InfoHub Logo

Qaraǵandy qalasy
№10 jalpy bilim beretin orta mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Jahına Bahyt Haırollaevna

Elimiz táýelsiz memleket bolǵanyna bıyl jıyrma bes jyl boldy. Atalǵan datada birneshe jumystar jasalyp, oryndalýda. Bilim salasynda da kóptegen jańa ádis-tásilder engizilip jatyr. Solardyń biri - Respýblıkamyzdyń óńir-óńirlerinde muǵalimderdi deńgeılik kýrstarǵa jiberip, oqytýdyń zamanaýı úlgilerin oqytý. Óıtkeni bul – búgingi zaman talaby. Búgingi tań muǵalimi zamanaýı bolmaǵy lázim. Deńgeılik kýrsty bitirgen muǵalimder óz deńgeıleri boıynsha jumys atqaryp, bilim sapasyn kóterýge yqpal etýde. Sebebi onda paıdalanatyn tásilder oqý úlgerimi tómen oqýshynyń ózin de yntalandyryp, oqýǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, bilimge qushtarlyǵyn molaıtady. Eger de osyndaı kýrstarmen elimizdegi muǵalim qaýymynyń barlyǵy qamtylsa, bilim salasynda kúrt ózgeristiń bolǵanyn sezemiz.  Árıne, bul – memlekettik máseleler.

Toptastyrý ádisi budan buryn da qoldanylyp júretin ádis, degenmen, ol tolyqtaı zerttelmegen edi. Al qazir, toptastyrýdyń ár túrli tásilderin oılap tabýda, jáne de ol zerttelip, tájirıbe júzinde de tekserilýde. Topqa bólýdiń ózinde oqýshylardyń jas ereksheligine baılanysty túrli oıyndar qoldanylady. Maǵan sabaqty osylaı qulshyna bas taǵan kezeńi unady. Oqýshylar ózderi ózderin topqa bólip, talas-tartyssyz ornyn taýyp otyrady. Muǵalimniń jumysy da birshama jeńildeıdi. Al balalar, ár sabaqta jańa oın oınaı otyryp, jańa aqparatqa ıe bolady, alǵan aqparatyn kúndelikti ómirimen salystyryp, kerek jine kerek emes jaqtaryna taldaý jasap ta úlgeredi.

Árıne, deńgeılik oqýdy oqyǵan pedagogterdiń sabaǵyna kirseń, erekshe sezimmen shyǵasyń, ıaǵnı sol pánge degen oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn, taqyrypty meńgerýge degen umtylysyn kórip, jastardyń bilim men ǵylymdy ıgerýge ynta-yqylasynyń qanshama joǵary ekendigine yrza bolasyń.  

Elimizdiń bolashaǵy – jastardyń qolynda. Búgin qandaı bala tárbıelesek, erteńgi ómirimiz sondaı bolmaq. Dana halqymyz aıtty emes pe «eńbegine qaraı ónbegi», - dep. Qazir daryndy jastar óte kóp, keıde qarap, kýanasyń, keıde qaıǵyrasyń. Solardyń keıbireýleri óz bilgenin durys qoldana almaı, nemese arnasynan aýysyp ketken syqyldy kórinedi. Osyndaı jastarǵa durys baǵyt-baǵdar berýge osy ádis-tásilderdiń tıgizer kómegi mol bolady dep oılaımyn. Sonymen qatar, osyndaı sabaqtyń qaı-qaısysynda bolmasyn, oqýshy ózin erkin sezinedi. Oıyn jasyryp qalmaı, ortaǵa salyp, qulashyn keń jaıýǵa múmkindik alady. Óz betinshe izdenedi. Al izdenimpaz, shyǵarmashyl, oıshyl jastardan bolashaq úlken úmit kútip otyr. Olar múmkin, ǵylymnyń jańa bir salasyn oılap tabar, nemese zerttelmeı jatqan jumystardy sońyna jetkizip, ońdy sheshimin tabar, sondyqtan, sabaq barysynda shákirtterińdi izdenimpazdyqqa tárbıelep otyrý qajet.

Al muǵalimniń jumysy birshama jeńildep, aldyndaǵy balany jetelep, týra baǵytqa salyp otyrady. Tek baǵyt berip qana qoımaı, únemi izdenýde bolady. Jańashyl, tájirıbeli muǵalimder jeterlik, tek bilimderin shyńdap otyrý kerek. Búgingi tájirıbeli, betke ustar muǵalimderimiz ár sabaǵynda óz oqýshylaryna qorshaǵan ortasy men taqyryp jelisin salystyrmaly túrde júrgizedi.  Salystyra otyryp, nátıje shyǵarady. Shyqqan nátıje, árıne tájirıbede anyqtalady. Aldyna qoıǵan maqsatyna jetedi. Qyryq bes mınýtty utymdy paıdalanyp, balanyń boıyna izgi qasıetterdi sińdirýge árekete etedi. Óıtkeni pedagog tek oqytyp qana qoımaı, únemi tárbıelep otyrady. Osy egiz uǵymdy qatar alyp júrsek, óz egisimizdiń jemisin jeımiz. Tárbıelenýshiler ári jyldamdylyqqa, ári shyǵarmashyldyqqa, ári sheshendikke úırenedi.

Top aldynda top jaryp, erkin sóıleýge daǵdylanady oqýshy. Bar bilgeni men túıgenin ortaǵa salyp, pikir bólisedi. Al jetekshi muǵalim, olardyń pikirlerin joqqa shyǵarmaı, qoldap otyrady. Oqys qatelikteri bolsa, túzetip, oryndy pikir aıtylady. Sonymen qatar, qarsy toptar da bir-biriniń pikiri men oıyn syılaýǵa, árkimniń oılaý qabileti ár basqa ekendigine kóderi jetedi. Bul olardy keleshekte, mádenı qarym-qatynasta bolýǵa, kez kelgen jaǵdaıda qarsylasa bermeı, ortaq sheshim taba bilýge yntalandyrady.

Sóz sońynda, áriptesterimdi bir orynda toqtap qalmaı, qashan da qozǵalysta bolýǵa úndegim kep tur. Aǵyn sý da bir orynda jınap turyp qalsa, sasyp, ıisi buzylyp, qunary joǵalady. Eger únemi aǵyp tursa, sýy móldir, túbi tunyq, taza, paıdady bolyp, adamdar sol sýdy ishýge qushtar bolyp turady. Sondyqtan, aldymyzdaǵy balanyń bolashaǵynyń jarqyraýy men biliminiń ushtalyp, darynynyń jalyndaýy bizderge baılanysty.  Sanaýly ómirimizdi saýapty mamandyqqa arnaǵan ustazdarǵa shyǵarmashylyq tabys tileımin.

Elbasymyz Nursultan Ábishuly «Elimizdiń bolashaǵy jastar,» - dep beker aıtpady. Jalyndy jastardyń daryny jarqyraı bersin!

---