Ǵasyrlar toǵysyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń geosaıası jaǵdaıy
Taqyryby: «Ǵasyrlar toǵysyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń geosaıası jaǵdaıy» (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń qalyptasýy, onyń álemdik qaýymdastyqtyń teń quqyly múshesi bolýy úshin túrli halyqaralyq uıymdarmen baılanysyn, óziniń aınalasyndaǵy eldermen qaýipsizdigin, egemendigin, aýmaqtyq tutastyǵyn saqtaý qajettigin túsindirý.
Damytýshylyq: Eldiń qaýipsizdigi men halyqaralyq bedelin kóterý mańyzdylyǵyn bilýge, qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp, oqýshylardy izdeniske baýlý, shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý, oı-óristerin, saıası saýattylyqtaryn damytý.
Tárbıelik: Oqýshylarǵa saıası jáne halyqaralyq uıymdardyń qyzmeti týraly túsinik berý, kásibı saladaǵy mamandyqtarǵa qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, adamzatqa beıbit ómir syılaı alatyn, saıası saýatty qoǵam tulǵalaryn tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi:
Dúnıe júziniń saıası kartasy, Qazaqstan Respýblıkasynyń saıası kartasy, slaıdtar, beınerolıkter, tirek-syzba, keste, sýretter, QR-nyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń eńbekteri, halyqaralyq uıymdardyń emblemalarynyń sýretteri.
Sabaqtyń túri: dóńgelek ústel
Sabaq ádisi: baıandaý, suraq-jaýap ádisi, toppen jumys, ınteraktıvtik ádister
Pánaralyq baılanys: geografıa, dúnıe júzi tarıhy, quqyq
Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
II. Jańa sabaq.
Sabaq jospary. Taqyrypqa ený
1. Qazaqstan Respýblıkasynyń álem kartasyndaǵy orny jáne geosaıası jaǵdaıy
2. Qazaqstan jáne halyqaralyq uıymdar
Bul sabaqta elimiz múshe bolyp otyrǵan barlyq halyqaralyq uıymdarmen jumys júrgizip jatqan negizgi uıymdarǵa toqtalamyz.
1. Dóńgelek ústel basyna shaqyrý. Qatysýshylar: qonaqtar, oqýshylar.
“Táýelsiz eldiń-tuǵyry bıik ”
“Azıa men Eýropanyń túıisken jerinde ornalasqan geosaıası jaǵdaıy, ekonomıkalyq jáne áskerı-saıası múddeleri, sondaı-aq qol jetken qýaty Qazaqstandy qazirgi halyqaralyq qatynastarda óziniń aınalasyndaǵy eldermen qaýipsizdigin, egemendigin, aýmaqtyq tutastyǵyn qurmetteý qaǵıdalaryna negizdelgen tatý kórshilik aımaǵyn qurýǵa múddeli iri aımaqtyq memleket retinde tanytty.” Burynǵy ıdeologıalyq qarama-qaıshylyq (sosıalısik júıe men – kapıtalısik júıe) endi jekeleı memleketterdiń ekonomıkalyq jáne saıası bedeline aýysty.
Álem kartasynda ulan-baıtaq jeri bar, jer kóleminen toǵyzynshy oryn alatyn jańa memleket paıda boldy. Geosaıası, geoekologıalyq jaǵy men ornalasýy birshama qolaıly boldy. Elimiz Reseı men Qytaı sıaqty eki alyp memlekettiń arasynda ornalasqan. Halqynyń sany jóninen álemde 71 oryn alǵan, teńizge shyǵatyn joly joq qyryq eldiń biri jáne álemdik teńiz, muhıt joldarynan eń alys jatqan el bolyp sanalady. Teńizge qashyqtyq 3750 shaqyrymdy quraıdy. Halqy az bolǵanymen, kóp ultty boldy: 130 – ǵa jýyq ult pen ulystyń ókilderinen quraldy.
