InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Dybys úndestigi
Sabaqtyń maqsattary:
Bilimdiligi: Aýyzsha, jazbasha jumystaryn júrgize otyryp, oqýshylardyń teorıalyq bilimin bekitý, izdendire otyryp, nátıjege óz betterinshe jetýge úıretý.
Tárbıeliligi: Ana tilin qadirleýge, bilimdilikke, saýattylyqqa tárbıeleý.
Damytýshylyǵy: Dybystyq taldaý daǵdysyn qalyptastyrý, shyǵarmashylyqqa baýlý, durys sóıleýge mashyqtandyrý.

Sabaqtyń júrý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Perfokartamen jumys
İİİ. Jańa sabaq
İV. Jattyǵý jumysy
V. “Kim jyldam?”oıyny
Vİ. Venn dıagramsy
VII. Qaıtalaý. Saýalnama
Vİİİ. Semantıkalyq kestemen jumys
İH. Úıge tapsyrma
H. Baǵalaý

İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý “Oı qozǵaý”
Býyn úndestigine baǵynbaıtyn qosymshalardy ata
Perfokartamen jumys
Qosymshalar
- men
- shy
- paz
- niki
- lar
- daı
- qoı
- dyń
- ty
- tyń
- ker
- hana

Dybys úndestigi
İlgerindi yqpal
Keıindi yqpal
Toǵyspaly yqpal

İlgerindi yqpal – kórshi dybystardyń alǵashqysy sońǵysyn ózine uqsata áser etýi
Qatań - qatań, uıań - uıań, daýysty dybys n/e úndi - uıań n/e úndi: Tas - tan, jaz - ǵa, adam - nan
Keıindi yqpal – keıingi dybystyń alǵashqy dybysqa áser etýi
Jap - jabý, sabaq - sabaǵy, kitap - kitaby
Toǵyspaly yqpal – qatar turǵan eki dybystyń bir - birine birdeı yqpal etýi
Shaıtankól - Shaıtańgól, tasjarǵan - tashsharǵan, Dosjan - Doshshan

Kitappen jumys
328 - jattyǵý.
Sózderge kóptik jalǵaýyn jalǵap, eki sózge dybystyq taldaý jasańdar.
329 - jattyǵý.
Sózderdiń túbiri men qosymshasyn aıyryp, bir - birine áser etetin dybystardyń aldyń - ǵysynyń astyn – bir ret, keıingisiniń astyn eki ret syzyńdar da, dybystyq taldaý jasańdar.

“Kim jyldam?” oıyny
Tapsyrma: Berilgen sózderdiń túbiri men qosymshasyn ajyratyp, dybys úndestiginiń túrlerine ajyratý:
1 - qatar: Besigi, teýip, tabaqqa, kitabym, qolǵa.
2 - qatar: Tabaǵy, jaýyp, serigi, baladan, dápterim.
3 - qatar: Jazyǵy, taýyp, kitaby, qaladan, jazba.

Venn dıagramsy
Býyn úndestigi
Uqsastyǵy
Dybys úndestigi

Suraq - jaýap
Dybys úndestigi degenimiz ne?
Ol neshege bólinedi?
İlgerindi yqpal degenimiz ne?
Keıindi yqpal degenimiz ne?
Toǵyspaly yqpal degenimiz ne?

Saýalnama
1. «Til dybystaryn» qaı til bilimi salasy zertteıdi?
a) Leksıka; á) Morfologıa; b) Fonetıka.
2. Qazaq tilinde qansha dybys bar?
a) 37; á) 35; b) 42.
3. Dybystar ókpeden shyqqan aýanyń shyǵýyna qaraı neshege bólinedi?
a) 3; á) 2; b) 4.
4. Daýysty dybystar tildiń qatysyna qaraı qalaı bólinedi?
a) jaqty - jaqsyz; á) jýan - jińishke; b) ashyq - qysań.
5. Daýysty dybystyń úsh túri kezdesetin sózdi tabyńyz?
a) bıylǵy; á) balapan; b) ónerpaz.
6. Biryńǵaı ashyq daýysty dybystardy tabyńyz:
a) a, ó, á; á) o, u, y; b) e, y, e.
7. Jýan daýystylar qalaı jasalady?
a) tildiń ushy keıin tartylyp, ústi dóńestenýi arqyly jasalady;
á) erinniń dóńgelenip, alǵa qaraı sozylýy arqyly jasalady;
b) ezýdiń keıin tartylýy arqyly jasalady.
8. Jaqtyń tar ashylýy arqyly jasalǵan daýystylardy tabyńyz:
a) y, i, ı, ú, ý, u; á) ó, o, u, ú, ý, y; b) á, e, ı, o, ó, ý.
9. «Ý» árpi qaı qatarda daýyssyz bolyp turǵanyn tabyńyz:
a) baýyr; á) tabý; b) qýraı.
10. Qazaq tilindegi daýyssyz dybystyń sany qansha?
a) 12; á) 23; b) 25.
11. Durys jazylǵan sózdi tabyńyz:
a) ansamblge; á) sekretary; b) parkten.
12. «og, ýg, rg» dybystaryna aıaqtalǵan sózge qosymsha qalaı jalǵanady?
a) jińishke; á) jýan; b) úndiden bastalady.
13. Berilgen sózge qaı qosymsha býyn úndestigine baǵynbaı jalǵanady? Óner....
a) - diki; á) - paz; b) - den.
14. Býyn úndestigi degen ne?
a) daýyssyzdar úndestigi; á) toǵyspaly yqpal; b) daýysty dybystar úndestigi.
15. Býyn úndestigi saqtalǵan sózdi tabyńyz:
a) saýdager; á) balger; b) jádiger.

Atyraý oblysy, Jylyoı aýdany, Turǵyzba aýyly,
№4 M. Áýezov atyndaǵy jalpy orta bilim beretin mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi Muqanǵalıeva Marıa Arystanqyzy
Slaıdyn júkteý