Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 apta buryn)
Ar – ujdan jáne abyroı týraly
Ózin – ózi taný
Taqyryby: Ar – ujdan jáne abyroı týraly
Qundylyǵy: Durys áreket
Qasıetteri: Otbasyndaǵy, mekteptegi paryzyn oryndaý, ádepti bolý, ádilettilik.
Maqsaty: Oqýshylarǵa aqkóńildilik týraly túsinik bere otyryp, durys áreket qundylyǵynyń mánin ashý.
Mindetteri:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa otbasyndaǵy, mekteptegi paryzyn oryndaýdyń qajet ekenin túsindirý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardaǵy ádilettilik qasıetterin damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy ádeptilikke tárbıeleý.
Resýrstar: (materıaldar, derekkózder)
2. ınternetten

Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
5 T – erejesi:
1. Tártip.
2. Talap.
3. Tynyshtyq.
4. Tazalyq.
5. Tatýlyq.
Balalar erejeni esimizge túsirip, synyptyń tártibin saqtap, oqyp - bilýge talaptanyp, tynyshtyqty ornatyp, tazalyqty saqtap, búgingi kúnimizdi tatýlyqpen ótkizeıik.
Tynyshtyq sáti.
Sý asty patshalyǵyna oısha saıahat. (Oqýshylardan sheńber quryp otyrýdy, qoldaryn tizesine nemese ústel ústine qoıýdy, aıaqtaryn aıqastyrmaýdy ótinińiz. Arqalaryn tik ustaýyn qadaǵalańyz. Jaıly, baıaý mýzyka qoıyńyz).
Muǵalim: Kózińizdi jumyńyz jáne birneshe ret tereń tynystańyz; deneńizdi bosatyńyz. Birneshe sekýndtan soń teńiz túbine saıahat jasaımyz.
Teńiz jaǵasymen kele jatqanyńyzdy elestetińiz. Tolqyndardyń jeńil shalpylyna, shaǵalalardyń shýylyna qulaq túrińiz. Jalań aıaqtaryńyzben qumdy sezinińiz. Shalǵaıdan qara núkte kórip tursyz: ol jaqyndaǵan kezde delfın ekenin túsindińiz. Ol sizdi teńiz túbine alyp ketý úshin keldi. Ol óte ádepti jándik, sizdi shydamdylyqpen kútip tur. Jaılap onyń arqasyna otyryńyz, myqtap ustap, jolǵa shyǵyńyz. Delfınniń arqasynda jaılanyp otyryp, ózińdi qaýipsiz seziný, sý astynda júzý qandaı keremet. Jan - jaǵyńyzǵa qarańyz: munda kempirqosaq tárizdi arly - berli jarqyraı qalqyǵan ásem balyqtar qanshama. Teńiz túbine boılaǵan saıyn aınala qalaısha ózgeredi, sýda terbelgen qanshama ǵajaıyp baldyrlar. Qarańyzshy, qandaı orasan zor balyqtar, al endi anaý jaqqa kóz tastańyz... bul orasan zor segizaıaq. Sý asty netken qyzyqty ári ǵajap álem. Siz bir nárseni baıqadyńyz ba? Munda netken tuńǵıyq, tolyq tynyshtyq. Osy tynyshtyq kúıde bolyńyz. (Muǵalim birneshe sekýnd únsiz qalady).
Al qazir joǵaryǵa, óz álemimizge keri qaıtýǵa daıyndalyńyz. Aınalaǵa jiti qarańyz. Ǵajap tústerge taǵy bir ret qarańyz jáne tynyshtyqqa qulaq túrińiz. Osyndaı tynyshtyq sizge samaldaı áser beredi. Endi delfın keri qaraı jolǵa shyqty. Siz sý betine shyqtyńyz, jaǵaǵa jaqyndadyńyz. Delfınniń arqasynan túsińiz, ony sıpalańyz jáne osyndaı ǵajap saıahatqa aparǵany úshin rızashylyq bildirińiz.
Synypqa oralyńyz jáne óz ornyńyzǵa kelińiz. Birneshe sekýndtan soń kózińizdi ashyńyz, osy túısingen tynyshtyqty óz boıyńyzda saqtaýǵa tyrysyńyz. Rahmet!

