InfoHub Logo

Memleket tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý júıesiniń damýyna, kásiptik jáne tehnıkalyq mekemelerde oqytylatyn kásipter men mamandyqtardyń alýandanýyna asa kóńil aýdaryp otyr. Nursultan Ábishuly Nazarbaev jyl saıynǵy Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýlarynda kásiptik jáne tehnıkalyq bilim berý kásibı standarttarǵa negizdelip, ekonomıkanyń qajettiligimen baılanystyrylýy kerek ekendigin atap ótýde. Elbasynyń 2012 jylǵy 27 qańtardaǵy «Áleýmettik-ekonomomıkalyq jańǵyrtý — Qazaqstan damýynyń basty baǵyty» atty joldaýyndaǵy 7–bóliminde: «Bilim berý júıesin jańǵyrtý barysynda biz úshin kelesi is-sharalardy júzege asyrýdyń mańyzy zor.

Birinshiden, oqytý úderisine qazirgi zamanǵy ádistemeler men tehnologıalardy engizý. Ekinshiden, pedagogtar quramynyń sapasyn arttyrýdyń mańyzy zor. Úshinshiden, biliktilikti bekitýdiń táýelsiz júıesin qurý qajet, HHİ ǵasyrda bilim berý isin damyta bilmegen memleket qurdymǵa keteri haq. Sondyqtan biz bolashaqta joǵary tehnologıalyq jáne bilikti ónerkásip mamandarynyń shoǵyryn qalyptastyrýymyz qajet» degenindeı, qazirgi kezde Respýblıkamyzda Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń tapsyrýymen kásiptik jáne tehnıkalyq bilim berýdiń júıesi jańǵyrtylyp, álemdik bilim berý keńistigine enýge baǵyt alýda. Bilim berý júıesine engizilgen túbegeıli ózgerister bilim berýdiń  mazmunyn jańartyp, jańa kózqaras týǵyzady. Qazirgi  ǵylymı – tehnıkalyq úrdistiń úzdiksiz, qarqyndy damýyna baılanysty bilim berý júıesiniń aldyna jańa talaptar qoıylyp otyr. Osyǵan oraı, eń birinshi, álemdegi aldyńǵy qatarly órkenıetti, básekege qabiletti eldermen tereze teńestirýdegi tulǵa – jas urpaqqa sapaly bilim men taǵylymdy tárbıe berý. Kásibı mamandardy daıyndaýda Qazaqstan Respýblıkasynyń jalpyǵa birdeı mindetti memlekettik standartyn júzege asyrýdyń negizgi mindeti – ǵylym men bilimdi tájirıbemen ushtastyrý. Tájirıbe barysynda bolashaq maman óziniń kásibı mamandyǵy boıynsha alǵashqy tájirıbesin jınaqtaı bastaıdy.Qazirgi tańda kásiptik salada jan-jaqty bilimdi, bilikti, isker, básekege qabiletti maman daıarlaýda árbir bilim alýshyny jan-jaqty izdenýge, ózdiginen tyń jańalyqtar ashýǵa, qaı salada bolmasyn, ǵylymı jumysqa degen beıimdiligin qalyptastyrý kózdelýde. «Bul zaman bilekke senetin emes, bilimge senetin zaman»,- dep Elbasymyz atap kórsetkendeı búgingi kúni egemendi elimizdiń damyǵan otyz eldiń qatarynan kóriný úshin jastarymyz bilimdi jáne básekege qabiletti bolýy kerek.