«Tarıhı aqparat»
1. Qazaqstan qaı qurlyqta ornalasqan?
2. Jer kólemi jóninen álemde neshinshi orynda?
3. Qazaqstan men kórshiles elderdi atańdar.
4. Qazaqstan qaı jyly BUU-nyń múshesi boldy?
5. Qazaqstandy álemniń qansha eli tanydy?
Oı qozǵaý strategıasy
Búgingi taqyrypty mynandaı suraqtarmen órbitkim kelip otyr:
1. Qazirgi tańda Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy saıatynda qandaı alǵa jyljýlar bolýda?
2. Qazaqstannyń Azıa aımaǵyndaǵy eldermen qarym-qatynasy qandaı?
3. HHİ ǵasyrda keń óris alyp otyrǵan basty qaýip – halyqaralyq lańkestik, osyǵan qarsy qandaı is-sharalar júrgizilýde?
4. Shanhaı Yntymaqtastyq uıymyna qatysýshy elderdiń maqsaty ne?
«Bolashaq dıplomat nazaryna»
Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki, syrtqy saıasaty
İshki saıasat
1. İshki saıası turaqtylyqty saqtaý;
2. Ulttar arasyndaǵy kelisim;
3. Mádenıetti, tildi órkendetý;
4. Dinaralyq kelisimdi ornatý;
5. Qoǵamdy demokratıalandyrý;
6. Basqarý apparatyn jetildirý;
7. Halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartý;
8. Bilim, densaýlyq, ekologıany jaqsartý;
9. Quqyqtyq jáne zaıyrly memleket ornyqtyrý;
Syrtqy saıasat
1. Beıbit qatar ómir súrý;
2. Kópvektorly saıasat;
3. Shetel kapıtalyn tartý;
4. Iadrolyq qarýdan bas tartý;
5. Kórshi eldermen dostyq qatynas;
6. Túrki tildes eldermen mádenı jáne saıası baılanysty kúsheıtý;
7. TMD elderimen kedendik jáne áskerı odaq qurý;
8. Álemdik uıymdarǵa múshe bolý;
«SIFRLAR SÓILEIDİ»
1992 jyly 2 naýryzda-Qazaqstan BUU – na múshe boldy.
1993 jyly 13 jeltoqsanda – Qazaqstan “Iadrolyq qarýdy taratpaý jónindegi Kelisimge ”qosyldy.
1993 jyly – Qazaqstan eli Lıssabon hattamasyna qol qoıyp, ıadrolyq qarýdan bas tartyp, álemge úlgi kórsetti.
1994 jyly - Úsh memleket Ulybrıtanıa, AQSH jáne Reseı memleketteri Býdapeshtte ótken Eýropadaǵy qaýipsizdik pen ózara dostyq qarym-qatynastar jónindegi keńesinde Qazaqstannyń qaýipsizdigin saqtaýǵa óz kepildikterin berdi.
1997 jyly qarashada - Qazaqstan IýNESKO-nyń Atqarý Keńesiniń músheligine qabyldandy.
2010 jyly - Qazaqstan EYQU – na tóraǵalyq etti.
2011 jyly - Qazaqstan Islam Konferensıasy Uıymyna tóraǵalyq etedi.
6.« BEIBİTSHİLİK-EL TİREGİ»
QR-nyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev – syrtqy jáne ishki saıasatta danyshpan da alǵyr saıasatshy retinde álemge keńinen tanymal adam. Ulttyq qaýipsizdik, ishki jáne syrtqy saıası turaqtylyq memleketimizdiń jáne Elbasynyń eń basty saıasaty bolyp otyr. Qazaqstan syrtqy saıasatta birneshe eldermen kópvektorly tatýlyq saıasat ustanyp otyr.
1. Reseı bastaǵan - TMD elderi
2. Túrkıa, Iran, Arab elderi
3. AQSH, Batys Eýropa elderi
4. Qytaı, Japonıa, Koreıa bastaǵan Shyǵys Azıa elderi
7. «Toptastyrý strategıasy»
Qazaqstan
1) BUU, 2) EQYU. 3) IýNESKO, 4) EO, 5) SHYU, 6) IKU, 7) DDB, 8) NATO, 9) AOSSHK
8. Saıası boljam
Jalpy, Qazaqstannyń bolashaq iri memleketter qatarynan tabylatyn qaınaryn eskere otyryp, onyń saıası aınalasyn bylaısha kóz aldymyzǵa elestetkenimiz jón.
