8 di ózine-ózin 7 ret qosqanda 56 shyqty. Endi oǵan taǵy 8 birlikti qossaq qansha bolady? 56+8 =64 8 ózine-ózin 8 ret qosqanda 64 bolady. Qosylǵyshtardy kóbeıtindimen almastyramyz. Demek 8*8 =64
8*9= 8+8+8+8+8+8+8+8+8 ol degenimiz 64+8=72 demek 8*9=72
Kóbeıtkishterdiń oryn almastyryp 9*8 dep jazýǵa da bolady. Óıtkeni bul kóbeıtýdiń aýystyrymdylyq qasıeti. Sonymen 8*8 8*9 9*8 8-ge kóbeıtý beketinde 8-ge kóbeıtý kestesimen tanystyq, endi kelesi beketke jyljyp kórelik. Poezd qozǵalyp kelesi beketke keledi.
M: balalar, bizder 8-ge bólý beketine keldik. Bul bekette 8-ge bólý kestesimen tanysamyz. Bólý kóbeıtýmen tikeleı baılanysty. Óıtkeni bólý kóbeıtýge keri amal.
64: 8 =8 sebebi 8*8=64
72: 8=9 sebebi 9*8=72
Sonymen 64: 8=8 72: 8=9
8-ge bólý beketinde biz 8-ge bólý kestesimen tanystyq. Poezd júrgeli tur saq bolaıyq! Jolaýshy azamattar «Táýelsizdik poezdy» 4 belgisiz sandy tabý beketine kelip toqtady.
Belgisiz sandar tabyldy. Belgisiz sandy tabý beketi alǵys aıtýda. «Táýelsizdik poezdy» matematıka álemine saıahatty jalǵastyrýda.
Poezd qozǵalady kelesi beketke keledi. Poezd shyǵarmashylyq beketke kelip toqtady.
1 – vagonǵa --------- 2-vagonǵa -------- 3-vagonǵa -------- 4-vagonǵa
24 =?*? -------------- 12=? *? --------- 18=? *? ----------- 48=?*-------?
vagondarǵa berilgen sandardy bir tańbaly eki sannyń kóbeıtindisi túrinde jazý beriledi.(Oqýshylar toppen jumys jasaý arqyly birneshe nusqasyn oryndaıdy). Bir oqýshy taqtaǵa jazyp túsindiredi.
Poezd 1-shi joldan qozǵalǵaly tur saq bolyńyzdar! Táýelsizdik poezdy teńsńzdńk qurý beketine keldi. Bul bekette órnekterden týra teńsizdikter qurastyrýymyz kerek. (4 vagonnan 4-bala shyǵyp 4 týra teńsizdik qurastyrady)
1) 40: 8 6: 2
2) 29+9: 3 > 30: 5
4) 40: 8 <>
Poezd qozǵalyp kelesi beketke toqtaıdy. Poezdymyz salystyrý beketine kelip toqtady. Bul bekette órnekterdi salystyramyz.
7×8*60
40: 5* 4×3
32: 8* 16: 4
Órnekterdi ár toptan 1 oqýshy shyǵyp salystyrady.
Poezd taǵy da jolǵa shyqty. Poezdymyz tik tórtburysh syzý beketine keldi. Bul bekette tik tórtburysh syzyp onyń aýdanyn tabamyz. Bul tapsyrmany ár oqýshy óz betinshe oryndaıdy. (birin-biri tekseredi)
Tik tórtburysh
A=8 sm
V=2sm
S=sm2
Sh: S=8 sm*2sm=16 sm2
J: 16 sm2
Poezd qaldyqpen bólý beketine kelip toqtady. Bul bekette qaldyqpen bólýdi oryndap ony tekseremiz.
9: 8=1 ( qald 1) tekserýi 1*8+1=9
17: 8=2 (qald1) tekserýi 2*8+1=17
11: 8=1(qald 3) tekserýi 1*8+3=11
10: 8=1 (qald 2) tekserýi 1*8+2=10
Poezd esep shyǵarý beketine kelip toqtady. Esepti oqytý, taldaý, shartyn qurý, shyǵarý.
Qoıbúldirgen – 8
? jıdek
Shıe -? 3 ese artyq
Sh: 8*3 =24
24+8=32
J: 24 shıe, barlyǵy 32 jıdek bar.
