InfoHub Logo

Qazirgi 21 ǵasyr ýaqytynda álemdegi eń ózekti taqyrybtardyń biri din bolyp otyr. Din tek osy zamanda ǵana emes, adamzat sanasy damyǵannan bastap óz ózektiligin joǵaltqan joq. Álemdegi túrli konfesıalardyń beıbitshilikpen dostastyqta ómir súrip, birge damýy ár memleketke oń áser beretini sózsiz.

Qazaqstan Respýblıkasy óz kezeginde bir aspan astynda qanshama din ókilderimen, 18 konfesıany birlikte ustap otyrǵan memleketter qatarynda dep tolyq senimmen aıta alamyz. Qazirgi ýaqyttaǵy qalyptasqan júıe memleketimizde árqashanda bolǵan joq. Táýelsizdigin alǵan jas memleket bolǵan soń, bastapqy ýaqytta din máselesi shıelenisken sheshimin tabý kerek máseleler qatarynda boldy. Dintanýlyq pen dinı bilimniń joqtyǵy, maman kadrlarynyń jetispeýshiligi men tájirbıesizdigi el ishindegi din máselelerine keri áserin tıgizip, osy salany damytýǵa septigin tıgizdi. Alǵashynda el ishinde tolyp ketken destrýktıvti aǵymdar, osy saladaǵy álsizdikti paıdalanyp qanshama azamattardy teris jolǵa túsirip, halyq arasyna arandatýshylyqtar jasap otyrdy. Biraq memleket qaýipsizdigiń qamtamasyz etetin jaýapty tulǵalar, bul problemalardy der kezinde qolǵa alyp sheshimin tapty. Al qazirgi kezde eldegi din máselesi baqylaýda ustap tura alatyndaı deńgeıge jetti dep oılaımyn.

Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy Konstıtýsıasynyń 22-babynda «Ár azamattyń ar-ojdan bostandyǵyna quqyǵy bar».  Bul azamattardyń kez kelgen dindi ustaný, konfesıasyn ózgertý jáne dinı bilim alý quqyǵyn bildiredi.Ar-ojdan bostandyǵynyń negizi qoǵamda toleranttylyq mádenıetin qalyptastyrady, bul jaıtsyz memleket ishindegi din ókilderiniń qoǵamda birlik pen syılastyqta ómir súrýi óte qıyn. 

Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda elimizdiń táýelsizdiginde ıslam, hrıstıan, býddızm, ıýdaızm sıaqty negizgi dinı aǵymdardyń barlyǵy beıbit ómir súrip jatyr. Biraq dástúrli emes dinı uıymdar da bar.Qazaqstandaǵy 70% ustanatyn din bul ıslam bolyp otyr. Eldegi musylmandar qaýymy artý ústinde, sonymen birge solaqaı túsiniktegi aǵymdarda jaılap ketti. Halyqtyń birshama ókili áli dinı saýatsyz bolyp keledi sońdyqtanda teris jolǵa ilesip ketip jatyr. Bul jaıttardyń barlyǵy ár azamattyn, memlekettin moıynynda turǵan problemalardyn biri. Islam dininen keıingi ustanýshylar sany boıynsha ornyqqan dinderdin biri hrıstıan dinindegi provaslavtyq baǵyt. Osy eki din arasyndaǵy qalyptasqan dostastyq memlekettegi dinder arasyndaǵy syılastyqty q kórinisi. Elimizdegi 18 konfesıanyń ishine kiretin barlyq dinı uıymdar memleket baqylaýynda bolyp, saıasat pen memleket jumysyna aralaspaı zań júzinde ómir súrýi Qazaqtandaǵy zaıyrlyqty saqtap qalatyn ustanym bolyp keledi. Árqashanda túrli etnıkalyq jáne konfesıalyq tektes azamattar tatý-tátti, ómir súrip jatqan kópultty memleket boldy jáne bolyp qala bermek. Óıtkeni, birlik – qazaq halqynyń eń joǵary qundylyǵy.

Búgingi tańda Qazaqstan barlyq dinı aǵymdarǵa syıly ustanym ustanýǵa tyrysady jáne olar óz kezeginde qundylyqtardy saqtaýdyń mańyzdylyǵyn aıta otyryp, qoǵamnyń damýyna úles qosýda. Bizdiń memleketimiz ár túrli konfesıalarǵa óz damý jolyn tańdaýǵa múmkindik beretin zaıyrly memleket bolyp qala bermek.

Mamıeva Arna Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ

Dintaný mamandyǵynyń stýdenti. Jetekshisi QazUÝ, Phd aǵa oqytýshy Muqan N.

---