InfoHub Logo

Tarıh este qalatyn erekshe dúnıe. Tarıh qoınaýynda jatqan ashylmaǵan dúnıeler óte kóp. Biz úshin jumbaq bolyp, sheshilýi qıyn túıindeı bolǵan oqıǵalardy boljap qana aıta alamyz. Qazaq tarıhyna úńilip kóreıik,osy kezge deıin halqym ne kórmedi? Jońǵar shabýyly, aıýdaı aqyrǵan Reseı ımperıanyń ezgisi, asharshylyq kezeńi, «Baı  men  kedeı joq qoǵam quramyz» dep urandaǵn sosıalısik kezeń, Qoqan men Hıýa handyqtarynyń shaıqastaryna da tótep berdik.      

Keń baıtaq, qoınaýy qazynaǵa toly jerimizge kóz alartqan halyqtar az bolmady. Elim, jerim  dep qasyq qany qalǵanda jan berisip, jan alysqan batyrlarymyz da az bolmady. Tarıhymyzdyń shejirege toly syr sandyǵyndaı bolǵan, túıini kóp sheshilmes kezeńder qanshama .

Qanshama adamnyń ómirin jalmaǵan asharshylyqtyń sebebiniń ózi áli kúnge túsiniksiz. Eki mıllıonǵa jýyq qazaqtyń ómirin jalmaǵan  asharshylyq 1931-1933 jyldary bir márte emes, birneshe márte qaıtanlanýy. Qandy jyldardyń sebepterin tek boljaı alamyz. Arhıv betterinde aqtarǵan ǵalymdarymyz naqty jaýap taba almaı jatyr. Bizdiń elimizben qatar, Ýkraına jerinde de  asharshylyq boldy.Biraq, onyń zardaby dál bizdiń elemezdegideı emes , jeńil boldy. Solaqaı saıasattyń aýyr kórinisi bunymen toqtamady. Elimizdi bodan etip birjola ashsa alaqanynda, jumsa judyryǵynda alýdy oılaǵan Reseıdiń aıla sharǵysy taýsylmady. «Halyq jaýy»  degen jazyqsyz jala jabylyp, atý jazasyn kesilgen qazaq aǵartýshylary qanshama? Din joq  dep qazaqty ımanynan, baı men kedeı joq» dep malynan aıyrdy.  Maly men dininen aıyrylǵan qazaqty oıatýdy oılaǵan qazaq zıalylaryn jazyqsyz atý jazasyna kesip otyrdy. Tek qazaqtyń qamyn oılaǵan azamattardyń shyǵarmalarynda keshegi kúnge deıin halqymyz bilmeı keldi. Jyraýlar men sheshenderdiń shyǵarmalary basylym betterine shyǵarylmady. Elimizdiń basyna tóngen qara bult seıip 1991 jyly Táýelsiz el boldyq.Óz jerimiz,elimiz,dinimiz,tilimiz bolyp,beıbit ómirge qadam bastyq.Sol bir  azamattarymyzdyń arqasynda elde  tynyshtyq ornady.

Rashıd Nazerke

---