2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
1. №12 – sabaq. Oqýlyqta berilgen 1 – tapsyrmany oryndaý.
2. Kelesi sabaq. №13, «Qara qulyp» mátinin oqyp kelý.
Suraqtar:
1. Nelikten bala anasynyń sózderinen uıaldy?
2. Bolǵan oqıǵadan bala ózine qandaı ómirlik sabaq aldy dep oılaısyńdar?
3. Abaı atamyzdyń «Paıda oılama – ar oıla» degen sózin qalaı túsinesińder?
4. Adamnyń boıyndaǵy qandaı qasıetteriony abyroı bıigine kóterip, durys áreketke jeteleıdi?
3. Sabaqtyń dáıeksózi.
(Ul balalar bir ret oqıdy, qyz balalar bir ret oqıdy, barlyǵy birge qaıtalaıdy)
• Ar - ojdan aldyndaǵy adaldyq óz qadir - qasıetińe, izgi is - áreketińe baılanysty.
Ábý Násir ál - Farabı
Ábý Nasyr Ál - Farabı álemge áıgili oıshyl, fılosof, sosıolog, matematık, fızık, astronom, botanık, lıngvıs, logıka, mýzyka zertteýshisi.
1. Suraqtar:
1. Ar – ujdan degenimiz ne?
2. Ar – ujdan aldyna ne úshin adal bolýymyz kerek?
3. Dáıeksózden qandaı oı túıdińiz?
4. Oqıǵa aıtý (Muǵalim syıy)
Bozoramal
P. Djon
Avtobýs aıaldamasynda eshkimdi elemesten muńǵa batyp, jalǵyz jigit otyr. Jolaýshylardyń keıbiri oǵan kóńil aýdaryp, qarap ótse, endi bireýleri qaramaıdy da. Jigittiń olarǵa moıyn burýǵa murshasy da joq, tereń oıǵa batqan.
Ol ótken ómirin qaıta - qaıta esine aldy. Jıyrma jyldaı buryn ol kelesi kóshedegi qyzyl kirpish úıde dúnıege kelip, baqytty balalyq shaǵyn ótkizip edi. Bul úı múmkin ornynda joq ta shyǵar biraq, qyzyl - jasyl gúlder ornynda qalǵan bolar. Ol úıiniń mańyndaǵy sol gúlderdi esinen bir sát te shyǵara almady. Úıdiń janynda ákesi óz qolymen jasap bergen átkenshek, ózi alǵash velosıped teýip úırengen baqtaǵy jalǵyz aıań jol bári - bári esinde. Ata - anasy osy velosıpedti birneshe aı boıy eńbek - aqylaryn jınap alyp berip edi. Araǵa onshaqty jyl salyp, velosıpedti mopedke aýystyrdy.
Jasóspirim endi ata - anasyna tóbesin sırek kórsetetin jaǵdaıǵa jetti. Ózi aqsha taba bastady, dostary da kóbeıdi, ol úshin ata - anasy ómirden artta qalǵandaı bolyp, olardan góri, dostarymen saýyq keshterde ýaqyt ótkizý qyzyqtyraq kórindi.
Jigit ómiriniń osy bir kezeńin esine alǵanda jany túrshikti, ony jan dúnıesiniń kómeskileý jerine jasyrǵysy keldi de óne boıy dir ete qaldy. Ol sol kúni alǵan qaryzdary jınalyp qalyp, ata - anasyna aqsha suraýǵa keldi. Anasy ulyn kórgende quraq ushyp, baryn aýzyna tosty, ákesi balasyna ákelik meıirimin tókti. Al uly áke - sheshesiniń aqshasyn ruqsatsyz alǵan kúıi kete bardy.
Osy kúnnen bastap jasóspirim ata - anasynyń bet - júzin kórgen joq. Óziniń osy qylyǵynan soń ata - anasynyń júzine qaraýǵa dáti de shydamady. Sóıtip, ol óte alysqa ketti...
Ata - anasy balasynyń ómirinen habarsyz edi.
Ol keıde túnde aıǵa qarap, óz ata - anasyn esine alatyn, «eger ata - anam aman bolsa, meni kórgileri kelse, áıteýir bir úıime bararmyn», - dep oılaıtyn.
Jigit úlken qalada jumysqa ornalasady, jumystan qoly qalt óte qalsa, oıyna ata - anasy men úıi túsetin, kózge kórinbeıtin bir kúsh úıine qaraı tarta beretin edi. Kóz aldyna kishkentaı kirpish úıi men úıiniń mańyndaǵy qyzyldy - jasyldy gúlder eles bolyp orala ketetin.
Aqyry úıine qaıtýǵa bel býǵanymen, jolǵa aqshasy bolmaı, uzaq jolǵa jaıaý shyǵady. Jol - jónekeı kezdesken kólikterge minip, jaıaýlatyp úıine jaqyn qalǵan jigittiń oıy san saqqa ketedi.
... Ata - anasynyń úıine qaıta barýǵa qaqysy bar ma? Ózin jan - tánimen súıgen adamdar jasaǵan qıanatyn keshire me?
Jigit kúni boıy aǵash astynda otyryp óz oıymen álek boldy. Sóıtip, kesh bata bir kún boıy, biraq birneshe sóz ǵana jazylǵan hatty poshta jáshigine saldy. Hatta «Meni kórgileriń keletinin oılaý aqymaqtyq bolar. Biraq qalaý ózderińizden. Beısenbi kúni tań sáride men bizdiń kóshede bolamyn, meni kórgilerińiz kelse, Bosaǵaǵa boz oramal baılarsyzdar. Eger oramal bolsa, men úıge kirermin, eger bolmasa, týǵan úıge qolymdy eń aqyrǵy ret bulǵap, óz jónimmen ketermin...» dep jazylǵan edi.
Mine, kútken beısenbi kúniniń de tańy atty. Jigittiń júregi alyp ushyp, asyǵyp keledi. Kenet óz oıynan ózi shoshyp, kilt toqtaı qaldy. Múmkin ata - anasy basqa jaqqa kóship ketken bolar... Bosaǵada boz oramal bolmasa she... Eger boz oramal bosaǵada bolmasa, kórshilerge kirip, ata - anamnyń jaǵdaıyn bilip, óz jónime ketermin...
Ózimen ózi oıǵa batqan jigit aǵash mańynda birneshe mınýt aıaldap, kóshesine jasqana kóz qıyǵyn saldy.