Poezd sáıkestendirý beketine kelip toqtady. Bul bekette kóbeıtindimen kóbeıtindiniń mánin syzba boıynsha syzyp sáıkestendiremiz.
6*8 = 16
8*5 = 32
8*4 = 9
32: 8 = 40
8*8 = 3
24: 8= 48
72: 8 = 64
2*8 = 4
Poez № 34 orta mektep beketine oraldy. Táýelsizdik poezdymen matematıka eliniń beketterin aralap tapsyrmalaryn oryndap esepterin shyǵardyq. Endi ár beketten alǵan áserlerimizdi jınaqtaıyq.
1-beketten İrge tasy berik qalanǵan eldi kórdik. Olardan irge tas ákeldik.
2-beketten Tórt qubylasy teń eldi kórip, olardan tórt qabyrǵasyn aldyq
3-beketten Basqa eldermen terezesi teń eldi kórip, olardan terezelerin ákeldik.
4-beketten Esigi ashyq qonaqjaı eldi kórip, olardan esik aldyq
5-beketten Tóbemiz kókke jetip teń boldyq, olardan úıdiń tóbesin aldyq
6-beketten Tútini túzý berekeli eldi kórdik. Olardan tútinimizdi shyǵardyq
7-beketten Jaıqalǵan jasyl eldi kórip, aǵash ektik.
8-bekette Bilimdi balalardy kórdik.
9-bekette Aspan ashyq beıbitshilik eldi kórdik
10-bekette Jarqyraǵan kúndi kórdik.
Sonymen ár beketten jınaǵan áserimizdi jınaqtaı otyryp ózimizge úı qurastyrdyq.
№34 orta mektep beketinde berilgen óleń joldaryn oqyp oqýshylardy baǵalaıyq.
Oılanaıyq bir mezet
Baqylaıyq, baıqaıyq
Esepterdi shyǵaryp
Jaýap bergen balaǵa
Kún shýaǵyn syılaıyq! - dep oqýshylardy kún shýaqtary arqyly baǵalaý.
Kúlimdegen kún-5
Ashýlanǵan kún-4
Jylaǵan kún-3 degen baǵa ekenin aıtyp, úıge tapsyrma bereıik
Úıge tapsyrma berý
M: úıge №4, №10 berilip, sabaq aıaqtaldy.
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy 8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesimen tanystyrý
Bilimdilik: 8-ge kóbeıtý jáne bólý kestesin meńgertý
Damytýshylyq: Tapsyrmalar oryndaý arqyly oqýshylardyń óz betinshe jáne toppen jumys isteý daǵdylaryn arttyryp, matematıkalyq oı – órisin keńeıtý
Tárbıelik: Uıymshyldyqqa, tıanaqtylyqqa, uqyptylyqqa, jol erejesin saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Saıahat sabaq. Jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń ádisteri: toptastyrý, izdendirý, túsindirý, salystyrý, sáıkestendirý, suraq-jaýap, bekitý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Beketter, poezd, syzba, kóbeıtý men bólý kesteleri, bıletter
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
M: balalar, qazir qandaı sabaq?
O:
M: Matematıka sabaǵynda «matematıka eline» saıahatqa shyqsaq qalaı qaraısyńdar?
O: Shyǵaıyq
M: Jolda bizge kóptegen tapsyrmalar men esepter kezdesedi. Al sender olardy oryndaýǵa daıynsyńdar ma?
O: Daıynbyz.
M: Jaqsy, endeshe saıahatqa nemen shyǵamyz dep oılaısyńdar?
O: Poezben
M: Táýelsizdigimizge 20 jyl tolýyna oraı elimizdiń qalalaryn aralaǵan «Táýelsizdik poezdy» búgingi bizdiń saıahatqa baratyn kóligimiz. Kólik saparǵa daıyn.
- Biraq poezge miný úshin bizderge ne qajet?
