Jiptiń tartylýyn retteýge baılanysty tigin mashınasynyń aqaýlary jáne olardy jóndeý
Sabaqtyń taqyryby: Jiptiń tartylýyn retteýge baılanysty tigin mashınasynyń aqaýlary jáne olardy jóndeý
Sabaqtyń maqsaty:
a/ bilimdilik: oqýshylarǵa mashına jibiniń tartylýyna baılanysty paıda bolatyn
aqaýlardy boldyrmaý jaıly túsinik berý;
á/ damytýshylyq: oqýshylardy tigin mashınasynda jumys isteý arqyly, oı-óristerin, iskerligin damytý.
b/ tárbıelik: oqýshylardy ózin-ózi qyzmet kórsetýge, uqyptylyqqa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Ádisi: Túsindirmeli
Sabaqtyń kórnekiligi: tigin mashına, ıneleri, qol ıneler, sýretter, test, sáıkestendirý test
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
a/ oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý
á/ sabaqqa daıarlyǵyn qadaǵalaý
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
1. Ineniń sýreti arqyly qurylysyn suraý
2. Mashınanyń qurylysyn suraý
İİİ. Sabaqty qorytý
Test arqyly
1. Ineniń negizgi qyzmeti?
a/ syzý; á/ kesý; b/ tigis tigý; v/ jazý
2. Ine qandaı temirden jasalǵan?
a/ jyltyr bolattan
á/ mys
b/ alúmını v/ qara temir
3. Ineniń jýan bóligi
a/ kózi; á/ ushy b/ sterjen v/ kolba
4. Kolbadan tómengi bólik?
a/ sterjen á/ ushy b/ kolba v/ kózi
5. Ine konstrýksıasyn qaı elde neshinshi jyldarda oılap tapty?
a/ Fransıa HİH ǵasyr 1910 j
á/ Italıa HİH ǵasyr 1940 j
b/ Amerıka HİH ǵasyrdyń 1930 jyly
v/ Reseı HİH ǵasyr 1920 jyly
6. Mashına ınesimen qol ınesiniń aıyrmashylyǵy?
a/ túrinde; á/ kózinde b/ nómerinde v/ qurylysynda
İV. Jańa sabaqqa kóshý
Tehnıkalyq qaýipsizdik erejesi
- tigin mashınasymen jumys istegen kezde deneni tik ustap, basty sál ilgeri eńkeıtip otyr;
- jumys ornyna jaryq sol jaqtan nemese aldyńǵy jaqtan túsý kerek.
- otyratyn oryndyq pen tigin mashınasynyń araqashyqtyǵy 10-15 sm bolý kerek;
- tigin mashınasynyń aınalatyn bólshekterine tym jaqyndamańdar;
V. Jańa sabaq
Kirispe
Qandaı da bolmasyn mashınamen jumys isteý aldynda myna daıyndyq isterin atqarý qajet:
- ústińgi jáne astyńǵy jipter ótkizilip, astyńǵy jip ústine shyǵarylady;
- mata tabannyń astyna salynyp ıne tesilgennen soń taban túsiriledi de, jipter jınaqtalyp, tabannyń astyna jiberiledi;
- ıneshanshymnyń uzyndyǵy, ústińgi jáne astyńǵy jipterdiń kerilýi tekseriledi /tigis sapasy/
Jiptiń tartylýyn retteý
Tigin mashınasyna tigis ústińgi /ıne/ jáne astyńǵy /shórmek/ jipterdiń aıqasýynan paıda bolady
Ústińgi jipti ótkizgende, jip eki dóńgelektiń, ıaǵnı ústińgi jipti tartyp turatyn shaıbanyń arasynan ótkiziledi, al astyńǵy jipti shórmektiń qaqpaǵyndaǵy jipti tartyp turatyn serppeden ótkizedi. Osy qurylǵylar arqyly jiptiń tartylýyn retteıdi.
Retteýishtiń kómegimen jipti bosatyp nemese qatty tartyp retteýge bolady.
1 – vıntti tyǵyryq
2 – teńgerilmeli serippe
3-jip tartqysh shaıba
4 – tartý shaıbalary
5-qalpaq
6 – tartý serippesi
7 – burandalyq
Astyńǵy jip retteýshtegi shórmek qaqpaǵynan bos shyǵyp turǵan jipti tartyp kórý arqyly jiptiń bos nemese tyǵyz tartylýyn baıqaýǵa bolady.