Óz kózine ózi sener emes. Anadaıdan týǵan úıi appaq shaǵaladaı jarqyraıdy. Úıdiń barlyq esik terezesi aq matadan kórinbeıdi. Úı bozaryp atqan aq tańnyń sáýlesimen shaǵylysyp tur edi.
Eki kózden parlap aqqan jasqa ıe bola almaǵan jigit, úıiniń bosaǵasyna qalaı jetkenin de baıqamaı qaldy. Al onyń aldynda týǵan úıdiń esigi shalqasynan ashyq tur edi.

Suraqtar:
1. Áńgime ne týraly? Kim týraly aıtylǵan?
2. Áńgimeniń negizgi oıy qandaı?
3. Kim óz ómirlerinen mysal keltire alady?
5. Shyǵarmashylyq jumys, toppen jumys.
Oqýshylar eki topqa bólinedi.
Tapsyrma:
1 – top: «Durys áreket»
1 – jaǵdaıat.
2 – top: «Ar - ujdan»
2 – jaǵdaıat.

Toppen án aıtý.
Sózi: Muǵalimder shyǵarmashylyǵy
Áni: «Ertegiler áni» sazymen
1. Aqıqattyń ánin,
Aıtamyn kúnde men.
Bóbek áleminiń syrlaryn túsinip,
Nuryna shomyldym kúnniń.
Tynyshtyq jan - kórkem,
Keremet ol netken,
Ar - ujdan sóıleıdi,
Júrekti terbeıdi
Baqytqa bizdi jetelep.
Qaıyrmasy:
Qundylyqtar – máńgi ánim,
Qundylyqtar – ómir máni
İzgiliktiń ǵajap kúıine
Ertesińder sender.

2. Durys áreketter
Súıispenshilik beredi,
Tynyshtyq ornaıdy,
Qıanat bolmaıdy,
Adamzatqa álemdegi.
Keremet ol netken,
Ar - ujdan sóıleıdi,
Júrekti terbeıdi
Baqytqa bizdi jetelep
Qaıyrmasy:

7. Úı tapsyrmasy.
1. №13 – sabaq. «Aqyldy bolsań, aryńdy saqta» taqyrybyna esse jazý.
2. Kelesi sabaq. №14, «Bir bılettiń kesiri» mátinin oqyp kelý.
8. Sabaqtyń qorytyndy sáti.
Tynys alýǵa zeıin qoıý.
Baıaý mýzyka qoıylady.

Muǵalim: Sizderden aıaq - qolyńyzdy aıqastyrmaı, túzý otyrýyńyzdy ótinemin. Biz qazir tynys alý jattyǵýyn jasaımyz. Tynys alýǵa zeıin qoıǵan kezde, bizdiń aqylymyz dem alady. Aýany ishke jutý kezinde tynyshtyq pen qýanysh qabyldaımyz. Demdi syrtqa shyǵarǵan kezde ózimizdegi mazasyzdyqtardy syrtqa shyǵaramyz.
Káne, daıyndalaıyq, balalar. Kózimizdi jumamyz..., arqamyzdy tikteımiz..., qoldaryńdy tizege qoıýǵa bolady...
D e m a l..... sh y ǵ a r... (jaımen 9 - 10 ret) nemese 1.... 2 [3].
Búgingi sabaqtan ıgergen jaqsy qasıetterdi esimizge túsirip, júregimizge saqtaıyq.

Mektebi: «Beıneý lıseıi»KMM
Muǵalimi: Aldabergenova K.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama