InfoHub Logo

Ol bizge — tańsyq taǵam, qytaılyqtarǵa — shıpaly dárilik ósimdik. Godjı jıdegi Shyǵys elderinde (Qytaıda, Úndistanda jáne Tıbette) medısına men kýlınarıada alty júz jyldan astam ýaqyttan beri paıdalanylyp keledi. Bul jıdek kóz janaryn jaqsartyp, ımmmýnıtetti nyǵaıtady, azaıa bastaǵan er qaıratyn qaıtaryp, uzaq jasaýǵa septigin tıgizedi dep esepteledi jáne basqa da tolyp jatqan paıdaly qasıetteri bar.   

Buǵan esh tańdanbaımyz da, óıtkeni bul jıdektiń quramyndv 18 amınoqyshqyl (olardyń 8-i adam organızminde óndirilmeıdi),  21 túrli mıneral (temir, kalıı, magnıı, mys taǵy basqalary), E, S, V1, V2, V6 dárýmenderi bolady. Sonymen qatar, godjı jıdeginde ishektiń saprofıt mıkroflorasyna qajet taǵam — polısaharıdter bar.

Bizdiń elimizde jas godjı jıdegin satyp alý, ókinishimizge oraı, qıyn, biraq keptirilgen túri barlyq derlik sýpermarketterde satylymda bar. Bul paıdaly taǵamdy ózińizdiń kúndelikti tańǵy asyńyzǵa qosýǵa nemese ony kúndiz talǵajaý qylyp jep júrýińizge bolady.

Sýperfýdtar — quramynda paıdaly zattekter kóp mólsherde bolatyn tamaqty nemese sýsyndy bildiretin marketıń salasynyń termıni. As-aýqattyń bul tobyna godjı jıdegi, kók shaı, kýrkýma, spırýlına, qanjapyraq (fızalıs), asaı, chıa dánegi, jańǵaq, kókjıdek jatady. Olar densaýlyqty nyǵaıtatyn mıneraldarǵa, dárýmenderge, paıdaly maı qyshqyldaryna jáne basqa bıologıalyq turǵyda belsendi zattekterge baı.  

Buny ǵylymı zertteýler de rastap otyr. Mysaly, jıdekterdi, kók shaıdy jáne jańǵaqty júıeli túrde tamaqqa paıdalanǵanda júrek aýrýlaryna shaldyǵý múmkindigi azaıady. Tamaqqa kýrkýmany qosyp júrý obyr men dıabet dertteriniń aldyn alady, al chıanyń dánekteri súıek tininiń qalyptasýy men nerv júıesiniń qalypty jumysy úshin qajetti kálsıge baı.

Bul ekzotıkalyq jıdek el ishinde «qasqyr jıdek» dep atalyp ketken. Ol kádýilgi bozqaraǵan dep atalyp júrgen butaly ósimdiktiń jemisi. El aýzyndaǵy ańyzǵa qaraǵanda shóppen emdeıtin qytaılyq Lı Sınún godjı jıdegi bar dıeta ustap 197 (ańyzdyń basqa nusqasynda — 256) jyl ómir súripti. Alaıda kóp jasaýshy ǵumyrynyń uzaqtyǵy da, onyń uzaq jasaýyna jıdektiń bir septigi bolǵany da dáleldengen joq.    

Densaýlyqqa paıdasy  

Godjı jıdegi sozylyńqy qyzǵylt júzimge, keptirilgen soń — qyzǵylt meıizge uqsaıdy. Olardy júrek jalǵaǵanda jeı salýǵa ońaı, ártúrli tamaqqa qosýǵa da bolady.

Godjı jıdegi myńdaǵan jyl boıy dástúrli qytaı medısınasynda úlken mańyzǵa ıe bolyp keldi.

Godjı jıdegin nemese odan alynatyn shyryndy tamaq retinde paıdalanýdan sizge keler zıan joq ekeni anyq, biraq onyń basqa kez kelgen taǵamnan paıdalyraq ekenine eshqandaı dálel joq. Zertteý qorytyndylarynda bul jıdektiń obyrǵa, júrek aýrýlaryna jáne basqa da ondaǵan aýrý túrlerine shıpa bolatyny jıi aıtylady. Biraq adamnyń hal-ahýalynda azǵantaı ǵana ózgerister bolýy úshin godjı jıdegi syǵyndysy kóp mólsherde kerek bolady. Úı jaǵdaıynda, eger jıdekti qalypty mólsherde paıdalansańyz, siz sonshalyqty paıdaly zattekterdi qajetti mólsherde ala almaısyz. Sol sebepti daıyn godjı shyrynyn tutynýǵa keńes beremiz.

Oqýǵa keńes beremiz:

Ananas jáne onyń paıdasy

Qaterli isiktiń aldyn alýshy — júzim

Sábiz shyrynynyń 10 paıdasy

Jańǵaqtyń asqazanǵa paıdasy

Keremet áseri bar tabıǵı "energetıkter"

Úılesimdi jáne tıimdi tamaqtaný

---