O: Bılet qajet
M: Olaı bolsa, bılet alyp bıletterde berilgen órnekterdiń mánin tabý arqyly óz vagondarymyzǵa ornalasaıyq (Órnekterdiń máni boıynsha vagondarǵa bólinip otyrady)
1-vagon ------------ 2-vagon ----------- 3-vagon ---------- 4-vagon
12: 12= 1 ---------- 2*1=2 ------------ 9: 3 =3 ------------- 4*1=4
6: 6 =1 ------------ 10: 5=2 ------------ 12: 4=3 ------------ 16: 4=4
15: 15=1 --------- 8: 4=2 ------------- 15: 5=3 ------------- 20: 5=4
40: 40=1 --------- 14: 7=2 ----------- 18: 6 =3 ------------- 24: 6=4
5: 5 =1 ----------- 12: 6=2 ------------ 6: 3 =2 -------------- 8: 2=2
4: 4 =1 ------------ 4: 2=2 ------------ 3*1=3 --------------- 28: 7=4
M: Jolaýshy azamattar №34 orta mekteptiń beketinen «Táýelsizdik poezdy» qozǵalǵaly tur saq bolyńyzdar! №34 orta mektep beketinde berilgen óleń joldaryn oqyp kóńil-kúılerińizdi kóterińizder.
Poezd júrip kelesi beketke kelý.
Jańa sabaq
M: Balalar biz 8-ge kóbeıtý beketinde, 8-ge kóbeıtý kestesimen tanysamyz.
Dápterimizdi ashyp 8 sıfryn kórkem etip jazaıyq. Biz burynǵy ótilgen sbaqtardan
8*1=8 ---------- 8*4 =32 --------- 8*7=56 ekenin bilemiz
8*2 =16 -------- 8*5=40 -------- al búgin sendermen
8*3=24 --------- 8*6=48 ---------- 8*8 =? bolatynyn meńgeremiz.
8*8 degenimiz 8-di ózine-ózin 8 ret qosý degenimiz. Olaı bolsa 8+8+8+8+8+8+8+8
Teńdiktiń eki jaǵy teń oń jaǵynda kóbeıtindi, sol jaǵynda qosyndy. Ótken sabaqta 8 di ózine-ózin 7 ret qosqanda 56 shyqty. Endi oǵan taǵy 8 birlikti qossaq qansha bolady? 56+8 =64 8 ózine-ózin 8 ret qosqanda 64 bolady. Qosylǵyshtardy kóbeıtindimen almastyramyz. Demek 8*8 =64
8*9= 8+8+8+8+8+8+8+8+8 ol degenimiz 64+8=72 demek 8*9=72
Kóbeıtkishterdiń oryn almastyryp 9*8 dep jazýǵa da bolady. Óıtkeni bul kóbeıtýdiń aýystyrymdylyq qasıeti. Sonymen 8*8 8*9 9*8 8-ge kóbeıtý beketinde 8-ge kóbeıtý kestesimen tanystyq, endi kelesi beketke jyljyp kórelik. Poezd qozǵalyp kelesi beketke keledi.
M: balalar, bizder 8-ge bólý beketine keldik. Bul bekette 8-ge bólý kestesimen tanysamyz. Bólý kóbeıtýmen tikeleı baılanysty. Óıtkeni bólý kóbeıtýge keri amal.
64: 8 =8 sebebi 8*8=64
72: 8=9 sebebi 9*8=72
Sonymen 64: 8=8 72: 8=9
8-ge bólý beketinde biz 8-ge bólý kestesimen tanystyq. Poezd júrgeli tur saq bolaıyq! Jolaýshy azamattar «Táýelsizdik poezdy» 4 belgisiz sandy tabý beketine kelip toqtady.
Belgisiz sandar tabyldy. Belgisiz sandy tabý beketi alǵys aıtýda. «Táýelsizdik poezdy» matematıka álemine saıahatty jalǵastyrýda.
Poezd qozǵalady kelesi beketke keledi. Poezd shyǵarmashylyq beketke kelip toqtady.
1 – vagonǵa --------- 2-vagonǵa -------- 3-vagonǵa -------- 4-vagonǵa
24 =?*? -------------- 12=? *? --------- 18=? *? ----------- 48=?*-------?
vagondarǵa berilgen sandardy bir tańbaly eki sannyń kóbeıtindisi túrinde jazý beriledi.(Oqýshylar toppen jumys jasaý arqyly birneshe nusqasyn oryndaıdy). Bir oqýshy taqtaǵa jazyp túsindiredi.
