InfoHub Logo

Qazaqtar asty dám dep ataıdy. Halyq arasynda bireýdi eske alǵanda: «Dámdes bolyp edik. Úıinen dám tatyp edik», - dep, renjigende, ókpelegende: «Dám-tuzym atsyn! Dám-tuzyma saldym», - dep aıtqan sózderiniń ult uǵymynda ózindik orny bar. Óıtkeni ár qazaq ózderiniń jaqyndary men týys-jekjatttaryna ǵana emes, el syılaǵan qurmetti azamattaryna, qadirli aqsaqaldaryna, analaryna óz úıinen dám tatyrýdy úlken murat, paryz dep sanaǵan. Ol joldan kúni búginge deıin tanǵan joq. Tek tanystar emes, úıge kelgen kez-kelgen jolaýshy, beıtanys kisige de dám tatyrmaı jibermegen, sebebi ult uǵymynda dámde kıe, qadir-qasıet, yrys, bereke-birlik, tirlik bar degen tereń túsinik tym erteden-aq qalyptasqan.

Dám tatyrýdyń qoǵamdyq, áleýmettik isterde mańyzy zor bolǵan. Eń aldymen, ádeıi shaqyryp, dastarqanynan dám tatyrý – ata salt, qazaqy ádep, jol joralǵy. Ekinshiden, ol – syılaýdyń, qurmetteýdiń, kóńil bildirýdiń aıǵaǵy. Úshinshiden, qaı jerde bolmasyn, qaı ýaqytta bolmasyn, syılas, qamqor, tilektes bola júrýdiń kilti. El dástúri boıynsha dámdes bolǵan adamdar bir-birine qıanat jasamaıdy, joǵalǵanyn izdesedi, tabysyna qýanyp, qaıǵysyna ortaqtasady.

Bul – ǵasyrlar boıy sanaǵa sińgen salıqaly salt. Demek, dám tatyrý, dám tatý – adamgershilik, dostyq, birlik belgisi. Bul jaqsy úrdis halyqpen birge jasaıdy.

 

---