Ústińgi jáne astyńǵy jipterdi durystap rettemese, tigis sapaly bolmaıdy. Jip jaqsy rettelmegen jaǵdaıda, tigistiń ústi nemese asty ilmektele beredi, ol arıne, tigis sapasyn tómendetedi. Kerisinshe, jipterdiń tartylýy óte tyǵyz bolǵan jaǵdaıda, tigis tyǵyzdalyp tartylyp qalady. Bul rette de tigisti sapaly dep aıtýǵa bolmaıdy sondyqtan aldymen ústińgi jiptiń tartylýyn, keıin astyńǵy jipti retteý kerek.
Dáptermen jumys
Tigis aqaýlary
1. bos tigis
2. tyǵyz tigis
3. jiptiń astyńǵy jaqqa ilmektenýi
4. jiptiń ústińgi jaqqa ilmektenýi
Vİ. Sabaqty bekitý
Chaınvord ádisi /adasqan sózder/
a b ú s ń g
s o s t i i
t y ń ǵ y a
e n ı ý a q
Anagram sheshý / sabaqta qoldanǵan sózderdi tabý/
1. gereke-kerege
2. nıe-ıne
3. maqqar-qarmaq
4. shanıma-mashına
5. ýaqa-aqaý
6. gińistú-ústińgi
7. zantaıqa-taıqazan
8. sob-bos
9. qajaýzyn-jaýqazyn
10. ǵystańy-astyńǵy
11. ńyraqsha-shańyraq
12. ǵyzyt-tyǵyz
Vİİ. Sabaqty qorytý /sáıkestendirý test arqyly/
Aqaý Joıý ádisi
Ústińgi tigistiń ilmektenýi Ústińgi jipti, sodan keıin astyńǵy jipti qattyraq tartý
Astyńǵy tigistiń ilmektenýi Ústińgi jiptiń tartylýyn bosatý
Tyǵyz tigis Ústińgi jipti qattyraq tartý jáne astyńǵy jipti bosatý
Bos tigis Ústińgi jipti, sodan keıin astyńǵy jipti bosatý
Vİİİ. Úıge tapsyrma: Tigin mashınasyndaǵy jipterdiń sabaqtalýyn retteý, tigip úırený.
İH. Baǵalaý
Sabaqtyń maqsaty:
a/ bilimdilik: oqýshylarǵa mashına jibiniń tartylýyna baılanysty paıda bolatyn
aqaýlardy boldyrmaý jaıly túsinik berý;
á/ damytýshylyq: oqýshylardy tigin mashınasynda jumys isteý arqyly, oı-óristerin, iskerligin damytý.
b/ tárbıelik: oqýshylardy ózin-ózi qyzmet kórsetýge, uqyptylyqqa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Ádisi: Túsindirmeli
Sabaqtyń kórnekiligi: tigin mashına, ıneleri, qol ıneler, sýretter, test, sáıkestendirý test
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
a/ oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý
á/ sabaqqa daıarlyǵyn qadaǵalaý
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
1. Ineniń sýreti arqyly qurylysyn suraý
2. Mashınanyń qurylysyn suraý
İİİ. Sabaqty qorytý
Test arqyly
1. Ineniń negizgi qyzmeti?
a/ syzý; á/ kesý; b/ tigis tigý; v/ jazý
2. Ine qandaı temirden jasalǵan?
a/ jyltyr bolattan
á/ mys
b/ alúmını v/ qara temir
3. Ineniń jýan bóligi
a/ kózi; á/ ushy b/ sterjen v/ kolba
4. Kolbadan tómengi bólik?
a/ sterjen á/ ushy b/ kolba v/ kózi
5. Ine konstrýksıasyn qaı elde neshinshi jyldarda oılap tapty?
a/ Fransıa HİH ǵasyr 1910 j
á/ Italıa HİH ǵasyr 1940 j
b/ Amerıka HİH ǵasyrdyń 1930 jyly
v/ Reseı HİH ǵasyr 1920 jyly
6. Mashına ınesimen qol ınesiniń aıyrmashylyǵy?
a/ túrinde; á/ kózinde b/ nómerinde v/ qurylysynda
İV. Jańa sabaqqa kóshý
Tehnıkalyq qaýipsizdik erejesi
- tigin mashınasymen jumys istegen kezde deneni tik ustap, basty sál ilgeri eńkeıtip otyr;
- jumys ornyna jaryq sol jaqtan nemese aldyńǵy jaqtan túsý kerek.
