InfoHub Logo

Kompozıtor Edvard Grıg so bir kúzdi Bergen mańyndaǵy ormanda ótkizip júr edi.

Sańyraýqulaq ıisi ańqyp, japyraǵy sybdyrlaǵan, orman qandaı tamasha. Ásirese, teńiz mańyndaǵy taý ormanyna ne jetsin, shirkin! Odan asaý tolqyndar shýyly tynbaı estilip jatady. Teńizden kóterilgen tuman qaptap kelip ormanǵa shógedi de, dymqyl aýada qaýlap ósken múk shýdadaı jelkildep, aǵash butaqtarynan jerge tıer-tımes bop jelbirep turady.

Buǵan qosa taý ormandarynan shaqyryq qus jyryndaı jańǵyryǵa shyǵatyn kóńildi bir áýen úzilmeıdi. Ol kez kelgen dybysty qaǵyp alyp; kúmbirletip taý shyńdarynan asyryp tastaıdy.

Bir kúni Grıg orman ishinen tulymy jelpildegen kishkentaı qyzdy — ormanshy qyzyn kezdestirdi. Ol balqaraǵaı terip, sebetine salyp júr eken.

Qońyr kúz edi. Eger jer betindegi altyn men jez bitkenniń bárin jınap, odan qısapsyz kóp japyraq jasasa da, taý toǵaıynyń kúzgi kórkiniń myńnan birine tatymas edi. Al, qoldan jasalǵan japyraq naǵyz japyraqqa qaıdan jetsin, bárinen de kókterek japyraǵyn aıtsańshy! Kókterektiń aq jambydaı japyraqtary saıraǵan qus lebiniń ózinen diril qaǵyp turatynyn qaıtersiń.

— Atyń kim seniń? — dep surady Grıg.

— Dagnı Pedersen, — dedi baldyrǵan, baıaý ǵana.

Ol qoryqqanynan emes, uıalǵanynan jaı sóıledi. Nege qoryqsyn, Grıgtiń kózi kúlimsirep tur.

— Qap, áttegen-aı, — dedi Grıg. — Saǵan syıǵa beretin eshteńe bolmady-aý. Janymda qýyrshaq ta, lenta da, barqyttan jasalǵan jarǵaq qulaq qoıan da joq.

— Meniń apam bergen eski qýyrshaǵym bar, — dedi kishkentaı qyz. — Bir kezde ol jypylyqtap kózin jumatyn. Bylaı jumatyn!

Qyz jaıymen kózin jumdy. Ol kózin ashqan kezde, Grıg kókpeńbek móldir kózinde altyn japyraqtardyń shyraqtaı jaltyldap, janyp turǵanyn baıqap qaldy.

— Al qazir qýyrshaq kózin ashyp uıyqtaıdy, — dedi qyz muńaıyp. — Qart adamdardan da uıqy qashady deıdi. Bizdiń ataı da túnimen kúrkildep shyǵady.

— Sen meni tyńda, Dagnı, — dedi Grıg, — maǵan bir oı keldi. Men saǵan bir jaqsy nárse syılaımyn. Biraq tap qazir emes, on jyldan keıin.

Dagnı alaqanyn shart etkizip, qolyn taraqtady.

— Oı, qalaı uzaq!

— Meniń ony jasaýym kerek.

— Ol ne ózi?

— Keıin kóresiń.

— Siz sonda ómir boıy bar bolǵany bes-alty oıynshyq qana jasaıtyn bolǵanyńyz ba? — dep surady Dagnı qabaǵyn túıip.

Grıg sasyp qaldy.

— Joq, tipti de olaı emes, — dedi ol ne aıtaryn bilmeı. — Bálkim, men ony birneshe kúnde jasarmyn. Biraq ondaı zatty kishkentaı balaǵa syıǵa tartpaıdy. Ádette, men eresek adamdarǵa ǵana syı tartam.