Poezd 1-shi joldan qozǵalǵaly tur saq bolyńyzdar! Táýelsizdik poezdy teńsńzdńk qurý beketine keldi. Bul bekette órnekterden týra teńsizdikter qurastyrýymyz kerek. (4 vagonnan 4-bala shyǵyp 4 týra teńsizdik qurastyrady)
1) 40: 8 6: 2
2) 29+9: 3 > 30: 5
4) 40: 8 <>
Poezd qozǵalyp kelesi beketke toqtaıdy. Poezdymyz salystyrý beketine kelip toqtady. Bul bekette órnekterdi salystyramyz.
7×8*60
40: 5* 4×3
32: 8* 16: 4
Órnekterdi ár toptan 1 oqýshy shyǵyp salystyrady.
Poezd taǵy da jolǵa shyqty. Poezdymyz tik tórtburysh syzý beketine keldi. Bul bekette tik tórtburysh syzyp onyń aýdanyn tabamyz. Bul tapsyrmany ár oqýshy óz betinshe oryndaıdy. (birin-biri tekseredi)
Tik tórtburysh
A=8 sm
V=2sm
S=sm2
Sh: S=8 sm*2sm=16 sm2
J: 16 sm2
Poezd qaldyqpen bólý beketine kelip toqtady. Bul bekette qaldyqpen bólýdi oryndap ony tekseremiz.
9: 8=1 ( qald 1) tekserýi 1*8+1=9
17: 8=2 (qald1) tekserýi 2*8+1=17
11: 8=1(qald 3) tekserýi 1*8+3=11
10: 8=1 (qald 2) tekserýi 1*8+2=10
Poezd esep shyǵarý beketine kelip toqtady. Esepti oqytý, taldaý, shartyn qurý, shyǵarý.
Qoıbúldirgen – 8
? jıdek
Shıe -? 3 ese artyq
Sh: 8*3 =24
24+8=32
J: 24 shıe, barlyǵy 32 jıdek bar.
Poezd sáıkestendirý beketine kelip toqtady. Bul bekette kóbeıtindimen kóbeıtindiniń mánin syzba boıynsha syzyp sáıkestendiremiz.
6*8 = 16
8*5 = 32
8*4 = 9
32: 8 = 40
8*8 = 3
24: 8= 48
72: 8 = 64
2*8 = 4
Poez № 34 orta mektep beketine oraldy. Táýelsizdik poezdymen matematıka eliniń beketterin aralap tapsyrmalaryn oryndap esepterin shyǵardyq. Endi ár beketten alǵan áserlerimizdi jınaqtaıyq.
1-beketten İrge tasy berik qalanǵan eldi kórdik. Olardan irge tas ákeldik.
2-beketten Tórt qubylasy teń eldi kórip, olardan tórt qabyrǵasyn aldyq
3-beketten Basqa eldermen terezesi teń eldi kórip, olardan terezelerin ákeldik.
4-beketten Esigi ashyq qonaqjaı eldi kórip, olardan esik aldyq
5-beketten Tóbemiz kókke jetip teń boldyq, olardan úıdiń tóbesin aldyq
6-beketten Tútini túzý berekeli eldi kórdik. Olardan tútinimizdi shyǵardyq
7-beketten Jaıqalǵan jasyl eldi kórip, aǵash ektik.
8-bekette Bilimdi balalardy kórdik.
9-bekette Aspan ashyq beıbitshilik eldi kórdik
10-bekette Jarqyraǵan kúndi kórdik.
Sonymen ár beketten jınaǵan áserimizdi jınaqtaı otyryp ózimizge úı qurastyrdyq.
№34 orta mektep beketinde berilgen óleń joldaryn oqyp oqýshylardy baǵalaıyq.
Oılanaıyq bir mezet
Baqylaıyq, baıqaıyq
Esepterdi shyǵaryp
Jaýap bergen balaǵa
Kún shýaǵyn syılaıyq! - dep oqýshylardy kún shýaqtary arqyly baǵalaý.
Kúlimdegen kún-5
Ashýlanǵan kún-4
Jylaǵan kún-3 degen baǵa ekenin aıtyp, úıge tapsyrma bereıik
Úıge tapsyrma berý
M: úıge №4, №10 berilip, sabaq aıaqtaldy.