İlıas Jansúgirov “Jazǵyturym” óleńi
Ana tili
Sabaqtyń taqyryby: İlıas Jansúgirov “Jazǵyturym” óleńi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylarǵa İ. Jansúgirovtyń ómiri, eńbekteri týraly túsindirý, óleńdi túsinip mánerlep oqýǵa, mazmunyn ashýǵa úıretý.
Damytýshylyǵy: Óleńniń mazmuny arqyly oı - óristerin keńeıtý, sózdik qoryn damytý, mánerlep oqý daǵdylaryn jetildirý.
Tárbıeligi: Tabıǵatty súıe bilýge, ásemdikti sezinýge, eńbekke baýlý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: baıandaý, áńgimeleý, suraq - jaýap, kýbızm, kórnekilik t. b
Sabaqtyń kórnekiligi: kóktem mezgili beınelengen slaıdtar, avtor sýreti jáne ómirderegi jazylǵan slaıdtar, sáıkestendirý testi, syzbalar, sýretter t. b.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Psıhologıalyq daıyndyq.
Jabyrqaýdy bilmeımiz,
Jalqaýlyqty súımeımiz.
Biz talapty jas ulan,
Úlgi alamyz jaqsydan.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Búgingi sabaǵymyzda “Jeti ata” aýlyna saıahat jasaımyz. - Balalar, “Jeti atasyn bilgen er, jeti jurttyń qamyn jer” degen sóz tegin aıtylmaǵan. Sender jeti atalaryńdy bilesińder me? (1oqýshyǵa aıtqyzý). Ár aýyldyń bizge arnaǵan tapsyrmalary bar, sony oryndaımyz. Endeshe «Ata aýylyna» saıahatymyzdy bastaıyq. Ata aýylynyń tapsyrmasy.
- Úıge berilgen tapsyrmany aıtyp berińder.
– Abaı. “Jazǵytury”.
a) Abaıdyń ómiri jaıly bir oqýshydan suraý.
á) 3 - 4 oqýshydan “Jazǵytury” óleńin jatqa suraý.
İİİ. Úı tapsyrmasyn qorytý.
İV. Jańa sabaq.
1. “Áke aýyly”.
a) Slaıdtan kóktem mezgili beınelengen sýretterdi kórsetý.
– Sýretterde qandaı jyl mezgili beınelengen? Ony neden ańǵar - dyńdar?
á) Endeshe, balalar, biz búgin İlıas Jansúgirovtyń “Jazǵyturym” óleńimen tanysamyz.
b) Slaıdtan İ. Jansúgirovtyń sýreti men ómirderegin kórsete otyryp, tanystyrý.
İlıas Jansúgirov – qazaqtyń kórnekti jazýshysy, aqyny. Almaty oblysynyń Aqsý aýdanynda dúnıege kelgen. Alǵash ret Qaraǵash aýylyndaǵy mektepte oqyp, saýat ashqan. Tashkenttegi 2 jyldyq muǵalimdik kýrsty bitirip, 1921 jyly, óz aýylynda muǵalim bolady. Onan soń az ýaqyt “Tilshi” gazetinde istep, Vernyıdaǵy Qazaq aǵartý ınstıtýtynyń meńgerýshiligine taǵaıyndalady. (1921j)
Máskeýdegi Komýnıstik jýrnalısıka ınstıtýtyna 1925 jyly túsip, 1928 jyly bitirgen soń “Eńbekshi qazaq” gazetine qyzmetke alynady. 1932 – 1934 jyldary Qazaqstan jazýshylar odaǵy uıymdastyrý kommıssıasynyń tóraǵasy bolady.
1938 jyly saıası qýǵyndaýdyń qurbany boldy. “Kúı”, “Dala”, “Kúıshi”, “Qulager”, “Malta”, “Jazǵyturym” atty óleńderi bar.