— Men ony syndyrmaımyn, — dedi Dagnı jalynyp, Grıgti jeńinen tartyp. — Eshqashan syndyrmaımyn. Kóresiz áli! Atamnyń áınekten jasaǵan oıynshyq qaıyǵy bar. Men onyń shań-tozańyn kúnde súrtip, tazalap qoıamyn, biraq tıtteı de shetinetkem joq.

"Bu Dagnı meni ábden shatastyrdy-aý", — dep oılady Grıg qysylyp, sosyn balalardan ońaı qutylý úshin, ádette eresek adamdar aıtatyn sózdi jeleý etti:

— Sen áli jassyń, kóp nárseni túsinbeısiń. Shydamdy bol. Al, endi sebetińdi maǵan ber. Myqshyńdap, ázer kóterip kelesiń ǵoı. Men seni shyǵaryp salaıyn, jolaı basqa bir nárseni áńgime etermiz.

Dagnı bir kúrsindi de, Grıgke sebetti usyndy. Sebet shynynda da zildeı eken. Balqaraǵaı shaıyrly keledi de, qaraǵaı jańǵaǵynan kóp aýyr bolady.

Aǵash arasynan ormanshy úıiniń qarasy kóringen kezde Grıg serigine til qatty:

— Dagnı Pedersen, endi úıge óziń-aq júgirip barasyń. Norvegıada senimen attas qyz balalar kóp-aq shyǵar. Ákeńniń aty kim edi?

— Hagerýp, — dedi Dagnı, sosyn mańdaıyn tyrjıtyp: siz bizdiń úıge kirip shyqpaısyz ba? — dep surady. — Bizdikinde kesteli dastarqan, tarǵyl mysyq pen áınek qaıyq bar. Atam qaıyǵyn sizge ustap kórýge ruqsat etedi!

— Rahmet! Qazir ýaqytym tyǵyz, — dedi. — Hosh, Dagnı!

Grıg qyzdy shashynan sıpady da, adymdaı basyp, teńizge qaraı júrip ketti. Dagnı qabaǵyn túıip, onyń sońynan kópke deıin kezin almady. Ol sebetin qısaıtyp ustaǵan eken, ishindegi jańǵaǵy shashylyp qalypty.

"Men mýzyka jazamyn, — dep oılady Grıg. — Notanyń eń basyna "Ormanshy Hagerýp Pedersenniń qyzy — Dagnı Pedersenniń on segiz jasqa tolýyna arnaımyn" dep jazdyramyn.

Bergen ózgerissiz, baıaǵy bir qalpynda. Kilem, shymyldyq-perdelerdi, jumsaq jıhaz sıaqty, dybys óshiretin nárseniń bárin Grıg úıden shyǵartyp tastady. Tek eski dıvan ǵana ornynda qaldy. Bir otyrǵanda oǵan on shaqty adam birden sıatyn bolǵandyqtan da Grıg ony qozǵamady.

Dos-jarandary kompozıtordyń úıin orman otynshysynyń úıine uqsas desip júrdi. Oǵan sán berip turǵan jalǵyz roıál edi. Ushqyr oıly elgezek kisi bul úıden ózgeshe bir sıqyrly saz esiter edi — túpsiz túnekten aq jad tolqyn aıdap jatqan teristik teńiziniń qaharly sarynymen jarysa, yshqyna soqqan tentek jeldiń sarnaǵan azaly úninen bastap, shúberek qýyrshaǵyn áldılegen kishkene qyzdyń besik jyryna deıin tyńdar edi.

Roıál dúnıeniń bárin jyrǵa qosady — izgilik pen mahabbatqa talpynǵan adam janynyń aryny men jalynyn jyrlaıdy. Roıáldiń aq, qara tilderi Grıgtiń álýetti saýsaqtary tıgende jan bitkendeı birde qamyǵyp zar tókse, birde shattanyp saq-saq kúledi, birde ashý býyp, býyrqanyp-býsanyp ketedi de, kenet pyshaq keskendeı úziledi.

Sol sátte apalarynyń qorlyǵyna shydamaı egile jylaǵan Zolýshkadaı, roıáldiń bir ishegi uzaq syńsıdy.

