Matematıka sabaǵynda Blým taksonomıasyn qoldaný
Sabaqtyń taqyryby:«Qysqasha kóbeıtý formýlalary»
Sabaq maqsaty:
● Qysqasha kóbeıtý formýlalary týraly oqýshy bilimderin jınaqtaý, júıeleý, tájirıbede qoldana bilý daǵdysyn qalyptastyrý;
● Oqýshylardyń oı - órisin keńeıtý, logıkalyq oılaý qabiletterin damytý, ujymshyldyq qabiletin damytý;
● Alǵa qoıǵan maqsatqa jete bilýge, jaýapkershilikti sezine bilýge, ózine senimdi bolýǵa tárbıeleý. Oqýshyny jeke tulǵa etip qalyptastyrý.
Sabaq tıpi: Bilim, bilik jáne daǵdyny tekserý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: Blým taksonomıasy.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: prezentasıa, marker, úlestirmeler, syzbalar (qysqasha kóbeıtý formýlalary)
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn qadaǵalap, oqýshylardy
3 topqa bólý, baǵalaý paraqtaryn taratý
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Úıge berilgen №219 (3 - 8), 222 (3 - 6) esep nátıjesi taratylady. Oqýshylar bir - birin tekseredi. Baǵalaý paraǵyna durys jaýaptardyń jartysyna teń upaıdy jazamyz.
Baǵalaý paraǵynda sabaqta oryndalatyn jumystar jazylǵan, ár jumys boıynsha oqýshylar tıisti upaı alyp otyrady. Sabaq sońynda osy upaı boıynsha baǵalanatyn bolady.
Bilim kezeńi. Oqýshylar, búgin biz óz bilimimizdi synap kóreıik. Eske túsireıik, sender qandaı qysqasha kóbeıtý formýlalaryn bilesińder?
(qosyndynyń kvadraty, aıyrmanyń kvadraty, kvadrattardyń aıyrymy, qosyndynyń kýby, aıyrmanyń kýby, kýbtardyń aıyrymy, kýbtardyń qosyndysy). Durys balalar, endi osy formýlalardy qandaı deńgeıde jattap alǵandaryńdy tekserip kóreıin. Men qazir formýlany aıtamyn, sender ony aldaryńdaǵy A3 qaǵazǵa jalǵastyryp aıaqtap jazasyńdar.
1. (a + b)²= a²+2ab+b²
2. a² - b² = (a - b) (a+b)
3. a³- b³ = (a - b) (a²+ab+b²)
4. (a - b)³= a³- 3a²b+3ab²- b³
5. (a - b)²= a²- 2ab+b²
6. a³ + b³ = (a+b) (a²- ab+b²)
7. (a + b)³= a³+3a²b+3ab²+b³
3. Ótilgen materıaldy bekitý.
Túsiný kezeńi. «Kópmúshelerdi túrlendir». Oqýshylarǵa tapsyrma taratylady, ol slaıdta da kórinip tur. Esep nátıjesine sáıkes áripti taýyp, oqýshylar sóz qurastyrady. Tapsyrma ýaqyty - 5 mınýt.
Tapsyrma------------------Jaýaptary-----------------------Áripter
(x+y)(x2 - xy+y2)
(5x+y) 3
(1 - a) 3
(2x2 - y2)(4x4+2x2y2+y4)----------------- x2+8h+16
9m2 - 30mn+25n2
16b2 – a4
x3+y3
125x3+75x2y+15xy2+y3
1 - 3a+3a2 - a3
8x6 - y6 A
KSPAL
Oqýshylar dápterlerin aýystyryp, bir - birin baǵalaıdy. Eger dápterde «Paskal» sózi shyqsa, baǵalaý paraǵyna 5 upaı, al basqa sóz shyqqan bolsa, durys shyqqan áripterdiń sanynan 2 - ni alyp tastap baǵalaý paraǵyna jazyńdar.
Anyqtamalyq aqparat: Blez Paskal (fr. Blaise Pascal, Maýsymnyń 19 1623 jyl — Tamyzdyń 19 1662 jyl) - XVII - ǵasyrda ómir súrgen fransýz matematıgi jáne fızıgi, pálsapashy, ádebıetshisi. Matematıkalyq analız, yqtımaldyq teorıasynyń, keskindik geometrıanyń negizin salýshylardyń biri, gıdrostatıkanyń negizgi zańynyń avtory. Paskal 12 jasynan bastap ǵylymmen shuǵyldandy. Ákesi Eten matematık jáne astronom bolǵan. Ákesi balasyn ǵylym úıirmesine qatystyrǵan. Sol kezde zerek bala sol kezdegi ǵalymdarmen birdeı ǵylym týraly pikirlesken. 16 jasynda Paskal «Qıma týraly» eńbegin jazady.