Jańa slaıdtan kórgenderińdeı kóktemde aýa - raıy jylyna bastaıdy. Jyly - jyly jel soǵady. Qar erı bastap, jylǵalardan sý aǵady. Qustar jyly jaqtan ushyp kele bastaıdy. Qańqyldap qazdar keledi. Kók maısa jelkildep ósedi. Óriske maldar shyǵyp, toıynady. Aýyl qystaýdan jaılaýǵa kóshedi. Qustar uıasyn túzep, balapan basady. Kóktemde ózderiń de, jylqy malynyń jalyn kúzep, qoı - eshkiler – diń júnin qyrqyp jeńildetedi,- túsindire kele slaıdtan óleńdi mánerlep oqyp beremin.
Jazǵyturym
Oı, balalar, balalar!
Jyly – jyly jel soqty,
Jylǵalardan sý aqty,
Qańqyl – qańqyl qaz kepti,
Jer qaraıdy – jaz kepti.
Jelkildeıdi kók maısa,
Jelindeıdi mal jaısa.
Aýyl kóshti qystaýdan,
Ápke, apamdar qoı saýǵan,
Qus uıasyn túzedi,
Taıymdy aǵam kúzedi.
El eshkisin qyrqypty,
Eginderin jyrtypty.
Oı, balalar, balalar!
Oınaıyq ta kúlelik,
Qos basyna minelik
2. “Bala ” aýylyna da kelip jettik.
Oqýlyqpen jumys.
a) Tizbekteı oqytý.
3. “Nemere” aýylyna da kelip jettik.
a) Óleń sońyndaǵy tapsyrmalarmen jumys.
1. – Óleńdi myna taqyryptar boıynsha ekige ból: Kóktem shyqty; Aýyl jaılaýǵa kóshti.
2. – A. Qunanbaevtyń “Jazǵytury” óleńi men bul óleńniń uqsastyǵy, aıyrmashylyǵy bar ma? Bolsa, qandaı?
3. Óleńde kóktemniń qandaı belgileri aıtylǵan? Sanamalap aıtyp ber.
Sergitý sáti.
Kóterilip shańyraq, ýyqtary shanshylar,
Keregeler kerilip, órimdeı bop óriler.
Bárimiz júrsek aınalyp, kıiz úı bop kóriner.
4. “Shóbere” aýylyna da kelip jettik.
“Kýbızm” strategıasy. Kýbık laqtyrý arqyly suraqtarǵa jaýap berý.
1. Abaıdyń azan shaqyryp qoıǵan aty.... (Ibragım )
2. Abaıdyń ákesi, ájesi, anasy kim? (Qunanbaı, Zere, Uljan )
3. Abaıdyń qandaı óleńderiń bilesiń? Ata.
4. İ. Jansúgirov kim?
5. Maqaldyń jalǵasyn tap.
Sáýir bolsa, kún kúrkirer...
(Kún kúrese, kók dúrkirer )
6. “Jazǵyturym” óleńiniń avtory kim? (İ. Jansúgirov)
5. “Shópshek ” aýylyna da kelip jettik. Maqaldyń jalǵasyn tap. Sáıkestendirý testi. 1. Qys qarlata, daýyldata kelse...
Kóktem kóldete, jaýyndata keledi.
2. Kóktemde bir toıdym...
Kóbik qarda bir toıdym.
3. Kún kúrkirese...
Kók dúrkireıdi
4. Kóktem – murap...
Kúz – dıqan.
5. Sáýir bolsa, kún kúrkirer
Kún kúrkirese, kók dúrkirer.
6. “Nemene ” aýylynyń tapsyrmasy.
Toptastyrý syzbasy.
Búgingi óleńde aıtylǵan kóktemniń belgileri arqyly, «Kóqtem» syzbasyn toltyrý.
V. Qorytyndy jáne baǵalaý.
- Búgingi sabaqta ne jaıynda oqyp bildik?
- Óleńde ne jaıynda aıtylǵan?
- Jyly jeldiń soqqany, jylǵalardan sý aqqany, jerdiń kepkeni, maldyń jelindegeni, qystaýdyń kóshkeni, qustyń balapan basýy, taıdyń kúzelgeni, eshkiniń qyrqylǵany, eginniń salynǵany aıtylady.
Aqyn balalardy eńbekke, úlkenderge kómektesýge shaqyrady.
