Astyq jınaıtyn kombaınnyń jalpy qurylysy
Aral kópsalaly kolejiniń arnaýly
pán oqytýshysy Jumabek Orynbaev
Astyq jınaıtyn kombaınnyń jalpy qurylysy
Sabaqtyń taqyryby: «Astyq jınaıtyn kombaınnyń jalpy qurylysy».
Sabaqtyń maqsaty: astyq jınaıtyn ámbebap kombaınynyń jalpy qurylysymen, negizgi bólikterimen tanysý. Astyq orý tásilderinen túsinik berý. Kombaındarǵa qoldanylatyn qozǵaltqyshtardyń qýat kúshteri men aınalys sátteri týraly jáne kombaınnyń jalpy qurylysy týraly málimet berý.
Bilimdiligi: ónim jınaý kezindegi ámbebap kombaınynyń ysyrapsyz qyrýar isti atqaratyndyǵy, mehanızmderi týraly bilimin arttyrý jáne oqýshylardyń tehnıka tiline qabiletin mashyqtandyrý.
Damytýshylyǵy: ata kásipke súıispenshilikti oıatý, mamandyqqa baýlý. Tárbıeliligi: uqyptylyqqa, únemdilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta arqyly túsindirý, tehnıka túrlerin kórsetip taldaý.
Pánaralyq baılanys: ótken sabaqtaǵy taqyryppen baılanys, syzý, hımıa, geografıa, tarıh, ekonomıka.
Sabaqtyń túri: baıandaý, taldaý, suraq - jaýap.
Sabaqtyń barysy
a) Uıymdastyrý kezeńi. Kezekshiden oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn suraý.
b) Úı tapsyrmasyn test suraqtary arqyly suraý.
1. Dızeldik qozǵaltqyshtyń tutanýy qalaı atalady?
A) elektr jarqylymen;
B) gaz qysymynyń ulǵaıýymen;
V) aýa qysymynyń qyzýynan.
2. Dızelde qospa qaı jerde túziledi?
A) sılındr ishinen tys jerde;
B) sılındr ishiniń tolyq kóleminde;
V) Syǵylý kamerasynda.
3. Seńgirshik qandaı qyzmet atqarady?
A) elektr jarqylyn shyǵarady;
B) taza aýa engizedi;
V) janarmaı bóligin búrkıdi.
4. Seńgirshik ınesi uıashyqtan neniń áserinen shyǵady?
A) serippe áserinen;
B) aýa qysymynyń áserinen;
V) janarmaı qysymynyń áserinen.
5. Seńgirshikke janarmaı qaı jeri arqyly kelip quıylady?
A) tóbe tesigi arqyly;
B) shúıde saptamasy arqyly;
V) ıne uıashyǵyndaǵy tesikten.
6. Seńgirshik tetikteri qaı jerine jınaqtalady?
A) jaqtaýlaryna;
B) tóbesine;
V) turyq tetikterine.
7. Seńgirshikke janarmaı qaıdan keledi?
A) tómengi qysymdy sorǵydan;
B) qol sorǵydan;
V) joǵarǵy qysymdy sorǵydan.
8. Joǵarǵy janarmaı qysymyn qalyptastyratyn tetik.
A) porshen;
B) plýnjer;
V) syqpaq (shtok).
9. Sytylma janarmaı qaıda baryp quıylady?
A) tómengi qysymdy sorǵynyń quıylmasyna;
B) názik súzgi tostaǵyna;
V) janarmaı bagyna.
10. Sılındr ishine janarmaı qaı jerden búrkiledi?
A) búrikkish ıneden;
B) búrikkish qýystan;
V) búrikkish tesikten.
Astyq jınaıtyn kombaınnyń qurylysy
Ózdiginen júretin kombaınnyń negizgi qurylysy alty bólikten turady: jatkadan, molotılkadan, shómeleleýishten, júris bóliginen, qozǵaltqyshtan jáne jınaýyshtan.
Jatka kelesi negizgi bólikter men mehanızmderdi qamtıdy: baǵdarlaýysh bashmaktary men jatka turqyn, maltyǵysh tasymaldaýyshymen kólbeý turqyn, teńselme mehanızmi men deńgeıleýishin, rettegish mehanızmi men qalbaǵaıyn jáne varıatoryn, tegershigimen keskish apparatyn, jetektegish mehanızmimen ıirligin.
Molotılkanyń qurylysy kelesi bólikterden turady: bastyrý qurylǵysynan, saban silikkishten, tazalaıtyn jáne tasymaldaıtyn qurylysynan (ıirlik pen elevatordan), berilis sıstemasynan, basqarý aımaǵynan, gıdravlıkalyq júıeden jáne elektr jabdyqtarynan.
