InfoHub Logo

Uly Otan soǵysy kóptegen pikirtalastarǵa qaramastan, áli kúnge deıin kóptegen adamnyń ómirin qıǵan tarıhı oqıǵa. Qazaqstan soǵysqa qatysqan adamnyń sany men shyǵynnyń naqty sanyn áli tolyq anyqtaǵan joq. Osy ýaqytqa deıin bizde qazaqstandyq jaýyngerler týraly, olardyń soǵystaǵy joly men áskerı bólimderi týraly qujattary, qaı jerde jáne qalaı jaralanǵany nemese qaza tapqandyǵy, qaıda jerlengeni týraly málimetterdi zerdeleý men qalpyna keltirýde olqylyqtar bar.

Árbir otbasynda osy soǵysqa qatysqan adam bar jáne olardyń árqaısysy este saqtaý jáne bolashaq urpaqta maqtanysh sezimin oıatý úshin erekshe nazar aýdarýǵa laıyq. Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ jyl saıyn soǵys ardagerlerin qurmetpen qonaqqa shaqyryp, stýdentterge ardagerlermen kezdesý ótkizip, patrıotızm sezimin uıalatý úshin is-sharalar ótkizedi.

Tarıhta úlken ister jasap, esimderi belgisiz bolyp qalǵan adamdar óte kóp. Ókinishke qaraı, keıde biz komýnıkasıanyń zamanaýı damý deńgeıin halyqtyń bolashaǵy úshin qurban bolǵan adamdardy eske alýda qoldaný múmkindigin paıdalanýdy bilmeımiz. Búgin ǵalamtordyń kómegimen biz aty atalmaı qalǵan jaýyngerlerdiń bireýi týraly aqparatpen bóliskimiz keledi.

Qyzylorda oblysy Aral aýdanynyń týmasy Ábdikerimov Qaıyrbaı 1942 jyly Aral aýdandyq áskerı komısarıaty tarapynan ásker qataryna shaqyrylǵan. Ol kezde Qaıyrbaı Aral portynda júk tasýshy bolyp jumys istedi, úılengen, eki qyzy bar edi. Otbasy músheleriniń aıtýy boıynsha, ol Qyzyl Armıa qataryna óz erkimen qosylyp, úıde qalýdan bas tartqan. Degenmen, týysqandar arasynda birneshe otbasynyń jalǵyz asyraýshysy retinde, ári jasy da úlkendeý bolǵandyqtan soǵysqa barmaýǵa múmkindigi bar edi. Ol múmkindikti qoldanbady. Soǵysqa attanǵan kezde onyń áıeli úshinshi balasyna júkti edi. Ákesi soǵysqa ketken soń eki aıdan keıin týǵan bala, jyldar ótken soń ákesin elinen tys jerde izdeıdi. Biraq bul bala eshqashan ákesin kórmegen jáne onyń ákelik sezimi men ystyq mahabbatyn sezinbegen. Bul - bizdiń ákelerimiz ben analarymyzdyń Otan men bolashaq úshin shalǵan taǵy bir qurbandyǵy.

Ábdikerimov Qaıyrbaıdyń jaýyngerlik joly týraly málimet óte az. Onyń 1943 jyly maýsym aıynda Stalıngradqa jaqyn eldi mekennen batysqa qaraı temirjol úshin bolǵan shaıqasta jaralanǵanyn bilemiz. Ekinshi Ýkraın maıdanyndaǵy 116-atqyshtar dıvızıasynyń 548-shi atqyshtar polkinde soǵysqan. Osy shaıqastan keıin ol «Áskerı qyzmeti úshin» medalimen marapattaldy. Bul aqparat tek 2007 jyly ǵana tabylǵan. Osy ýaqytqa deıin, 90-shy jyldardyń basynda, belsendi izdeýdiń nátıjesinde týystary tek jerlengen jerin - Ýkraına (Harkov), qustar fabrıkasynyń janyndaǵy soldattar beıitin taba aldy. Ábdikerimov Qaıyrbaı týraly biletinimiz osy ǵana. Ol ýkraın topyraǵynda soǵystyń ystyǵy men sýyǵynan birge ótken óziniń úzeńgiles dostarymen birge bir qabirde jerlengen.

Bul tek bir adam, bir oqıǵa ǵana, al osyǵan uqsas myńdaǵan taǵdyr bar. Kezkelgen memlekette belgisiz soldattyń eskertkishi bolýy kezdeısoq emes. Qansha otbasy áli kúnge deıin ata-babalarynyń qaıda jatqanyn, olardyń qalaı soǵysqanyn jáne qalaı qaza tapqanyn bilmeıdi.

Olardy jadymyzda saqtaý sol jyldardaǵy oqıǵalardy zerdeleý, qujattarǵa, eskertkishterge uqypty qaraý, olardyń jas urpaqtyń Otanǵa jáne ata-babalarynyń erligine degen súıispenshilik sezimin tárbıeleý arqyly júzege aspaq.

 

Almagambetova A.M.

Habıjanova G.B.

---