Taldyqorǵan gýmanıtarlyq-tehnıkalyq koleji – oblysymyzda kásiptik-tehnıkalyq bilim berýde kósh bastap kele jatqan, bilimdi de bilikti ustazdar qyzmet atqaratyn, kásibı maman daıarlaýda tájirıbesi mol, irgeli oqý oryndarynyń biri. Mundaǵy basym baǵyttyń biri eńbek naryǵyna qajetti maman daıarlaý bolyp tabylady. Kolejde 10 mamandyq boıynsha bilim beriledi. Kolej qabyrǵasynda sapaly maman daıarlaý úshin qajetti materıaldyq-tehnıkalyq baza qurylyp, kabınetter, zerthanalyq bólmeleri, sheberhanalary talapqa saı jasaqtalǵan. 2 mýltımedıalyq-laboratorıalyq kabınetpen, 8 aýdıtorıa ınterbelsendi taqtamen, 100-den  asa kompútermen, zamanýı aýdıo-vıdeo quraldarmen, avtomattandyrylǵan kitaphana júıesimen, Internet jelisi jáne Wi-Fi núktelerimen jabdyqtalǵan. Kolejde sońǵy eki jyldyń ishinde zaman talaby men eńbek naryǵyndaǵy suranysqa saı jańa mamandyqtar ashyldy. Atap aıtqanda: «Beıneleý óneri jáne syzý pániniń negizgi orta bilim berý muǵalimi» jáne «Avtogreıder mashınısi». Bolashaq mamandardy daıarlaýda oqý prosesin óndirispen baılanystyrý – basty másele. Óıtkeni, oqý oryndary men óndiristik kásiporyndardaǵy baılanyssyz bilikti maman daıyndaý múmkin emes. Bolashaq mamandardyń kásiptik jaramdylyǵy óndiristik oqytý barysynda baıqalady. Olardyń kóbi ózderin jan-jaqty kórsetý barysynda jumysqa ornalasýǵa joldama alady. Sonymen qatar bolashaq jas mamandarda jaýapkershilik jáne óz betimen sheshim qabyldaı bilý qasıetterimen qatar óndiristik mashyq kezinde óz-ózin ustaýy, tildese bilýi, syrtqy kelbeti, kıim kıisi de mańyzdy rol atqarady.Mamandyqqa jáne jas mamanǵa qoıylatyn talaptardy meńgergen árbir maman óziniń jumysqa ıkemdiligi men múmkindigin, oǵan jaýap bere alatynyna kóz jetkizip ornalasa alady. Bilim berýdi damytýdyń 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyndaǵy basty maqsattardyń biri: «Qoǵamnyń jáne ekonomıkanyń ındýstrıalyq – ınovasıalyq damý suranystaryna sáıkes tehnıkalyq jáne kásiptik bilim júıesin jańǵyrtý, álemdik bilim berý keńistigine kirý». Osyǵan oraı  bizdiń aldymyzda  búgingi kúni qoǵam qajettiligine saı mamandardy daıarlaý mindeti tur. Ári ol mamandarymyz básekege qabiletti, qazirgi óndiriske beıimdele alatyn tulǵa bolýy qajet. Oqytýdy óndirispen baılanystyrýdy kelesi keskinderde qarastyrý qajet.

- eńbek naryǵynda daıyndalatyn mamandarǵa degen suranysty eskerý;
- oqý oryndarynyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jáne oqý-ádistemelik keshendi qazirgi zamanýı talaptarǵa sáıkes nyǵaıtý.
- oqytýshylardyń kásibı sheberligin shyńdaý;
- seriktes uıymdarmen, potensıaldy jumys berýshilermen baılanys ornatý.

Búginde kásibı bilim berýde dýaldyq oqytý uǵymy halyq arasynda tanys bolyp qaldy. Álemniń ozyq elderinde tabysty qoldanylyp kele jatqan osy júıe kásiptik bilim berý salasyna batyl enip keledi. Dýaldyq júıe degenimiz, bilimger-túlekter bilim alýmen qatar, kásiporyndarda jumys isteýdi bastaıdy. Oqýdy bitirgende bul bilimgerler sol kásiporynnyń jumys erekshelikterimen jáne qondyrǵy-qurylǵylarymen tolyq tanysyp, sol kásiporynǵa ornalasýǵa múmkindik alady. Dýaldyq júıeniń negizgi maqsaty – osy zamanǵy eńbek naryǵyndaǵy  jedel ózgeristerge beıimdeletin, básekege qabiletti, bilikti mamandar daıarlaý men qaıta daıyndaý úrdisinde jumys berýshiler men kásiptik maman daıarlaý oqý oryndary  arasynda árekettestik jasaý bolyp tabylady. Taldyqorǵan gýmanıtarlyq-tehnıkalyq kolejinde dýaldyq júıeniń alǵashqy tájirıbesi 2014-2015 oqý jylynda 1114042 – «Elektrgazymen  dánekerleýshi» mamandyǵy boıynsha bastaldy. Oqý orny dýaldy oqytý júıesi eksperımentin oqý-tárbıe prosesine engizdi.Kolejdegi dýaldyq oqytý tájirıbesi dástúrli sabaq berýge qaraǵanda óz basymdylyǵyn kórsetip, teorıalyq pen praktıkalyq daıarlyqty qatar alyp júrýge jaǵdaı jasady. Dýaldy oqytý júıesin engizý úshin Taldyqorǵan qalasyndaǵy  «Maqsat», «TK Metakon», «TK Integral» JSHS-men jáne Ulttyq kásipkerler palatasymen birlese otyryp  áleýmettik seriktestik týraly  úshjaqty  kelisimge qol qoıyldy. Kelisimge qol qoıylǵan soń áleýmettik seriktesterdiń talaptaryn eskere otyryp «Dýaldy oqytýdy júzege asyrýdyń Erejesi» jasaldy. Oqý jumys baǵdarlamasy boıynsha arnaıy pánderdiń jáne oqý tájirıbeleriniń tájirıbe saǵattarynyń 60%  mekemede ótkizý josparlandy. Birlestik oqytýshylary tájirıbelik tapsyrmalaryn óndiristik spesıfıkalyq is-áreketterin eskere otyryp, jumys baǵdarlamalary, oqý jospary boıynsha mekemeniń bilikti mamandarymen kelise otyryp qurdy. Óndiristegi sabaqtardyń ótkizilýine, stýdentterdiń qatysymy men qaýipsizdigine top jetekshisi, dýaldy oqytý júıesiniń engizilýine jaýapty kolejdiń óndiristik oqytý sheberi  jáne mekemeden belgilengen oqý sheberine jaýapkershilik júkteledi. Dýaldy oqytýdy júzege asyrý týraly kelisimsharttar negizinde 2015 jyldyń qyrkúıek  aıynda  – «Elektrgazymen dánekerleýshi» mamandyǵy boıynsha óndiristik oqytý sheberi Dıhanbaev A.M. «TK Metakon» aksıonerlik qoǵamy bazasynda óndiristik taǵylymdamadan ótti. Qorytyndylaı kele oqý úderisinde dýaldy oqytý júıesin engizý arqyly kútiletin nátıjeleri de az emes degim keledi. Olar:

- teorıa men tájirıbe sabaqtary arasyndaǵy alshaqtyq joıylady;
- túlekterdiń jumysqa ornalasý máselesi oń sheshimin tabady;
- oqý oryny jumys berýshiniń bolashaq mamandarǵa degen talaptaryn únemi eskerip otyrady;
- jumys berýshiler óndiris talabyna saı bilim alýshylarǵa qoıylatyn biliktilik talaptardy daıyndaýǵa, kásiptik standarttardy, dýaldy oqý - júıesi boıynsha modýldik oqý baǵdarlamalaryn daıyndaýǵa jáne arnaıy pán oqytýshylar men óndiristik oqý sheberlerin taǵylymdamadan ótkizýge qatysady;
- dýaldy oqý júıesimen oqyǵan oqýshy belgili quzyretterdi meńgergen kásibı maman bolyp qalyptasady.

Taldyqorǵan gýmanıtarlyq-tehnıkalyq koleji jeke tulǵany áleýmettik – ekonomıkalyq baǵytynda damytý úshin, eńbek naryǵynyń suranysyna sáıkes tulǵanyń jeke qajettiligin eskere otyryp, úzdiksiz bilim berý jaǵdaıynda tehnıkalyq jáne kásiptik mamandardy daıyndaý baǵytynda zor úles qosýda. Bizdiń negizgi maqsatymyz teorıalyq bilim men is-tájirıbeni ushtastyryp, bolashaq kásibı quzyretti maman daıyndaý bolyp keledi.Kolej túlekteri búgingi tańda oblystyń túkpir-túkpirinde óz mamandyqtary boıynsha abyroıly eńbek etýde.

Samalbaev Baqyt Bekenuly
Taldyqorǵan gýmanıtarlyq-tehnıkalyq kolejiniń
dırektordyń óndiristik oqytý isi jónindegi orynbasary

---