Qazaqstan bolashaqta
Ekonomıka jaǵynan eýroazıalyq bóri, buǵan mol baılyq pen halyqtyń asa ıkemdiligi, jastyǵy kepil;
geografıalyq jaǵynan - Dúnıejúzilik saıası kindik, oǵan batys - shyǵys, ońtústik – soltústik kópirler toraby bolý múmkindigi men geografıalyq orny kýá;
etnodemografıalyq jaǵynan – túrkilik qarashańyraq, oǵan tarıh ta, obektıvtik jaǵdaı da, barlyq túrkilerdiń Qazaqstandy aınala ornalasýy da ıtermeleıdi;
dinı senimi jaǵynan – dúnıejúzilik din tartysynyń eshbirine asa jaqtaspaıtyn zaıyrly memleket;
9. Blıs – týrnır
1. Qazaqstan BUU – na qaı jyly múshe boldy?
2. Qazaqstan IýNESKO-nyń Atqarý Keńesiniń músheligine qaı jyly qabyldandy?
3. Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna qandaı elder kiredi?
4. Bes eldiń kelisimi qaı jyldan bastap Shanhaı bestigi dep atala bastady?
5. Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna qatysýshy elderdiń maqsaty ne?
6. Jalpy NATO degenimiz ne?
7. Qazaqstan Azıa damý bankine qashan múshe boldy?
8. NATO men Qazaqstan arasyndaǵy baılanys jaıly ne bilesińder?
10. Dóńgelek ústel qorytyndysy
Qazaqstan táýelsizdikke qol jetkizgen jyl ishinde damyǵan naryqtyq ekonomıkaǵa ótip úlgerdi, ózindik damý jolyn tańdap aldy. Álemdik básekege tótep berýdiń basty sharty kúshti rýh pen bilim. Árbir Qazaqstan azamaty óz Otanyn qorǵaı bilý kerek. Óziniń barlyq kúsh – jigerin óz Otanynyń kórkeıýine jumsaýy qajet
Úıge tapsyrma.
Qosymsha izdenip, taqyrypqa saı referattar jazý:
1.“BUU-nyń álemdegi róli ”
2.“Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń tarıhy ”
3.“Qazaqstan jáne EYQU ”
İzdestirý kózderi:
1. Kitaptar.
2. Internet, saıttar.
3. Gazet, jýrnaldar.
4. Teledıdar t. B.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń qalyptasýy, onyń álemdik qaýymdastyqtyń teń quqyly múshesi bolýy úshin túrli halyqaralyq uıymdarmen baılanysyn, óziniń aınalasyndaǵy eldermen qaýipsizdigin, egemendigin, aýmaqtyq tutastyǵyn saqtaý qajettigin túsindirý.
Damytýshylyq: Eldiń qaýipsizdigi men halyqaralyq bedelin kóterý mańyzdylyǵyn bilýge, qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp, oqýshylardy izdeniske baýlý, shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý, oı-óristerin, saıası saýattylyqtaryn damytý.
Tárbıelik: Oqýshylarǵa saıası jáne halyqaralyq uıymdardyń qyzmeti týraly túsinik berý, kásibı saladaǵy mamandyqtarǵa qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, adamzatqa beıbit ómir syılaı alatyn, saıası saýatty qoǵam tulǵalaryn tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi:
Dúnıe júziniń saıası kartasy, Qazaqstan Respýblıkasynyń saıası kartasy, slaıdtar, beınerolıkter, tirek-syzba, keste, sýretter, QR-nyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń eńbekteri, halyqaralyq uıymdardyń emblemalarynyń sýretteri.
Sabaqtyń túri: dóńgelek ústel
Sabaq ádisi: baıandaý, suraq-jaýap ádisi, toppen jumys, ınteraktıvtik ádister
Pánaralyq baılanys: geografıa, dúnıe júzi tarıhy, quqyq
Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
II. Jańa sabaq.
Sabaq jospary. Taqyrypqa ený
1. Qazaqstan Respýblıkasynyń álem kartasyndaǵy orny jáne geosaıası jaǵdaıy
2. Qazaqstan jáne halyqaralyq uıymdar
Bul sabaqta elimiz múshe bolyp otyrǵan barlyq halyqaralyq uıymdarmen jumys júrgizip jatqan negizgi uıymdarǵa toqtalamyz.
