Adamı qarym-qatynastaǵy adamı qasıetti úırený
«Adamı qarym - qatynastaǵy adamı qasıetti úırený».
"Psıholog sóıleıdi" oıyny
Psıholog toptyń aldynda turady jáne balalardyn áldebir áreketti oryndaýdy, biraq ony tek "Psıholog sóıleıdi" degen sózden keıin jasaıtyny aıtylady. Psıholog osy sózderdi aıtqan kezde, onyń artynda balalardyń qaıtalaýy kerek ońdy áreketter jalǵasýy kerek. Eger psıholog "Psıholog sóıleıdi!" - degendi aıtpaı áldebir áreketti oryndaıtyn bolsa, ony qatysýshylar qaıtalap jasamaýy kerek. Psıhologtan keıin osy áreketti qaıtalaǵan bala oıynnan shyǵady. Oıyn qyzyqty, balalardyń bosańsýyna ýaqyt bermeı tez qarqynmen júrgizilse múldem qyzyqty bolady.
Bul oıyn balalardyń nazaryn ǵana damytyp qoımaıdy, sonymen qatar óziniń áreketterimen balalarǵa úlgi beretin psıhologtyń ózin de tártipke salady.
Oıyndar ata - analardyń qatynasýy olardyń balalyq "Menin" oıatyp, bala bolý qandaı ekenin esterine salady jáne ata men bala arasyndaǵy túsinbeýshilikterden shyǵýǵa múmkindik beredi.
Adamnyń jeke súıikti isi bolýy kerek. Sol úshin balany kishkentaıynan bastaǵan isine durys qaraýǵa úıretemiz. Árbir is istegende uqyptylyq, tazalyq bolýy tıis. Ózińdi – óziń qadirleý ózgemen jaqsy qarym – qatynas jasatady. Ózińdi óziń úreılendirmeı, óz janyńa meırimdi bol, sózińizge jaýapkershilikpen qarańyz. Adammen syrlasý eń basty joly. Adam týraly jaman aıtý, sógý ol kez – kelgen aqylsyz adamnyń qolynan keledi. Basqa adamdy baǵalaý, jaqsy sóz aıtý ózge adamdy jaqsylyqqa ıtermeleıdi. Ár nárse unasa úndemeı qalýdan qashyńyz. Óz júregińizdi shynymen aıtyńyz, maqtaý aıtýyńyzdy aıamańyz. Bireýge shyn júrekten aıtylǵan maqtaý sózder máńgi este qalady. Barlyǵyna keshirimdi bol. Tabıǵat qarym - qatynas tiregi. Tabıǵatty durys paıdalanbasań ol bizdi jazalaıdy. Tabıǵat - bizge densaýlyq. Tabıǵat biz úshin qýanysh, óıtkeni tabıǵat bizge kóńil – kúı beredi. Kóńilsiz bolsaq tabıǵatqa qarap ózimizdi ózimiz basamyz. Teńizge qarap Alladan tilek tilep, armanymyz oryndalýyn surap, shúkirshilik etemiz. Kóńildi bolsaq gúlge qarap, ıiskep, kóńildenip qalamyz. Mádenıetti bolý - mádenıetti jerlerge barǵanda ózińdi - óziń ustaý: Mysaly: Mektepte, aýrýhanada, teatrda t. b.
Men ómirdegi baqytty adammyn. Men ómirge qushtarmyn. Ómirdi súıý kerek. Ózińdi – óziń syılaýyń kerek. Baqytqa qol jetkizý ózińe baılanysty. Ózińniń ishki jan dúnıeń taza bolý kerek. Ózińniń jaman oılaryńdy, qorqaqtyǵyńdy, bireýdi jırendirý oıyńdy ár ýaqytta tizgindeı bilý kerek. Adam oıynyń eń tań qalarlyq isi jaman oıdan jaqsy nárse shyǵarý. Jeńilip turyp qýana alsańyz sol ómirdegi eń myqty adam. Eger ózińniń dosynyń, áriptesińniń jan dúnıesine úńile almasań, ol seni ne úshin oılaý kerek. Dos tabý ońaı emes. Dos bolý adamdardy túsiný, tyńdaý eki jaqtyń jaqsy qarym – qatynasy. «Júz teńgeń bolǵansha, júz dosyń bolsyn» - degendeı, bir mysal keltireıik. Ertede bir kisi ajal aýzynda jatqanda janyna jan alýshy kelgen. Ajal aýzynda jatqan kisi jáne maǵan bir neshe kúndik ómir bershi dep suraıdy. Sonda jan alýshy álgi kisige ómirde neshe dosyń bar, aıtshy, men saǵan sonsha kún ómir bereıin depti; - al, álgi kisi únsiz qalypty. Sebebi, osy ómirde eshbir adammen dos bola almapty. Sóıtip qaıtys bolyp ketipti.
«Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tassyn.
Jamannyń jamandyǵyn aıt, quty qashsyn» degendeı; - árqashanda jaqsy sóz aıta bilý kerek, onyń adam júreginde orny bir bólek. Adamdy baǵalaı, aıalaı, syılaı bilý kerek. Adamdarǵa osy ómirdiń qadirin aıta júrý kerek. «Adam tastan qatty, gúlden názik» - deıdi.
«Adamnyń jaqsy adam bolyp qalyptasýyna úsh nárse áser etedi».
1. Ana.
2. Ustaz.
3. Qorshaǵan orta.
Abaı Qunanbaev.
Trenıńter:
İ."Qundy qasıet berý" oıyny
Qorapshanyń aınalyp júrýi toqtatylady. Sol sátte kim qorapshany ustap turǵan bolsa, sol onyń ishinen bir paraq qaǵazdy shyǵarady jáne onda jazylǵandy oryndaıdy. Kúni buryn daıarlanyp qoıylýǵa tıisti mundaı paraqtarda korreksıa sabaq taqyryby boıynsha qandaı da bir áreket jazylyp qoıylady.
Oıynyń qorytyndysy boıynsha:
- shyndaqty aıtýdyń máni qandaı ekeni týraly óz pikirin aıtýǵa;
- adamdyq sekildi minezdiń qasıeti, án aıtý nemese óleń oqyp berýge;
- qundylyqtyń qatysy bar belgili fılmdi (áńgimeni, ertegini) nemese sodan alynǵan bir kórinisti áńgimeleýge bolady.
İİ. "Kimde qandaı qasıet bar" oıyny
Maldyń túri beınelengen kartochkaǵa balalar onyń qasıtin kórsetetin sóz jazylǵan basqa kartochkany tańdap alady. Mysaly, ıt jáne ıesine berilgendik, túlki jáne aılakerlik, túıe jáne takapparlyq jáne t. b.
Oıyn barysynda oń jáne teris qasıetterdiń syrt kórinisten belgili ekenin túsinedi.
İİİ."Súıispenshilik" oıyny
Bul oıyn barysynda qatysýshylar bir - birine degen súıispenshiligin, jaqsy kóretinindigin neshe túrli teńestirý sózdermen jetkizýi kerek.
Psıholog baǵyttaýshy sózdi tańdap aıtyp, ol sózben óziniń túıispeeshiligin bildirgen adamyna dopty beredi. Oıynǵa qatysýshylar sol aımaqtaǵy jyly sózderdi aıtyp, dopty kelesi oıynshyǵa laqtyrady. Aıtylǵan sózdi qaıtalaǵan durys. Sondyqtan bir oqýshy aıtylǵan sózderdi taqtaǵa jazyp otyrýyna bolady.
Oıyn sońynda qatysýshylar qundy qasıetterdi bildiretin birneshe sózder jınaqtap, olardyń adam ómirińdegi mańyzy týraly áńgimelesedi.
İV. "Bir - biriniń jaqsy minezi men qylyqtaryn aıtyp, madaqtaý" oıyny.
Balalar sheńber boıynsha dóńgelenip otyrady. Júrgizýshi "sıqyrly taıaqshany" otyrǵandardyń birine usynady. Ol janyndaǵy balanyń jaqsy jaqtaryn aıtyp, madaqtaıdy da taıaqshany oǵan beredi. Ol osy retpenen taıaqshany kelesi adamǵa usynady. Oıyn osylaı jalǵasa beredi. (Ondaǵy aıtylatyn jaǵymdy sózder mynadaı bolýy múmkin: Aıgúl, seniń daýsyń qandaı keremet!, Gúlnar, seniń júziń sondaı meıirimdi kórinedi!, Marat, maǵan seniń aqkóńildiligiń unaıdy, t. s. s.) Sońynda balalar bir - birine jaqsy kóńili men pikirine rahmet aıtyp aıaqtaıdy.
