InfoHub Logo

Ábdirasilov Nurtaı Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń 1-kýrs magıstranty

Ǵylymı jetekshisi:  Jakısheva Saýle t.ǵ.d., profesor

“Eger Sizdiń bıznesińiz Internette bolmasa, onda siz bızneste joqsyz!” degen baǵdarlamalyq qamsyzdandyrý salasynyń álemdik kóshbasshysy, Microsoft Corporation kompanıasynyń negizin qalaýshysy Bıll Geıts. Qazirgi álemdegi bıznes ınternet arqyly  damý ústinde jáne ınternette bolýynyń sebebi saıt arqyly júrgizilip usynylýynda.Saıt tek qana bıznestiń kómekshi qural ǵana emes, barlyq álemniń aqparat berýshisi.Saıt arqyly aqparattyń kez-kelgen túrin alýǵa bolady jáne bilimdi damytýdy jetildirý úshin, túrli marketıńtik strategıalardy iske asyrý úshin paıdalanylady.

Ál-Farabıdiń “Qandaı ǵylym bolsa da, ol-adam sanasyna derbes, erekshe mánderdi uǵyný arqyly uıalaıdy” degen qanatty sóz bar.Adamzat sanasyna  saıt uǵymyn tehnologıa ǵylymynyń jetistiktik erekshe máni retinde engizgen aǵylshyndyq Ser Tımotı Djon Bérners Lı bolyp tabylady.1991 jyly 6 maýsymynda Berners Lı alǵash ret saıtty oılap tapty. “Bul barlyǵy úshin” degen Berners Lıdiń  sózi saıttardyń qazirgi kezeńdegi barlyq adamzattyń paıdasy úshin qyzmet jasaıtyndyǵyn ańǵartty.

Qazirgi ýaqytta ál-Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıtetinde İT-Arhıvtaný jáne qujattaný bilim berý baǵdarlamasy aıasynda “Arhıvtanýda saıttardy qurý” páni oqytylýda.Saıttardy qurý-bul saıt dızaınyn ázirleýden bastap ony baǵdarlamalyq kodpen toltyrýǵa jáne jahandyq jelide ornalastyrýǵa deıingi ınternet-resýrstardy qurý jónindegi is-sharalar kesheni. Bul pánniń oqytylýy Qazaqstandaǵy arhıv qyzmetin qazirgi zamanǵa saı ózgertý jáne arhıv salasyna qazirgi jańashyldyqtardy  qalyptastyrý, zamanaýı web-saıttardy baǵdarlamalaý salasynda júıelengen bilim men bilikterdi qalyptastyrý,  pándi oqý nátıjesinde alǵan bilim men bilikterdi kásibı qyzmette paıdalaný bolyp tabylady. Kez-kelgen arhıv úshin óz saıtynyń bolýy birinshi kezekte arhıvti paıdalanýshylar men seriktesterdiń aldynda arhıvtiń  ımıjin aıtarlyqtaı arttyra túsýiniń kepili.Saıt arhıvter úshin jáne de qandaı da bolmasyn uıym úshin vırtýaldy keńse jáne vızıt kartochkasy qyzmetin atqaryp ǵana qoımaı,sonymen qatar aıshylyq alys jerlerden,kózdi ashyp jumǵansha,jyldam habar alǵyzdynyń jaǵdaıyn jasaıdy.Sebebi kez kelgen ýaqytta paıdalanýshy "oǵan" kirip, oǵan qajetti aqparatty ala alady: arhıvtik qujattar týraly, qorlar jáne olardyń tolyq sıpattamasy; baılanys derekteri; jumys ýaqyty jáne taǵy da basqa derekter.Bul paıdalanýshylar úshin óte yńǵaıly jáne arhıvter  úshin de paıdaly.Arhıvtik saıttardyń jumys jasaýy aqparat quraly retinde de qoldanylady.Paıdalanýshylarǵa ózekti jáne paıdaly aqparat berýge múmkindik beredi.Arhıvtiń tarıhy, arhıvtik jańalyqtar, ártúrli uıymdastyrylatyn kórmeler týraly,semınarlar,arhıvtik jaryq kórgen jınaqtardy paıdalaný jáne t.b. Saıt  arhıvtiń jumysyn jeńildetýge jáne paıdalanýshylardyń ýaqytyn únemdeýge múmkindik bolyp tabylady.

“Arhıvtanýda saıttardy qurý” pániniń oqytylýy   elimizde qabyldanǵan jobalardyń júzege asýyna da  múmkindikter jasaıdy. Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń “Uly dalanyń jeti qyry” atty maqalasyndaǵy “Arhıv 2025” jobasy tarıhı sanany jańǵyrtýdaǵy alǵysharttardyń biri. Maqalada Elbasy  “Arhıv derekterin tek jınaqtap qana qoımaı, barlyq múddeli zertteýshiler men qalyń jurtshylyqqa qoljetimdi bolýy úshin olardy belsendi túrde sıfrlyq formatqa kóshirý qajet.” dep kórsetedi.Bul degenimiz saıttar arqyly elektrondy arhıvter júıesin quryp,ony barsha qoǵam ıgiligine paıdasyn tıgizý jáne qazirgi ýaqyttaǵy arhıvterdegi qujattardy zamanǵa saı daıarlaý.

Osy pánniń aıasynda  İT-Arhıvtaný jáne qujattaný mamandyǵynyń  magıstranttary men osy sala oqytýshylary birlese otyryp,Qazaqstannyń arhıvterin bir ortalyqqa jınaıtyn jáne arhıv salasyn damytý úshin “Qazaqstan arhıvteri portaly” saıtyn jasaýda. Bul pánniń oqytylý maqsattarynyń biri de osy jumystardy júzege asyrý bolyp tabylady.

---