Qoldaný kezeńi. “Estafeta” bóliminde qysqasha kóbeıtý formýlalaryn paıdalanyp esepter shyǵaramyz. Ár toptan bir - bir oqýshydan shyǵyp, esepti taqtada oryndaıdy. 1 - esep nátıjesin 2, 3 tapsyrmalarǵa qoldanamyz. 3 - esep nátıjesin 4 - esepke, 4 - eseptiń nátıjesin 5 - esepke. Iaǵnı, senderdiń 1 - esepteriń durys shyqpasa qalǵandary da durys shyqpaıdy degen sóz.
Sergitý sáti. Oqýshylarǵa san aıtylady. Eger ol san qandaı da bir sannyń kvadraty bolsa, oń qoldaryńdy, kýby bolsa sol qoldaryńdy, bir ýaqytta kvadraty da kýby da bolsa eki qoldaryńdy kóterińder.
Taldaý kezeńi. Oqýlyqpen jumys №230, 231, 232. Aldymen esep topta shyǵarylyp, talqylanady. Esep jaýabyna qaraı toptar birin - biri baǵalaıdy.
4. Qorytyndylaý.
Jınaqtaý kezeńi.
«Belgi - tirek» oıyny.
Qysqasha kóbeıtý formýlalary shamamen budan 4 myń jyl buryn belgili bolǵan. Vavılondyqtar jáne basqa da halyqtar bul formýlalardy aýyzsha jáne geometrıalyq túrde tujyrymdaǵan. Ejelgi Grekıada algebralyq suraqtar geometrıa tiline kóshirilip otyrǵan. Evklıdtiń «Bastamalar» atty ekinshi kitabynda grekterdiń geometrıalyq algebrasy berilgen. Evklıdtiń atalǵan kitabynda qysqasha kóbeıtý formýlalaryn qalaısha túsindirildi, qalaı berildi dep oılaısyńdar?
5. Baǵalaý. Ár top basshysy baǵalaý paraǵyndaǵy qorytyndy upaıdy shyǵaryp, muǵalimge oqýshy dápterlerin jınap beredi. Baǵalaý kestesine sáıkes oqýshylar baǵalanady.
23 - 25upaı “5”
19 - 22 upaı “4”
18 upaıǵa deıin “3”
6. Úıge tapsyrma: «Qysqasha kóbeıtý formýlalaryn qaıtalaý», №225, 227 esepter
Sabaq maqsaty:
● Qysqasha kóbeıtý formýlalary týraly oqýshy bilimderin jınaqtaý, júıeleý, tájirıbede qoldana bilý daǵdysyn qalyptastyrý;
● Oqýshylardyń oı - órisin keńeıtý, logıkalyq oılaý qabiletterin damytý, ujymshyldyq qabiletin damytý;
● Alǵa qoıǵan maqsatqa jete bilýge, jaýapkershilikti sezine bilýge, ózine senimdi bolýǵa tárbıeleý. Oqýshyny jeke tulǵa etip qalyptastyrý.
Sabaq tıpi: Bilim, bilik jáne daǵdyny tekserý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: Blým taksonomıasy.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: prezentasıa, marker, úlestirmeler, syzbalar (qysqasha kóbeıtý formýlalary)
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn qadaǵalap, oqýshylardy
3 topqa bólý, baǵalaý paraqtaryn taratý
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Úıge berilgen №219 (3 - 8), 222 (3 - 6) esep nátıjesi taratylady. Oqýshylar bir - birin tekseredi. Baǵalaý paraǵyna durys jaýaptardyń jartysyna teń upaıdy jazamyz.
Baǵalaý paraǵynda sabaqta oryndalatyn jumystar jazylǵan, ár jumys boıynsha oqýshylar tıisti upaı alyp otyrady. Sabaq sońynda osy upaı boıynsha baǵalanatyn bolady.
Bilim kezeńi. Oqýshylar, búgin biz óz bilimimizdi synap kóreıik. Eske túsireıik, sender qandaı qysqasha kóbeıtý formýlalaryn bilesińder?
(qosyndynyń kvadraty, aıyrmanyń kvadraty, kvadrattardyń aıyrymy, qosyndynyń kýby, aıyrmanyń kýby, kýbtardyń aıyrymy, kýbtardyń qosyndysy). Durys balalar, endi osy formýlalardy qandaı deńgeıde jattap alǵandaryńdy tekserip kóreıin. Men qazir formýlany aıtamyn, sender ony aldaryńdaǵy A3 qaǵazǵa jalǵastyryp aıaqtap jazasyńdar.