«Sovet Odaǵynyń Batyr Mádı Begenov
atyndaǵy jalpy bilim beretin orta
mektep» MM - niń pedagog - psıhology
Isaeva Zaýre Mýftyevna
"Psıholog sóıleıdi" oıyny
Psıholog toptyń aldynda turady jáne balalardyn áldebir áreketti oryndaýdy, biraq ony tek "Psıholog sóıleıdi" degen sózden keıin jasaıtyny aıtylady. Psıholog osy sózderdi aıtqan kezde, onyń artynda balalardyń qaıtalaýy kerek ońdy áreketter jalǵasýy kerek. Eger psıholog "Psıholog sóıleıdi!" - degendi aıtpaı áldebir áreketti oryndaıtyn bolsa, ony qatysýshylar qaıtalap jasamaýy kerek. Psıhologtan keıin osy áreketti qaıtalaǵan bala oıynnan shyǵady. Oıyn qyzyqty, balalardyń bosańsýyna ýaqyt bermeı tez qarqynmen júrgizilse múldem qyzyqty bolady.
Bul oıyn balalardyń nazaryn ǵana damytyp qoımaıdy, sonymen qatar óziniń áreketterimen balalarǵa úlgi beretin psıhologtyń ózin de tártipke salady.
Oıyndar ata - analardyń qatynasýy olardyń balalyq "Menin" oıatyp, bala bolý qandaı ekenin esterine salady jáne ata men bala arasyndaǵy túsinbeýshilikterden shyǵýǵa múmkindik beredi.
Adamnyń jeke súıikti isi bolýy kerek. Sol úshin balany kishkentaıynan bastaǵan isine durys qaraýǵa úıretemiz. Árbir is istegende uqyptylyq, tazalyq bolýy tıis. Ózińdi – óziń qadirleý ózgemen jaqsy qarym – qatynas jasatady. Ózińdi óziń úreılendirmeı, óz janyńa meırimdi bol, sózińizge jaýapkershilikpen qarańyz. Adammen syrlasý eń basty joly. Adam týraly jaman aıtý, sógý ol kez – kelgen aqylsyz adamnyń qolynan keledi. Basqa adamdy baǵalaý, jaqsy sóz aıtý ózge adamdy jaqsylyqqa ıtermeleıdi. Ár nárse unasa úndemeı qalýdan qashyńyz. Óz júregińizdi shynymen aıtyńyz, maqtaý aıtýyńyzdy aıamańyz. Bireýge shyn júrekten aıtylǵan maqtaý sózder máńgi este qalady. Barlyǵyna keshirimdi bol. Tabıǵat qarym - qatynas tiregi. Tabıǵatty durys paıdalanbasań ol bizdi jazalaıdy. Tabıǵat - bizge densaýlyq. Tabıǵat biz úshin qýanysh, óıtkeni tabıǵat bizge kóńil – kúı beredi. Kóńilsiz bolsaq tabıǵatqa qarap ózimizdi ózimiz basamyz. Teńizge qarap Alladan tilek tilep, armanymyz oryndalýyn surap, shúkirshilik etemiz. Kóńildi bolsaq gúlge qarap, ıiskep, kóńildenip qalamyz. Mádenıetti bolý - mádenıetti jerlerge barǵanda ózińdi - óziń ustaý: Mysaly: Mektepte, aýrýhanada, teatrda t. b.
Men ómirdegi baqytty adammyn. Men ómirge qushtarmyn. Ómirdi súıý kerek. Ózińdi – óziń syılaýyń kerek. Baqytqa qol jetkizý ózińe baılanysty. Ózińniń ishki jan dúnıeń taza bolý kerek. Ózińniń jaman oılaryńdy, qorqaqtyǵyńdy, bireýdi jırendirý oıyńdy ár ýaqytta tizgindeı bilý kerek. Adam oıynyń eń tań qalarlyq isi jaman oıdan jaqsy nárse shyǵarý. Jeńilip turyp qýana alsańyz sol ómirdegi eń myqty adam. Eger ózińniń dosynyń, áriptesińniń jan dúnıesine úńile almasań, ol seni ne úshin oılaý kerek. Dos tabý ońaı emes. Dos bolý adamdardy túsiný, tyńdaý eki jaqtyń jaqsy qarym – qatynasy. «Júz teńgeń bolǵansha, júz dosyń bolsyn» - degendeı, bir mysal keltireıik. Ertede bir kisi ajal aýzynda jatqanda janyna jan alýshy kelgen. Ajal aýzynda jatqan kisi jáne maǵan bir neshe kúndik ómir bershi dep suraıdy. Sonda jan alýshy álgi kisige ómirde neshe dosyń bar, aıtshy, men saǵan sonsha kún ómir bereıin depti; - al, álgi kisi únsiz qalypty. Sebebi, osy ómirde eshbir adammen dos bola almapty. Sóıtip qaıtys bolyp ketipti.
«Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tassyn.
Jamannyń jamandyǵyn aıt, quty qashsyn» degendeı; - árqashanda jaqsy sóz aıta bilý kerek, onyń adam júreginde orny bir bólek. Adamdy baǵalaı, aıalaı, syılaı bilý kerek. Adamdarǵa osy ómirdiń qadirin aıta júrý kerek. «Adam tastan qatty, gúlden názik» - deıdi.
«Adamnyń jaqsy adam bolyp qalyptasýyna úsh nárse áser etedi».
1. Ana.
2. Ustaz.
3. Qorshaǵan orta.
Abaı Qunanbaev.
Trenıńter:
İ."Qundy qasıet berý" oıyny
Qorapshanyń aınalyp júrýi toqtatylady. Sol sátte kim qorapshany ustap turǵan bolsa, sol onyń ishinen bir paraq qaǵazdy shyǵarady jáne onda jazylǵandy oryndaıdy. Kúni buryn daıarlanyp qoıylýǵa tıisti mundaı paraqtarda korreksıa sabaq taqyryby boıynsha qandaı da bir áreket jazylyp qoıylady.
Oıynyń qorytyndysy boıynsha:
- shyndaqty aıtýdyń máni qandaı ekeni týraly óz pikirin aıtýǵa;
- adamdyq sekildi minezdiń qasıeti, án aıtý nemese óleń oqyp berýge;
- qundylyqtyń qatysy bar belgili fılmdi (áńgimeni, ertegini) nemese sodan alynǵan bir kórinisti áńgimeleýge bolady.
İİ. "Kimde qandaı qasıet bar" oıyny
Maldyń túri beınelengen kartochkaǵa balalar onyń qasıtin kórsetetin sóz jazylǵan basqa kartochkany tańdap alady. Mysaly, ıt jáne ıesine berilgendik, túlki jáne aılakerlik, túıe jáne takapparlyq jáne t. b.
Oıyn barysynda oń jáne teris qasıetterdiń syrt kórinisten belgili ekenin túsinedi.
İİİ."Súıispenshilik" oıyny
Bul oıyn barysynda qatysýshylar bir - birine degen súıispenshiligin, jaqsy kóretinindigin neshe túrli teńestirý sózdermen jetkizýi kerek.
Psıholog baǵyttaýshy sózdi tańdap aıtyp, ol sózben óziniń túıispeeshiligin bildirgen adamyna dopty beredi. Oıynǵa qatysýshylar sol aımaqtaǵy jyly sózderdi aıtyp, dopty kelesi oıynshyǵa laqtyrady. Aıtylǵan sózdi qaıtalaǵan durys. Sondyqtan bir oqýshy aıtylǵan sózderdi taqtaǵa jazyp otyrýyna bolady.
Oıyn sońynda qatysýshylar qundy qasıetterdi bildiretin birneshe sózder jınaqtap, olardyń adam ómirińdegi mańyzy týraly áńgimelesedi.
İV. "Bir - biriniń jaqsy minezi men qylyqtaryn aıtyp, madaqtaý" oıyny.
Balalar sheńber boıynsha dóńgelenip otyrady. Júrgizýshi "sıqyrly taıaqshany" otyrǵandardyń birine usynady. Ol janyndaǵy balanyń jaqsy jaqtaryn aıtyp, madaqtaıdy da taıaqshany oǵan beredi. Ol osy retpenen taıaqshany kelesi adamǵa usynady. Oıyn osylaı jalǵasa beredi. (Ondaǵy aıtylatyn jaǵymdy sózder mynadaı bolýy múmkin: Aıgúl, seniń daýsyń qandaı keremet!, Gúlnar, seniń júziń sondaı meıirimdi kórinedi!, Marat, maǵan seniń aqkóńildiligiń unaıdy, t. s. s.) Sońynda balalar bir - birine jaqsy kóńili men pikirine rahmet aıtyp aıaqtaıdy.
«Sovet Odaǵynyń Batyr Mádı Begenov
atyndaǵy jalpy bilim beretin orta
mektep» MM - niń pedagog - psıhology
Isaeva Zaýre Mýftyevna