InfoHub Logo

Jánibek (t.j.b. - 1357 j.) — Altyn Orda Uly handarynyń biri (1342 - 1357 jj.), Ózbek hannyń kishi balasy. Jánibek bılik júrgizgen alǵashqy tórt jyl óte aýyr boldy. Sebebi osy kezde Qytaıdan bastalyp, búkil Eýropany sharpyǵan «qara ajal» atalǵan juqpaly indet slaván knázdikteri arqyly Altyn Orda aýmaǵyna da jetken. Bul indetten adam da, mal da qyryla bastaǵan.

Kúızelgen sharýashylyqty qalpyna keltirgen Jánibek han óz memleketiniń aýmaǵyn keńeıtýge kirisedi. Ilhandar patshalyǵy da bul kezde ábden álsiregen. Osyny paıdalanǵan Jánibek Qap taýyna joryq jasap, Ázerbaıjandy tartyp alady. Jaýlap alǵan eldi bılep-tósteý úshin balasy Berdibekti Tebrız shaharynda qaldyryp, ózi Ordasyna kaıtady. Biraq jolda qatty aýyryp, Derbent mańynda kidirýge májbúr bolady. Jánibektiń syrqatynan qoryqqan hannyń Toǵylýbaı esimdi bas ámiri Altyn Orda taǵyna murager bolatyn ózine qolaıly adam izdeıdi. Dersý Tebrızge jaýshy attandyryp, Berdibekti shaqyrtady. Biraq osy kezde han kenetten aýrýynan aıyǵa bastaıdy. Ordada júrgen Ulynyń áreketinen shoshyǵan ol óziniń qaýpin Toǵylýbaıǵa aıtady. Toǵylýbaı han shatyrynan záre-quty qalmaı qorqyp shyǵady. Berdibek ekeýi aqyldasa kele, «handy óltirý kerek» dep sheshedi. Olar tún ishinde han shatyryna basyp kirip, Jánibekti óltiredi. Tańerteń Toǵylýbaı qalyń áskerge Jánibek hannyń syrqattan qaıtys bolǵanyn jarıalap, Berdibekti han saılatady.

Bul — 1357 jyly bolǵan oqıǵa. Jánibek han óziniń jazǵy ordasy Saraıshyqta jerlengen.

Oqýǵa keńes beremiz:

Altyn orda

---