VI. Úıge tapsyrma. Óleńdi mánerlep oqý jáne jatqa aıtý.
Sabaqtyń taqyryby: İlıas Jansúgirov “Jazǵyturym” óleńi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylarǵa İ. Jansúgirovtyń ómiri, eńbekteri týraly túsindirý, óleńdi túsinip mánerlep oqýǵa, mazmunyn ashýǵa úıretý.
Damytýshylyǵy: Óleńniń mazmuny arqyly oı - óristerin keńeıtý, sózdik qoryn damytý, mánerlep oqý daǵdylaryn jetildirý.
Tárbıeligi: Tabıǵatty súıe bilýge, ásemdikti sezinýge, eńbekke baýlý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: baıandaý, áńgimeleý, suraq - jaýap, kýbızm, kórnekilik t. b
Sabaqtyń kórnekiligi: kóktem mezgili beınelengen slaıdtar, avtor sýreti jáne ómirderegi jazylǵan slaıdtar, sáıkestendirý testi, syzbalar, sýretter t. b.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Psıhologıalyq daıyndyq.
Jabyrqaýdy bilmeımiz,
Jalqaýlyqty súımeımiz.
Biz talapty jas ulan,
Úlgi alamyz jaqsydan.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Búgingi sabaǵymyzda “Jeti ata” aýlyna saıahat jasaımyz. - Balalar, “Jeti atasyn bilgen er, jeti jurttyń qamyn jer” degen sóz tegin aıtylmaǵan. Sender jeti atalaryńdy bilesińder me? (1oqýshyǵa aıtqyzý). Ár aýyldyń bizge arnaǵan tapsyrmalary bar, sony oryndaımyz. Endeshe «Ata aýylyna» saıahatymyzdy bastaıyq. Ata aýylynyń tapsyrmasy.
- Úıge berilgen tapsyrmany aıtyp berińder.
– Abaı. “Jazǵytury”.
a) Abaıdyń ómiri jaıly bir oqýshydan suraý.
á) 3 - 4 oqýshydan “Jazǵytury” óleńin jatqa suraý.
İİİ. Úı tapsyrmasyn qorytý.
İV. Jańa sabaq.
1. “Áke aýyly”.
a) Slaıdtan kóktem mezgili beınelengen sýretterdi kórsetý.
– Sýretterde qandaı jyl mezgili beınelengen? Ony neden ańǵar - dyńdar?
á) Endeshe, balalar, biz búgin İlıas Jansúgirovtyń “Jazǵyturym” óleńimen tanysamyz.
b) Slaıdtan İ. Jansúgirovtyń sýreti men ómirderegin kórsete otyryp, tanystyrý.
İlıas Jansúgirov – qazaqtyń kórnekti jazýshysy, aqyny. Almaty oblysynyń Aqsý aýdanynda dúnıege kelgen. Alǵash ret Qaraǵash aýylyndaǵy mektepte oqyp, saýat ashqan. Tashkenttegi 2 jyldyq muǵalimdik kýrsty bitirip, 1921 jyly, óz aýylynda muǵalim bolady. Onan soń az ýaqyt “Tilshi” gazetinde istep, Vernyıdaǵy Qazaq aǵartý ınstıtýtynyń meńgerýshiligine taǵaıyndalady. (1921j)
Máskeýdegi Komýnıstik jýrnalısıka ınstıtýtyna 1925 jyly túsip, 1928 jyly bitirgen soń “Eńbekshi qazaq” gazetine qyzmetke alynady. 1932 – 1934 jyldary Qazaqstan jazýshylar odaǵy uıymdastyrý kommıssıasynyń tóraǵasy bolady.
1938 jyly saıası qýǵyndaýdyń qurbany boldy. “Kúı”, “Dala”, “Kúıshi”, “Qulager”, “Malta”, “Jazǵyturym” atty óleńderi bar.
Jańa slaıdtan kórgenderińdeı kóktemde aýa - raıy jylyna bastaıdy. Jyly - jyly jel soǵady. Qar erı bastap, jylǵalardan sý aǵady. Qustar jyly jaqtan ushyp kele bastaıdy. Qańqyldap qazdar keledi. Kók maısa jelkildep ósedi. Óriske maldar shyǵyp, toıynady. Aýyl qystaýdan jaılaýǵa kóshedi. Qustar uıasyn túzep, balapan basady. Kóktemde ózderiń de, jylqy malynyń jalyn kúzep, qoı - eshkiler – diń júnin qyrqyp jeńildetedi,- túsindire kele slaıdtan óleńdi mánerlep oqyp beremin.
