InfoHub Logo

Ájemniń minezi qyzyq. Meniń atamdy kádimgideı balasynyp otyrady. Bárinen de dastarhan basyndaǵy tirligin kórseń. Mine, bárimiz — ájem, atam, apam dastarhan basyna otyra qaldyq deıik. Sonan soń-aq ájemniń áreketine urlana kóz tik. Ájem ústel betine bir qarap aldy. Bul alǵashqy baqylaýy. Sálden keıin-aq ol atamnyń aldyna qaraı dámdi taǵamdardy syrǵyta bastaıdy kep. Qarynnan shyqqan sary maı, kilegeı, jarma...

— Al, tamaq alyńdar, — deıdi sonan soń. Bul sátte atamnyń aldyna qaraı qyzyl-qońyr baýyrsaqtar legi syrǵyp bara jatady.

Atam meniń bıyl jetpiske toldy. El bolyp toı ótkizgen.

— Paý, apa-aý. Myna balalar ne jeıdi? — deıdi atam kúıinip.

— Bar dámdi meniń aýzyma tosatyn ádetindi qoıshy.

Ájem aıtqan betinen qaıtpaıdy.

— Ata bolsań, balalardyń atasysyń. Meniń qudaıdan, adamnan bir surap alǵan jalǵyz ulymsyń. Sen úshin men ne kórmedim, — deıdi ol.

Shyndyǵynda ájem toqsannyń birinde, atam jetpiste, apam alpysta, al eń kishkentaı — ájemniń nemenesi, atamnyń shóberesi, aǵamnyń nemeresi Gúlim ekiden jańa ǵana asty.

— Áı, qulyndarym. Myna atalaryndy meniń tileýime qudaı bergen. Soǵysyn da, asharshylyǵyn da bastan ótkerdik qoı, — dedi birde ájem bizge qarap.

— Myna qurtty shetinen tisteńder.

Ájem jartykeshteý maıly sary qurtty maǵan usyna berdi.

— Osy apam qyzyq. Biraq ne dersin. Adam jasynda bir, kárisinde de bir bala, — dedi apam jymıyp.

Biz áńgimege den qoıdyq. Sonaý kóringen úshkil tóbeniń baýyryn jaǵalap kerýen jol ótedi. Soǵys bastalǵan jyly «Jańaturmys» kolhozy otyz úıli ǵana shaǵyn kolhoz eken. Osy mekennen jasy bar, kárisi bar otyzǵa jýyq adam maıdanǵa attanypty. Bireýdiń ákesi, bireýdiń baýyry, bireýdiń aǵasy. Sonyń ishinde meniń ájemniń jalǵyz uly Beketpaı atamyz da bar eken. Túnimen keter joldyńa qamyn jasap, mal aıtyp soıyp, kópti, qaýym jigitterdi, maıdanǵa shyǵaryp salǵańda, shabdar bıege ájem de minip jónelipti. Áske-rı komısarıatqa aıtyp áskerge birge barmaq bolǵan eken. Biraq ájemniń aıtqanyna olar kónbepti. Vokzal basy yǵy-jyǵy jurt. Jylap-syqtaǵan bala -shaǵa, qatyn-qalash.

— Soǵys degen naǵyz qarǵys atqyr kesapat qoı, — dedi ájem áńgime arasynda sózine mán bere, qabaǵyn túıip. Áýpirimde ne isterin bilmeı sasqan ájem ary-beri júgirip, aqyry atamnyń arqasyna baılap alǵan dorbasyn jerge túsirip, ishinen maıly sary qurtty alyp shyǵady.

— Áı, jalǵyzym, — deıdi ájem ulyna — bizdiń atamyzǵa qarap.

— Mynaý — eldiń dámi. Olar seniń amandyǵyndy tileıdi. Olaı bolsa myna qurttyń jartysyn tiste! Jan-jaǵyndaǵy jigitterden atam uıalsa kerek:

— Apa, qoıyńyzshy, — dese, ájem buıyra sóıledi.     

— Apań yrym jasap tur. Meniń senen basqa ushar qanatym da, súıener tiregim de joq. Qudaı qapelimde oıyma túsirgen shyǵar. Jaqsylyq bolsyn. Tiste. Qalǵan jartysyn óziń maıdannan oralǵanda beremin, — deıdi. Ájem jylamaıdy. Atam qurttyń jartysyn tistep, vagonǵa minip batysqa jónep beredi. Sodan synaptaı syrǵyp ýaqyt ótedi. Alǵashqy hattar legi kep jetedi. Ájem el sıaqty kózine jas almaıdy.

Úıtkeni senim mol. Abdyranyń túbinde maıly sary qurttyń jartysy jatyr. Áredik-áredik aýylǵa qara qaǵazdar kelip, kúńirengen sátter de kezdesedi. Ájem bosamaıdy. Kolhozdyń jumysyn jasap, úzdik saýynshy bop ómir keshedi.

— Jeńis jylynyń basyna qaraı balamnan hat úzilip qaldy. Sonda da moıymadym. Senimim mol. Qudaı qulaǵyma sybyrlap ketkendeı. Shydap júre berdim, — deıdi ájem áńgime arasynda. Sóıtip júrgende oıda-joqta erteńgisin ústinde áskerı kıimi bar, qolyn ıyǵyna asyp alǵan jaraly meniń atam kirip keledi. İshinen qamyǵyp júrgen ájem balasyn bas salyp jylasyn kep. Mekenniń ár túkpirinen aǵylǵan jurt aman-saýlyq surap, ájemniń qorjyn úıine tolady. Sonda ájem ne istedi deısiń? Mol dastarhanyn jaıyp, as aldyǵa kelgende, ájem asyqpaı ǵana abdyra sandyqty ashyp, álgi jartykesh maıly sary qurtty qolyna alady.

— Aý, jurtym. Jalǵyzym maıdanǵa attanǵanda, myna qurttyń jartysyn jegizip, yrym qylyp edim. Elden tatar rızyǵy bar eken. Ortalaryńa oraldy. Oılap qarasam, dámnen úlken nárse joq. Al, qulynym, ala ǵoı, — dep usynǵan eken.

Biz tań qaldyq. Ájemniń minezi áli ózgermegen. Atamdy álpeshteýmen ǵumyr keship jatyr.

---