InfoHub Logo

E-commerce sońǵy ýaqyttarda qarqyndy damyp keledi. Óıtken onlaın-saýda qazirgi tańda álemdik trend bolyp sanalady. Onyń órkendeýine qazirgi aqparattyq tehnologıalar men jańa ınovasıalar óz áserin tıgizýde. Statısıkalyq málimetterge súıensek, álemdik onlaın-saýda 2017 jyly 17 paıyzǵa artqan, ondaǵy qarajat - 1,85 trln dollardy qurady.

Global Ecommerce Report uıymynyń 2017 jyly júrgizgen zertteýi boıynsha, Azıa-Tynyq muhıty aımaǵy álemdik elektrondy saýdanyń 50 paıyzyn ıemdenip otyr. Atalǵan aımaqta onlaın-saýdanyń damý qarqyny jyl saıyn 20 paıyzdy kórsetedi. Alaıda, Soltústik Amerıkada bul saýda túriniń damý deńgeıi 9 paıyzdy quraıdy.

Elektrondy komersıasy damyǵan alpaýyt memleketterge keletin bolsaq, eń aldyńǵy oryndy 681 mlrd dollarmen Qytaı alady. Artynsha, AQSH (438 mlrd dollar), úshinshi oryn bolsa Ulybrıtanıaǵa tıesili (196 mlrd dollar).

Aýstralıa men Túrkıa elderinde de atalǵan saýda túri damý ústinde. Elektrondy saýdanyń ósý qarqyny 31 paıyzdan 40 paıyzǵa deıin eken. Al, osy aımaqtardaǵy elektrondy komersıanyń damý deńgeıi orta eseppen alǵanda 17 paıyzdy quraıdy.

Eýropa memleketterinde e-commerce JİÓ-niń 4,91% quraıdy. Odan keıingi oryndy Azıa-Tynyq muhıty elderi ıemdenedi (4,87%). Al, eń joǵarǵy kórsetkish Qytaıǵa tıesili (JİÓ – 7,9%), JİÓ boıynsha ekinshi oryndy Fransıa alady (3,95%).

Indonezıada halyqtyń nebári 15 paıyzy ınternetpen qamtylǵan, al onyń 29 paıyzy ǵana ınternet-dúkenderdiń qyzmetin paıdalanady. Degenmen, bul eldiń elektrondy saýdasy jyl sanap 24,2 prosentke artýda.

Halyqaralyq elektrondy saýda qorynyń koordınatory Sara Loýnnyń (Sara Lone) aıtýynsha, álemdik onlaın-saýda naryǵy damyp keledi. Onyń órkendeýi tikeleı memlekettiń ekonomıkalyq saıasatynyń durystyǵyna baılanysty. Buǵan qosa, ınternet qoldanýshylar sany da ósip keledi eken. Bul óz kezeginde elektrondy komýnıkasıanyń damýyna serpin berip, jańa tutynýshylar legin qalyptastyrady eken.

Global Ecommerce Report-tyń zertteýine sáıkes, álemdik tutynýshylardyń 53 paıyzy áleýmettik jeliler arqyly saýda jasaıdy. Osy rette Facebook áleýmettik jelisiniń orny aıryqsha. Iaǵnı, tutynýshylardyń 46 prosenti elektrondy saýdany qoldanady.

E-kommersıadaǵy máselelerdiń biri — senim. Onlaın-saýdany paıdalanýshylardyń 42 paıyzy senimniń atalǵan sala túriniń damýyna áser etetinin aıtqan.

Onlaın-saýdadaǵy álemdik úzdik kompanıalarǵa keler bolsaq, Amazon.com, Itunes.com, Zappos.com, Ebay.com, Officedepot.com jáne t.b.

Mysal retinde osy kompanıalardyń 2-ne toqtala ketsek, Amazon.com– halyqaralyq deńgeıdegi eń iri ınternet kompanıa. Munda taýar túriniń barlyǵy bar. Máselen, saǵattan bastap, kólik dóńgelegine deıin alýǵa bolady. Bul uıymnyń qyzmetin paıdalanýshy álemdik memleketter AQSH, Brazılıa, Kanaada, Ulybrıtanıa, Germanıa, Japonıa, Fransıa, Polsha, Ispanıa, Úndistan, Qytaı, TMD memleketteri. Sondaı-aq, atalǵan memleketterde osy kompanıanyń fılıaldary ornalasqan. Financial Times-tiń 2017 jylǵy málimetinshe, onyń kapıtalızasıasy 506 mlrd dollardy qurasa, jyldyq tabysy 3 mlrd dollardy kórsetip otyr. Al, 2016 jyly jyldyq tabys 600 mln dollarǵa tómen bolǵan edi. Al, Bloomberg Billionaires Index aıtýynsha, Amazon negizin salýshysy  Djeff Bezostyń jaǵdaıy 100 mlrd dollarǵa baǵalanypty.

Al, Itunes.com-nyń jartysy Apple negizin salýshysy Stıva Djobsqa tıesili. Atalǵan mekeme ınternette aýdıo materıaldardy satýmen aınalysý boıynsha eń joǵary kórsetkishke ıe. Mundaǵy mýzykalar 99 sentpen baǵalanady. Álemniń 600 mln turǵyny osy kompanıanyń qyzmetin tutynady eken. Bul kompanıa Apple-ge tıesili bolǵandyqtan Apple-diń jyldyq tabysyn kórsetkendi jón sanadyq. Iaǵnı, 2018 jyldyń birinshi jartyjyldyǵy boıynsha 83 mlrd dollardy qurady.

Qazaqstandaǵy e-kommersıanyń damýy deńgeıi de jyl sanap artýda. Statısıkalyq málimetter boıynsha, elimizde 10 mln. adam ınternetti paıdalanady eken. 2017 jyly QR elektrondyq saýda naryǵynyń kólemi 106,9 mıllıard teńgeni quraǵan. Iaǵnı, ol bólshektik taýar aınalymy kóleminiń 1,2 paıyzyn qurady.  Al, 2018 jyldyń 5 aıyndaǵy elektrondyq saýda naryǵynyń kólemi 101 mıllıard teńgeni nemese bólshek taýar aınalymynyń jalpy kóleminiń 2,9 paıyzyn kórsetken.

Onlaın-saýda salasynda satu.kz‎, tehnodom, kaspi.kz, flip.kz, AliExpress sıaqty iri oıynshylardyń qyzmeti elimizde kúnnen kúnge jandanyp, suranysqa ıe bolyp jatyr.

---