Osy bir názik ún as úıge jetip úzilgenshe, Grıg ony shalqaıa otyryp tyńdaıdy, as úıdi kópten beri bir shyryldaýyq shilde mekendegen edi.

Naq bir saýsaqpen sanaǵandaı-aq krannan tamǵan sý tamshysynyń tyrs-tyrs etken birqalypty dybysy estiledi. Bul tamshylar ómiriń ótip barady, oıyńa alǵandy orynda dep turǵandaı bolady. Dagnı Pedersenge arnalǵan mýzykany Grıg aıdan asa ýaqyt jazdy.

Qys tústi. Qalany tuman basty. San alýan elderden tot basqan kemeler keldi, olar býyn burqyrata tynystap, aǵash aılaqtarda qalǵyp tur.

Uzamaı qar jaýdy. Grıg tereze aldynda turyp, japalaqtap jaýǵan qardyń aǵashtardyń ushar basyn janap, kólbeı túsip jatqanyn kórdi.

Tilimiz qansha sheshen, qansha baı bolǵanymen, mýzykany sózben aıtyp jetkizý qıyn ǵoı.

Grıg ańsaı kútken adam baqyty men qyz júreginiń názik syrlaryn kúıge qosty.

Ol kúı jazyp otyryp, qýanyshqa mas bolǵan jas qyzdyń kógildir kózi jarqyrap, ózine qaraı júgirip kele jatqanyn kórdi. Qyz ony moınynan qushaqtap, alaýlaǵan ystyq júzin qarttyń qyrylmaǵan aq saqaldy júzine basady. "Rahmet!" deıdi qyz oǵan, biraq nelikten rıza ekenin ózi de bilmeıdi.

"Sen shuǵylaly kúndeısiń, — deıdi Grıg oǵan. — Sen jibek jeldeısiń. Araılap atqan tańdaısyń. Seniń júregińde aqsha gúl sheshek atty da, tal boıyńnan kóktemniń hosh ıisin ańqytty. Men — kópti kórgen adammyn. Ómir jaıynda, tirlik jaıynda saǵan árkim-aq alýan túrli áńgime aıtar. Biraq ómirdiń tańǵajaıyp tamasha ekenine kúmán keltirme. Men — shalmyn, biraq kúlli ómirimdi, kúsh-jigerimdi, talant — darynymdy jastarǵa baǵyshtadym. Aıamaı, sarqa baǵyshtadym. Endeshe, men senen de baqyttyraq shyǵarmyn, Dagnı.

Sen syrly sáýle shashqan aq shaǵala túndeısiń. Sen — baqyttyń ózisiń. Nurly tańdaısyń. Seniń únińnen jan tebirenedi.

Seni aıalaı qorshaǵan, senimen jýysqan nemese seniń óziń janasqan jannyń bárine rahmet jaýsyn! Seni qýantyp, kóńilińe izgi oı salǵan dúnıeniń bárine nur jaýsyn!"

Grıgtiń ushqyr qıaly osylaı sharyqtady, ol sonyń bárin kúıge qosty. Oǵan áldekim ózin jasyryn tyńdap júrgendeı kórindi. Olardyń kim ekenin biletin de sıaqty. Olar aǵash basyndaǵy ánshi shymshyqtar, porttyń serýendegen teńizshileri men kórshi úıdegi kir jýatyn áıel , shyryldaýyq shilde men japalaqtaı ushqan qar, jamaý kóılekti Zolýshka edi.

Ásem kúıdi árkim ózinshe tyńdaıdy.

Kók shymshyqtar shyryldasyp, ábigerlenip qalady. Olar qansha shyryldaǵanymen roıál únine ilese almaıdy.

Serýende júrgen teńizshiler úıdiń basqyshyna otyryp alyp, únsiz tyńdaıdy. Kir jýatyn áıel belin jazyp, qyzarǵan kózin súrtip, "oı, dúnıe-aı" dep basyn shaıqaıdy. Al, shyryldaýyq shilde peshtiń jaryǵynan Grıgke syǵalap qaraıdy.