Jazǵyturym
Oı, balalar, balalar!
Jyly – jyly jel soqty,
Jylǵalardan sý aqty,
Qańqyl – qańqyl qaz kepti,
Jer qaraıdy – jaz kepti.
Jelkildeıdi kók maısa,
Jelindeıdi mal jaısa.
Aýyl kóshti qystaýdan,
Ápke, apamdar qoı saýǵan,
Qus uıasyn túzedi,
Taıymdy aǵam kúzedi.
El eshkisin qyrqypty,
Eginderin jyrtypty.
Oı, balalar, balalar!
Oınaıyq ta kúlelik,
Qos basyna minelik
2. “Bala ” aýylyna da kelip jettik.
Oqýlyqpen jumys.
a) Tizbekteı oqytý.
3. “Nemere” aýylyna da kelip jettik.
a) Óleń sońyndaǵy tapsyrmalarmen jumys.
1. – Óleńdi myna taqyryptar boıynsha ekige ból: Kóktem shyqty; Aýyl jaılaýǵa kóshti.
2. – A. Qunanbaevtyń “Jazǵytury” óleńi men bul óleńniń uqsastyǵy, aıyrmashylyǵy bar ma? Bolsa, qandaı?
3. Óleńde kóktemniń qandaı belgileri aıtylǵan? Sanamalap aıtyp ber.
Sergitý sáti.
Kóterilip shańyraq, ýyqtary shanshylar,
Keregeler kerilip, órimdeı bop óriler.
Bárimiz júrsek aınalyp, kıiz úı bop kóriner.
4. “Shóbere” aýylyna da kelip jettik.
“Kýbızm” strategıasy. Kýbık laqtyrý arqyly suraqtarǵa jaýap berý.
1. Abaıdyń azan shaqyryp qoıǵan aty.... (Ibragım )
2. Abaıdyń ákesi, ájesi, anasy kim? (Qunanbaı, Zere, Uljan )
3. Abaıdyń qandaı óleńderiń bilesiń? Ata.
4. İ. Jansúgirov kim?
5. Maqaldyń jalǵasyn tap.
Sáýir bolsa, kún kúrkirer...
(Kún kúrese, kók dúrkirer )
6. “Jazǵyturym” óleńiniń avtory kim? (İ. Jansúgirov)
5. “Shópshek ” aýylyna da kelip jettik. Maqaldyń jalǵasyn tap. Sáıkestendirý testi. 1. Qys qarlata, daýyldata kelse...
Kóktem kóldete, jaýyndata keledi.
2. Kóktemde bir toıdym...
Kóbik qarda bir toıdym.
3. Kún kúrkirese...
Kók dúrkireıdi
4. Kóktem – murap...
Kúz – dıqan.
5. Sáýir bolsa, kún kúrkirer
Kún kúrkirese, kók dúrkirer.
6. “Nemene ” aýylynyń tapsyrmasy.
Toptastyrý syzbasy.
Búgingi óleńde aıtylǵan kóktemniń belgileri arqyly, «Kóqtem» syzbasyn toltyrý.
V. Qorytyndy jáne baǵalaý.
- Búgingi sabaqta ne jaıynda oqyp bildik?
- Óleńde ne jaıynda aıtylǵan?
- Jyly jeldiń soqqany, jylǵalardan sý aqqany, jerdiń kepkeni, maldyń jelindegeni, qystaýdyń kóshkeni, qustyń balapan basýy, taıdyń kúzelgeni, eshkiniń qyrqylǵany, eginniń salynǵany aıtylady.
Aqyn balalardy eńbekke, úlkenderge kómektesýge shaqyrady.
VI. Úıge tapsyrma. Óleńdi mánerlep oqý jáne jatqa aıtý.
You Might Also Like
-
Matematıka 2 - synyp1. Sandy órnekterdi salystyrý2. Teńdeý shyǵarý3. 21-den 100-ge deıingi sandar