- otyratyn oryndyq pen tigin mashınasynyń araqashyqtyǵy 10-15 sm bolý kerek;
- tigin mashınasynyń aınalatyn bólshekterine tym jaqyndamańdar;
V. Jańa sabaq
Kirispe
Qandaı da bolmasyn mashınamen jumys isteý aldynda myna daıyndyq isterin atqarý qajet:
- ústińgi jáne astyńǵy jipter ótkizilip, astyńǵy jip ústine shyǵarylady;
- mata tabannyń astyna salynyp ıne tesilgennen soń taban túsiriledi de, jipter jınaqtalyp, tabannyń astyna jiberiledi;
- ıneshanshymnyń uzyndyǵy, ústińgi jáne astyńǵy jipterdiń kerilýi tekseriledi /tigis sapasy/
Jiptiń tartylýyn retteý
Tigin mashınasyna tigis ústińgi /ıne/ jáne astyńǵy /shórmek/ jipterdiń aıqasýynan paıda bolady
Ústińgi jipti ótkizgende, jip eki dóńgelektiń, ıaǵnı ústińgi jipti tartyp turatyn shaıbanyń arasynan ótkiziledi, al astyńǵy jipti shórmektiń qaqpaǵyndaǵy jipti tartyp turatyn serppeden ótkizedi. Osy qurylǵylar arqyly jiptiń tartylýyn retteıdi.
Retteýishtiń kómegimen jipti bosatyp nemese qatty tartyp retteýge bolady.
1 – vıntti tyǵyryq
2 – teńgerilmeli serippe
3-jip tartqysh shaıba
4 – tartý shaıbalary
5-qalpaq
6 – tartý serippesi
7 – burandalyq
Astyńǵy jip retteýshtegi shórmek qaqpaǵynan bos shyǵyp turǵan jipti tartyp kórý arqyly jiptiń bos nemese tyǵyz tartylýyn baıqaýǵa bolady.
Ústińgi jáne astyńǵy jipterdi durystap rettemese, tigis sapaly bolmaıdy. Jip jaqsy rettelmegen jaǵdaıda, tigistiń ústi nemese asty ilmektele beredi, ol arıne, tigis sapasyn tómendetedi. Kerisinshe, jipterdiń tartylýy óte tyǵyz bolǵan jaǵdaıda, tigis tyǵyzdalyp tartylyp qalady. Bul rette de tigisti sapaly dep aıtýǵa bolmaıdy sondyqtan aldymen ústińgi jiptiń tartylýyn, keıin astyńǵy jipti retteý kerek.
Dáptermen jumys
Tigis aqaýlary
1. bos tigis
2. tyǵyz tigis
3. jiptiń astyńǵy jaqqa ilmektenýi
4. jiptiń ústińgi jaqqa ilmektenýi
Vİ. Sabaqty bekitý
Chaınvord ádisi /adasqan sózder/
a b ú s ń g
s o s t i i
t y ń ǵ y a
e n ı ý a q
Anagram sheshý / sabaqta qoldanǵan sózderdi tabý/
1. gereke-kerege
2. nıe-ıne
3. maqqar-qarmaq
4. shanıma-mashına
5. ýaqa-aqaý
6. gińistú-ústińgi
7. zantaıqa-taıqazan
8. sob-bos
9. qajaýzyn-jaýqazyn
10. ǵystańy-astyńǵy
11. ńyraqsha-shańyraq
12. ǵyzyt-tyǵyz
Vİİ. Sabaqty qorytý /sáıkestendirý test arqyly/
Aqaý Joıý ádisi
Ústińgi tigistiń ilmektenýi Ústińgi jipti, sodan keıin astyńǵy jipti qattyraq tartý
Astyńǵy tigistiń ilmektenýi Ústińgi jiptiń tartylýyn bosatý
Tyǵyz tigis Ústińgi jipti qattyraq tartý jáne astyńǵy jipti bosatý
Bos tigis Ústińgi jipti, sodan keıin astyńǵy jipti bosatý
Vİİİ. Úıge tapsyrma: Tigin mashınasyndaǵy jipterdiń sabaqtalýyn retteý, tigip úırený.
İH. Baǵalaý
You Might Also Like