Úı ishinen altyn bulaqtyń aǵysyndaı bolyp tamyljı tógilip jatqan ásem áýezdi tyńdaý úshin, kóbelek qanat qar aýada qalyqtap turyp alady. Al, Zolýshka bolsa, kúlimsirep tómen qaraıdy. Onyń jalań aıaǵynyń janynda jatqan zerli týflıler Grıgtiń bólmesinen shyqqan kúıdiń yrǵaǵymen bir-birine soqtyǵysyp, bılegendeı bolady.

Úlde men búldege oranyp, konsertke keletin sypaıy syrdańdardan Grıg osy bir qarapaıym tyńdaýshylaryn jaqsy kóredi.

Dagnı on segizge shyqqanda mektep bitirdi.

Sol sebepti de ákesi ony Hrıstıanıa qalasyna, týǵan qaryndasy Magdanyń úıine qydyryp, qonaq bolyp qaıtýǵa jiberdi. Kishkentaı qarǵashym (Dagnı burymy tirsegin qaqqan suńǵaq boıly boıjetken bolsa da, ákesi ony kishkentaıym deıtin) dúnıe kórip, oń-solyn bilsin, el-jurttyń turmys-saltymen tanyssyn, biraz kóńil kótersin dep oılady ol.

Keleshekte Dagnıdiń mańdaıyna ne jazǵanyn kim bilsin, múmkin, ol aq peıildi, meıirban, biraq sarańdaý kelgen, qoı aýzynan shóp almas bir momynǵa kúıeýge shyǵar. Nemese, derevná dúkenine satýshy bolar. Áıtpese, Berdendegi tolyp jatqan kemeshiler keńsesiniń birine qyzmetke turar?

Magda teatr tiginshisi edi. Al, onyń kúıeýi Nıls sol teatrda shashtaraz bolyp isteıtin.

Olar teatr shatyryndaǵy aıadaı bólmede turatyn. Osy jerden ala-qula keme jalaýlary qaptaǵan teńiz qoınaýy men Ibsenniń eskertkishi kórinetin.

Uzaqty kúnge ashyq terezeden kemeler daýsy tynbaı estilip jatatyn. Nıls aǵaıdyń olardyń daýsyna qulaǵy úırengeni sonsha, Kopengagennen keletin "Norderneıdi" , Glazgodan shyqqan "Janna Darkti" gýdogyna qarap, birden tanımyn deıtin

Magda jeńgeıdiń bólmesi teatrdyń eski-qusqylarynan aıaq alyp júrgisiz: munda okazer, torǵyn jibek, shilter, lenta-kesteler, syǵan shálileri, appaq parıkter, jez taǵaly saptama etikter, qylysh-semserler, jelpýishter men julyǵy tozǵan týflıler ybyrsyp jatatyn. Osynyń bárin jamap-jasqap, tazalap, ıne-jipten shyqqandaı, jańartyp qoımaq kerek. Qabyrǵada kitaptar men jýrnaldardan qıyp alynǵan sýretter; Lúdovık HİÚ zamanynyń noıandary, krınolın kıgen sulýlar, seriler, sarafandy orys áıelderi, matrostar men emen butaqtarynan venok kıgen vıkıngter sýretteri ilýli turatyn.

Bul bólmege jarlaýyt tik basqyshpen kóteriletin. Bunda syr men altyn jalatqan lak ıisi qolqany atatyn.

Dagnı kún qurǵatpaı teatrǵa barady. Onyń ózi kóńil kótererlik bir qyzyq dúnıe. Biraq ádette oıynnan keıin, Dagnı kópke deıin uıyqtaı almaıdy, keıde tóseginde jatyp, kóńili buzylyp, jylap ta alady.

Mundaı kezde Magda jeńgeı Dagnıdiń asty-ústine túsip, báıek bolady. Sahnada kórgenniń bárine kózsiz sene berýge bolmaıdy ǵoı, qarǵam deıdi ol Al, Nıls aǵaı bolsa, álgi sózi úshin Magdany mekıen dep kelekelep, kaıta teatrda kórsetilgenniń bárine senbek kerek, áıtpese, jurtqa teatr degenniń qajeti bolmas edi deıdi. Dagnı aǵa sózine senedi.