1. Dóńgelek ústel basyna shaqyrý. Qatysýshylar: qonaqtar, oqýshylar.
“Táýelsiz eldiń-tuǵyry bıik ”
“Azıa men Eýropanyń túıisken jerinde ornalasqan geosaıası jaǵdaıy, ekonomıkalyq jáne áskerı-saıası múddeleri, sondaı-aq qol jetken qýaty Qazaqstandy qazirgi halyqaralyq qatynastarda óziniń aınalasyndaǵy eldermen qaýipsizdigin, egemendigin, aýmaqtyq tutastyǵyn qurmetteý qaǵıdalaryna negizdelgen tatý kórshilik aımaǵyn qurýǵa múddeli iri aımaqtyq memleket retinde tanytty.” Burynǵy ıdeologıalyq qarama-qaıshylyq (sosıalısik júıe men – kapıtalısik júıe) endi jekeleı memleketterdiń ekonomıkalyq jáne saıası bedeline aýysty.
Álem kartasynda ulan-baıtaq jeri bar, jer kóleminen toǵyzynshy oryn alatyn jańa memleket paıda boldy. Geosaıası, geoekologıalyq jaǵy men ornalasýy birshama qolaıly boldy. Elimiz Reseı men Qytaı sıaqty eki alyp memlekettiń arasynda ornalasqan. Halqynyń sany jóninen álemde 71 oryn alǵan, teńizge shyǵatyn joly joq qyryq eldiń biri jáne álemdik teńiz, muhıt joldarynan eń alys jatqan el bolyp sanalady. Teńizge qashyqtyq 3750 shaqyrymdy quraıdy. Halqy az bolǵanymen, kóp ultty boldy: 130 – ǵa jýyq ult pen ulystyń ókilderinen quraldy.
«Tarıhı aqparat»
1. Qazaqstan qaı qurlyqta ornalasqan?
2. Jer kólemi jóninen álemde neshinshi orynda?
3. Qazaqstan men kórshiles elderdi atańdar.
4. Qazaqstan qaı jyly BUU-nyń múshesi boldy?
5. Qazaqstandy álemniń qansha eli tanydy?
Oı qozǵaý strategıasy
Búgingi taqyrypty mynandaı suraqtarmen órbitkim kelip otyr:
1. Qazirgi tańda Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy saıatynda qandaı alǵa jyljýlar bolýda?
2. Qazaqstannyń Azıa aımaǵyndaǵy eldermen qarym-qatynasy qandaı?
3. HHİ ǵasyrda keń óris alyp otyrǵan basty qaýip – halyqaralyq lańkestik, osyǵan qarsy qandaı is-sharalar júrgizilýde?
4. Shanhaı Yntymaqtastyq uıymyna qatysýshy elderdiń maqsaty ne?
«Bolashaq dıplomat nazaryna»
Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki, syrtqy saıasaty
İshki saıasat
1. İshki saıası turaqtylyqty saqtaý;
2. Ulttar arasyndaǵy kelisim;
3. Mádenıetti, tildi órkendetý;
4. Dinaralyq kelisimdi ornatý;
5. Qoǵamdy demokratıalandyrý;
6. Basqarý apparatyn jetildirý;
7. Halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartý;
8. Bilim, densaýlyq, ekologıany jaqsartý;
9. Quqyqtyq jáne zaıyrly memleket ornyqtyrý;
Syrtqy saıasat
1. Beıbit qatar ómir súrý;
2. Kópvektorly saıasat;
3. Shetel kapıtalyn tartý;
4. Iadrolyq qarýdan bas tartý;
5. Kórshi eldermen dostyq qatynas;
6. Túrki tildes eldermen mádenı jáne saıası baılanysty kúsheıtý;
7. TMD elderimen kedendik jáne áskerı odaq qurý;
8. Álemdik uıymdarǵa múshe bolý;
«SIFRLAR SÓILEIDİ»
1992 jyly 2 naýryzda-Qazaqstan BUU – na múshe boldy.
1993 jyly 13 jeltoqsanda – Qazaqstan “Iadrolyq qarýdy taratpaý jónindegi Kelisimge ”qosyldy.
1993 jyly – Qazaqstan eli Lıssabon hattamasyna qol qoıyp, ıadrolyq qarýdan bas tartyp, álemge úlgi kórsetti.
