InfoHub Logo

İlıas Esenberlın qazaq jazýshylary arasynda eń kóp roman jazǵan jazýshy. Jazýshynyń bas-aıaǵy 17 romany jaryq kórgen. Avtordyń bul týyndylarynyń ishinde «Kóshpendiler» trılogıasynyń orny erekshe.

Trılogıa Qazaq handyǵynyń qurylýynan bastap Kenesary hannyń ólimine deıingi bes ǵasyrdy (ıaǵnı, 15-19 ǵasyrlar) sýretteıdi.

Tarıhı roman «Almas qylysh», «Jantalas», «Qahar» sekildi úsh bólimnen turady. Ár bólim belgili bir kezeńdi qamtıdy. Máselen, «Almas qylyshta» Kereı men Jánibektiń Ábilqaıyrdan bólinip, Deshti Qypshaq dalasynda jeke ulys qurýyn baıandaıdy. Romanda qazaq rýlarynyń bir shańyraqqa toptasyp, handyq qurýy, Kereı men Jánibektiń el bıleýi, halyq turmysy áńgimelengen.

«Jantalas» Qazaq handyǵynyń aýmaly-tókpeli kezeńi jaıly. Ekinshi bólimde Qazaq handyǵy bir ýaqytta birneshe jaýmen qatar shaıqasýǵa májbúr bolǵany jazylǵan. Jońǵar shapqynshylyǵy kezindegi «Aqtabandy shubyryndy, Alqakól sulama», sol kezdegi qalyń buqaranyń jaı-kúıi, úsh júzdiń birigip, jaý áskerine tótep berýi áserli sýrettelgen. Sondaı-aq, shyǵysta Qytaı, ońtúsitikte Hıýa, Qoqan handyqtarymen bolǵan urystar jazylyp, Kishi júzdiń Reseı quramyna kirýmen aıaqtalady.

Úshinshi bólim, ıaǵnı «Qahar» romany Reseıdiń qazaq topyraǵyn ashyq otarlaýy,buǵan Kenesary hannyń qarsy shyǵýynan turady.

İlıas Esenberlın «Qahar» arqyly Kenesary Qasymulynyń qazaq júzderin bir baıraq astyna toptastyrýǵa tyrysqanyn, qazaq jazırasyn jaqsy bilgendikten dushpandy talaı san soqtyrǵanyn keremet órnekteıdi. Bólim sońy Kenesary hannyń qyrǵyz manaptary qolynan qaza tabýymen aıaqtalady.

İlıas Esenberlınniń «Kóshpendiler» trılogıasy qazaq tarıhy jaıly jazylǵan eń qundy týyndy.

Oqýǵa keńes beremiz:

Kóshpendiler. I kitap

Kóshpendiler. II kitap

Kóshpendiler. III kitap

İlıas Esenberlınniń týyndylary

İlıas Esenberlınniń óleńderi

İlıas Esenberlınniń naqyl sózderi

---