1. (a + b)²= a²+2ab+b²
2. a² - b² = (a - b) (a+b)
3. a³- b³ = (a - b) (a²+ab+b²)
4. (a - b)³= a³- 3a²b+3ab²- b³
5. (a - b)²= a²- 2ab+b²
6. a³ + b³ = (a+b) (a²- ab+b²)
7. (a + b)³= a³+3a²b+3ab²+b³
3. Ótilgen materıaldy bekitý.
Túsiný kezeńi. «Kópmúshelerdi túrlendir». Oqýshylarǵa tapsyrma taratylady, ol slaıdta da kórinip tur. Esep nátıjesine sáıkes áripti taýyp, oqýshylar sóz qurastyrady. Tapsyrma ýaqyty - 5 mınýt.
Tapsyrma------------------Jaýaptary-----------------------Áripter
(x+y)(x2 - xy+y2)
(5x+y) 3
(1 - a) 3
(2x2 - y2)(4x4+2x2y2+y4)----------------- x2+8h+16
9m2 - 30mn+25n2
16b2 – a4
x3+y3
125x3+75x2y+15xy2+y3
1 - 3a+3a2 - a3
8x6 - y6 A
KSPAL
Oqýshylar dápterlerin aýystyryp, bir - birin baǵalaıdy. Eger dápterde «Paskal» sózi shyqsa, baǵalaý paraǵyna 5 upaı, al basqa sóz shyqqan bolsa, durys shyqqan áripterdiń sanynan 2 - ni alyp tastap baǵalaý paraǵyna jazyńdar.
Anyqtamalyq aqparat: Blez Paskal (fr. Blaise Pascal, Maýsymnyń 19 1623 jyl — Tamyzdyń 19 1662 jyl) - XVII - ǵasyrda ómir súrgen fransýz matematıgi jáne fızıgi, pálsapashy, ádebıetshisi. Matematıkalyq analız, yqtımaldyq teorıasynyń, keskindik geometrıanyń negizin salýshylardyń biri, gıdrostatıkanyń negizgi zańynyń avtory. Paskal 12 jasynan bastap ǵylymmen shuǵyldandy. Ákesi Eten matematık jáne astronom bolǵan. Ákesi balasyn ǵylym úıirmesine qatystyrǵan. Sol kezde zerek bala sol kezdegi ǵalymdarmen birdeı ǵylym týraly pikirlesken. 16 jasynda Paskal «Qıma týraly» eńbegin jazady.
Qoldaný kezeńi. “Estafeta” bóliminde qysqasha kóbeıtý formýlalaryn paıdalanyp esepter shyǵaramyz. Ár toptan bir - bir oqýshydan shyǵyp, esepti taqtada oryndaıdy. 1 - esep nátıjesin 2, 3 tapsyrmalarǵa qoldanamyz. 3 - esep nátıjesin 4 - esepke, 4 - eseptiń nátıjesin 5 - esepke. Iaǵnı, senderdiń 1 - esepteriń durys shyqpasa qalǵandary da durys shyqpaıdy degen sóz.
Sergitý sáti. Oqýshylarǵa san aıtylady. Eger ol san qandaı da bir sannyń kvadraty bolsa, oń qoldaryńdy, kýby bolsa sol qoldaryńdy, bir ýaqytta kvadraty da kýby da bolsa eki qoldaryńdy kóterińder.
Taldaý kezeńi. Oqýlyqpen jumys №230, 231, 232. Aldymen esep topta shyǵarylyp, talqylanady. Esep jaýabyna qaraı toptar birin - biri baǵalaıdy.
4. Qorytyndylaý.
Jınaqtaý kezeńi.
«Belgi - tirek» oıyny.
Qysqasha kóbeıtý formýlalary shamamen budan 4 myń jyl buryn belgili bolǵan. Vavılondyqtar jáne basqa da halyqtar bul formýlalardy aýyzsha jáne geometrıalyq túrde tujyrymdaǵan. Ejelgi Grekıada algebralyq suraqtar geometrıa tiline kóshirilip otyrǵan. Evklıdtiń «Bastamalar» atty ekinshi kitabynda grekterdiń geometrıalyq algebrasy berilgen. Evklıdtiń atalǵan kitabynda qysqasha kóbeıtý formýlalaryn qalaısha túsindirildi, qalaı berildi dep oılaısyńdar?
5. Baǵalaý. Ár top basshysy baǵalaý paraǵyndaǵy qorytyndy upaıdy shyǵaryp, muǵalimge oqýshy dápterlerin jınap beredi. Baǵalaý kestesine sáıkes oqýshylar baǵalanady.
23 - 25upaı “5”
19 - 22 upaı “4”
18 upaıǵa deıin “3”
6. Úıge tapsyrma: «Qysqasha kóbeıtý formýlalaryn qaıtalaý», №225, 227 esepter
You Might Also Like