Júrý bóligi ózine varıatorly jáne júrgizgish mostymen baǵyttaýshy dońǵalaqtardy qamtıdy. Júrgizgish most dońǵalaqtary, óz kezeginde tizbektegishten, qorapty berilisten, dıfferensıaldan, dońǵalaqtardan jáne tejegish júıesinen quralady.
Smd - 15K jáne SMD - 17K dızelderin qýattylyǵy 8 a. k. teń bolatyn, ST - 100 elektr starterimen birge jabdyqtap shyǵarady. SK - 6 jáne SKPR - 6 kombaındarynda 4 qozǵaltqyshyn qoldanady, onyń qýaty 150 a. k. teń, aınalys sáti 1900 ob/mın. Bizdiń elimizde kóp jyldyq tájirıbeden ótkizgen tásilder boıynsha astyq eki tásilmen oryndalady: tóte oryp jınaýda kombaın egistikpen bir oryp júrgen kezde, barlyq jınaý prosesterin atqarady: bir mezgilde oryp, bastyryp (masaqtan dándi ajyratyp), astyqty tazalap, sabaǵyn shómeleleýishke jınap, shómege túsirip otyrady. Bul tásil óte tıimdi, biraq ony pisken qurǵaq egistikte qoldanady. Egistik pisip jetilmeı ylǵaly kóp jaǵdaıda ony oryp jalǵa tastaýǵa jáne birneshe kún keptirý kerek. Mundaı jaǵdaıda bólshekti tásildi qoldanady. Sondyqtan mundaı tásildi bólshektik nemese eki fazaly tásil dep ataıdy. Ádette kombaın jatkasy kombaın aldyna teńselmeli etip ornatylǵan, ol týra orýǵa arnalǵan. Bólshekti orýǵa destelegish jatkany qoldanady. Ony kombaın kóterip júredi, keıde traktorǵa tirkeıdi. Destelep jalǵa tastaǵan astyqty kepkennen keıin saǵdarlap alýǵa jınaýyshtardy qoldanady. Elimizde osy eki tásil de keńinen qoldanylady.
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
1. Kombaın neshe bólikten turady?
2. Kombaınǵa qandaı qozǵaltqyshtar qoldanylady?
3. Kombaındy nege ámbebap dep ataıdy.
4. Astyq orýdyń neshe tásili bar?
Úıge tapsyrma berý. Oqýlyqtan 356 - 362 better.
Qorytyndylaý.
pán oqytýshysy Jumabek Orynbaev
Astyq jınaıtyn kombaınnyń jalpy qurylysy
Sabaqtyń taqyryby: «Astyq jınaıtyn kombaınnyń jalpy qurylysy».
Sabaqtyń maqsaty: astyq jınaıtyn ámbebap kombaınynyń jalpy qurylysymen, negizgi bólikterimen tanysý. Astyq orý tásilderinen túsinik berý. Kombaındarǵa qoldanylatyn qozǵaltqyshtardyń qýat kúshteri men aınalys sátteri týraly jáne kombaınnyń jalpy qurylysy týraly málimet berý.
Bilimdiligi: ónim jınaý kezindegi ámbebap kombaınynyń ysyrapsyz qyrýar isti atqaratyndyǵy, mehanızmderi týraly bilimin arttyrý jáne oqýshylardyń tehnıka tiline qabiletin mashyqtandyrý.
Damytýshylyǵy: ata kásipke súıispenshilikti oıatý, mamandyqqa baýlý. Tárbıeliligi: uqyptylyqqa, únemdilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta arqyly túsindirý, tehnıka túrlerin kórsetip taldaý.
Pánaralyq baılanys: ótken sabaqtaǵy taqyryppen baılanys, syzý, hımıa, geografıa, tarıh, ekonomıka.
Sabaqtyń túri: baıandaý, taldaý, suraq - jaýap.
Sabaqtyń barysy
a) Uıymdastyrý kezeńi. Kezekshiden oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn suraý.
b) Úı tapsyrmasyn test suraqtary arqyly suraý.
1. Dızeldik qozǵaltqyshtyń tutanýy qalaı atalady?
A) elektr jarqylymen;
B) gaz qysymynyń ulǵaıýymen;
V) aýa qysymynyń qyzýynan.
2. Dızelde qospa qaı jerde túziledi?
A) sılındr ishinen tys jerde;
B) sılındr ishiniń tolyq kóleminde;
V) Syǵylý kamerasynda.
3. Seńgirshik qandaı qyzmet atqarady?
A) elektr jarqylyn shyǵarady;
B) taza aýa engizedi;
V) janarmaı bóligin búrkıdi.
4. Seńgirshik ınesi uıashyqtan neniń áserinen shyǵady?
A) serippe áserinen;
B) aýa qysymynyń áserinen;
V) janarmaı qysymynyń áserinen.
5. Seńgirshikke janarmaı qaı jeri arqyly kelip quıylady?
A) tóbe tesigi arqyly;
B) shúıde saptamasy arqyly;
V) ıne uıashyǵyndaǵy tesikten.
6. Seńgirshik tetikteri qaı jerine jınaqtalady?
A) jaqtaýlaryna;
B) tóbesine;
V) turyq tetikterine.
7. Seńgirshikke janarmaı qaıdan keledi?
A) tómengi qysymdy sorǵydan;
B) qol sorǵydan;
V) joǵarǵy qysymdy sorǵydan.
8. Joǵarǵy janarmaı qysymyn qalyptastyratyn tetik.
A) porshen;
B) plýnjer;
V) syqpaq (shtok).
9. Sytylma janarmaı qaıda baryp quıylady?
A) tómengi qysymdy sorǵynyń quıylmasyna;
B) názik súzgi tostaǵyna;
V) janarmaı bagyna.
10. Sılındr ishine janarmaı qaı jerden búrkiledi?
A) búrikkish ıneden;
B) búrikkish qýystan;
V) búrikkish tesikten.
Astyq jınaıtyn kombaınnyń qurylysy
Ózdiginen júretin kombaınnyń negizgi qurylysy alty bólikten turady: jatkadan, molotılkadan, shómeleleýishten, júris bóliginen, qozǵaltqyshtan jáne jınaýyshtan.
Jatka kelesi negizgi bólikter men mehanızmderdi qamtıdy: baǵdarlaýysh bashmaktary men jatka turqyn, maltyǵysh tasymaldaýyshymen kólbeý turqyn, teńselme mehanızmi men deńgeıleýishin, rettegish mehanızmi men qalbaǵaıyn jáne varıatoryn, tegershigimen keskish apparatyn, jetektegish mehanızmimen ıirligin.
Molotılkanyń qurylysy kelesi bólikterden turady: bastyrý qurylǵysynan, saban silikkishten, tazalaıtyn jáne tasymaldaıtyn qurylysynan (ıirlik pen elevatordan), berilis sıstemasynan, basqarý aımaǵynan, gıdravlıkalyq júıeden jáne elektr jabdyqtarynan.
Júrý bóligi ózine varıatorly jáne júrgizgish mostymen baǵyttaýshy dońǵalaqtardy qamtıdy. Júrgizgish most dońǵalaqtary, óz kezeginde tizbektegishten, qorapty berilisten, dıfferensıaldan, dońǵalaqtardan jáne tejegish júıesinen quralady.
Smd - 15K jáne SMD - 17K dızelderin qýattylyǵy 8 a. k. teń bolatyn, ST - 100 elektr starterimen birge jabdyqtap shyǵarady. SK - 6 jáne SKPR - 6 kombaındarynda 4 qozǵaltqyshyn qoldanady, onyń qýaty 150 a. k. teń, aınalys sáti 1900 ob/mın. Bizdiń elimizde kóp jyldyq tájirıbeden ótkizgen tásilder boıynsha astyq eki tásilmen oryndalady: tóte oryp jınaýda kombaın egistikpen bir oryp júrgen kezde, barlyq jınaý prosesterin atqarady: bir mezgilde oryp, bastyryp (masaqtan dándi ajyratyp), astyqty tazalap, sabaǵyn shómeleleýishke jınap, shómege túsirip otyrady. Bul tásil óte tıimdi, biraq ony pisken qurǵaq egistikte qoldanady. Egistik pisip jetilmeı ylǵaly kóp jaǵdaıda ony oryp jalǵa tastaýǵa jáne birneshe kún keptirý kerek. Mundaı jaǵdaıda bólshekti tásildi qoldanady. Sondyqtan mundaı tásildi bólshektik nemese eki fazaly tásil dep ataıdy. Ádette kombaın jatkasy kombaın aldyna teńselmeli etip ornatylǵan, ol týra orýǵa arnalǵan. Bólshekti orýǵa destelegish jatkany qoldanady. Ony kombaın kóterip júredi, keıde traktorǵa tirkeıdi. Destelep jalǵa tastaǵan astyqty kepkennen keıin saǵdarlap alýǵa jınaýyshtardy qoldanady. Elimizde osy eki tásil de keńinen qoldanylady.
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
1. Kombaın neshe bólikten turady?
2. Kombaınǵa qandaı qozǵaltqyshtar qoldanylady?
3. Kombaındy nege ámbebap dep ataıdy.
4. Astyq orýdyń neshe tásili bar?
Úıge tapsyrma berý. Oqýlyqtan 356 - 362 better.
Qorytyndylaý.
You Might Also Like
