InfoHub Logo

Kúni___________
Synyptan tys shara
Taqyryp: «Alǵyr hımık»
Maqsaty: Oqýshylardyń hımıa pánine degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý, jan jaqty bolýǵa tárbıeleý, olardyń shyǵarmashylyq belsendilikterin joǵarylata, ózderiniń bilimderin ómirde, praktıkada qoldana bilýge baýlý, jaýapkershilikke, t. b. tárbıeleý.

Barysy:
Uıymdastyrý
Pán muǵalimi is sharanyń taqyryby men maqsatyn aıtyp sózdi oqýshylarǵa beredi.
Birinshi júrgizýshi:
Bilgen saıyn keledi bile bergim
Bile berý emes pe tilegi eldiń
Búgin osy saıysta jeńiske jet
Bilimdi ári bilikti jas jetkinshek.
Sonymen HHİ ǵasyr bilgirlerin – qurmetti saıyskerlerimizdi ortaǵa shaqyryp, qarsy alaıyq.
(Synypqa jarysqa qatysatyn 6 oqýshy kirip, oryndaryna otyrady)
Ekinshi júrgizýshi:
Al qurmetti saıyskerler ózderińiz týraly qysqasha aıtyp ótińizder.
(Ár saıysker óziniń aty jónin, synybyn, ustanymyn qysqasha aıtyp shyǵady)
Birinshi júrgizýshi:
Sonymen sizderdi búgingi «Alǵyr hımık» saıysynyń kezeńderimen tanystyryp óteıik. Oıyn bes kezeńnen turady.
Birinshi kezeń «Kim jyldam?»
Ekinshi kezeń «Polıglot»
Úshinshi kezeń «Doda»
Tórtinshi kezeń «Myqty bolcań, taýyp kór»
Besinshi kezeń «Tapqyrlar»
Ekinshi júrgizýshi:
Al, saıysker balalar
Oılanyp bir kórińder
Senderge suraq beremin
Tolǵanyp jaýap berińder.
Birinshi kezeń «Kim jyldam?» oıynyn bastaımyz. Sizderge 1 mınýt beriledi, osy ýaqyt ishinde suraqtar qoıylady, qansha suraqqa durys jaýap berip úlgeresiń sonsha upaı alasyz, ıaǵnı árbir durys jaýapqa bir upaı. Birinshi saıyskerden bastaımyz.

Birinshi júrgizýshi:
1. Eń jeńil gaz? (Sýtek).
2. Qandaı metaldardy sýmen jandyrýǵa bolady? (Siltilik).
3. Tiri organızmderdiń aýany sińirip, kómirqyshqyl gazyn bólý kezindegi prosesti qalaı ataıdy?(dem alý)
4. Sýda erıtin negizder (siltiler)
5. Ekinshi perıodtaǵy elementter sany (segiz)
6. Jylý men jaryq bóle júretin qubylys (Janý)
7. N2O halyqaralyq ataýy (sýtek oksıdi)
8. Lakmýstyń qyshyldyq ortadaǵy túsi (qyzyl)
9. Jylý bóle júretin reaksıa (ekzotermıalyq)
10. Jylý sińire júretin reaksıa (endotermıalyq)
11. Bireýi ottek bolyp keletin eki elementten quralǵan qosylys (oksıd)
12. Qaı reaksıanyń nátıjesinde eki nemese odan da kóp zattar birigip, jańa bir kúrdeli zatqa aınalady? (qosylý)
13. Bir zattyń birneshe zatqa aınalyp ydyraýyn qalaı ataıdy? (aıyrylý reaksıasy)
14. Eń aýyr metal? (osmıı).
15. Reaksıaǵa deıingi zattardyń massasynyń reaksıadan keıin de ózgermeı saqtalatyndyǵyn kórsetetin zań (zat massasynyń saqtalý zańy)
16. Reaksıaǵa kirisken reaksıalasýshy zattardyń qysqasha ataýy (reagentter)
17. Eki elementten turatyn qosylys (bıelement)
18. Zattyń hımıalyq jolmen bólinbeıtin eń usaq bólshegi (atom)
19. Zattyń quramy men qasıetin saqtaıtyn eń kishi bólshegi(molekýla)
20. Súzý ádisimen bólingen eritindi (súzindi)
21. Eń jeńil metal (lıtıı)
22. Atomdar men molekýlalar týraly maǵlumattardyń jıyntyǵyn qalaı ataıdy? (atom molekýlalyq ilim)
23. Tamaqqa qoldanylatyn as tuzynyń formýlasy (NaCl)
24. Úsh áripten turatyn elementti ata (ıod, bor)
25. Birinshi perıodta ornalasqan elementter sany (2)