Magda jeńgeı, aqyrynda, qoıarda-qoımaı júrip, Dagnıdi konsertke barýǵa kóndirdi.

Nıls buǵan qarsy bolmady. "Mýzyka — kemeńgerdiń kelisti aınasy ǵoı", — dedi ol

Nıls jurt túsine bermeıtin lepirme, buldyr sózge áýes bolatyn. Dagnı jóninde ol: sen ývertúranyń alǵashqy akordtarynan aınymaısyń deıtin. Al onyń sózine sener bolsaq, Magdanyń jurtty jasartyp, jaınatyp jiberetin bir sıqyrly qudireti bar. Óıtkeni ol teatrǵa arnalǵan kıimderdi tigedi. Al, jańa kostúm kıgen kisiniń taban astyńda ózgerip shyǵa keletinin kim bilmeıdi. Máselenkı, bir akter keshe baskeser qaraqshy bolsa, búgin ǵashyq otyna kúıip-janǵan ashyna, erteń — patshanyń kóńilin kóteretin saıqymazaq, al búrsigúni — halyq qaharmany.

— Dagnı, qarǵam, qulaǵyńdy bas ta, osy myljyńdy tyńdamaı-aq qoı! Bu shatyrdyń shesheni ne aıtyp, ne qoıǵanyn ózi de bilmeıdi, — dep mundaı kezde Magda jeńgeı kúıip-pisedi.

Jaımashýaq maýsym aıy edi. Teristiktiń aq túnderi tamyljyp turǵan kez. Oıyn-saýyq ataýlynyń bári qala baýynda, ashyq aspan astyńda qoıylady.

Dagnı konsertke Magda men Nılske erip keldi. Ol óziniń jalǵyz aq kóılegin kımek bolyp edi, biraq, Nıls turyp, súıkimdi sulý qyz omanda óz tóńiregindegi elden erekshe kózge túsetindeı bolyp kıinbek kerek dedi. Uzyn sózdiń qysqasy, — aq túnde áıel moıyl qara kóılek kıse, qarańǵy túnderi shaǵaladaı shańqan bozǵa oranyp, jarqyrap shyqpaǵy lazym.

Nılspen sóz talastyrýdan paıda joq, sol sebepti de, Dagnı jibekteı jumsaq barqyttan tigilgen qara kóılek kıdi. Magda ony teatrdyń sheberhanasynan ákelgen-di.

Dagnı álgi kóılekti kıgen shaqta, Magda: Nıls durys aıtqan eken dep kúıeýin qostaı ketti. Óıtkeni, Dagnıdiń aı nuryndaı aq júzi men jaýyrynynan tómen qulaǵan altyn burymyn maqpal qara kóılek ashyp, ajarlandyryp jiberedi eken.

— Magda, qarashy, Dagnı qandaı kórikti edi, ǵashyǵymen alǵash kórispekke bara jatqandaı, — dedi Nıls aǵaı báseń ǵana.

— Áp, bárekeldi, taýyp aıttyń ǵoı! Báse, menimen alǵash kórispekke kelgende, ǵashyqtyqtan aqylynan adasa jazdaǵan álgi bir ásem jigit sen ekensiń ǵoı. O, kóke myljyńym sol, — dep jaýap qatty Magda.

Sosyn baryp Nıle aǵaıdy mańdaıynan shap etkizdi.

Ádet boıynsha, porttaǵy eski zeńbirekten bir dúrkin oq atylǵannan keıin ǵana konsert bastaldy. Zeńbirek daýsy kún uıaǵa qonǵanyn jarıa etetin.

Ymyrt úıirilgenine qaramastan dırıjer de, orkestranttar da aldaryndaǵy shamdaryn jaqpady. Túnniń jaryqtyǵy sonsha, jóke japyraǵynyń arasynan syǵalaǵan shamdar da konserttiń, sán-saltanatty, áserli bolýy úshin ádeıi jaǵylǵan sıaqty edi.