1994 jyly - Úsh memleket Ulybrıtanıa, AQSH jáne Reseı memleketteri Býdapeshtte ótken Eýropadaǵy qaýipsizdik pen ózara dostyq qarym-qatynastar jónindegi keńesinde Qazaqstannyń qaýipsizdigin saqtaýǵa óz kepildikterin berdi.
1997 jyly qarashada - Qazaqstan IýNESKO-nyń Atqarý Keńesiniń músheligine qabyldandy.
2010 jyly - Qazaqstan EYQU – na tóraǵalyq etti.
2011 jyly - Qazaqstan Islam Konferensıasy Uıymyna tóraǵalyq etedi.
6.« BEIBİTSHİLİK-EL TİREGİ»
QR-nyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev – syrtqy jáne ishki saıasatta danyshpan da alǵyr saıasatshy retinde álemge keńinen tanymal adam. Ulttyq qaýipsizdik, ishki jáne syrtqy saıası turaqtylyq memleketimizdiń jáne Elbasynyń eń basty saıasaty bolyp otyr. Qazaqstan syrtqy saıasatta birneshe eldermen kópvektorly tatýlyq saıasat ustanyp otyr.
1. Reseı bastaǵan - TMD elderi
2. Túrkıa, Iran, Arab elderi
3. AQSH, Batys Eýropa elderi
4. Qytaı, Japonıa, Koreıa bastaǵan Shyǵys Azıa elderi
7. «Toptastyrý strategıasy»
Qazaqstan
1) BUU, 2) EQYU. 3) IýNESKO, 4) EO, 5) SHYU, 6) IKU, 7) DDB, 8) NATO, 9) AOSSHK
8. Saıası boljam
Jalpy, Qazaqstannyń bolashaq iri memleketter qatarynan tabylatyn qaınaryn eskere otyryp, onyń saıası aınalasyn bylaısha kóz aldymyzǵa elestetkenimiz jón.
Qazaqstan bolashaqta
Ekonomıka jaǵynan eýroazıalyq bóri, buǵan mol baılyq pen halyqtyń asa ıkemdiligi, jastyǵy kepil;
geografıalyq jaǵynan - Dúnıejúzilik saıası kindik, oǵan batys - shyǵys, ońtústik – soltústik kópirler toraby bolý múmkindigi men geografıalyq orny kýá;
etnodemografıalyq jaǵynan – túrkilik qarashańyraq, oǵan tarıh ta, obektıvtik jaǵdaı da, barlyq túrkilerdiń Qazaqstandy aınala ornalasýy da ıtermeleıdi;
dinı senimi jaǵynan – dúnıejúzilik din tartysynyń eshbirine asa jaqtaspaıtyn zaıyrly memleket;
9. Blıs – týrnır
1. Qazaqstan BUU – na qaı jyly múshe boldy?
2. Qazaqstan IýNESKO-nyń Atqarý Keńesiniń músheligine qaı jyly qabyldandy?
3. Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna qandaı elder kiredi?
4. Bes eldiń kelisimi qaı jyldan bastap Shanhaı bestigi dep atala bastady?
5. Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna qatysýshy elderdiń maqsaty ne?
6. Jalpy NATO degenimiz ne?
7. Qazaqstan Azıa damý bankine qashan múshe boldy?
8. NATO men Qazaqstan arasyndaǵy baılanys jaıly ne bilesińder?
10. Dóńgelek ústel qorytyndysy
Qazaqstan táýelsizdikke qol jetkizgen jyl ishinde damyǵan naryqtyq ekonomıkaǵa ótip úlgerdi, ózindik damý jolyn tańdap aldy. Álemdik básekege tótep berýdiń basty sharty kúshti rýh pen bilim. Árbir Qazaqstan azamaty óz Otanyn qorǵaı bilý kerek. Óziniń barlyq kúsh – jigerin óz Otanynyń kórkeıýine jumsaýy qajet
Úıge tapsyrma.
Qosymsha izdenip, taqyrypqa saı referattar jazý:
1.“BUU-nyń álemdegi róli ”
2.“Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń tarıhy ”
3.“Qazaqstan jáne EYQU ”
İzdestirý kózderi:
1. Kitaptar.
2. Internet, saıttar.
3. Gazet, jýrnaldar.
4. Teledıdar t. B.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.