Ekinshi júrgizýshi:
Birinshi kezeń boıynsha jınalǵan upaılar sany
Upaıy eń az saıyskermen ókinishke oraı qoshtasamyz, oǵan sáttilik tileımiz.
Birinshi júrgizýshi:
Ekinshi kezeń «Polıglot» oıynyn bastaımyz. Ár saıyskerge jeke tapsyrma oqylady. Jaýabyn úsh tilde aıta bilýi kerek. (qazaqsha, oryssha, latynsha). Durys jaýapqa on upaı, tolyq emes jaýapqa bes upaı.
Ekinshi júrgizýshi:
№ 1 saıyskerge suraq. Maqaldy tolyqtyr.
Kúmisteı túsi jyltyr ózi suıyq
Býlanbas qaınatsań da otyndy úrip,
Kórsetetin sýyqty, jylýdy anyq
Qandaı zat qural jasar sony quıyp.
Jaýaby: Synap, rtýt, gıtrargenıým.
№ 2 saıyskerge suraq.
Ózi aýyr metalǵa jatady, balalar osy metal quıǵan saqamen atady.
Jaýaby: Qorǵasyn, svınes, plúmbom.
Birinshi júrgizýshi:
№ 3 saıyskerge suraq.
Altyn....... tas eken. Arpa bıdaı as eken.
Jaýaby: Kúmis, Serebro, argentým.
№ 4 saıyskerge suraq.
Osy zatpen eski úıdi alastaıdy, túsine qarasan altynǵa uqsaıdy.
Jaýaby: Kúkirt, sera, sýlfýr.
Ekinshi júrgizýshi:
№ 5 saıyskerge suraq.
Ózi jyltyr kúmisteı, jumsaqtyǵy taǵy bar.
Jeńildigin eskersen paıdalanar jeri tabylar.
Jaýaby: Alúmenıı, alúmenıým.
№ 6 saıyskerge suraq.
Iisi, túsi, óńi joq
Tabıǵatta onsyz ómir joq
Ósimdikten alamyn
Ómirime nár qylamyn.
Jaýaby: Ottek, kıslorod, oksıgenıým.
Birinshi júrgizýshi:
Ekinshi kezeń boıynsha jınalǵan upaılar sany
Kezeń sońynda upaıy az oqýshy saıystan shyǵarylady.
Ekinshi júrgizýshi:
Úshinshi kezeń «Doda». Sizderge test suraqtary beriledi, jaýabyn tapqan oqýshy qolyn kóteredi, durys jaýapqa on upaı.
1. K Mn O4 - tegi marganestiń valenttiligi.
1) İV 2) V 3) Vİİ
2. As tuzynyń molekýlalyq massasy.
1) 58, 5 2) 56 3) 58
Birinshi júrgizýshi:
3. Aq irimshik tárizdi tunba.
1) AgCl
2) BaSO4
3) Ag I
4. Kómirtek (İV) oksıdindegi kómirtektiń massalyq úlesi.
1) 43% 2) 30% 3) 27%
Ekinshi júrgizýshi:
Úshinshi kezeń boıynsha jınalǵan upaılar sany
Kezeń sońynda upaıy az oqýshy saıystan shyǵarylady.
Ekinshi júrgizýshi:
Tórtinshi kezeń «Myqty bolsań, taýyp kór». Sizderdiń aldaryńyzda metaldar berilgen.
● 1) Au; 2) Zn; 3) Cu; 4) Ag; 5) Hg; 6) Fe.
Ár saıyskerge bir suraqtan qoıylady, ár suraqqa jaýap osy metaldardyń bireýi bolady. Eger birinshi saıysker suraqqa jaýap bere almasa ekinshi sosyn úshinshi saıysker jaýap berýge múmkindigi bar.
Birinshi júrgizýshi:
Latyn tilinen aýdarǵanda «Tań» maǵynasyn beretin metal (Altyn)
Ekinshi júrgizýshi:
Osy metaldardyń ishindegi suıyq agregattyq kúıdegi jalǵyz metal (synap)
Birinshi júrgizýshi:
Temirdi korozıadan qorǵaýǵa jıi qoldanatyn metal (sınk)
Ekinshi júrgizýshi:
Tórtinshi kezeń boıynsha jınalǵan upaılar sany
Birinshi júrgizýshi:
Besinshi kezeń «Tapqyrlar» saıysy. Aldaryńyzda berilgen uıashyqtar ishinen bireýin tańdap jaýap berý kereksiz. Jaýap bere almasańyz kelesi saıysker jaýap bere alady.

Alǵyr hımık
1. Qaı orystyń hımıgi aqyn, geolog jáne geograf bolǵan? (Lomonosov).
2. Qandaı elementter kún júıesindegi planetalardyń attaryna ıe? (ýran, neptýnıı, plýtonıı).
3. Eń kóne qyshqyl? (sirke qyshqyly)
4. Nelikten qysta tuz sebilgen qar erıdi? (qar as tuzynan erıdi sebebi, eritindilerdiń qatý temperatýrasy taza sýdykinen tómen, as tuzy úshin qanyqqan eritindiniń qatý temperatýrasy 21 gradýs)
5. Meteorologıa turǵysynan sýdyń 8 kúıin atap berińiz (bý, muz, qar, tuman, jańbyr, bult, qyraý, burshaq)
6. 6 metal berilgen: altyn, temir, mys, vólfram, qorǵasyn, platna. Osylardyń ishindegi úsheýi synapta batpaıdy? Olar qaı elementter? (temir, mys, qorǵasyn).
7. Qandaı qymbat qymbat ártúrli hımıalyq prosester úshin kúshti katalızator bola alady? (platına).
8. Qanttyń ishindegi eń táttisi (Frýktoza. Ol saharozadan 1, 7 ese tátti.)
9. qandaı kók qaǵazdy jáne qalaı bir mezgilde qyzyl túske boıaýǵa bolady? (lakmýs qaǵazyn – qyshqylmen).
Ekinshi júrgizýshi:
Sonymen oıynymyzdy qorytyndylaıtyn bolsaq:
1 saıysker
2 saıysker
3 saıysker
Barlyq oıynǵa qatysqan oqýshylarǵa alǵysymyzdy bildiremiz. Utý ǵana mańyzdy emes, qatysý da mańyzdy ekenin umytpaıyq. Nazarlaryńyzǵa rahmet, saý bolyńyzdar.