Dagnıdiń sımfonıadyq mýzykany tuńǵysh ret tyńdaǵany osy. Ásem saz oǵan ózgeshe áser etkendeı. Orkestr úni sharyqtaı shyrqap, quıqyljı tógilgen saıyn Dagnıdiń kóz aldynan óń men tús arasyndagydaı bir ǵajaıyp sýretter qulpyra qubylyp ótip jatty.

Sosyn ol oqys selt etip, sahnaǵa kóz tikti. Konsert kestesin jarıalap júrgen frakty aryq jigit oǵan óz esimin ataǵandaı boldy.

— Meni shaqyrǵan senbisiń, Nıls! — dep surady Dagnı Nıls aǵaıdan, oǵan burylyp qarap, jaqtyrmaı qabaǵyn túıdi.

Nıls aǵaı áldeneden shoshynǵandaı, áldenege qaıran qalǵandaı Dagnıge qaraıdy. Aýzyn oramalymen basyp Magda jeńgeı de oǵan telmirip qarap qapty.

— Ne boldy sonshama? — dedi Dagnı. Magda ony bileginen ustaı alyp:

— Tyńda! — dep sybyrlady.

Dagnı sonda ǵana frak kıgen jigit sózin esitti:

— Sońǵy qatarda otyrǵan tyńdaýshylar menen kezekti nómirdi qaıtalaýdy suraıdy. Sonymen, qazir Edvard Grıgtiń, ormanshy Hagerýp Pedersenniń qyzy Dagnı Pedersenniń on segiz jasqa tolýyna ádeıi arnaǵan ataqty mýzykalyq pesasy oryndalady.

Dagnıdiń keýdesin kere, qatty kúrsingeni sonsha, kókiregi syzdap qoıa berdi. Ol osy bir tynys-kúrsinisimen tamaǵyna tyǵylyp kep týra qalǵan kóz jasyn ustamaq edi, biraq odan qaıran bolmady. Dagnı eńkeıe túsip, betin qolymen kólegeıledi.

Áýelgi kezde ol eshteńe estimedi. Kóńili alaı-túleı, abyrjýly. Birazdan keıin baryp qana tańerteń ertemen tamyljı shyqqan qoıshy sybyzǵysynyń sulý sazyn esitti, oǵan júzdegen daýys jaýap qatqandaı, dirildep, jańǵyryǵyp baryp, ishekti orkestr ún qosty.

Kúı áýezi aryndap, shalqyp, jeldeı esti, bıik aǵashtardyń ushar basyn sýyldata terbep, japyraqtar saýdyratyp shashý shashty, kókoraı shalǵyndy teńseltip, jaýyndy sirkirete betke búrikti. Dagnı kúıden shyqqan jumsaq jeldiń júzinen bir jelpip ótkenin sezip, tynyshtalyp sabasyna túse bastady.

Tap ózi. Mynaý onyń týǵan ormany, ataqonys mekeni. Onyń janyna balaǵan taýlary, týlaǵan teńizi, sybyzǵynyń syrly úni!

Kógildir kemeler teńizdi kópirshite tilip barady. Onyń jelken dińgekterinde jel gýildeıdi. Osy áýen birtindep baryp, qońyraýly ormannyń kúmbirlegen kúıine, sheksiz kókte shalyqtaǵan qustar qanatynyń sýylyna, jamyrasa shýlasqan balalar únine, tań aldynda ashynasy terezesin tas qıyrshyqpen soǵyp belgi bergen qyz týraly ánge aınaldy. Dagnı bul ándi taýda júrgende talaı estigen.

Baıaǵy kisi osy eken ǵoı. Balqaraǵaı salynǵan sebetti úıine deıin ákelýge kómektesken uzyn boıly, aq shashty kisi. Ol sıqyrly saz ıesi, uly mýzykant Edvard Grıg eken. Uıalmaı-qyzarmaı, jumysqa shaban ekensiz dep jazǵyryp edi-aý ony.

On jyldan keıin tartý etem degen syıy osy eken ǵoı.

