- 03 tam. 2023 00:00
- 251
Abylaı hannyń Jánibekti synaýy
Jas batyr Jánibektiń jaý aldyndaǵy qaıraty ańyz bolyp, el ishine tez jaıyldy da, Abylaı han ony jete synamaq bolady. Sol oıdyń oraıy borany kúrkirep, jańbyry sirkiregen alaı-dúleı bir túnge týra keledi.
Joryqqa attanǵan Abylaıdyń qalyń qoly nóserli qoıý qarańǵy túndi jamyla ıendegi aǵash beıitten birer shaqyrym ótip baryp túsedi. Kúz aspany saǵymsha qubylyp, bir ashylyp, bir tutylyp, nóser birde quıyp, birde tolastaıdy. Qolyn toqtatyp, shatyryn tikken Abylaı Jánibekti shaqyrtyp alyp:
— Myna jigitter sýǵa malshynyp, jolsoqty bop shaldyqqan sekildi, — deıdi. «Han shynymen-aq qaırandap qalǵany ma?» dep oılaǵan aqedil, ańǵal batyr:
— Han maıdanda ólsek shahıt der edi, qarap jatyp ólgenniń ne jóni bar? Biraq tún qarańǵy, otyn tabar jer de qınaıdy bizdi, — deıdi shyn qaırandap.
— Endeshe otyn izdep taba almassyń, baǵanaǵy joldaǵy aǵash kúmbezdi qoparyp alyp kel! — deıdi Abylaı.
Eki joldasyna bir túıeni jetelete jónelgen Jánibek aıaldamaı beıit basyna jetip kelip, kúmbezdi buza bastaıdy. Osy kezde kórtopyraq arasynan aǵarańdap, aqyra aıǵaılaǵan arýaqtar kórinedi.
— Mola da bolsa baspanamyz edi, kim bizdi jalańashtap jatqan?! — dep daýryǵady olar.
Túngi ıen dalada bul qaharly daýys kúmbezge jańǵyryp, aspan-kókti titiretkendeı bolady. Jánibektiń eki joldasy kók aspan jarylyp túskendeı es-aqylynan aıyrylyp, jyǵylyp-súrinip, at-kóligin tastaı-tastaı qashady. Sonda Jánibek batyr aspaı-saspaı:
— Eı, arýaq, tynysh jat! Óli seni qoıyp, tiri Abylaı úsinip ólgeli jatyr, — dep taǵy da buza beredi. Appaq kebinin súıretken arýaqtar kúrkireı júgirip kelip, ózine tap beredi. Sonda Jánibek ekeýin eki jaqqa silkip tastap:
— Arýaq bolsań, Alla bul dúnıeni senderge jazbaǵan, jyn-shaıtan bolsań, shaýyp tastaımyn! — dep tura umtylady. Álgi eki arýaq sekirip baryp kórtopyraqqa kirip ketedi.
Joldastarynyń qashyp ketkenin endi ǵana baıqaǵan batyr beıittiń aǵashyn túıege artyp, Abylaıdyń shatyryna qaraı tartady.
Bul «arýaqtar» Abylaı hannyń Jánibekti synamaqshy bolyp, aq kıim kıgizip ádeıi jibergen adamdary eken. Olar Abylaıǵa kelip bolǵan isti dáttep, Jánibektiń ashýmen arýaqtarǵa umtylǵanyn aıtqanda, bul júrektilikke tańdanǵan Abylaı han:
— Meńireý túnde kúńirene túregelgen arýaqtan seskenbegen erjúrek, ashyq maıdanda jaýynan qalaı taısalsyn? — dep qaırandaı tańqalady.
Erteńinde Abylaı Jánibekti taǵy da shaqyrtyp alyp:
— Túnde ne ǵajaıyp boldy? Arýaqtardy ashýlandyryp, kárine qalmasaq ıgi edi, — deıdi. Bul jáıdi káperine almaǵan Jánibek:
— Bul eldiń han, tóresi sen ediń,
Qas batyry men edim.
Sen buıyrǵan jumysyńnyń
Bunysy qalaı demedim, —
deıdi Qazybek bıshe termelep.
Oqýǵa keńes beremiz: