InfoHub Logo

Áz Jánibek han Astarhan qalasyn orysqa saldyrypty. Orys qalany salǵany úshin aqyǵa jer suraıdy. Ol jerdiń kólemi bir ógizdiń terisin taspadaı qylyp tilgenmen birdeı eken. Osy qalanyń salyný qurmetine áz Jánibek han úlken toı qylyp, oǵan Asan qaıǵyny shaqyrady. Toıǵa Asan qaıǵy barmaıdy. Taǵy birde qusbegimdi bildiremin dep taǵy da toı jasaıdy. Asan qaıǵy bul toıǵa taǵy da kelmeıdi. Úshinshi ret bala súndeti dep jasaǵan toıǵa ǵana Asan qaıǵy keledi. Kelgen Asan qaıǵymen áz Jánibek sálemdesip bolǵannan keıin:

— Aldyńǵy toılarǵa nege kelmediń, basyńdy julyp alaıyn ba? — deıdi. Asan qaıǵy bylaı deıdi:

— Astarhandaı qalany orysqa saldyrdyń. Qazaqtan sheber taba almadyń ba? Kúnderdiń kúninde qalańdy orys jaılar. Qusbeligińdi bildirip toı jasaǵanda kelmegenim, kúnderdiń kúni bolǵanda basyńdy qyraý shalyp qusbeligiń senen qalady. Buǵan nege keleıin? Al endi osy toıǵa kelgen sebebim, Paıǵambar súndeti qutty bolsyn aıtaıyn dep keldim, — depti Asan qaıǵy.

Az kem otyrǵan soń Jánibek han Asan qaıǵyǵa:

— Aryq kisisiń ǵoı, — deıdi. Sonda turyp Asan qaıǵy bylaı depti.

— Qaıǵysyzda qan ishemiz,
Biliksizde bı ishemiz.
Óleńdi jerdiń óńin ishemiz,
Ólimdi jerdiń molasyn ishemiz.
Qaıdan semiz bolaıyn,
Kúnine toqsan aýdarylam,
Sodan aryq boldym, —

depti. Osy sózderden keıin Asan qaıǵy úıine baryp jatyp alady. Han handyǵyn quryp otyra beredi.

Kúnderdiń kúninde Asan qaıǵy «Jánibek óldi» degendi estıdi. «Muny kim óltirdi eken» dep oılanady. Endi «ony óltirgen esik aldyndaǵy qulyń» degendi estıdi. Jánibek han ólgesin qala ıesiz qalady. Orys pen qazaq qalany ıemdený úshin daýlasady. Aqyry, ne kerek, daý orystyń paıdasyna sheshiledi. Osydan keıin Asan qaıǵy qazaqtyń turmysyna qolaıly jer izdep shyǵady. Eń aldymen Shý boıyna barady.
«Jeri shýlaıtyn jer eken» dep qaıtyp keledi. Sodan soń teristikke Edil, Jaıyqqa ketedi. Ony «qysy qatty bolatyn jer eken» dep, mensinbeı qaıtyp keledi. Endi Horezm, Besqalaǵa sapar shegedi. Ondaǵy Aıbúgir degen taýǵa qarap turyp: «Kelgenge toımaıtyn, ketkenge ortaımaıtyn, qazǵany aryq, kórmessiń jaryq. Kúnderdiń kúninde atarsyń atpa, bolarsyń qatpa. Jeri qamys qatpa, bal óretin jer eken», — dep, ony da unatpaıdy.

Osydan keıin Mańǵystaýǵa kelip, ony «Mańǵystaý emes, Myńqystaý eken. Myńsaýlyq qozdaıtyn jer eken, jeri tar eken» dep baǵalaıdy.

Osylaı ár jerlerdi aralaı júrip Maılyqońyr degen jerge keledi. Osy jer Asan qaıǵyǵa qatty unaıdy. Sodan beri Maılyqońyr qazaqtyń qonystanatyn jerine aınalypty.

---