Dagnı jınalǵan jurttan qysylmaı, jylap qoıa berdi, renishten emes, qýanyshtan rıza bolyp jylady. Bul kezde jer men qala ústin japqan ala bult arasynan qudiretti mýzyka úni kernep ketip edi. Shalqyǵan kúıden bult júzinde maıda bilezik tolqyn oınady. Olardyń ara-arasynan juldyzdar jymyńdasyp tur.

Mýzyka endi áýelgideı tamyljyta on tókpeıdi. Ol tyńdaýshy jurtty áldeqaıda shaqyrady. Tolqyndaǵan asqaq kúı ózimen birge súıgen júrekti qaıǵy bulty shalmaıtyn elge, baqytqa talasyp, qyryq pyshaq bolmaıtyn jerge, kún shuǵylasy ertedegi hor qyzynyń basyndaǵy altyn tájdeı nur shashyp turatyn elge shaqyrady.

Myń qubylǵan ásem áýez arasynan kenet tanys daýys estildi. "Sen — baqyt qusysyń. Sen — araılap atqan tańdaısyń!" — dedi ol.

Mýzyka úni baıaýlap baryp úzildi. Áýeli jaı, samarqaý soǵylǵan alaqandar birte-birte kúsheıip, tóńirekti jańǵyryqtyryp jiberdi.

Dagnı ornynan turyp, baýdan shyǵatyn qaqpaǵa qaraı tez-tez basyp júrip ketti. Jurttyń bári burylyp, ony kózimen uzatyp salysty. Bálkim, olardyń baǵzy bireýleri Grıg ólmes-óshpes ǵajaıyp dúnıesin arnaǵan Dagnı Pedersen dál osy qyz bolar dep oılaǵan da shyǵar, kim bilsin.

"Ol qaıtys boldy! Nege, nelikten?" — dep oılady Dagnı. Taǵy bir kórer me edi ony! Aıańdaı basyp jetip kelse osynda! Dagnı onda júregi lúpildeı soǵyp, júgirip baryp, moınyna asyla keter edi, kóz jasy parlap, júzin onyń betine basyp "rahmet!" degen bir-aq sózdi aıtar edi. "Nege?" dep surar edi ol "Ózim de bilmeımin... — dep jaýap qatar edi Dagnı. — Sizdiń meni umytpaǵanyńyzǵa kóp-kóp rahmet! Jan-júregińizdiń jomarttyǵyna rahmet! Adam ómiriniń ózegi bolatyn tańǵajaıyp syr-jyrdy maǵan aıtyp bergenińizge rahmet!"

Dagnı qulazyǵan ıesiz kóshemen júrip keledi. Ol óz sońynan, kózge túsip qalmas úshin boı tasalap, Magda jumsaǵan Nıls kele jatqanyn ańǵarmady. Nıls mas adamdaı teńsele basyp keledi, ol kóńilsiz surqaı tirliginde bir keremet oqıǵa bolǵanyn kúbirlep aıtyp keledi.

Meńireý tún kúńgirt kórpesimen qalany qymtap tastaǵan. Biraq tereze-terezeden teristik tany qulan ıektenip atqandaı, kómeski jaryq kórinedi.

Dagnı sol betimen teńizden kelip bir-aq shyqty. Aıdyn beti qybyr etpeıdi, maýjyrap uıyqtap jatyr.

Dagnı óz qolyn ózi qysyp ustap, ne ekenin aıqyn bilmese de, tula-boıyn bılegen bir tátti sezimnen — dúnıe qandaı ásem edi degen sezimnen kóńili jadyrap sala berdi.

— Dúnıe, tyńda meni. Men saǵan asyqpyn! — dedi ol jaıymen.

Sosyn samaladaı jarqyraǵan keme ottaryna qýana kóz tastap, syńǵyrlaı kúldi. Kemeler surǵylt tymyq sýda baıaý terbelip turdy.

Taıaq tastam jerde turǵan Nıls qyz kúlkisin esitti de, izinshe úıine qaıtty. Endi ol Dagnı úshin qam jemeıdi. Qyz ómiri beker ótpeıtinine endi kámil senedi.

1953 jyl

Aýdarǵan Ábilmijin Jumabaev

---