InfoHub Logo

Dońyz, qaban — sútqorektiler klasynyn juptuıaqtylar otrádyna jatatyn jabaıy shoshqa. Dońyzdyń úsh túri, al Qazaqstanda bir ǵana túr tarmaǵy bar. Qazaqstannyń barlyq jerinde taralǵan. Negizinen, Edil-Jaıyq atyrabynda, Kaspıı teńiziniń jaǵalaýynda, Syr boıynda kezdesedi. Qamys-quraqty qopalar men batpaqty jerlerdi mekendeıdi. Biraq dońyz ormandy-butaly, shóleıt aımaqtardaǵy ózen-kól mańynan da kezdese beredi. Olardyń sany aýa-raıynyń qolaılylyǵy men aýlaný mólsherine baılanysty jylma-jyl ózgerip otyrady.

Qazaqstandaǵy dońyzdardyń sany shamamen 12-15 myńdaı. Qabandarynyń dene turqy 125-175 sm, shoqtyǵynyń bıiktigi 80-100 sm, salmaǵy 95-200 kg. Megejinderi kishileý keledi. Imek kelgen azý tisteri syrtqa shyǵyp turady. Dońyz korek talǵamaıdy. Ár túrli ósimdiktermen, jándiktermen qorektene beredi, ólekseni de jeıdi. Megejinderi naýryz aıy men maýsym aralyǵynda toraılaıdy. Olar tórt-on toraı týady. Dońyz — kásiptik ań, eti, terisi, qyly paıdalanylady. Orta eseppen ár dońyz 50 kg et, 10 kg maı, 250 dm² teri jáne 0,5 kg qyl beredi.

---